De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1925

[p. 98]

Eenige aanteekeningen betreffende Suriname.

Suriname of Nederlandsch Guyana, tot voor kort eene ‘kolonie’ van Nederland, is, na de in 1923 tot stand gekomen wijziging van de Grondwet van dat Koninkrijk, verheven tot ‘gebiedsdeel’ van Nederland. De geldende tekst van deze Wet is opgenomen onder No. 37 van G.B. 1923.

Het wordt bestuurd op den voet van het reglement op het beleid der Regeering, vastgesteld bij Wet van 31 Mei 1865 (Stsbl. No. 56, G.B. No. 12), gelijk dat reglement luidt na de daarin aangebrachte wijzigingen en bijvoegingen (geldende tekst G.B. 1901 No. 30, juncto G.B. 1904 No. 4, 1909 No. 2 en 1920 No. 49).

Wijziging van dit Reglement is in voorbereiding: eene daartoe benoemde Commissie in Nederland, onder voorzitterschap van Oud-Gouverneur G.J. Staal, heeft daaromtrent in dato 29 Maart 1923 uitvoerig advies uitgebracht.

Slavernij wordt in Surinnme niet geduld. Allen hebben gelijke aanspraak op bescherming van personen en goederen.

Tot openbare bedieningen kunnen door den Koning benoemd worden Nederlanders, volgens de Wet op het Nederlanderschap en het Ingezetenschap en zij die in een der West Indische koloniën van den Staat uit aldaar gevestigde ouders zijn geboren. Zij kunnen eveneens door den Gouverneur worden benoemd tot andere openbare bedieningen.

Ligging.

Suriname of Nederlandsch Guyana (Neg. Eng.: Sranankondré) ligt op de Noord Oostkust van Zuid Amerika, tusschen 2° en 6° N.B. en 54° en 58° W.L. van Greenwich. Het is het eenige Nederlandsche gebiedsdeel op het vasteland van Amerika en het middelste der drie Guyana's.

Grenzen.

Het grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Oosten scheidt de Marowijne het van Fransch Guyana, ten Zuiden wordt het door het Toemoek Hoemak en het Acarai gebergte gescheiden van Brazilië en ten Westen door de Corantijn van Demerara of Engelsch Guyana.

De Marowijne ontspringt uit het Toemoek Hoemak

[p. 99]

gebergte op ongeveer 2°25' N.B. en 54°10' W.L. en stroomt van het Zuiden naar het Noorden. Tot op ongeveer 3°49' N.B. en 54°5' W.L.v. Gr. draagt zij den naam van Marowijnekreek. Op dat punt vereenigt zij zich met de Westelijker ontsprongen Itanie (of Litanie) tot de Lawa, die op 4°23' N.B. en 54°27' W.L. zich met de uit het Z.W. komende Tapanahoni vereenigt, verder noordwaarts stroomt onder den naam van Marowijne en zich op ongeveer 5°45' N.B. en 54° W.L. bij Galibi in zee stort.

De Corantijn ontspringt vermoedelijk op het Acaraigebergte¹⁾ ongeveer 1°49 N.B. en 58° W.L. Onder den naam van Nieuwe Rivier (New River) stroomt zij in ongeveer NNO. richting. Op ongeveer 3°24' N.B. en 57°21' W.L. vereenigt zij zich met de uit ZZW. richting komende Koeroeni, onder den naam van Corantijn en vloeit verder eerst in NNW. en vervolgens in NNO. richting tot zij zich op ongeveer 6° N.B. en 57°6' W.L. in zee stort.

1)

Verdeeling: (vgl. G.B. 1914 No. 48).

Suriname wordt verdeeld in een Stads-District en twaalf districten, respectievelijk genaamd:

1	Nickerie,	hoofdplaats stad Nw Nickerie;
2	Coronie	hoofdplaats Totness;
3	Beneden-Saramacca }	hoofdplaats stn Groningen;
4	Boven-Saramacca }	hoofdplaats stn Groningen;
5	Beneden-Suriname }	hoofdplaats stn Combé;
6	Beneden-Para }	hoofdplaats stn Combé;
7	Boven-Para }	hoofdplaats stn Domburg;
8	Boven-Suriname }	hoofdplaats stn Domburg;
9	Beneden-Commewijne	hoofdplaats stn Nw Amsterdam
10	Boven-Commewijne }	hoofdplaats stn Ephrata;
11	Cottica }	hoofdplaats stn Ephrata;
12	Marowijne	hoofdplaats stadje Albina

Tot het Stads-District behoort de stad Paramaribo.

De grens van Paramartbo loopt van af de Surinamerivier langs de Zuidgrens der plantages ‘Combé’ en ‘Ma Retraite’ tot ter hoogte van het kruispunt van den Grooten Combéweg en de Mahonylaan; loopt vervolgens langs de Noordzijde van het verlengde der Mahonylaan tot aan de laan van Tourtonne; loopt - na die laan ter plaatse overschreden te hebben - in dezelfde richting door den Westelijken voet van den Bossédam; loopt langs dien Westelijken
¹⁾

1) Volgens De Goeie moet dit het Toemoek Hoemak gebergte zijn.

[p. 100]

voet in Noordelijke richting tot het punt, waar deze dam gesneden wordt door het verlengde van de Noordgrens der plantage ‘Overleg en Vlijt’; van dat ontmoetingspunt in Westelijke richting langs die in Oostelijke richting verlengde Noordgrens tot het Noord-Oostelijk hoekpunt dier plantage; vervolgens langs deze Noordgrens der plantage ‘Overleg en Vlijt’ tot aan het Noord-Westelijk hoekpunt en van daar uit langs de verlenging in Westelijke richting dier Noordgrens, tot aan de Oostelijke zijde van den weg van Charlesburg naar zee; loopt vervolgens langs de Oostzijde van dien weg Noordwaarts tot daar, waar deze weg gesneden wordt door de lijn, die de Noordzijde der plantage ‘Industrie’ in Oostelijke richting verlengt; van dat snijpunt langs die verlengde Noordgrens tot het Noord-Oostelijke hoekpunt dier plantage, vervolgens langs de Noord- en Westgrens dier plantage tot aan den Noordelijken oever der Sommelsdijksche kreek; vervolgens langs den Noordelijken oever dier kreek tot aan de Oostgrens der plantage ‘Mon Divertissement’ en langs deze Oostgrens dier plantage in Zuidelijke richting naar de Noordzijde van den Rijweg naar Kwatta; dan langs de Noordzijde van dien weg in Westelijke richting tot den 1n Rijweg; langs de Westzijde van den 1n Rijweg tot aan den Gemeenen Landsweg; vandaar in Zuidelijke richting tot aan de Noordelijke grens van de plantage Hermitage; langs die grens naar de Wanicastraat; langs de Westelijke zijde van de Wanicastraat naar de Dominékreek; langs de Noordelijke grens van de Dominékreek tot aan de rivier de Suriname.

Ten Oosten wordt Paramaribo begrensd door de Suriname.

Het district Nickerie grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan en de lijn loopende in Oostelijke richting van de monding der Koffiemakkakreek, naar de monding van de Peruviakreek aan de Coppename; ten Westen aan de grens van Nederlandsch en Engelsch-Guyana; ten Zuiden aan de grens van Nederlandsch-Guyana en Brazilië; ten Oosten aan de lijn loopende van de monding van de Koffiemakkakreek noordwaarts naar zee en de oostelijke grens van het stroomgebied der rivier de Nickerie met de daarin uitloopende rivieren en kreken.

Het district Coronie grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Westen aan het district Nickerie; ten Zuiden aan de lijn loopende in Oostelijke richting van de monding der Koffiemakkakreek naar de monding

[p. 101]

der Peruviakreek aan de Coppename; ten Oosten aan de rivier Coppename.

Het district Beneden Saramacca grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan en Coronie; ten Westen aan de districten Coronie en Nickerie; ten Zuiden aan de lijn, loopende in Oostelijke richting over de mondingen der Columbuskreek aan de rivier Coppename en der Poïca aan de rivier Saramacca, met insluiting van de Tibitie en de Coesewijnekreeken tot de Oostelijke grens van het district; ten Oosten grenst het district aan de lijn, loopende van den Atlantischen Oceaan in recht Zuidelijke richting tot aan den Noord-Westelijken hoek van de plantage Curaçao en de westelijke grens dier plantage volgende tot het punt, waar zij de grens van den Saramaccapolder ontmoet; de Westgrens van dien polder volgende tot het meest Zuidelijke punt van dien polder en van dat punt in eene rechte lijn tot den Zuid-Westelijken hoek van plantage ‘Aan Braamshoop’: vandaar in Zuid Westelijke richting naar den Noord-Westelijken hoek van plantage ‘Libanon’.

Het district Boven Saramacca grenst ten Noorden aan het dictrict Beneden Saramacca; ten Westen aan de districten Beneden Saramacca en Nickerie, ten Zuiden aan de grens van Nederlandsch-Guyana en Brazilië; ten Oosten aan de lijn, loopende van den Noord-Westelijken hoek van plantage ‘Libanon’ langs de Westelijke grens dier plantage; langs de Noordelijke grens der plantages ‘Aan Onoribo’, ‘Matile’, en ‘Aan Osembo’; langs de Westelijke grens van ‘Aan Osembo’; en van den Zuid Westhoek dier plantages in rechte lijn loopende tot den Zuid-Westhoek van plantage ‘Aan de Vier Kinderen’, tusschen Koningsbergen en l'Hermitage; vandaar naar den Noord-Oosthoek van l'Hermitage en de Oostelijke grens dier plantage volgende; van den Zuid-Oosthoek dier plantage tot den Zuid-Oosthoek der plantage ‘Paradijs’; de Zuidgrens dier plantage volgende tot de rivier de Saramacca; de Oostzijde dier rivier tot de monding der Miendrienetiekreek; die kreek volgende tot Fossi Bergi en vandaar in ongeveer Zuidelijke richting langs de Oostelijke grens van het stroomgebied van de rivier Saramacca met de daarin uitloopende stroomen en kreken.

Het district Beneden Suriname omvat, met uitzondering van het Stadsdistrict, het terrein dat grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Westen aan het district Beneden-Saramacca; ten Zuiden aan het district

[p. 102]

Beneden-Saramacca tot de plantage ‘Aan Braamshoop’ en verder aan een lijn, loopende langs de Westgrens dier plantage in ongeveer Noordelijke richting tot zij de grens van den Saramaccapolder ontmoet voor het midden van leiding 21, welke grens zij Oostwaarts volgt tot zij de Zuidelijke grens van het Stadsdistrict raakt, waarna zij die grens volgt tot de Suriname rivier, deze oversteekt en de grens van de plantage Meerzorg volgt tot deze de Surinamerivier ontmoet; ten Oosten aan de Surinamerivier.

Het dictrict Beneden Para grenst ten Noorden aan het Stadsdistrict en aan het district Beneden Suriname; ten Westen aan Districten Beneden Suriname en Beneden en Boven Saramacca; ten Zuiden aan het district Boven Para langs een lijn loopende van den rechteroever der Miendrinetie-kreek, ten Zuiden van de stopplaats Fossie Bergi in rechte richting naar het punt, waar de Pararivier de Noord Westelijke grens van het achterland van Berg Sinaï snijdt; ten Oosten aan de Pararivier, de gronden de Eendragt, de Nieuwe Hoop, Zwitsergrond Leeuwenberg, Nieuw Door, Mawakkabo La Bonne Aventure, Gage d'Amour en verder langs het verlengde van de Westgrens van Gage d'Amour tot aan den grond Onverwacht; de Oostelijke loopt verder ongeveer Noordwaarts langs de Westelijke grens van de verdere gronden aan den linkeroever van de Pararivier, met uitzondering van de gronden Onverwacht en Osembo die geheel tot het district Beneden Para behooren en verder langs de Surinamerivier tot aan het Stadsdistrict.

Het district Boven Para grenst ten Noorden en ten Westen aan het District Beneden Para; ten Zuiden en ten Oosten aan de zuidelijke en oostelijke grens van het stroomgebied der Parakreek, met de daarin uitloopende kreken, tot de zuidelijke grens van de plantage De Drie Gebroeders; de grens loopt verder langs de Zuidgrens van ovengenoemde plantages en van Porto Bello, langs de Oostelijke grenslijn der plantages Onoribo en Watering, den Zuidelijken oever van de Paradoorsnede tot aan de Surinamerivier, en laatstelijk langs die rivier tot aan de grens van het District Beneden Para.

Het district Boven Suriname grenst ten Noorden aan de districten Beneden Suriname, Beneden Commewijne en Cottica, loopende de Noordelijke grenslijn langs de Noord en Oostgrenzen van de plantages Mopentibo en de plantages Peperpot en La Liberté langs de Noordgrens van de gronden aan den rechteroever van de Paulus- en Sur-

[p. 103]

naukreken tot het Noordoostelijke hoekpunt van den grond Oud-Kroonenburg en verder recht Oost tot dat zij de lijn ontmoet, die langs de Oostgrens van de plantages Sinabo recht Zuid is getrokken; ten Westen aan de districten Beneden Para, Boven Para en Boven Saramacca; ten Zuiden aan Brazilië; ten Oosten aan de Oostelijke grens van het stroomgebied der Surinamerivier met de daarin uitloopende stroomen en kreken.

Het district Beneden-Commewijne grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Westen aan het district Beneden Suriname, ten Zuiden aan het district Boven-Suriname; ten Oosten aan het district Cottica, wordende de grens aldaar gevormd door achtereenvolgens te nemen: de Westelijke grens van Mon Affaire, de Noordelijke grens van Mon Affaire tot aan de Westelijke grens van Practica, de Westelijke grenzen van Practica, St. Germain, De Uitvlugt en Coresburg, de Noordelijke grens van Coresburg, de linkeroever van de Orelanakreek tot aan de snijding met den linkeroever van de Commewijne, een rechte lijn vandaar naar het snijpunt van de Oostelijke grens van Campenburg met den rechteroever van de Commewijne, de Oostelijke grens van Campenburg en verder door eene lijn die in hoofdzaak in Noordelijke richting loopt langs de Westelijke grenzen der plantages en gronden van de Warappekreek en het Warappekanaal tot aan de kust van den Atlantischen Oceaan.

Het district Boven Commewijne grenst ten Noorden aan de rivier Cottica van Sommelsdijk af tot en met de plantage Nieuw-Clarenbeek; ten Westen aan de districten Cottica en Boven-Suriname, wordende de grens met eerstgenoemd district gevormd door eene lijn, die langs de Oostgrøns van plantage Sinabo recht Zuid is getrokken en die van deze plantage af Noordwaarts loopt tot aan de rivier Cottica langs de Oostgrenzen van de aan de Oostzijde der Commetewane gelegen gronden; ten Zuiden aan het tracé van 1876 tusschen de rivieren Suriname en Marowijne; ten Oosten aan de Oostelijke grens van het stroomgebied der Commewijne met de daarin uitloopende stroomen en kreken.

Het district Cottica grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Westen aan de districten Beneden Commewijne en Boven Suriname; ten Zuiden aan de districten Boven Suriname en Boven Commewijne; ten Oosten aan de Oostelijke grens van het stroomgebied der rivier Cottica met de daarin uitloopende stroomen en

[p. 104]

kreken en de lijn, die van de Capasimasanga in de Wanekreek, Noordwaarts naar zee loopt.

Het district Marowijne grenst ten Noorden aan den Atlantischen Oceaan; ten Westen aan de districten Cottica, Boven Commewijne en Boven Suriname; ten Zuiden aan de grens van Nederlandsch Guyana en Brazilië en ten Oosten aan de grens van Nederlandsch en Fransen Guyana.

Paramaribo, de hoofdstad der kolonie Suriname is gelegen aan den linkeroever der rivier Suriname, dichtbij de monding, op ongeveer 5°49'28'' N.B. en 55°12'13'' W.L.v. Greenwich (Marinetrap).

Groot ongeveer 925 H.A., wordt Paramaribo verdeeld in 6 binnen- en 2 buitenwijken.

Het aantal inwoners bedroeg op 31 Dec. 1923 44772.

De 6 binnen- en 2 buitenwijken worden genoemd naar de letters A tot en met F en 1e en 2e Buitenwijk.

Wijk A. is begrensd ten N. door de Noordzijde der Mahonielaan en de Sommelsdijksche kreek; ten O. door de Oostzijde der erven La. A. Nos. 6b^50-69 en La A. No. 3, door den Grooten Combéweg, het Gouvernementsplein en den Waterkant; ten Z. door de Knuffelsgracht en de Keizerstraat; en ten W. door de Klipsteenenstraat, de laan van Tourtonne en de Westgrens der erven, gelegen ten W. van de Costerstraat.

Deze wijk is onderverdeeld in 3 gedeelten.

Het 1e gedeelte, waarvan de erven genommerd zijn 1-86^*), omvat: Gravenstraat, Noorderkerkstraat, Heerenstraat, Jessurun-Costerstraat en de erven achter de R.K. kerk a/d Gravenstraat.

Het 2e gedeelte, met de erven nommers 87-191, omvat: Heerenstraat, Oranjestraat, Krommeëlleboogstraat, Oude Hofstraat, Keizerstraat, Korte Kerkstraat, Watermolenstraat, Krabbesteeg.

Het 3e gedeelte, met de erven nommers 192-274, omvat: Watermolenstraat, Groote Hofstraat, Waterkant, Knuffelsgracht, Keizerstraat, Klipsteenenstraat, Wagenwegstraat, Kerkplein (oude Oranjetuin).

Wijk B wordt begrensd ten N. door het verlengde der Noordzijde v/d Mahonielaan, de Noordgrens der plantage Overleg en Vlijt en haar verlengde, ten O. door de Westgrens der erven, gelegen ten W. van de Costerstraat,

*) Deze en de navolgende ervennommers zijn die, waaronder de perceelen ten Domeinkantore bekend staan en niet die van het Bevolkingsregister.

[p. 105]

de laan van Tourtonne en de Klipsteenenstraat, ten W. door de Westgrens der plantage Overleg en Vlijt, de Oostelijke zijde van den ouden weg van Charlesburg naar Zee en diens verlengde en door de Wanicastraat. Deze wijk bestaat uit 4 gedeelten.

Het 1e gedeelte, met erven genommerd 1-90, omvat: Gravenstraat, Soldatenstraat, Klipsteenenstraat en Heerenstraat.

Het 2e gedeelte, met erven genommerd 91-183, omvat: Wagenwegstraat, Rust en Vredestraat, Swalmbergstraat, Stoelmanstraat, Zwartenhovenbrugstraat en Wanicastraat.

Het 3e gedeelte, met de erven nos. 184-260, omvat: Wagenwegstraat, Malebatrumstraat, Klipsteenenstraat, Keizerstraat en Wanicastraat.

Het 4e gedeelte omvat: de erven deel uitmakende van de achterlanden der erven N.W. La. B. Nos. 4, 7, 11, 13, 27 en 38, Wolffenbuttel, Overleg en Vlijt en de daartusschen gelegen erven.

Wijk C is begrensd ten N. door het Vaillaintsplein en den Heiligenweg, ten O. door den Waterkant, ten Z. door de Steenbakkersgracht, ten W. door de Zwartenhovenbrugstraat en bevat 249 erven. De wijk is verdeeld in 3 deelen.

Het 1e gedeelte, waarvan de erven genommerd zijn 1-95, omvat: Waterkant, Jodenbreêstraat, Maagdenstraat, en Dominéstraat.

Het 2e gedeelte, met Nommers 96-157 voor de erven, omvat: Waterkant, Steenbakkerijstraat, Zwartenhovenbrugstraat, Keizerstraat, Heiligenweg, Steenbakkersgracht en Maagdenstraat.

Het 3e gedeelte, met erven Nommers 158-207, omvat: Maagderstraat, Steenbakkerijstraat, Dominéstraat, Zwartenhovenbrugstraat, Steenbakkersgracht en Waterkant.

Wijk D wordt begrensd ten N. door de Keizerstraat, ten O. door de Zwartenhovenbrugstraat, ten Z. door de Steenbakkersgracht en ten W. door de Wanicastraat, bevat 277 erven en is verdeeld in 2 deelen.

Het 1e gedeelte, waarvan de erven genommerd zijn 1-99, omvat: Keizerstraat, Rust en Vredestraat, Wanicastraat en Weidestraat, het 2e gedeelte, met de erven nos. 100-200, omvat: Burenstraat, Groote Dwarsstraat, Hofstraat, Rust en Vredestraat, Steenbakkersgracht en Zwartenhovenbrugstraat.

[p. 106]

Wijk E wordt begrensd ten N. door de Steenbakkersgracht, ten O. door de rivier Suriname, ten Z. door de Drambrandersgracht ten W. door de Wanicastraat, bevat 405 erven en is verdeeld in 5 gedeelten.

Het 1e gedeelte, met als Nommers der erven 1-68, omvat: Saramaccastraat.

Het 2e gedeelte, met als Nommers der erven 69-131, omvat: Steenbakkersgracht, Wanicastraat, Drambrandersgracht, Fredericistraat en Nieuwe Dominéstraat.

Het 3de gedeelte, met de Nommers 132-214 voor de erven, omvat: Rust en Vredestraat, Hofstraat, Drambrandersgracht, Groote Dwarsstraat.

Het 4e gedeelte, waarvan de Nommers der erven zijn 215-310, omvat: Zwartenhovenbrugstraat, Prinsenstraat Timmermanstraat en Hoogestraat.

Het 5e gedeelte, met als Nommers der erven 311-398, omvat: Hoogestraat, Ladesmastraat, Timmermanstraat en Prinsenstraat.

Wijk F wordt begrensd ten N. door de Drambrandersgracht, ten O. door de rivier Suriname, ten Z. door de Dominékreek, ten W. door de Wanicastraat, bevat 559 erven, en is in 4 deelen verdeeld.

Het 1e gedeelte, met als Nommers der erven 1-135, omvat: Zwartenhovenbrugstraat, Commissarisstraat, Drambrandersgracht, Groote Dwarsstraat, Hofstraat en Rust en Vredestraat.

Het 2e gedeelte, voor de erven met de Nommers 136-271, omvat: Wanicastraat, Nieuwe Dominéstraat, Pontewerfstraat, Groote Dwarsstraat, Hofstraat, Rust en Vredestraat, Nepveustraat, Gemeene Landsweg.

Het 3e gedeelte, met als Nommers der ervan 372-409, omvat: Gemeene Landsweg, Groote Dwarsstraat, Hofstraat, Rust en Vredestraat, Nepveustraat en Wanicastraat.

Het 4e gedeelte, met als Nommers der erven 410-545, omvat: Wanicastraat, Molenpad, Koningstraat, Limesgracht, Zwartenhovenbrugstraat, Korte Dwarsstraat, Nassaustraat, Emmastraat, Willemstraat.

De 1e Buitenwijk wordt begrensd ten N. door de Zuidgrens van Combé en de Mahonielaan, ten O. door de rivier Suriname, ten Z. door het Gouvernementsplein, ten W. door de erven La. A Nos. 1 tot 3, en La. A. Nos. 6b^50-69, en is verdeeld in 2 deelen.

Het 1ste gedeelte, met erven Nommers 1-129, omvat: Groote Combé, Sommelsdijksche kreek, Kleine Combé, Kleine Waterstraat, Kleine Dwarsstraat, Leemsteeg, Wil-

[p. 107]

helminastraat, Sommelsdijkstraat, Wichersstraat, Eerste Dwarsstraat, Tweede Dwarsstraat en Derde Dwarsstraat.

Het 2e gedeelte, met erven Nommers 129-253, omvat: Wichersstraat, Sommelsdijkstraat, Crommelinstraat, 1e, 2e, 3e, 4e Dwarsstraat, (of Bamboelaan,) Wilhelminastraat, Mauriciusstraat, Groote en Kleine Waterstraat.

De 2e Buitenwijk wordt begrensd ten N. door de Noordgrens van het erf 2e B.W. No. 2, door het verlengde van de Noordgrens van Overleg en Vlijt, de Noordelijke grens van de plantage Industrie en haar verlengde, de Noordzijde van de Sommelsdijksche kreek en den Rijweg naar Kwatta; ten O. door den weg van Charlesburg naar Zee, de Westelijke grens van Overleg en Vlijt, de Oostzijde van den ouden weg van Charlesburg naar Zee en diens verlengde door de Wanicastraat; ten Z. door de Noordelijke grens van den grond Hermitage en ten W. door de Westgrens van de gronden Industrie en Oldenburg aan den Rijweg naar Kwatta, door den eersten Rijweg en door eene lijn van af dien weg in Zuidelijke richting tot aan de Noordgrens van plantage Hermitage. Is in drie deelen verdeeld.

Het 1e gedeelte, met als nummers der erven 1-118, omvat: Oude Laan van Charlesburg, Weg naar Zee, Rijweg naar Kwatta.

Het 2e gedeelte, met Ns. 119-240 voor de erven, omvat de Van Radersstraat, Verlengde Keizerstraat, Wanicastraat, Verlengde Weidestraat, Alexanderstraat, Sophialaan, Van Idsingastraat, Van Sypesteynlaan, Oranjelaan, en Steenbakkersgracht.

Het 3e gedeelte, met erven Ns. 241-351, omvat: de Steenbakkersgracht, Picornostraat, Van Lansberghestraat, Kalkbranderijstraat, Wanicastraat, Hoogestraat, den Achtersteeg Verlengde Gemeene Landsweg en het Verlengde Molenpad.

Geschiedenis.

Vermoedelijk werd Suriname ontdekt in 1494 door Alonzo Ojedo en Juan de la Cosa, onderbevelhebbers van Americus Vespucci. In dien tijd hebben Spaansche avonturiers er gezocht naar het Rijk van El Dorado. In 1593 werd het Rijk Guyana door Domingo de Vera plechtig in bezit genomen voor den koning van Spanje, Philips II, doch spoedig weer verlaten, aangezien het Dorado er niet gevonden was.

De Hollanders kwamen er al vroeg. In 1613 was er

[p. 108]

aan de Suriname een kleine Amsterdamsche factorij, terwijl vermeld wordt dat eene Hollandsche factorij met een tabaks-plantage aan de Corantijn in hetzelfde jaar door de Spanjaarden verwoest werd.

De eerste vaste nederzetting van Europeanen in Suriname had plaats in 1630 door een 60-tal Engelschen onder kapitein Marshall, aan een zijtak van de Suriname, naar hem de Marechalskreek genoemd.

Kort daarop beproefden Hollanders onder David Pieterse de Vries (1634) opnieuw zich hier te vestigen, echter weer zonder resultaat. Evenmin slaagde een dergelijke poging door Franschen onder De Noailly in 1640.

Bij giftbrief van 2 Juli 1662 schonk Karel II, Koning van Engeland, de kolonie aan Lord Willoughby, graaf van Parham, die daarvan sinds 1650 bezit had genomen.

Gedurende den Tweeden Engelschen oorlog werd Suriname door de Zeeuwen onder de kapiteins Abraham Krijnssen, Philip Julius Lichtenberg en Maurits de Rama veroverd, welke verovering bij den Vrede van Breda (31 Juli 1667) bevestigd werd.

Van 1667 bleef de kolonie in het rustig bezit der Hollanders tot 1799, toen zij door de Engelschen vermeesterd werd. Dezen stonden haar bij den Vrede van Amiens (1802) weer af aan de Bataafsche Republiek. Maar in 1804 maakten zij zich opnieuw van haar meester.

Slechts 12 jaren bleef Suriname toen in het bezit der Engelschen. Bij den Vrede van Parijs 20 Nov. 1815 werd het toegewezen aan het Koninkrijk Holland en had in Februari van het volgende jaar 1816 de overgave plaats. Sindsdien tot heden is Suriname een Hollandsche kolonie gebleven.

Eenige bekende data in de Surinaamsche Geschiedenis.

Jan. 1	1808	Inwerkingtreding zg. Parlementsbesluit waarbij de slavenhandel werd afgeschaft.
	1827	Het Nederlandsche Muntstelsel voor Suriname ingevoerd.
	1866	Inwerkingtreding Regeeringsreglement.
	1880	Inwerkingtreding Kol. Spaarbank, later Kol. Postspaarbank.
Jan. 2	1898	Aankomst te Paramaribo van de Commissie van exploitatie onder leiding van ingenieur Grinwis Plaat voor opname tram naar de Lawa.
Jan. 3	1885	Vertrek van de Leidsche Hoogleeraren Suringar en Martin.
Jan. 7	1879	Willem III huwt met Adelaide Emma Wilhelmina Theresia van Waldeck Pyrmont.

[p. 109]

Jan. 9	1842	Eerste Engelsche pakketboot komt voor Paramaribo.
Jan. 12	1911	Eerste inspuiting te Paramaribo van yaws- en syphilislijders met Salvarsan.
Jan. 14	1887	De Eerwaarde Pater Donders, meer bekend als de Vader der Leprozen, overleden.
Jan. 16	1902	De gele koorts bezoekt de kolonie, duurt tot 24 Juni 1902 en eischt 8 slachtoffers.
Jan. 18	1897	De eerste der 683 palen, waarop de sluisput van de zg. Havelaarsluis op Beekhuizen rust, ingeheid.
	1916	H. M. Kortenaer bezoekt Suriname.
Jan. 21/22	1821	Hevige brand te Paramaribo.
Jan. 24	1879	Prins Hendrik der Nederlanden, die ook aan Suriname in 1835 een bezoek bracht, overleden.
Jan. 25	1843	Ds. Betting wordt bij K.B. opgedragen met 2 landbouwers naar Suriname te gaan ter uitkiezing van een terrein voor vestiging van 50 Hollandsche boerengezinnen.
Jan. 26	1833	De brandstichters Codjo, Mentor en Present, ingevolge vonnis, levend verbrand ter plaatse der brandstichting.
Jan. 30	1889	Jhr. Maurits Adriaan de Savornin Lohman aanvaardt het bestuur.
Febr. 2	1838	Oud-Gouverneur Abraham de Veer overleden te Paramaribo.
Febr. 5	1834	Eerste steenlegging van de tegenwoordige 8-kantige Kerk der Herv. Gemeente door Gouv. Van Heeckeren.
Febr. 6	1920	Het lid der Kol. Staten P.A. May dient een ontwerp verordening aan de Kol. Staten in. Behandeling en aanneming in de Kol. Staten van de motie P.A. May, strekkende om de uit gifte in concessie van het bauxietterrein van Rorac op te schorten, in verband met een door hem ingediende ontwerp verordening tot nadere wijziging van de bauxietverordening 1919, bij aanneming waarvan voor die concessie belangrijke bate voor de Kol. kas zou ontstaan.
Febr. 7	1836	Inwijding van de R.K. Kerk op het Melaatschen Etablissement Batavia.
Febr. 13	1899	De eerste van de 784 palen voor de fundeering van de schutsluis op Uitkijk wordt geheid.
Febr. 19	1885	Eerste telefoonverbinding tusschen Paramaribo en Nieuw Amsterdam
Febr. 23	1780	Hevige brand te Paramaribo
Febr. 26	1816	Overgave der kolonie door de Engelschen aan Nederland. (P. Bonham aan W.B.v. Panhuis).
Febr. 27	1779	Jan Nepveu overleden te Paramaribo. Bernard Texier neemt waar.
1816	Willem Benjamin Panhuis aanvaardt het bestuur.

[p. 110]

Febr. 28	1909	Aankomst van de nieuwe Kol. Boot Koningin Wilhelmina uit Nederland.
Maart 1	1852	Reinier Frederik Baron van Raders draagt het bestuur over aan Ph. de Kanter (4e waarn.)
Maart 3	1886	Nieuwe verordening op het onderwijs.
Maart 4	1826	Inwijding van de R.K. Kerk aan de Gravenstraat (vroegere schouwburg De Verrezene Phoenix).
Maart 6	1832	Definitieve benoeming van Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren tot Gouverneur.
Maart 10	1739	Geboortedag van de befaamd geworden Maria Susanna Du Plessis alias mevr. Audra
Maart 11	1888	Inwijding v/h kerkgebouw der Vrije Evangelisatie
Maart 12	1689	Jan van Scharphuisen aanvaardt het bestuur.
	1919	De sub commissie-Kastelein uit het Suriname Studie Syndicaat arriveert te Paro.
Maart 17	1896	Openstelling immigratie uit Java.
Maart 22	1885	Prof. Martin, Leidsch Hoogleeraar, bezoekt de kolonie voor geologische onderzoekingen.
Maart 29	1908	Eerste verscheping van bacoven naar Noord Amerika en wel van 2894 bossen.
Maart 29	1905	Aanvang van de exploitatie van den trein.
Maart 31	1842	Gouv. Julius Constantijn Rijk draagt het bestuur over aan Ph. de Kanter (2e waarn.)
	1875	Brand te Paramaribo, magazijn Kol. Vaartuigen afgebrand.
April 1	1787	De Pastoors Doornik en Kerstens wijden de eerste R.K. kerk hier in.
	1822	Eervol ontslag verleend aan gouv. Cornelis Vaillant, op zijn verzoek. Abraham de Veer volgt hem op.
April 2	1896	De in Feb. 1896 naar Berg en Dal getogen Duitsche Vegetariers keeren doodelijk ziek terug.
	1911	De expeditie Eilerts de Haan (Kayser) keert terug van het binnenland.
	1913	De heeren J. Mc. Neill en Chinmanlall bezoeken in opdracht van de Britsche Regeering Suriname voor onderzoek van de levensomstandigheden der Br. I. immigranten.
April 5	1890	Oprichting eener Kamer van Koophandel en
April 6	1918	Uitgifte van Sur. zilverbons
April 9	1845	Suriname wordt gescheiden van de overige West Indiën en de titel Gouverneur Generaal vervangen door dien van Gouverneur.
April 14	1775	Eerste steenlegging der synagoge van de Hoogduitsche Israelietische Gemeente, welke in 1835 weder werd afgebroken en vervangen door de tegenwoordige, waarvan Prins Willem Frederik Hendrik den eersten steen legde.
	1884	De Oranje Nassau komt als eerste schip van den K.W.I.M. hier aan.

[p. 111]

April 17	1913	H.M. Zeeland bezoekt Suriname
April 18	1689	Oprichting van het Zwarte Hof (voormalig Hof van Civiele Justitie) bij onderscheiding van het Roode Hof, naar de kleur der rokken van de rechters.
April 18/19	1763	Brand te Paramaribo.
April 20	1910	Bezoek H.M. Zeeland.
April 20	1891	Gouvr. Jhr. Maurits Adriaan de Savornin Lohman vraagt telegraphisch ontslag.
April 21	1845	Eervol ontslag op verzoek aan Gouvr. Burchard Jean Elias verleend.
	1910	Veroordeeling van F. Killinger en trawanten (die een complot hadden beraamd, met het doel den in Suriname bestaanden regeeringsvorm door geweld te veranderen) tot de doodstraf, welke echter door den Gouverneur werd veranderd in gevangenisstraf.
April 26	1911	Bezoek H.M. Zeeland.
April 28	1828	Commissaris Generaal Johannes van den Bosch arriveert.
	1922	Het lid der Kol. Staten, H.J. van Ommeren, voert in de vergadering obstructie, teneinde te voorkomen de behandeling en aanneming van de verordening betreffende den afstand van domeingrond in erfpacht aan W.L. Kann.
April 30	1804	Suriname weder in het bezit der Engelschen overgegaan.
Mei 1	1899	Het Abattoir te Parbo. wordt in gebruik genomen.
Mei 3	1743	Optocht te paard van de Mauritsridders in roode rokken ter eere van den jaardag van Gouv. Mauricius.
Mei 4	1818	Tractaat van den Haag tusschen Engeland en Nederland, houdende instelling gemengd gerechtshof te Paramaribo tot wering slavenhandel.
	1891	Eervol ontslag aan Gouvr. de Savornin Lohman.
	1922	Bezoek van het Britsche oorlogschip Vistaria.
Mei 5	1837	Inwijding van de Hoogduitsche synagoge
Mei 6	1689	Du Casse met een Fransche vloot van 9 oorlogsschepen zeilt de haven binnen.
	1851	Wijziging van het slavenreglement.
Mei 8	1866	Eerste vergadering van de Koloniale Staten, geopend door Gouvr. Reinhart Frans van Lansberghe
Mei 10	1888	Eervol ontslag aan Gouv. Mr. H.J. Smidt.
	1889	Oud Gouvr. Mr. H.J. Smidt benoemd tot Kommandeur in de orde van den Nederl. Leeuw.
Mei 12	1874	Geestdriftige viering van het 25-jarig Regeeringsjubileum van Koning Willem III.
	1885	Mr. Hendrik Jan Smidt benoemd tot Gouvr.

[p. 112]

Mei 12	1891	Oproer te Paramaribo.
	1896	Eervol ontslag aan Gouv. T.A.J. van Asch van Wijck; Mr. Tonckens benoemd.
	1902	Ontbinding Kol. Staten n.a.v. de wijziging van het Regeeringsreglement bij verordening van 24 Dec. 1901 G.B. No. 44.
Mei 13	1891	Ovatie van Paranegers aan Gouv. de Savornin Lohman.
	1894	Vertrek Gouvr. van Asch van Wijek; Mr. W. Tonckens neemt waar.
	1915	H.M. Jacob van Heemskerk bezoekt Sur.
Mei 14	1696	Mr. Paulus van der Veen gouvr.
	1891	Comms. van Politie Van Lierop schiet tijdens een oproer te Paramo. een der belhamels neer.
Mei 15	1813	John Bent komt onder den titel Ontvanger en Bestierder in Suriname voor toezicht op het beheer van de aan kapitalisten in Holland verhypothekeerde plantages.
Mei 18	1908	Bezoek H. M's Gelderland
	1911	Inspuiting der yawslijders in de yawsinrichting te stn. Groningen door Dr. E.A. Koch e.a., als gevolg waarvan beterschap intrad en de inrichting kon gesloten worden
Mei 19	1817	Eerste reglement op het Lager Onderwijs
Mei 25	1878	Dr. H.D. Benjamins benoemd tot Insp. v/h Onderw.
Mei 29	1891	Bericht dat het grensgeschil tusschen Suriname en Fransch Guyana ten voordeele van Suriname is opgelost.
	1922	H.M. Zeeland komt ter reede v. Paramaribo.
Mei 31	1813	Hevige uitbarsting in het Hof van Politie tusschen Gouvr. Bonham en de Raden, waarbij de Gouvr. den Raad Halfhide schorst.
Juni 1	1899	Oprichting Geneeskundige school tot opleiding van genees-, heel- en verloskundigen.
Juni 3	1877	H.M. Sophie, gemalin van Willem III, overleden
Juni 5	1838	Gouv. Baron Van Heeckeren vertrekt naar Holland. Philippus de Kanter neemt waar (1e maal)
Juni 5	1873	Het eerste immigrantenschip komt in Suriname
Juni 8	1712	Jacques Cassard beschiet het fort Zeelandia
Juni 9	1822	Eerste steenlegging van het Waaggebouw
Juni 13	1908	Bezoek H. M's Gelderland
Juni 15	1838	Oud Gouv. Baron van Heeckeren overleden te Curaçao
Juni 20	1906	Oprichting v.d. Vereeniging tot bevordering van het Onderwijs
Juni 21	1895	Herdenking van de 50 jarige aankomst van de Hollandsche boeren in Suriname
Juni 22	1852	Gouv. Jhr. Von Schmidt auf Altenstadt aanvaardt het Bestuur
Juni 23	1910	Bezoek H.M. Zeeland.

[p. 113]

Juni 24	1835	Aankomst te Par. van Z.K.H. Prins Willem Frederik Hendrik, 3n zoon des konings, met Zr. M. fregat de Maas, Kapitein Arriens.
Juni 25	1838	Eerste steenlegging v/h z.g. Stadhuis met toren.
	1867	Gouv. Willem Hendrik Johan Van Idsinga komt te Parbo aan.
Juni 26	1810	Eerste steenlegging van de Gereformeerde kerk, die later in 1821 afbrandde.
	1867	Op last van Min. v. Koloniën Trakranen moet Gouv. Van Lansberghe reeds 26 Juni het bestuur overgeven.
Juni 27	1891	Jhr. Mr. Titus Anthony Jacob van Asch van Wijck aanvaardt het bestuur.
Juni 29	1918	Gelijktijdige ontslagname als leden der Koloniale Staten van Jhr. Mr. H.W. van Asch van Wijck, A.F.C. Curiel, J.A. Dragten, J.R.C. Gonggrijp, W.P. Hering, W. Kraan, P.A. May, H.J.v. Ommeren. R.D. Simons, J.R Thomson als protest tegen de wijze waarop in de Tweede Kamer op 10 April 1918 door sommige leden en de Regeering over de Koloniale Staten is gesproken bij de behandeling van de Sur. Begrooting voor 1919.
Juni 30	1687	Gouv. van Sommelsdijck roept bij trommelslag op hen die iets tegen hem hebben om dit voor het Hof vol te houden.
	1908	De expeditie Eilerts de Haan ter verkenning v.h. brongebied van de Suriname vertrekt naar het binnenland.
Juli 1	1856	Bij K.B. worden Landdrosten ingevoerd.
	1863	Vrijverklaring der slaven.
	1873	Een en twintig kanonschoten kondigen het einde van het 10 jarig Staatstoezicht aan.
	1918	Aanvang nieuw 10-jarig octrooi v/d Sur. Bank.
	1919	Het lid Mr. S.D. de Vries dient aan de Kol. Staten in een ontwerpverordening houdende wettelijke bepalingen tot regeling van de particuliere banken van leening (latere Pandhuisverordening 1919) (G.B. 1923 No. 59).
Juli 2	1662	Karel II van Spanje schenkt Suriname bij giftbrief aan Lord Willoughby, graaf van Parham
Juli 3	1835	Eerste steenlegging door Z.K.H. Prins Willem
Frederik Hendrik van Oranje van de Hooguitsche Synagoge.
	1877	Belasting op straatverlichting uitgevaardigd
Juli 5	1835	Plechtige inwijding der tegenwoordige Hervormde kerk door Ds. A. Roelofs in tegenwoordigheid van Z.K.H. Prins Willem Frederik Hendrik, 3n zoon des Konings.
Juli 5	1835	Plechtige inwijding der tegenwoordige Hervormde kerk door Ds. A. Roelofs in tegenwoordigheid van Z.K.H. Prins Willem Frederik Hendrik, 3n zoon des Konings.
uli 6	1825	Invoering van de straf van f 10000.- boete, eerloosverklaring en 15 j. gevangenisstraf voor den handel in slaven.

[p. 114]

Juli 6	1834	Inwijding van de herbouwde Luthersehe Kerk.
	1835	Vertrek van Z.K.H. Prins Willem Frederik Hendrik van Oranje naar Nederland via Curaçao.
Juli 9	1816	Gouverneur Willem Benjamin van Panhuys overleden; Cornelis Vaillant volgt hem op.
	1879	Schorsing van de verordening op de straatverlichting.
Juli 12	1899	Oud Gouverneur Jhr. Maurits Adriaan de Savornin Lohman in Nederland overleden.
Juli 14	1905	Bezoek van de Duitsche kanonneerboot Panther
Juli 16	1839	Julius Constantijn Rijk aanvaardt het bestuur
	1845	Gouverneur Burchard Jean Elias vertrekt naar Nederland; Philippus de Kanter neemt ten derden male waar.
	1912	H.M. Zeeland bezoekt de kolonie
Juli 17	1918	Aankomst ss. Juno met eene groote lading levensmiddelen ter voorziening in de sedert maanden heerschende voedelschaarschte.
Juli 18	1888	Mr. Warmolt Tonckens aanvaardt het bestuur.
	1918	Aankomst ss. Vulcanus met volle lading blom uit Argentinië door het Kol. Bestuur besteld in verband met voedselschaarschte.
Juli 19	1688	11 muitende soldaten schieten Gouverneur C.v. Aerssen van Sommelsdijk neer.
Juli 20	1684	Veroordeelde misdadigers komen uit Nederland naar Suriname voor soldatendienst.
	1899	In het Prot. Gesticht voor verpleging van Lepralijders Bethesda wordt de eerste patiente opgenomen.
Juli 21	1776	De eerste negerslaaf door den doop in de Moravische Broeder Gemeente opgenomen in de Christelijke gemeente.
	1827	Inwijding van de eerste kerk der Mor. Br. Gem.
	1828	De Weleerwaarde heer J.H.P. Voigt wijdt in tegenwoordigheid van den Commissaris Generaal de Herrnhuttersche kerk aan de Steenbakkerijstraat in.
Juli 23	1910	De expeditie Eilerts de Haan bestemd om langs de Suriname en over land de Lucie rivier, een zijtak van de Corantijn, te bereiken, vertrekt naar het binnenland.
Juli 28	1667	Abraham Crijnssen stevent de Suriname op.
	1730	De Marrons doen invallen op plantage Berg en Dal, behoorende aan Gouverneur Carel de Cheusses.
Juli 29	1902	Opstand onder de Britsch Indische immigranten op Marienburg, waarbij de Directeur Mavor werd gedood.
Juli 30	1885	Mr. Hendrik Jan Smidt aanvaardt het bestuur.
	1902	Het Militair detachement op Marienburg vuurt op de oproerlingen en treft 17 doodelijk.

[p. 115]

Juli 30	1907	Bezoek v/d duitsche kanonneerboot Panther
Juli 31	1667	Vrede van Breda, waarbij o.m. Suriname aan Zeeland komt.
	1873	Ontslag verleend aan Gouverneur Willem Hendrik Johan van Idsinga; zijn opvolger is Jhr. C.A. van Sypesteyn.
	1899	Oprichting der Ambachtsschool te Paramaribo.
Aug. 1	1715	Begrafenis van Gouverneur Johan de Goyer.
	1828	Nieuw Reglement op het beleid der regeering der West Indische bezittingen.
Gouverneur Generaal Van den Bosch vertrekt.
Aug. 2	1922	Aankomst van het eerste (Fransche) vliegtuig te Paramaribo onder Commt. Dutêtre.
Aug. 5	1918	De leden der Kol. Staten, die 29 Juni 1918 bij wijze van protest gelijktijdig ontslag namen als zoodanig, en die bij enkele candidaatstelling weder werden benoemd, hervatten hun lidmaatschap. Mede is benoemd Mr. S.D. de Vries.
Aug. 10	1774	De eerste Surinaamsche krant uitgegeven, gedrukt in de eerste Surinaamsche drukkerij, die van Beeldsnijder Matroos.
Aug. 11	1907	Bezoek H.M.'s Gelderland.
	1796	Plechtige begrafenis te fort Nieuw Amsterdam van den op 12 Aug. t.v. aan boord van de ‘Piet Hein’ overleden Vice Amiraal van de roode vlag Adriaan Braak Commandant en Chef van de Nederl. Navale Macht in W. Indië.
Aug. 13	1799	Een Engelsche vloot onder Lord Hugh Seymour vertoont zich a/d monding der Suriname.
	1879	Vaststelling van een Reglement op de Koloniale Spaarbank.
Aug. 16	1799	Een Engelsche Vloot sommeert den Gouverneur de kolonie over te geven.
	1891	Botsing tusschen de Br. Indische immigranten van Zoelen en van Geertruidenberg waarbij door de gewapende macht 2 worden gedood.
Aug. 17	1799	Suriname bij verdrag aan de Engelschen overgegeven.
Aug. 20	1910	Bezoek H.M. Zeeland.
Aug. 23	1855	Gouverneur Jhr. Von Schmidt Auf Altenstadt treedt af.
	1918	Aankomst ss. Sitoebondo met volle lading rijst, uit Indië besteld i.v.m. voedselschaarschte.
Aug. 24	1792	Inhuldiging van Juriaan François de Frederici tot Gouverneur Generaal.
Aug. 25	1906	Bezoek van H.M.'s Kortenaer.
	1912	De Afr. Meth. Episc. Church begint haar werk in Suriname.
Aug. 27	1795	De Burgerlijke Autoriteiten in Suriname worden ontslagen van hun eed aan gewezen Stadhouder Willem V.

[p. 116]

Aug. 28	1848	Het eerste vreemde - Zweedsche - schip komt in Suriname.
Aug. 29	1910	De expeditie-leider J.G.W.J. Eilerts de Haan bezwijkt aan de Granrio, een der bonrivieren van de Suriname. De luitenant ter Zee 2e klasse C.C. Kayser zet de tocht voort.
Aug. 30	1876	Inwijding van de markt a/d Heiligenweg.
Aug. 31	1880	Koningin Wilhelmina geboren.
	1898	Kroning van Koningin Wilhelmina
	1924	Geestdriftige viering van het 25-jarig Regeeringsjubileum van Koningin Wilhemina.
Sept. 1	1877	Nieuwe regeling op het onderwijs waarbij het onderwijs verplichtend werd gesteld.
Sept. 3/4	1832	Moedwillige brandstichting te Paramaribo waarbij het gedeelte tusschen Waterkant, Heiligenweg, Maagdenstraat en Steenbakkerijstr. afbrandde.
Sept. 6/10	1898	Inhuldigings feesten voor Koningin Wilhelmina.
Sept. 7	1752	Baron de Spörche overleden; Wigbold Crommelin neemt het bestuur over, terwijl kolonel Verschuer aan de bevolking bekend maakt dat niet Crommelin maar hij het bestuur heeft aanvaard.
Sept. 8	1870	Tractaat tusschen Nederland en Engeland betreffende immigratie van vrije arbeiders uit Britsch Indië.
Sept. 9	1794	Eerste steenlegging van het gebouw van het Hof van Justitie.
Sept. 14	1894	Gouverneur Van Asch van Wijck hervat, van verlof teruggekeerd, het bestuur.
Sept. 15	1757	Gouverneur W. Crommelin definitief benoemd.
Sept. 19	1924	Mr. L.J. Rietberg, Pres. v.h. Hof van Justitie, toen wnd. Gouv. van Suriname, overleden.
Sept. 25	1783	Gouverneur Bernard Texier overleden. Jan Gerhard Wichers neemt over.
Sept. 27	1897	Overbrenging van de melaatschen van Batavia naar Groot Chatillon.
Sept. 28	1808	Gouverneur William Hughes overleden. Charles Bentinck volgt hem op.
Sept. 29	1909	Tentoonstelling van landbouw en veeteelt te Paramaribo.
Oct. 1	1895	Overbrenging van de krankzinnigen van het oude gesticht aan de Wagenwegstraat - erf Oranjeschool - naar Wolffenbuttel.
	1915	De Rockefeller Foundation vangt in Sur. de bestrijding van de mijnwormziekte aan.
	1909	Opening van de gasfabriek te Paro.
Oct. 4	1862	Afkondiging van de Wet houdende vrijverklaring der slaven.
Oct. 5	1860	Mr. C. Metman, die met Mr. K.M. van Andel als Secretaris was aangekomen voor de invoering der nieuwe wetgeving, overleden.
Oct. 6	1795	Maria Susanna du Plessis overleden.

[p. 117]

Oct. 8	1712	Jacques Cassard keert met 8 oorlogschepen en 30 kleinere vaartuigen terug naar Suriname.
	1876	De Engelsche Regeering schorst de Br. Indische Immigratie.
Oct. 9	1712	De Franschen onder Cassard beschieten Paramaribo.
Oct. 11	1812	Oud-Gouverneur J.F. de Frederici als ambteloos burger te Paramaribo overleden.
Oct. 13	1845	Reinier Frederik Baron van Raders aanvaardt het bestuur.
Oct. 15/17	1712	Bombardement door de Franschen onder Cassard.
Oct. 15	1742	Johan Jacob Mauricius aanvaardt het bestuur uit handen van Gerard van de Schepper die niet-eervol wordt ontslagen.
Oct. 16	1895	Opening te Paramaribo van de R.K. Melaatscheninrichting ‘Gerardus Majella’.
Oct. 18	1667	De Engelsche kapitein John Hermans neemt met 7 oorlogschepen het fort Zeelandia in.
	1786	Aankomst in Suriname van de R.K. priesters Doornik en Kerstens.
Oct. 19	1835	Terugkeer van Z.K.H. Prins Willem Frederik Hendrik te Den Helder van ijn bezoek aan Suriname.
Oct. 20	1862	Publicatie van de verleende amnestie aan weggeloopen slaven.
Oct. 21	1760	De Aucaner boschnegers onderteekenen de vredesartikelen op de plantage Aucka (2. Hollandsche commissarissen, w.o. Majoor Meyer, en de negerhoofden Pomo en Arabie met nog 16 negerkapiteins).
Oct. 27	1712	Cassard brandschat de kolonie.
Oct. 30	1920	Bezoek H M. Zeeland.
Oct. 31	1742	Inwijding door den predikant Johan Pfaffius van eene Luthersche Kerk in Suriname.
	1923	H.J. van Ommeren, lid der Kol. Staten, Hoofdredacteur van ‘Suriname’, enz., overleden.
Nov. 1	1882	Eervol ontslag op verzoek aan Gouv. C.A. Van Sypesteyn; opvolger Jhr. A.W. Baron van Heerdt tot Eversberg.
	1919	De stichting voor de verwaarloosde jeugd wordt opgeheven.
Nov. 8	1811	Gouverneur Charles Bentinck overleden; Pinson Bonham volgt hem op.
	1887	Inwijding der eerste openbare school voor ULO.
Nov. 11	1831	Door ziekte genoodzaakt draagt Paulus Roelof Cantzlaar het bestuur over aan Mr. Evert Ludolph Baron van Heeckeren.
Nov. 13	1842	Gouverneur Burchard Jean Elias treedt op.
Nov. 14	1888	Verbod om tusschen Lawa en Tapanahony, het betwiste gebied, goud te zoeken.
	1870	Koningin-Weduwe Emma regentes.
Nov. 15	1877	Opening eener Middelbare School te Paramaribo. 4 jaren later op last der Regeering weder gesloten.

[p. 118]

Nov. 17	1912	Opening van de Stichting voor verwaarloosde jeugd op Slootwijk.
Nov. 19	1834	Nieuw Reglement op het Lager Onderwijs.
	1856	Aankomst der eerste R.K. Zusters Franciscanessen in Suriname.
Nov. 20	1815	Vrede van Parijs waarbij Suriname aan Nederland wordt teruggegeven.
	1908	De expeditie Eilerts de Haan keert terug van het binnenland.
	1912	H.M. Zeeland bezoekt Sur.
Nov. 22	1915	H. M. Kortenaer bezoekt Sur.
Nov. 23	1890	Koning Willem III overleden.
Nov. 24	1683	Cornelis Van Aerssen Van Sommelsdijk arriveert in Suriname per Jonge Pieter.
Dec. 1	1912	Aanvang kadastrale opneming van Paramaribo.
Dec. 6	1920	Het Fransche oorlogschip Antarès bezoekt de
kolonie.
	1838	Eerste middagschot in het fort Zeelandia gelost.
Dec. 9	1803	Pierre Bérranger aanvaardt het bestuur.
Dec. 12	1712	Cassard verlaat de kolonie.
Dec. 17	1847	De vaart op Suriname geopend voor vreemde schepen.
Dec. 19	1890	Openstelling van het telegraafkantoor van de Société française des Telegraphes sousmarins.
Dec. 27	1889	Krachtig protest in de Kol. Staten tegen het afwijzend antwoord van Gouverneur Lohman op het verzoek om inlichtingen in de Paraquestie.
Dec. 29	1851	Ongevraagd eervol ontslag aan Gouverneur Baron Van Raders.
Dec. 30	1884	Bezoek van de Leidsche Hoogleeraren Suringar en Martin met 3 studenten aan Suriname.

Grootte, bodemgesteldheid, Enz.

Suriname beslaat een oppervlakte van ± 150.000 K. M². (15.000.000 H.A.).

Het land kan in twee deelen verdeeld worden.

1o.	de ongeveer 50 K.M. breede, laaggelegen en vruchtbare strook, die, met uitzondering van ± 25000 H.A. bebouwd land, geheel bedekt is met dichte bosschen, waarin hooge schelpen- en zandgronden afwisselen met ondiepe, maar uitgestrekte moerassen.
2o.	het daarachter gelegen binnenland, dat naar het Zuiden oploopt en bijna geheel bedekt is met hooggelegen bosschen, die in de noordelijke strook hier en daar afgewisseld worden door savannas, d.z. zandvlakten van verweerd graniet en diabaas. Deze savannas, die geleidelijk in uitgestrektheid afnemen, zijn geenszins uitgestrekte, groote eentonige vlakten. Door hunne uit graniet en gneiss

[p. 119]

bestaande heuvels en hunne talrijke oasen bieden ze op vele plaatsen een landschap vol afwisseling aan.

Al op ± 100 K.M. van de kust begint men heuvels aan te treffen en het land stijgt voortdurend tot het in het brongebied der hoofdrivieren ontzaglijke hoogten (tot 1300 M.) bereikt (Wilhelmina-, Emma-, van Asch van Wijk-, Nassau-, Lely-, Kayser-, Eilerts de Haan-ketens, Oranje-, Toemoek Hoemack- en Accaraï-gebergten). De hoofdrivieren, waarin watervallen en stroomversnellingen voorkomen, vloeien van het Zuiden naar het Noorden. Zij zijn, van het Oosten naar het Westen:de grensrivier de Marowijne, de Suriname, de Saramacca, de Coppename en de Westelijke grensrivier, de Corantijn. De belangrijkste kleine rivieren zijn de Commewijne, die zich oostelijk met de Suriname vereenigt, na de Tempatie en de Cottica opgenomen te hebben. Verder de Surnau linker-, en de Para, rechterzijrivier van de Suriname; de Tibitie en de Coesewijne, linkerzijrivieren van de Coppename; de Nickerie, die na de Maratakka opgenomen te hebben, zich in de Corantijn stort.

Behalve de Commewijne en de Cottica vindt men in al deze rivieren, hoofdzakelijk in den bovenloop, eilanden (tabbetjes) en watervallen.

De rivieren zijn in de kuststreek onderling verbonden door kleine rivieren, kreeken, zoodat het mogelijk is in den regentijd, binnendoor, van de Corantijn naar de Marowijne te reizen. Als regel wordt echter de voorkeur aan de zeereis gegeven, daar deze korter is, terwijl buitendien de vaart op de verbindingskreeken vaak door omgevallen boomen wordt belemmerd.

De hoofdrivieren zijn, zoover de invloed van het getij nog merkbaar is, d.i. over ettelijke K.M., voor diepgaande zeeschepen bevaarbaar.

Voor onderzoek van het binnenland zijn tot nu toe acht wetenschappelijke onderzoekingstochten, voornamelijk van geographischen aard, ondernomen.

De eerste, ten doel hebbende het onderzoek van de Boven-Nickerie, werd door den Leider, Dr. H. van Cappelle, zelf georganiseerd, met steun van particulieren en van de Regeering.

De overige gingen uit van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap, in welks Tijdschrift de verslagen werden opgenomen.

Een overzicht van deze expedities volge hieronder:

I. Nickerie-expeditie. Duur: 13 Aug. - 4 Nov. 1900. Leden: Dr. H. van Cappelle (leider), C. van Drim-

[p. 120]

melen, Dr. J.E. Tulleken, H. van Cappelle Jr.; tevens voor opsporing van goudhoudende terreinen: J. Haenen, J.C. Cantzert, G. Wind, en toegevoegd nog Th. Bos Sulpke.

Verslagen: Dr. H. van Cappelle: ‘De binnenlanden v. het district Nickerie. Lotgevallen en algemeene uitkomsten van eene expeditie door het westelijk deel der kolonie Suriname, in Sept. en Oct. van 1900’, Baarn 1903; met overzichtskaart van de Maratakka en de Nickerie, door C. van Drimmelen; ook in het Fransch vertaald, en her-uitgegeven als ‘Au travers des forêts vierges de la Guyane hollandaise’. Baarn-Paris 1905. Dezelfde: ‘Surinaamsche negervertellingen’ (de zg. anansitori's) in Elsevier's Geïll. Maandschrift Nov. 1904 (volgens opteekening van den Jav. Mal. tolk M.H. Nahar). Dezelfde: ‘Essai sur la constitution géologique de la Guyane hollandaise (district occidental) Suivi d'une étude pétrographique par E.H.M. Beekman’, Baarn-Paris 1907.

II. Coppename-expeditie. Duur: 5 Aug. - 28 Nov. 1901. Leden: L.A. Bakhuis (leider), A.J. van Stockum, H.A. Boon (arts), W.L. Loth.

Verslag in het tijdschrift XIX (1902) p. 625-852, met groote Kaart (ongenummerd) van het bovenstroomgebied der Coppename, Schaal 1 : 200.000.

III. Saramacca-expeditie. Duur: 31 Oct 1902 - 27 April 1903. Leden: A.J. van Stockum (leider) A. Pulle, P.J. De Kock en J.H. van Gelder.

Verslag in het tijdschrift XXI (1904) p. 80-122, 127-310, 651-721, 822-878, 1022-1069. Daarbij 3 detailkaartjes (Nos. III, IV en X), alsmede een groote Kaart (No. XI) van het bovenstroomgebied der Saramacca, Schaal 1 : 200.000. Herdrukt en afzonderlijk in den handel gebracht onder den titel ‘Een ontdekkingstocht in de binnenlanden van Suriname. Dagboek van de Saramacca-expeditie’ (324 blz.), met dezelfde tekst-illustraties, platen en kaarten. G.P. Tierie, Amsterdam 1905.

IV. Goninie-expeditie. Duur: 28 Juli 1903 - 8 Jan. 1904. Leden: A. Franssen Herderschee (leider), C.H. de Goeje, G.M. Versteeg (dezelfde, die als arts de Lorentz expeditie in Nieuw-Guinea meemaakte, en er zoo een Surinaamschen naam voor een waterval inbracht: de Mankaba (Mankaba-val) H. van Breen en B. von Faber.

Verslag in het tijdschrift XXII (1905) p. 1-174, met groote Kaart (No. 1) van het stroomgebied der Lawa, Itanie en Gonini. Schaal 1 : 500.000

[p. 121]

V. Tapanahonie-expeditie. Duur: 5 Juli - 9 December 1905. Leden: A. Franssen Herderschee (voor de tweede maal leider), C.H. de Goeje en G.M. Versteeg.

Verslag in het tijdschrift XXII (1905), p. 847-1032, met groote Kaart (No. XIII) van het (tot Suriname behoorende) stroomgebied der Lawa, Itanie en Tapanahonie. Schaal 1 : 500.000; terwijl de heer de Goeje van de ethnografische uitkomsten dezer reis een afzonderlijk verslag gaf als supplement op het Internationales Archiv für Ethoographie (1906): ‘Bijdrage tot de ethnographie der Surinaamsche Indianen’.

VI. Toemoek Hoemak-expeditie. Duur: 3 Juli - 24 Nov. 1907. Leden: C.H. de Goeje (leider) en H. Bisschop van Tuinen.

Verslag in het tijdschrift XXV (1908), pag. 943-1129, met een Overzichtskaart (No. XVIII) van het bereisde gebied, en een Schetskaart van de Suriname, die de resultaten van de expeditie samenvatte.

VII. De Suriname-expeditie. Duur: 30 Juni - 30 Nov. 1908. Leden: J.G.J.W. Eilerts de Haan (leider), R.H. Wijmans, J.H.A.F.T. Treslong (arts).

Verslag in het tijdschrift XXVII (1910) Afl. 3-4, met een overzichtskaart (no. IX; van de resultaten der vorige expeditie en een kaart (no. X) van het bovenstroomgebied van de Suriname. Schaal 1 : 199200.

VIII. Corantijn-expeditie. Duur 19 Juni 1910 - 2 April 1911, Leden: J.G.W.J. Eilerts de Haan (leider voor de tweede maal), C.C. Käyser en H.M. Hulk (arts).

Eilerts de Haan overleed 29 Aug. 1910 te Steenepoort a/d Gran Rio, alwaar hij begraven werd. Käyser nam toen de leiding der expeditie op zich en bracht die tot een goed einde.

Verslag in het tijdschrift XXIX 1912 Afl. 4, met een overzichtskaart van het brongebied van de Suriname en van de Lucierivier en de Sipaliwini, twee zijtakken van de Corantijn.

Klimaat.

Het klimaat van Suriname is vochtig en warm. Men onderscheidt vier seizoenen, nl. de kleine en de groote regentijd, de kleine en de groote droge tijd (zie pag. 10), die elkander afwisselen in de volgorde van droog en nat. Regelmaat in de afwisseling is er echter weinig te bespeuren. Er zijn natte en droge jaren d.w.z. jaren, waarin de regen, dan wel de droogte overheerscht. De temperatuur varieert

[p. 122]

tusschen 70.5° en 91° Fahr. (gemiddeld 79°) In den drogen tijd zijn de nachten zeer koel.

De regenval bedraagt 2000 à 3000 mM per jaar. De wind is meestal N.O. en de windkracht wisselt slechts tusschen 4.1 en 3.5 Beaufort.

De sterfte is er zeer gunstig. Voor de Br. Indische bevolking bedraagt zij gemiddeld minder dan 2 pCt., voor de Nederl. Ind. minder dan 1 pCt, van hun gemiddeld aantal; (het verschil van deze beide categorieën is te wijten aan de slechte voeding van den uiterst zuinigen Br. Indiër). Van de inlandsche bevolking bedraagt de gemiddelde sterfte ongeveer 2 pCt.

Het volgend staaltje moge een beeld geven van de sterfte over de laatste 10 jaren:

LEEF- TIJD	1914	1915	1916	1917	1918	1919	1920	1921	1922	1923
Leven- loos geboren	239	227	204	188	205	175	216	265	252	232
Bene- den 1 jaar	328	241	231	305	311	271	312	429	368	388
Van 1 en 2 jaar	94	120	119	167	203	189	123	208	150	147
Van 3 tot met 9 jaar	83	83	59	123	151	179	163	209	105	123
Van 10 tot met 19 jaar	82	76	84	86	129	178	118	147	110	100
Van 20 tot met 29 jaar	223	175	161	153	285	307	243	243	199	243
Van 30 tot met 39 jaar	228	207	236	230	385	533	223	288	282	300
Van 40 tot met 49 jaar	163	191	214	228	354	351	248	278	269	280
Van 50 tot met 59 jaar	167	147	188	175	236	249	214	267	238	283
Van 60 tot met 69 jaar	168	153	162	190	214	201	214	215	234	216
Van 70 jaar en ouder	175	182	190	210	210	251	237	269	218	215
Onbekend	21	18	17	18	38	79	30	24	16	19
	_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal zonder de levenloos geborenen	1732	1593	1661	1885	2516	2888	2080	2577	2189	2314
Op een bevolking van (in duizendtallen)	102	103	105	107	111	114	119	113	115	116

Bevolking.

De bevolking van Suriname is zeer schraal. In totaal bedroeg zij op 1 Jan. 1924 rond 112800 zielen, of gemiddeld ongeveer 0.75² per KM². Zij is sterk gemengd en bestaat uit een klein aantal Europeanen en verder uit Creolen - dat zijn de afstammelingen van de sinds de eerste kolonisatiën hier gevestigde Israëlieten en de afstammelingen van Europeanen en Israëlieten in vereeniging met negers en Indianen - en dan nog, als immigranten naar hier overgebrachte Br. Indiërs (ruim 30.900) Nederl. Indiers (ongeveer 18700) alsmede negers, indianen, en boschnegers. De laatsten zijn de afstammelingen van vóór de vrijverklaring in het bosch gevluchte

[p. 123]

slaven. Hun aantal bedraagt resp. 18168 en 2580, niet begrepen in bovenbedoeld zielenaantal van 112800.

De bontgeschakeerde bevolking belijdt verschillende godsdiensten, voor welker beoefening volledige vrijheid gewaarborgd is. De protestanten vormen de groote meerderheid.

De landtaal is het Hollandsch. Daarenboven wordt echter door de inlandsche bevolking, vooral de lagere volksklasse, een rhapsodie van verschillende talen gebezigd, het Neger-Engelsch of taki taki geheeten, waarvan echter vele uitdrukkingen geleidelijk vergeten raken en vervangen door Nederlandsche. In de naaste toekomst zal dan ook van het taki taki niet veel meer zijn overgebleven.

Hier mogen eenige cijfers betreffende de jaren 1914/23 eene plaats vinden:

Verdeeling der bevolking naar den leeftijd.

Op 1 Januari	beneden 1 jaar	1 jaar	2 jaar	3 jaar	4 jaar	5/9 jaar	10/19 jaar
1923	3330	3378	3508	3035	2768	11040	17645
1924	3076	3082	3117	2888	3057	11422	20946

Op 1 Januari	20/29 jaar	30/39 jaar	40/49 jaar	50/64 jaar	65/84 jaar	85 jaar en hooger	Onbekend
1923	19118	18568	12747	9595	3284	639	2277
1924	16858	17451	12050	11048	5029	605	2189

Verdeeld naar den landaard warin er:

Op 1 Jan. van	Europeanen uit Nederland		Europeanen van elders		Nederl. Indiërs		Britisch Indïers
	M.	V.	M.	V.	M.	V.	M.	V.
1915	432	243	242	86	5227	3071	12294	8204
1916	373	240	223	79	5337	3252	13109	8577
1917	391	229	237	84	5352	3416	15146	9756
1918	386	250	230	97	5899	3854	15489	9842
1919	388	218	221	82	6580	3672	15024	9855
1920	447	328	247	87	7167	4313	15600	10496
1921	-	-	-	-	-	-	-	-
1922	-	-	-	-	-	-	-	-
1923	482	235	436	243	10776	7753	17104	13426
1924	461	251	453	253	10998	7687	17451	13523

Op 1 Jan. van	Chineezen en afstammellingen		Inboorlingen		Anderen
	M.	V.	M.	V.	M.	V.
1915	802	159	25134	26468	1893	1281
1916	773	167	25352	27675	1935	1658
1917	801	152	24661	28093	1921	1383
1918	771	137	24237	28052	1765	1275
1919	789	135	25158	28676	1843	1448
1920	693	91	24456	27969	1719	1317
1921	-	-	-	-	-	-
1922	-	-	-	-	-	-
1923	1009	304	26000	29138	2234	1793
1924	1129	325	26699	29540	2196	1757

Tot en met 1920 volgens de opgaven der wijkmeesters en Districts-Commissarissen, van 1923 af volgens het Bevolkingsregister. In 1921 en 1922 is de onderscheiding niet gemaakt.

In de bovenstaande cijfers zijn niet begrepen de boschnegers en indianen, wier aantal bedraagt resp. 18163 en 2580 op 1 Jan. 1924.

[p. 124]

Vergelijking van het aantal geboorten en sterfgevallen over eenige jaren.

Jaar	GEBOREN		overleden	meer geboren	meer overleden
		waarvan onecht
1914	2997	2215	1732	1265	-
1915	3025	2265	1593	1432	-
1916	2972	2205	1661	1311	-
1917	2961	2114	1885	1076	-
1918	3049	2210	2516	533	-
1919	2593	1915	2888	-	287
1920	3224	2339	2080	1144	-
1921	3566	2537	2577	989	-
1922	3369	2500	2189	1180	-
1923	3464	2569	2314	1150	-

Onder de geboorten buiten echt zijn opgenomen de kinderen uit Nederl.- en Britsen Indische vrouwen gesproten, die geen burgerlijk huwelijk volgens Surin. wetgeving hebben aangegaan, doch volgens hunne zeden en gewoonten gehuwd zijn. Hun aantal bedroeg over bovenbedoelde jaren achtereenvolgens 859, 1010, 995, 972, 1123, 882, 1096, 1438, 1335 en 1352.

Het volgend staatje geeft aan het getal der aangevoerde immigranten, van 1853 - 1924:

	Nederl. Indie	Madeira	China	West Indië	Nederland	Br. Ind.
1853-1862	8	275	487	-	-	-
1863-1872	21	205	2015	2382	2	-
1873-1882	94	-	-	214	87	6569
1883-1892	94	-	-	79	-	8633
1893-1902	5026	-	-	-	-	7643
1903-1912	5489	-	-	-	-	8358
1913	378	-	-	-	-	951
1914	173	-	-	-	-	1567
1916	-	-	-	-	-	303
1917	1187	-	-	-	-	-
1918	1175	-	-	-	-	-
1919	2126	-	-	-	-	-
1920	3559	-	-	-	-	-
1922	1975	-	-	-	-	-
1923	657	-	-	-	-	-
1924	1135	-	-	-	-	-
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Totaal	23097	480	2502	2675	89	34024

[p. 125]

Bestuur.

Suriname wordt namens de Koningin bestuurd door een Gouverneur, bij wien de Uitvoerende Macht berust. Den Gouverneur is een adviseerend lichaam, de Raad van Bestuur, terzijde gesteld. Deze Raad bestaat uit een onder-voorzitter en drie leden, benevens een willekeurig aantal buitengewone leden, allen door de Koningin benoemd. De Gouverneur is voorzitter en de Gouvernements-Secretaris, secretaris van den Raad. De onder-voorzitter, die bij ontstentenis van den Gouverneur dezen vervangt, wordt door de Koningin aangewezen. De adviezen van den Raad zijn niet bindend voor den Gouverneur.

De bestuurstaak is verdeeld over verschillende departementen. De Gouvernements-Secretarie is het speciale bureau van den Gouverneur, waar alle voorstellen van de andere departementen passeeren en de besluiten van den Gouverneur worden gereed gemaakt. Onder dat departement, aan welks hoofd de Gouvernements Secretaris staat, ressorteeren ook Eeredienst en Burgerlijke Stand.

Het Parket van den Procureur Generaal heeft de zorg voor Justitie en Politie. Immigratie en Kolonisatie zijn toevertrouwd aan den Agent Generaal, hoofd van het Immigratie Departement. Een Inspecteur voor het Onderwijs leidt de onderwijszaken, terwijl de Geneeskundige dienst door een Geneeskundig Inspecteur wordt behartigd. De zorg voor openbare werken, wegonderhoud, verkeer te water en te land is toevertrouwd aan den Directeur van (het Dept. van) Openbare Werken en Verkeer. Het Brandwezen is onder de hoede gesteld van de militaire bezetting, wier Commandant, de Opperbrandmeester; Chef van het Brandwezen is.

Een Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel met een Directeur aan het hoofd, behartigt de belangen van den landbouw. Het beheer van geldmiddelen en domeinen is opgedragen aan een Administrateur van Financien, Beheerder der Domeinen.

De Opnemingsdienst, belast met de reorganisatie van het domeinwezen en invoering van een kadaster, in 1918 tot zelfstandig departement verheven onder een chef van den opnemingsdienst, is sedert weder geressorteerd onder de Administratie van Financiën. De Gouv. Landmr. is waarnemend Hoofd.

De districten zijn toevertrouwd aan Districts Commissarissen, 8 in getal t.w.: van Nickerie, van Coronie, van Saramacca, van Beneden Suriname en Beneden Para, van Boven Suriname en Boven Para, van Beneden Com

[p. 126]

mewijne, van Cottica en Boven Commewijne en van Marowijne.

Met uitzondering van dien van Coronie zijn aan de Districts Commissarissen toegevoegd Districts Secretarissen. Alle hebben een of meer Districtsklerken en schrijvers.

De uitvoerende macht.

De Gouverneur aanvaardt het bestuur door overlegging in eene plechtige zitting der Koloniale Staten van een afschrift van de akte zijner benoeming en van het proces-verbaal van zijne eedsaflegging en brengt die aanvaarding bij proclamatie ter kennis der ingezetenen.

Hij is verplicht aan het Bestuur te blijven tot hij het aan zijn opvolger overdraagt.

Hij kan in de kolonie niet voor den strafrechter worden betrokken, noch in burgerlijke gijzeling gebracht, noch, zonder zijne toestemming, als getuige in een rechtsgeding worden geroepen.

Zelfs na de nederlegging zijner waardigheid kan hij in Suriname niet voor den strafrechter worden betrokken voor feiten, tijdens zijn bestuur gepleegd. Hij staat alleen terecht in Nederland.

Hij kan tijdelijk zijne functiën overdragen aan den aangewezen vervanger of, bij gebreke daarvan, aan den Onder-voorzitter van den Raad van Bestuur. (De eerste waarnemingen van Mr. Rietberg b.v. hadden plaats qua Onder-Voorzitter van den Raad van Bestuur, terwijl hij het Bestuur van Baron v. Heemstra bij diens vertrek met verlof aanvaardde als aangewezen vervanger van den gouverneur).

Hij heeft het oppertoezicht over de in het land aanwezige krijgsmacht, neemt in geval van oorlog of opstand alle maatregelen, die hij door den nood geboden acht en kan dan het land in staat van oorlog of beleg verklaren.

Hij kan wetten, Koninklijke besluiten en verordeningen, behoudens nadere goedkeuring der Koningin, geheel of gedeeltelijk schorsen (voorbeeld van schorsing eener verordening in G.B. 1923 No. 88) en, indien dringende redenen bestaan, voorloopige overeenkomsten, Suriname betreffende, met vreemde machten onder hetzelfde voorbehoud aangaan.

Hij benoemt, schorst en ontslaat alle ambtenaren, behoudens die, welke door de Koningin aan zich is voorbehouden - de Procureur Generaal, de Voorzitter, de

[p. 127]

leden en de Griffier van het Hof van Justitie en de Administrateur van Financiën - of bij verordening aan anderen opgedragen.

Hij verleent op den voet van bestaande regelingen binnen- en buitenlandsche verloven aan ambtenaren. (De desbetreffende regeling is opgenomen in G.B. 1917 No. 38, en gewijzigd bij G.B. 1921 No. 17 en 1922 Nos. 22 en 49) De regeling van het aan het buitenlandsch verlof verbonden recht van vrijen overtocht is te vinden in G.B. 1924 No. 63). -

Hij heeft voorts het algemeen bestuur der Koloniale geldmiddelen en regelt de bezoldigingen der door hem benoemde ambtenaren. De verloftraktementen zijn geregeld bij K.B. van 20 Aug. 1910 No. 48 G.B. No. 73 en gewijzigd bij G.B. 1917 No. 39 - geldende tekst G.B. 1917 No. 40 juncto G.B. 1919 No. 1 en 1921 No. 18). -

De Gouverneur kan, na ingewonnen bericht van den veroordeelenden rechter, gratie verleenen van bij rechterlijk vonnis opgelegde straffen. Betreft het een vonnis, gewezen door een Kanton- of Ommegaanden rechter dan kan de veroordeelde binnen drie-en ingeval het een vonnis is, geveld door het Hof van Justitie, binnen acht dagen na de uitspraak van het vonnis een verzoekschrift, ongesloten, inleveren of doen inleveren bij den ambtenaar die met de uitvoering van het vonnis is belast. Zoolang de Gouverneur over zulk een verzoek raadpleegt, blijft de ten uitvoerlegging van het vonnis van rechtswege geschorst.

Amnestie, Abolitie of Generaal Pardon kan de gouverneur eveneens verleenen, evenwel slechts in zeer dringende gevallen en na verhoor van den Raad van Bestuur onder nadere bekrachtiging door de koningin.

Bij publicatie van 20 Oct. 1862 (G.B. No. 8) was b.v. amnestie verleend aan alle weggeloopen slaven, zoomede aan afstammelingen van deze, geboren in de kampen der wegloopers.

Een geval van generaal pardon door den koning verleend is te vinden in G.B. 1841 No. 4 (verleend aan militaire veroordeelden ter gelegenheid der plechtige inhuldiging van Z.M. Koning Willem III). -

In de gevallen bij algemeene verordening omschreven, vermag de Gouverneur dispensatie te verleenen.

In het Burgerlijk Wetboek zijn verschillende gevallen opgesomd, waarin die dispensatie kan worden verleend o.m.:

1.	van het verbod aan een jong man van beneden

[p. 128]

	18 jaar en aan een jonge dochter van beneden 15 jaar om te huwen;
2.	van het verbod van huwelyk tusschen wettige of onwettige: a. schoonbroer en schoonzuster b. oom of oudoom en nicht of achternicht, c. moei of oudmoei en neef of achterneef.

De Gouverneur verleent eveneens, in naam der Koningin, zeebrieven aan schepen en vaartuigen behoorende aan inwoners van Suriname. Eene regeling hieromtrent is opgenomen in G.B. 1871 No. 20, gewijzigd bij G.B. 1908 No. 10, terwijl de formulieren voor de verklaring tot het verkrijgen van zeebrie ven zijn opgenomen in G.B. 1871 No. 21 en gewijzigd bij G.B. 1908 No. 45 (formulier B).

De Gouverneur zorgt voor de afkondiging van Wetten en Koninklijke Besluiten, hem daartoe geworden.

Hij kan die afkondiging opschorten en de nadere bevelen der Koningin afwachten. De afkondiging geschiedt door plaatsing in het Gouvernementsblad (een geval van opschorting der afkondiging van een K.B. is te vinden in G.B. 1924 No. 55).

Zoo geen andere termijn is bepaald werkt een afgekondigde Wet of Koninklijk besluit op den dertigsten dag na dien der uitgifte van het Gouvernementsblad.

Verordeningen worden door den Gouverneur, na verkregen goedkeuring der Koloniale Staten; en zoo hij overigens daartegen geen bezwaar heeft, vastgesteld en onverwijld aan de Koningin toegezonden. In den regel wacht hij de goedkeuring van de Koningin af alvorens de vastgestelde verordening af te kondigen. Blijft H.M.'s bericht langer dan 6 maanden uit dan kondigt hij desgewenscht af. In spoedgevallen, ter beoordeeling mede van den Raad van Bestuur, kan hij de verordening vervroegd (d.i. zonder afwachting van H.M.'s goedkeuring) afkondigen en invoeren. Dit heeft in den regel plaats met belastingverordeningen.

Een behoorlijk afgekondigde verordening werkt, totdat zij door eene latere afgeschaft is of een Koninklijk besluit, houdende hare vernietiging afgekondigd en in werking getreden is, dan wel bij invoering van een Wet of Koninklijk besluit, waarin hetzelfde onderwerp is voorzien (voor vernietiging van eene verordening en vervanging daarvan door een K.B. zie G.B. 1921 No. 49).

De gouverneur is voorts bevoegd, na den Raad van Bestuur te hebben gehoord, besluiten uit te

[p. 129]

vaardigen, houdende algemeene maatregelen van bestuur en ter uitvoering van Wetten, Koninklijke besluiten of verordeningen, wanneer hem daarin die bevoegdheid is verleend. Dergelijke besluiten kunnen op last der koningin worden ingetrokken [eerste geval sedert vigueur van het Regeerings Reglement is te vinden in G.B. 1924 No 86.)

Het inkomen van den Gouverneur wordt door het Rijk betaald (tegenwoordig vastgesteld op f 40.000 benevens reiskosten).

De Wetgevende Macht.

De Wetgevende Macht deelt de gouverneur met een door de bevolking, uit kracht van een belastingkiesrecht gekozen lichaam, de Koloniale Staten, waarvan de verkiezing der leden geschiedt in verhouding van één op 200 kiezers, doch nimmer minder dan 13 of meer dan 25. Tot nog toe zijn er steeds 13 leden geweest.

De advies commissie-Staal tot wijziging der W.I. Regeeringsreglementen heeft voorgesteld de Staten te doen bestaan uit 15 leden die de gansche bevolking vertegenwoordigen.

Niet verkiesbaar tot lid der Koloniale Staten zijn de gouverneur, de onder-voorzitter en de leden van den Raad van Bestuur, de Gouvernements Secretaris en de Krijgslieden van den Staat in werkelijken dienst, alsmede, zij, wien dit ontzegd is bij rechterlijk vonnis of die gerechtelijken afstand hebben gedaan van hunne goederen aan schuldeischers, zonder dezen ten volle te hebben voldaan.

Overigens zijn wèl verkiesbaar allen die ingezetenen zijn, den ouderdom van 25 jaar bereikt hebben en het volle genot der burgerlijke rechten genieten.

Onbekwaam om te kiezen zijn degenen, wien dit recht ontzegd is bij rechterlijk vonnis of die gerechtelijken afstand hebben gedaan van hunne goederen aan schuldeischers en dezen niet ten volle hebben voldaan.

Ieder jaar wordt door den Gouverneur een lijst vastgesteld, vermeldende de namen van hen die kiezen kunnen, dat zijn dus de niet tot kiezen onbekwame:
a. Nederlanders, volgens de wet op het Nederlanderschap en het Ingezetenschap^*) die sinds 1 Januari van het jaar in Suriname zijn gevestigd en
b. vreemdelingen die gedurende de laatste 5 jaren,

*) Deze Wet is te vinden in Stsbl. 1892 no. 268, laatstelijk gewijzigd bij wet van 31 Dec. 1920 Stsbl. no. 955.

[p. 130]

voorafgegaan aan 1 Januari van het jaar, in Suriname gevestigd zijn geweest,

die

1o.

den vollen ouderdom van 25 jaar hebben vervuld voor 1 Maart van het jaar en

2o.

belasting betalen over een jaarlijksch inkomen van f 1400.- of meer, of tot eene som van f 40.- of meer in de gezamenlijke inkomstenbelasting, de huurwaardebelasting, het recht verkoop gedistilleerd, het paardengeld, de akkergelden, de rij - en voertuigenbelasting, en de geneeskundige belasting, waarbij met betalen wordt bedoeld het betaald hebben van het verschuldigde (d.i. dat deel der belasting, waarvan de betalingstermijn verschenen is op het eind van het voorafgaand jaar) tot en met het voorafgaand jaar. Indien op een ingediend bezwaarschrift nog niet is beslist, wordt men geacht kiezer te zijn, indien men naar het zelf aangegeven inkomen de belasting heeft betaald.

De kiezerslijst wordt vastgesteld vóór den l0n Januari en uiterlijk op dien dag afgekondigd en aan het gebouw der Secretarie aangeplakt.

Zij wier namen, voornamen, geboortedatum, ouderdom belastingsaanslag of woonplaats op de lijst verkeerd geschreven zijn of wier namen daarop niet voorkomen, zijn bevoegd zich binnen 7 dagen na den dag van afkondiging der lijst bij ongezegeld verzoekschrift, onder overlegging van bewijsstukken, te wenden tot den gouverneur om redres. Binnen 5 dagen worden de aldus aangebrachte verbeteringen afgekondigd.

Ieder die de verelschten bezit om kiezer te zijn, kan tegen de lijsten bezwaren inbrengen wanneer daarop zijn naam of die van een ander niet of niet behoorlijk voorkomt of daarop de naam is gebracht van iemand die niet kiesgerechtigd is. Deze bezwaren moeten binnen 22 dagen na de afkondiging der lijst bij gemotiveerd verzoekschrift, vergezeld van bewijsstukken, aan het Hof van Justitie worden ingediend.

Het Hof doet in het eene geval binnen 8 dagen uitspraak fer openbare terechtzitting, in het laatste geval moet de reclamant het verzoekschrift door een deurwaarder doen beteekenen aan den ten onrechte op de lijst gebrachten persoon en het exploit van beteekening ter griffie van het Hof doen neerleggen.

De wederpartij kan binnen 14 dagen een memorie van antwoord aan het Hof indienen, vergezeld van bewijsstukken. Het Hof doet hierna tei openbare terechtzitting binnen 5 + 8 = 13 dagen uitspraak in hoogste instantie.

[p. 131]

Na 1 Maart wordt de lijst door den Gouverneur gesloten en uiterlijk den 5n d.a.v. afgekondigd en aangeplakt. Deze lijst duurt tot 4 Mrt. van het volgend jaar.

Alle reclame stukken zijn vrij van zegel, leges en andere heffingen.

Candidaatstelling. Van vm. 8-nm. 1 uur van den dag der verkiezing kunnen opgaven van candidaten worden ingeleverd ter Gouv. Secretarie, vermeldende naam, de voorletters en de woonplaats van de(n) candidaat(ten) en onderteekend door ten minste 20 kiezers. De inlevering geschiedt persoonlijk door een of meer der onderteekenaren en tegen ontvangstbewijs van den Gouv. Secretaris.

Zijn er op de lijsten niet meer candidaten genoemd dan het aantal te vervullen plaatsen, dan verklaart de Gouv. Secr. deze candidaten te zijn benoemd tot lid der Kol. Staten.

Stemming.¹⁾ Zijn er meer candidaten dan het aantal te vervullen plaatsen, dan heeft over hen uiterlijk binnen 40 dagen eene stemming plaats, waarbij geen hunner wordt benoemd, dan met volstrekte meerderheid van stemmen.

Bij herstemming (binnen 40 dagen na de stemming) wordt men benoemd met de meeste stemmen. Indien de stemmen staken is de oudste in leeftijd benoemd. In geval van gelijken ouderdom beslist het lot.

1) Inlichtingen voor den kiezer.
De kiezer teekent zijne stern op het biljet (zie daaromtrent de volgende bladzijde) aan door in de Kolom ‘Aanwijzing der keuze’ met potlood zwart te maken het witte stipje geplaatst in het stemvak vóór den naam van den candidaat zijner keuze.
De kiezer kan, wanneer hij zich bij de invulling van zijn biljet vergist, eenmaal een nieuw stembiljet aanvragen, mits het eerst overhandigde door hem wordt teruggegeven.
De kiezer mag aan den lessenaar niet langer vertoeven dan noodig is om zijn stembiljet in te vullen.
De kiezer toont, alvorens het biljet in de bus te steken, de buitenzijde met den voorgeschreven stempel aan den voorzitter van het stembureau.
Van onwaarde zijn de stembiljetten:
waarop geen der candidaten is gekozen;
waarop de namen van andere personen, dan de candidaten of waarop andere bijvoegingen zijn geplaatst;
waarop meer candidaten zijn gekozen dan er plaatsen te vervullen zijn;
waarop de aanwijzing van den candidaat op eene andere wijze is geschied dan hierboven is medegedeeld, en die eene aanduiding van den kiezer bevatten.

[p. 132]

Wordt bij eerste stemming geen volstrekte meerderheid verkregen, dan wordt onmiddellijk door den Voorzitter van het hoofdstembureau een lijst opgemaakt bevattende de namen van hen, die bij eerste stemming de meeste stemmen hebben erlangd en zulks ten getale van het 2-voud van het aantal te vervullen plaatsen. Zijn er van gelijke aantallen stemmen, dan komen die allen op de lijst.

Zoowel voor de stemming als voor de herstemming ontvangt iedere kiezer een oproeping ten minste 3 dagen te voren. Wie die oproeping heeft verloren of niet ontvangen, kan van den Gouv. Secr. of van de stembureaux een andere bekomen. Hij levert deze oproepingskaart in aan het stembureau, waartoe hij behoort (de kiezers van Niekerie Coronie en Albina kunnen stemmen te Paramaribo, terwijl aldaar kunnen stemmen degenen, die van elders zich ter plaatse zijn komen vestigen; te Paramaribo kunnen voorts stemmen degenen die tot de overige stemdistricten behooren) en ontvangt in de plaats daarvan een stembiljet van den volgenden vorm:

STEMBILJET Verkiezing van lid (leden) van de Koloniale Staten op (datum, maand, jaar). Candidaten (in alphabetische volgorde).
Aanwijzing der keuze	Namen^(1)	Voorletters
Aanwijzing voor de invulling.

(1) In alphabetische volgorde te stellen en bij gelijkheid van naam de alphabetische volgorde van de eerste voorletter te volgen en zoo vervolgens.

[p. 133]

Statenleden. Bloedverwantschap of zwagerschap tot en met den tweeden graad mag niet bestaan tusschen de leden onderling. Zwagerschap, ontstaan na benoeming tot lid, verplicht niet tot aftreden vóór den afloop van den zittingstijd.

De leden hebben zitting gedurende 6 jaren. Wie tusschentijds gekozen wordt heeft echter zitting zoolang als de persoon, wiens plaats hij inneemt, zitting zou nemen.

Om de twee jaren treedt een derde hunner af en zijn terstond herkiesbaar. Aangezien in 1924 de laatste periodieke aftreding en herkiezing heeft plaats gehad, zal dit weder het geval zijn in 1926.

De leden genieten geen schadeloosstelling, wel echter reis- en verblijfkosten ingevolge de verordening in G.B. 1900 No. 16 en. wel de reiskosten tot het bedrag daarvan en verblijfkosten ad f 10.- per etmaal.

Zij kunnen steeds ontslag vragen en houden voorts op lid te zijn: 1o. bij het opgeven van de vestiging in de kolonie, 2o. door verlies van het volle genot der burgerlijke rechten, 3o. door opkomende onbekwaamheid om verkozen te worden, 4o. door het aannemen van een met het lidmaatschap onvereenigbare betrekking.

De leden beraadslagen en besluiten alleen wanneer meer dan de helft hunner ter vergadering is. De volstrekte meerderheid der stemmen beslist, terwijl bij staking der stemmen eene volgende vergadering beslist. In eene voltallige vergadering wordt bij staking van stemmen het voorstel geacht te zijn verworpen, evenzoo in de zooeven bedoelde ‘volgende vergadering.’ Stemming over zaken geschiedt hoofdelijk bij oproeping, over personen bij gesloten briefjes.

De leden stemmen naar eer en geweten zonder ruggespraak met committenten.

Terzake van hetgeen zij als zoodanig gezegd en gedaan hebben zijn de leden niet gerechtelijk vervolgbaar.

Opening der Staten. Jaarlijks op den 2n Dinsdag der maand Mei wordt door of namens den Gouverneur de vergadering geopend. Veelal verschijnt de Gouverneur in persoon en slechts bij uitzondering doet hij de opening plaats hebben door een gemachtigde. Het laatst vond dit laatste plaats in 1921, toen de Gouv. Secr. Mr. Eekhout namens Gouverneur Staal de Staten opende.

Hun voorzitter en onder-voorzitter worden jaarlijks voor iedere vergadering door den Gouverneur benoemd.

Zij vergaderen in hot openbaar of met gesloten

[p. 134]

deuren. In persoon of door een gemachtigde kan de Gouverneur de vergaderingen bijwonen en een raadgevende stem uitbrengen. De Gouverneur kan de vergadering schorsen, sluiten of buitengewoon bijeenroepen (dit laatste komt voor o.m. bij eedsaflegging door waarnemende gouverneurs). Ook kan hij de Staten ontbinden.

De Staten onderzoeken de hun door den Gouverneur aangeboden verordeningen, kunnen daarin wijzigingen aanbrengen (recht van amendement) en hebben zelf het recht verordeningen aan den gouverneur voor te stellen (recht van initiatief); Zij zijn bevoegd de belangen van het Land voor te staan bij de Koningin, de Staten Generaal en den Gouverneur.

Zij onderzoeken de tot hen gerichte verzoekschriften (die steeds gezegeld moeten zijn op straffe van terzijdelegging) en kunnen den Gouverneur uitnoodigen om wegens zaken, Suriname rakende, inlichtingen te verstrekken (recht van interpellatie). Aan zulke verzoeken voldoet de Gouverneur als hij meent dat zonder schade voor de hem toevertrouwde belangen te kunnen doen.

(Een geval van weigering van den Gouverneur om inlichtingen te verstrekken is voorgekomen in 1891 toen Gouverneur Lohman weigerde in de z.g. Paraquestie inlichtingen te verstrekken).

Begrooting. Jaarlijks dient de Gouverneur bij de Staten in eene begrooting, die, zoodanig als zij door de Staten wordt goedgekeurd, (budgetrecht) voorloopig wordt vastgesteld en afgekondigd. Deze voorloopige vaststelling geldt als definitieve, indien niet bij Wet vaststelling plaats vindt om een der volgende redenen, nl. indien:

1o.	tot aanvulling der koloniale middelen subsidie uit 's Rijks schatkist gevorderd wordt;
2o.	de Koningin haar niet goedkeurt;
3o.	de Staten haar niet vastgesteld hebben vóór den 2n Dinsdag van Mei van het jaar van indiening.

(Het geval sub 1o. doet zich sedert jaren geregeld voor. Men zie de hierna gepubliceerde staat van de in de jaren 1867 tot en met 1924 door het Rijk verstrekte subsidiën).

De verantwoording der uitgaven en ontvangsten geschiedt aan de Wetgevende Macht of aan de Koloniale Staten en de vaststelling van het slot der rekening vindt plaats bij Wet of verordening, al naar gelang de begrooting bij Wet of bij verordening is tot stand gekomen.

Rechtswezen.

De rechtspraak heeft plaats in naam der Koningin.

[p. 135]

Aan de rechterlijke macht behoort bij uitsluiting de kennisneming van alle geschillen van burgerlijken aard. Geene vervolging van straf vindt plaats dan volgens de regelen van het Wetboek van Strafvordering.

Tusschenkomst van de Regeering in Rechtszaken is verboden.

De Burgerlijke dood of verbeurdverklaring van alle goederen des veroordeelden kan niet als straf of als gevolg van straf worden bedreigd.

Niemand wordt van zijn eigendom ontzet dan ingevolge eene onteigeningsverordening en met het recht op volledige schadeloosstelling.

Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van zijn wettigen rechter.

Alleen op rechterlijk bevel vindt inhechtenisneming plaats.

De vonnissen behelzen de gronden en wettelijke regelingen, waarop de veroordeeling rust en worden met open deuren uitgesproken.

Vonnissen in Nederland of zijn andere gebiedsdeelen gewezen en bevelen aldaar uitgevaardigd mitsgaders grossen van authentieke akten aldaar verleden, kunnen in Suriname worden ten uitvoer gelegd. Omgekeerd kunnen in Nederland worden ten uitvoer gelegd vonnissen en bevelen etc. in Suriname gewezen enz.

In niemands woning wordt tegen zijn wil binnengedrongen, behalve op last van bij verordening bevoegd verklaarde machten (in de districten de Districts Commissarissen en te Paramaribo en elders de Rechter Commissaris).

Het Hof van Justitie is het opperste gerechtshof over de gansche kolonie en houdt toezicht op de geregelde afdoening van alle rechtsgedingen en de behoorlijke vervolging van alle misdrijven.

Voorzitter, leden en griffier worden door de Koningin benoemd, de eerst genoemden voor het leven, de laatste tot wederopzeggens toe. De eerste twee kunnen tegen hun wil door de Koningin worden ontslagen bij gebleken ongeschiktheid door meer dan 60 jarigen ouderdom of door aanhoudende ziels- of lichaamsziekte; ook, wanneer zij onder curateele zijn gesteld en bij gebleken wangedrag of onzedelijkheid of grove achteloosheid in de waarneming van hun ambt.

De gouverneur kan, indien hij een dezer redenen aanwezig acht, den betrokkene bij de Koningin voor ontslag voordragen na hem in de gelegenheid te hebben

[p. 136]

gesteld een verweerschrift bij te voegen. In afwachting van H. M.'s beslissing kan de gouverneur den betrokkene schorsen onder genot van volle bezoldiging en tijdelijk in de waarneming voorzien. Betrokkene kan desgewenscht gelegenheid krijgen zich in Nederland te verantwoorden door verlof onder verlofstraktement. De Koningin beslist over het ontslag.

De voorzitter en de leden voornoemd kunnen door den Hoogen Raad der Nederlanden in raadkamer uit hun ambt worden ontzet, wanneer zij veroordeeld zijn tot gevangenisstraf (niet die welke geldboete vervangt) of wanneer zij verklaard zijn te zijn in staat van kennelijk onvermogen of wegens schulden zijn gegijzeld. De procureur generaal, die de stukken aan den Hoogen Raad ter vervolging zendt, geeft betrokkene de gelegenheid een verweerschrift in te dienen.

Elk lid der Rechterlijke Macht wordt geschorst door het feit dat tegen hem bevel tot gevangenneming of machtiging tot opneming in een huis van bewaring of geneesk. gesticht voor krankzinnigen is uitgevaardigd.

Het openbaar ministerie bij het Hof van Justitie wordt uitgeoefend door of namens den procureur-generaal, die door de Koningin wordt benoemd en ontslagen. Bij ontstentenis van den Proc. Genl. treedt op de Adv. Generaal en bij verhindering van dezen wordt door het Hof een lid als zoodanig aangewezen.

De Procureur Generaal is het hoofd van het openbaar ministerie en van de rechterlijke en administratieve politie in de gansche kolonie. In rechten vertegenwoordigt hij den Staat, de Regeering of het Land.

Behalve door het Hof van Justitie wordt, ook door Kanton- en Ommegaande rechters de uitspraak beoefend.

Straffen. De straffen zijn tweeërlei: hoofdstraffen (en wel doodstraf, gevangenisstraf, hechtenis en geldboete) en bijkomende straffen (t.w. ontzetting van bepaalde rechten, verbeurdverklaring van bepaalde voorwerpen en openbaarmaking van de rechterlijke uitspraak).

Geen doodvonnis wordt ten uitvoer gelegd dan op last en met voorkennis van den procureur generaal en na verkregen machtiging van den gouverneur, behalve in geval van verklaarden staat van oorlog of beleg. De Gouverneur verleent die machtiging niet dan na den hoogsten militairen of burgerlijken rechter te hebben gehoord. De straf wordt ten uitvoer gelegd middels ophanging.

Nadat sedert ruim 40 jaar voor het laatst een ter dood veroordeelde was terechtgesteld, is door opvolgende

[p. 137]

gouverneurs middels gratieverleening telkens de opgelegde doodstraf vervangen door andere, totdat in 1922 weder 2 terechtstellingen plaats vonden.

De volgende staatjes geven een beeld van de criminaliteit in Suriname:

Strafzaken, behandeld bij het Hof van Justitie, de Kanton- en de Ommegaande Gerechten, gedurende de laatste 10 jaren:

			Beklaagden
Jaar	Aantal zaken	Bij verstek	Aantal	Veroordeeld	Vrijgesproken of ontslagen v. rechtsvervolg.
1914	2178	38	3610	3411	199
1915	2152	38	3632	3339	293
1916	2068	18	3577	3321	259
1917	2333	37	3889	3585	304
1918	2705	66	4116	3782	334
1919	2278	83	3226	2919	304
1920	2670	109	4071	3811	279
1921	2928	246	5276	4968	264
1922	2615	192	4639	4403	236
1923	2671	181	4815	4576	237

Jaar	Veroordeeld zijn tot
	Doodstraf	Gevangenisstraf met gedw. tewerkst.	Gevangennisstraf	Hechtenis met gedw. tewerkstelling	Hechtenis	Geldboete, met en zoder gevangenisstr. hechtenis of ged. tew.
1914	-	7	1718	75	1574	37
1915	-	11	1658	73	1525	72
1916	-	520	64	1238	38	1461
1917	-	613	87	1027	14	1844
1918	-	662	62	778	10	2270
1919	-	493	65	513	1	1847
1920	-	737	64	857	21	2012
1921	-	885	48	1498	939	1629
1922	2	600	42	1508	2	2248
1923	-	794	44	1703	2	2033

Gevangenisbevolking in de laatste 10 jaren.

	1914	1915	1916	1917	1918
Blj den aanvang v.h. jaar {M.	115	212	200	190	218
Blj den aanvang v.h. jaar {V.	4	4	10	9	11
Opgenomen gedurende het jaar	1026	1001	935	1084	1359
Ontslagen gedurende het jaar	998	1007	946	1054	1331
Aanwezig op het eind van het jaar {M.	212	200	190	218	245
Aanwezig op het eind van het jaar {V.	4	10	9	11	12
Aanwezig op het eind van het jaar {	_____	_____	_____	_____	_____
Aanwezig op het eind van het jaar {Totaal	216	210	199	229	257

	1919	1920	1921	1922	1923
Blj den aanvang v.h. jaar {M.	245	239	254	243	229
Blj den aanvang v.h. jaar {V.	12	9	7	5	5
Opgenomen gedurende het jaar	1111	1236	1902	1630	1949
Ontslagen gedurende het jaar	1120	1223	1915	1644	1862
Aanwezig op het eind van het jaar {M.	239	254	243	229	305
Aanwezig op het eind van het jaar {V.	9	7	5	5	16
Aanwezig op het eind van het jaar {	_____	_____	_____	_____	_____
Aanwezig op het eind van het jaar {Totaal	248	261	248	234	321

[p. 138]

Recidive en leeftijd deb veroordeelde gevangenen in het port Zeelandia en te Nieuw-Amsterdam.

	5115	1914	1915	1916	1917	1918
Recidive:
v/d. 1e mall verrordeeld	76	274	536	460	537	771
1e maal recidive	23	13	67	66	85	106
2e maal recidive	22	89	11	12	29	28
3e maal recidive	6	109	7	6	7	14
4e maal recidive	3	27	2	2	6	4
5e maal recidive	-	3	-	-	-	-
6e maal recidive	-	5	-	-	-	-
7e maal recidive	-	-	-	-	-	-
8e maal recidive	-	-	-	-	-	-
9e maal recidive	-	-	-	-	-	-
10e maal recidive	-	-	-	-	-	-
Leeftijd:
van 10-20 jaren	8	59	111	119	131	168
20-30 jaren	63	268	308	280	311	445
30-40 jaren	41	130	136	108	159	237
40-50 jaren	13	44	52	36	55	67
50-60 jaren	4	17	14	3	5	26
60-70 jaren	1	2	3	-	3	12
70-80 jaren	-	-	-	-	-	1

	1919	1920	1921	1922	1923
Recidive:
v/d. 1e mall verrordeeld	624	479	475	398	590
1e maal recidive	160	143	63	80	118
2e maal recidive	36	35	25	40	74
3e maal recidive	12	10	5	23	13
4e maal recidive	13	2	5	6	7
5e maal recidive	-	-	5	1	1
6e maal recidive	-	1	-	3	1
7e maal recidive	-	-	-	1	1
8e maal recidive	-	-	-	1	-
9e maal recidive	-	-	-	-	-
10e maal recidive	-	1	-	-	1
Leeftijd:
van 10-20 jaren	165	159	114	87	70
20-30 jaren	411	217	319	255	385
30-40 jaren	220	92	108	150	245
40-50 jaren	41	20	30	50	80
50-60 jaren	7	8	5	9	21
60-70 jaren	1	2	2	2	4
70-80 jaren	-	-	-	-	1

Uitlevering van vreemdelingen en misdadigers geschiedt alleen aan Amerika, België, Denemarken, Duitschland, Frankrijk, Groot Brittannië, Italië, Liberia, Mexico, Portugal, Spanje en Zwitserland, ingevolge tractaten, opgenomen in de G.B. van resp. 1904 No 39, 1895 No. 11, 1895 No. 51, 1897 No 33 en 1913 No 70, 1860 No 8 en 1898 No 22, 1899 No 10 en 1915 No 4, 1897 No 26, 1896 No 39, 1909 No 39, 1896 No 41, 1895 No 3 en 1899 No 13

Vestiging toelating en uitzetting in Suriname is geregeld bij verordening van 3 Sep. 1915 (G B 1916 No 19, 20, 21, juncto 1920 No 41)

Niemand wordt in Suriname toegelaten dan na vergunning van den Commissaris van politie of den districts commissaris tot ontscheping. Deze vergunning wordt geweigerd aan onvermogenden, aan zieken die niet in

[p. 139]

staat zullen zijn in hun onderhoud te voorzien door arbeid of bezittingen, aan lepreuzen, aan hen voorts die voor de openbare rust en veiligheid niet gewenscht zijn.

Uitgezet kunnen o.m. worden de niet in Suriname gevestigde personen of daarheen van Rijkswege uitgezondenen, die zwervende of zonder middel van bestaan worden aangetroffen. Zoodanige personen kunnen tijdelijk in verzekerde bewaring worden genomen.

Vrijheid van Drukpers. Niemand heeft voorafgaand verlof noodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren.

De verantwoordelijkheid van schrijvers, uitgevers, drukkers en verspreiders en de waarborgen in het belang der openbare orde en zedelijkheid, tegen het misbruik van die vrijheid te nemen, zijn alsvolgt geregeld.

Bij misdrijf, door middel van de drukpers gepleegd, wordt de uitgever niet vervolgd als zoodanig, indien het gedrukte stuk zijn naam en woonplaats vermeldt en de dader bekend is of op de eerste aanmaning na den rechtsingang door den uitgever is bekend gemaakt, behalve wanneer de dader op het tijdstip der uitgave strafrechtelijk niet vervolgbaar of buiten de kolonie gevestigd was.

In bedoelde gevallen wordt ook de drukker als zoodanig niet vervolgd, indien het gedrukte stuk zijn naam en woonplaats vermeldt en de persoon, op wiens last het stuk is gedrukt, bekend is of op de eerste aanmaning na den rechtsingang door den drukker bekend gemaakt, behalve wanneer bedoelde persoon op het tijdstip van het drukken strafrechtelijk niet vervolgbaar of buiten de kolonie gevestigd was.

Briefgeheim Het geheim der aan de post toevertrouwde brieven is onschendbaar, behalve op last van den Rechter.

Vereeniging en Vergadering is toegelaten in Suriname, doch het recht daartoe kan in het belang der openbare orde, zedelijkheid of gezondheid aan regeling en beperking worden onderworpen.

Verzoeken om erkenning van vereenigingen, (zie in verband hiermede de artt. 1665/1684 van het B.W.) of om goedkeuring van wijzigingen in de Statuten van zedelijke lichamen moeten worden gericht aan den Gouverneur.

Bij het request, dat op een formaatzegel van f 0,15 dient geschreven te worden, en op welk request f 6,50 aan leges en zegel verschuldigd is, moeten worden gevoegd, twee exemplaren der Statuten of van de wijziging of gewijzigde Statuten, waarvan het eene examplaar aan

[p. 140]

formaatzegelrecht is onderworpen, terwijl het andere vrij van zegel is.

Benevens deze stukken moet worden overgelegd een extract uit de Notulen der algemeene vergadering, (dit stuk is vrij van zegel), waaruit blijkt, dat het de wensch der vergadering is om de rechtspersoonlijkheid aan te vragen, dan wel op de wijziging of gewijzigde Statuten de goedkeuring van den Gouverneur te erlangen.

Het request kan aldus luiden:
Aan

Zijne Excellentie, den Heer Gouverneur van Suriname,

Geven met verschuldigden eerbied te kennen ............. en .... wonende te Paramaribo, ten deze domicilie kiezende aan de ..... straat L...... No ...... in hunne hoedanigheid van bestuursleden van de vereeniging ....... gevestigd te Paramaribo;

dat zij gaarne aan genoemde vereeniging rechtspersoonlijkheid zouden zien toegekend;

Reden waarom zij zich, onder overlegging van twee exemplaren der Statuten en een extract uit de Notulen der algemeene vergadering dd........... eerbiedig tot Uwe Excellentie wenden met het beleefd verzoek de Statuten wel te willen goedkeuren en aan genoemde vereeniging mitsdien rechtspersoonlijkheid te verleenen.

't Welk doende, enz.

Paramaribo, (datum)

(Volgen handteekeningen),

(Voor de goedkeuring van wijziging of gewijzigde Statuten ware het request daarmede in overeenstemming te brengen.)

Men kan voor het Extract uit de Notulen het volgende model kiezen:

Extract uit de Notulen der Algemeene vergadering van de Vereeniging ....... gevestigd te Paramaribo gehouden op den ......

De vergadering besluit (bv. met algemeene stemmen) den Gouverneur het verzoek te doen, de Vereeniging als Zedelijk Lichaam te erkennen.

Voor gelijkluidend extract.

De Secretaris,

(volgt handteekening)

Het is van zeer veel belang om de Statuten zoo nauwkeurig mogelijk te omschrijven, aangezien zij voor de vereeniging gelden als wet.

Men lette vooral op dat in de Statuten omschreven zijn:

[p. 141]

1o.	Naam en plaats der vereeniging;
2o.	Duur der Vereeniging;
3o.	Doel der Vereeniging;
4o.	Door welke middelen zij haar doel tracht te bereiken;
5o.	Soorten van lidmaatschap (Eereleden, gewone leden, enz.)
6o.	Vereischten voor het lidmaatschap;
7o.	Wijze waarop het lidmaatschap: a wordt verkregen; b wordt verloren;
8o.	De geldmiddelen;
9o.	Het bestuur en de wijze van zijne verkiezing;
l0o.	Omschrijving van de taak van het bestuur;
11o.	Inhoud van het huishoudelijk reglement;
12o.	Hoe geschillen worden beslecht;
13o.	Vanaf wanneer het vereenigingsjaar loopt;
14o.	De wijze waarop de wijzigingen tot stand komen;
15o.	Ontbinding der Vereeniging en de bestemming harer bezittingen.

In het Wetboek van Koophandel worden in de artt. 14/56 Vennootschappen behandeld, en wel drie soorten, t.w.:

1o.	de Vennootschap onder firma
2o.	de Commanditaire Vennootschap
3o.	de Naamlooze Vennootschap.

Er kan volstaan worden met eene verwijzing naar die artikelen.

Vermeld moge evenwel worden, dat de akte eener Naamlooze Vennootschap, die steeds Notarieel moet zijn verleden, de goedkeuring van den Gouverneur behoeft.

Voor een en ander zorgt meest altijd de Notaris die de akte verleden heeft.

Er bestaat nog een soort van Vennootschap, de z.g. burgerlijke Maatschap, waaromtrent bepalingen te vinden zijn in de artt. 1630/1664 B.W.

Verzoekschriften.

Ieder heeft het recht verzoekschriften in te dienen bij de bevoegde machten, zoowel in Nederland als in Suriname. De verzoekschriften moeten persoonlijk onderteekend zijn en mogen slechts uit naam van meer geteekend worden wanneer dat geschiedt door of vanwege wettig samengestelde en erkende lichamen en dan alleen over onderwerpen tot hun werkkring behoorende.

[p. 142]

Roquesten om pro deo te mogen procedeeren, kunnen zonder betaling van leges of zegel worden ingezonden.

Requesten, ingediend door onvermogenden, behooren vergezeld te gaan van een bewijs van zulk onvermogen, af te geven door de Politie.

De bevoegdheid om verzoekschriften bij de bevoegde machten in te dienen voor personen die niet schrijven kunnen, is bij verordening van 4 Juli 1905 (G.B. No. 48) verleend aan de navolgende personen:

1.	de notarissen en de ambtenaren met de notarieele praktijk in de districten belast;
2.	de ambtenaren van politie en de commandanten der politiestations in de districten;
3.	de districts commissarissen en secretarissen binnen de grenzen van hun district;
4.	de Gouvernements Secretaris ten behoeve van boschnegers en indianen;
5.	de Agent Generaal en de sub-Agent voor de immigratie ten behoeve van immigranten en kolonisten;
6.	de griffiers bij de verschillende gerechten t.a.v. verzoekschriften met de rechtspraak in verband staande;
7.	de deurwaarders t.a.v. verzoekschriften, die met hunne bediening verband houden;
8.	de ambtenaren v/d Burgerlijken Stand t.a.v. verzoekschriften op den Burg. Stand betrekking hebbende;
9.	de Controleur en de Adj. Controleur der belastingen, alsmede de Ontvanger en Betaalmeester t.a.v. verzoekschriften, die met hunne bediening verband houden;
10.	de Gouv. Landmeter, t.a.v. verzoekschriften o/h domeinbeheer betrekking hebbende.

De sub 2, 3, 4, 5, 9 en 10 bedoelde ambtenaren zijn verplicht voor onvermogenden, die daarvan doen blijken, hun tusschenkomst, en gratis, te verleenen. De Districts Secretarissen alleen niet, wanneer zij als notaris fungeeren.

Legalisatie van handteekeningen vindt ingevolge de resolutie van 22 Maart 1888 (G.B. No. 15) alsvolgt plaats:

a.	handteekeningen van leden, griffier en substituutgriffier van het Hof van Justitie, notarissen, praktizijns of deurwaarders, ambtenaren van den Burg. Stand: door den Voorzitter van gemeld Hof (of den rechter die hem vervangt) en van dezen weder door den Gouverneur.
b.	handteekeningen van kanton- en ommegaande rechters en hunne griffiers of van particulieren: door den Procureur Generaal en van dezen door den Gouverneur;
c.	handteekeningen van ambtenaren, geëmployeerden of militairen; door den Chef van hunnen dienst en van dezen door den Gouverneur.

[p. 143]

Godsdienst.

Ieder belijdt zijne godsdienstige meeningen met volkomen vrijheid, behoudens de bescherming der maatschappij en van hare leden tegen de overtreding der strafwet, Aan alle kerkgenootschappen wordt gelijke bescherming verleend. De Gouverneur, waakt dat deze zich houden binnen de palen van de gehoorzaamheid aan de wettelijke regelingen en de gestelde machten.

De belijders der onderscheidene godsdienstige meeningen genieten allen dezelfde burgerlijke en burgerrechten en hebben gelijke aanspraak op het bekleeden van waardigheden, ambten en bedieningen.

De openbare eeredienst en de godsdienstoefening is aan geene andere beperkingen onderworpen dan aan die, welke in het belang der openbare orde, rust en zedelijkheid bij verordening worden bevolen. In de politiestraf verordening is (art. 53 nieuw) bepaald, dat hij, die te Paramaribo zonder vooraf verkregen vergunning van den Procureur Generaal, straatpredikaties houdt, gestraft wordt met geldboete van ten hoogste f 25.-. Tegen het door geweld, of bedreiging met geweld, verhinderen vau geoorloofde openbare godsdienstige bijeenkomsten of geoorloofde kerkelijke plechtigheid en tegen het opzettelijk, door het verwekken van wanorde of het maken van gedruisch, storen van een en ander zijn straffen bedreigd van resp. een jaar en een maand. Voorts is ook strafbaar het in de geoorloofde waarneming zijner bediening bespotten van een bedienaar van den godsdienst en het beschimpen van voorwerpen aan een eeredienst gewijd, waar en wanneer de eeredienst geoorloofd is.

Naar de godsdienstige gezindten verdeeld, bestond de bevolking volgens het Bevolkingsregister uit:

	op 1 Jan 1923	op 1 Jan 1924
Nederl. Hervormden	6867	6909
Evang. Lutherschen	2864	2748
Roomsch Katholieken	23418	23987^*)
Evangelische Broeders	27162	28065^*)
Israëlieten	786	818
Vrije Evangelisten	205	213
Episcopalen	997	1021
Doopsgezinden	119	108
Mahomedanen	24364	24544
Hindoes	22450	22667
Confucianen	424	507
anderen	1277	1231
_____	_____	_____
	110933	112818

*) w.o. niet begrepen boschnegers en indianen, op 1 Jan. 1924 respectievelijk 18163 en 2580 in aantal.

*) w.o. niet begrepen boschnegers en indianen, op 1 Jan. 1924 respectievelijk 18163 en 2580 in aantal.

[p. 144]

Gewapende Macht.

Alle weerbare mannen in Suriname zijn gehouden, ingeval het land door een buiten of binnenlandschen vijand wordt bedreigd, tot hare verdediging en, in tijd van vrede, tot bewaring der inwendige rust mede te werken. Zij zijn vereenigd in eene Schutterij te Paramaribo en in de districten in eene gewapende burgermacht publicatie van 31 Dec. 1835 (G.B. No. 14) gewijzigd bij G.B. 1836 No. 7, 1841 No. 6, 1858 No. 4, 1865 No. 4, 1872 No. 7, 1894 No. 31. Zie ook G.B. 1874 No. 33).

Het rustend maken der Schutterij is bij verordening bij de Koloniale Staten aanhangig gemaakt.

In Suriname bestaat voorts een korps gewapende politie, georganiseerd bij verordening van 21 December 1894 (G.B. 1895 No. 10), gewijzigd bij G.B. 1906 No 45 en 1907 No. 55). Aan het hoofd staat de Procureur Generaal, terwijl het korps bestaat uit 1 Commissaris, 1 Hoofd-Inspecteur, 3 inspecteurs, 8 adjunct inspecteurs, 16 hoofdagenten en 211 agenten 1e, 2e; 3e en 4e klasse.

Er is verder een militaire bezetting met een Kapitein der Infanterie (thans een Majoor titulair) aan het hoofd.

De macht bestaat uit 3 luitenants (w.o. 1 adjudant v.d. Gouverneur), 1 onderluitenant, 1 adjudant onder-officier-instructeur, 1 idem administrateur, 1 fourier, 10 sergeanten 1e klasse (w.o. 1 ordannans v.d. gouverneur), 18 brigadiers (w.o. 1 kok), 7 brigadiers sergeanten 1e klasse of sergeant majoor-stafhoornblazers, (w.o. ten hoogste 1 sergeant majoor en 2 sergeanten 1e klasse), 4 tamboers en hoornblazers, 180 infanteristen 1e klasse of fuseliers, (w.o. ten hoogste 16 muzikanten), 1 sergeantmajoor geweermaker, 1 onderluitenant administratie, 1 brigadier kleermaker, 1 brigadier schoenmaker, 1 brigadier bakker, 4 fuseliers ot infanteristen 1e klasse bakkers en voorts, voor den Militair geneeskundigen dienst:

1 officier van gezondheid 1e klasse, 5 officieren van gezondheid 2e klasse, 2 militair apothekers (van wie 1 burger kan zijn).

In geval van dringenden nood kan de Gouverneur vrijwilligers en zelfs vreemde hulptroepen tijdelijk in soldij nemen.

Onderwijs.

De verspreiding van verlichting en beschaving en de aanmoediging van kunsten en wetenschappen wordt door de Regeering aanhoudend behartigd.

[p. 145]

Het geven van onderwijs staat vrij aan een iegelijk, die voldoende bewijzen van bekwaamheid en zedelijkheid levert.

De Overheid zorgt zooveel mogelijk dat het lager onderwijs de verkrijging der allereerste kundigheden onder het bereik brenge, ook der onvermogenden. Dit geschiedt met bekostiging op den voet van gelijkheid van het bijzonder en het openbaar onderwijs. Deze gelijkheid is tot nu toe echter slechts ten aanzien van de bezoldiging der leerkrachten doorgevoerd. Het andere wacht op betere tijden.

De regeling van het Onderwijs op deze grondslagen heeft plaats gehad bij verordening van 1877 G.B. No. 10 (geldende tekst G.B. 1906 No. 1), terwijl de ondersteuning der bijzondere scholen en de inkomens der onderwijzers bij het openbaar onderwijs is geregeld bij verordening van 2 Jan. 1904 (G.B. No. 15), gewijzigd bij G.B. 1912 No. 72, 1918 No. 33, 1914 No. 81 en 1921 No. 12 en No. 38, nader gewijzigd bij G.B, 1921 No. 116/117.

Bij het ter perse gaan van deze Vraagbaak, is bij de Koloniale Staten aanhangig een ontwerp-verordening tot nadere wijziging van de bedoelde verordening van G.B. 1904 No. 15, bij aanneming waarvan o.m. het aantal leerlingen per onderwijzer verhoogd zal worden van 40 op 48 (voor de districten 50), waardoor versobering in de uitgaven voor onderwijskrachten zal worden bereikt. Ook zullen de leerlingen op de lagere scholen te Paramaribo de school moeten verlaten, wanneer zij de klasse hebben doorloopen, waarin zij bij het intreden van hun 14de levensjaar zijn geplaatst. Aangezien deze versoberings-maatregelen door de bevolking worden gevreesd als de aanstaande oorzaak van toename van vagebondage onder de jeugd, bij gebreke aan behoorlijk emplooi in Suriname, is op 31 December 1924 een volkspetitie gericht tot H.M. de Koningin, om die maatregelen niet in te voeren. Reeds is door de Regeering telegraphisch bericht gezonden, dat, in afwachting van de beslissing op die petitie, de maatregelen worden opgeschort.

In de scholen worden niet toegelaten onderwijzers en leerlingen, indien zij niet met goed gevolg of meer dan eens de inenting der koepokken hebben ondergaan of aan de natuurlijke kinderpokken (variolae) hebben geleden (G.B. 1904 No. 16 en 1904 No. 20, juncto 1910 No. 5).

Aan het hoofd van dezen tak van bestuurstaak staat een Inspecteur voor het Onderwijs.

[p. 146]

Openbare gezondheid.

Het toezicht van overheidswege uit te oefenen over den toestand der openbare gezondheid en al wat betreft de uitoefening der genees-, heel- en verlos- en artsenij-mengkunde is geregeld bij verordening van 1896 G.B. No. 23 en voorts bij G.B. 1896 No. 24/26, 35/36, 45/46.

Eene geneeskundige school zorgt voor de opleiding van genees-, heel- en verloskundigen, apothekers, vroedvrouwen en tandheelkundigen (zie hoofdstuk Beroepskeuze hierna). -

Het gouvernement verschaft aan een zeker aantal jongelui de gelegenheid tot gratis opleiding aan die school, met verplichting het land later gedurende 7 jaren te dienen als districtsgeneesheer, waarvoor 13 standplaatsen bestaan.

De Militaire bezetting heeft te Paramaribo een Militair Hospitaal, waarin ook burgers worden opgenomen. De in Suriname gedetacheerde officieren van gezondheid werken er tot heil van de Surinaamsche bevolking. De inrichting heeft in den loop der jaren, onder opvolgende Chefs, die gesteund werden door knappe chirurgen en oogspecialisten, een goedklinkenden naam verworven en uit vele plaatsen van West Indië komen er geregeld patiënten voor operatiën.

De Roomsch Katholieke Missie heeft te Paramaribo een ziekenhuis, waarin hare liefdezusters als verpleegsters werken. Aan de inrichting zijn verbonden de chirurg en vrouwenarts M.A. van Haeff en de genees-, heel- en verloskundige J.F. Nassy. Het is wijders den patienten toegestaan zich te doen behandelen door hun eigen geneesheer.

In de districten treft men op de plantages, waarop immigranten werken, plantagehospitalen aan, welke onder leiding staan van de districtsgeneesheeren. Op de plantage Katwijk is er een centraal-hospitaal, waarin ook patienten van andere plantages gemeenschappelijk worden verpleegd. Op de standplaatsen der districtsgeneesheeren zijn er ook kleine apotheken en ziekenoppassers. Te Nieuw Nickerie en Albina heeft men infirmerieën, welke, in verband met de opheffing van de militaire bezettingen ter plaatse, eerlang zullen worden omgezet in burger hospitalen, zooals ook te Coronie, Groningen en op sommige andere stations bestaan.

Te Paramaribo zijn gevestigd een 15tal burgergeneesheeren, die met 3 van de 5 officieren van gezondheid de particuliere praktijk uitoefenen.

[p. 147]

De scholen worden dagelijks bezocht - en de leerlingen op trachoom onderzocht door 2 districtsgeneesheeren, daartoe aangesteld.

De International Health Board der Rockefeller Foundation, die, na te voren in Suriname te hebben gearbeid en in den oorlogstijd tijdelijk hare werkzaamheden te hebben gestaakt, in 1921 wederom het werk ter hand nam, heeft sedert Nov. 1923 voor goed afgezien van verdere bestrijding van anchylostoom in Suriname. Haar zegenrijke arbeid wordt hier noode gemist, doch, gelijk de Foundation verklaarde, zij is er slechts op uit in de verschillende landen het daadwerkelijk voorbeeld te geven bij die bestrijding, om, wanneer zij meent deze voldoende te hebben gedemonstreerd, de voortzetting van de bestrijding aan de Regeering van het land over te laten. Het Surinaamsche gouvernement streeft er, zooveel de middelen zulks gedoogen, naar, het eenmaal aangevangen werk te continueeren. Op verschillende poliklinieken bestaat nog steeds gelegenheid voor gratis onderzoek en behandeling der onvermogenden.

Voor de verpleging der lepralijders heeft het Gouvernement te Groot Chatillon eene geïsoleerde inrichting, in de nabijheid waarvan zich bevindt de Protestantsche inrichting voor gelijk doel. De R.K. Missie heeft te, Paramaribo op een harer achtererven aan de Gravenstraat (over de Sommelsdijksche kreek) hare eigen lepreuzen-inrichting. In den laatsten tijd worden de patiënten ingespoten met Chaulmogra-oliepreparaten, van welke inspuitingen de deskundigen veel heil verwachten. Ook de niet in gestichten opgenomen lijders worden sedert eenige maanden door het energiek optreden van den particulieren arts J.F. Schuitemaker met deze preparaten behandeld.

Het aantal verpleegden op 1 Januari 1923 bedroeg in de genoemde gestichten respectievelijk 136, 57, 131.

Voor inënting met koepokstof tegen pokken bestaat voortdurend gratis gelegenheid.

Te Paramaribo heeft men voorts eene inrichting tot verpleging van krankzinnigen, waarin op 1 Jan. 1923 zich bevonden 168 patiënten.

De zorg voor de openbare gezondheid strekt zich ook uit tot de keuring van het geslacht en van voedingsmiddelen, die ten verkoop voorhanden zijn. Voor het eerste bestaat het verbod om te Paramaribo elders te slachten dan in het Abattoir, terwijl de districtsgeneesheeren in de districten het geslacht keuren, alvorens het in con-

[p. 148]

sumtie wordt gebracht. De Keurmeester inspecteert regelmatig de verschillende verkoopgelegenheden en brengt de overtreders voor den strafrechter.

Armbestuur.

Het aanmoedigen van arbeidszin en het weren van luiheid en lediggang bij de onvermogende bevolking is een onderwerp van aanhoudende zorg der Regeering.

Het toezicht over het armwezen en de noodige voorzieningen daaromtrent worden bij verordening geregeld.

Daarbij wordt in acht genomen het beginsel, dat de bijzondere en kerkelijke liefdadigheid vrijgelaten en zooveel mogelijk bevorderd wordt.

Tan Gouvernementswege worden aan de verschillende kerkgenootschappen subsidiën verleend voor verzorging hunner weezen, terwijl de inrichting voor ouden en gebrekkigen ‘'s Landsgrond Boniface’ een onderkomen van 's landswege biedt.

Van landswege zijn in 1923 subsidiën verleend voor verpleging van 614 weezen door de verschillende kerkgenootschappen, terwijl op 's Landsgrond Boniface op 1 Januari 1924 aanwezig waren 301 verpleegden.

Gemeenschap.

De Regeering legt zich met al de haar ten dienste staande krachten op de verbetering der middelen van gemeenschap toe. Het toezicht daarop door de Overheid te houden wordt bij verordening geregeld.

De Rijverordening (G.B. 1917 No. 65) geeft den Gouverneur de bevoegdheid om het berijden van bepaalde wegen met rij- en voertuigen te verbieden. In die ver ordening zijn voorts regelen opgenomen verband houdende met het berijden der wegen.

Financiën.

Het beleid der geldmiddelen en het beheer der domeinen is onder oppertoezicht van den Gouverneur opgedragen aan den Administrateur van Financiën.

Het muntwezen is bij de Wet van 1 Juli 1909 (G.B. No. 61) geregeld. De Nederlandsche munten zijn tevens voor Suriname van kracht; Suriname heeft geen eigen munten. Wettig betaalmiddel zijn:

tot ieder bedrag, het gouden tientje, de rijksdaalder, de gulden en de halve gulden;

[p. 149]

tot f 10.- het dubbeltje en het kwartje;

tot f 1.- de stuiver;

tot f 0,25 de 2½ cent, de cent en de halve cent. Het is de bedoeling eerlang den halven cent te doen vervallen. Reeds wordt hij in de Koloniale boekhouding zooveel mogelijk vermeden.

Zilverbons ter waarde van f 2.50 zijn sedert geruimen tijd - na den oorlog - in omloop.

De Surinaamsche Bank heeft het monopolie als circulatiebank en brengt in omloop biljetten ter waarde van f 5.-, f 10.-, f 25.-, f 50.-, f 100.-, f 200.-, f 300.- en f 1000.-

Op Albina zijn ook geldig de zilveren, nikkelen, bronzen of koperen muntstukken, die in Fransen Guyana gangbaar zijn (verordening van 20 Jan. 1909 (G.B. 1910 No. 21).

Pasmunt tot ten minste f 50.- in zilveren, of f 10.- in nikkelen of bronzen munten, kan worden ingewisseld tegen rijksdaalders, guldens en halve guldens bij den Kol. Ontvanger en Betaalmeester, den Ontvanger in Nickerie en de Distr. Commissarissen van Albina en Coronie.

Bronzen pasmunt is in Suriname ingevoerd bij publicatie der Wet van 24. Dec. 1886 (G.B. 1887 No. 5).

Belastingen worden slechts uit kracht eener wet of verordening geheven en op het stuk daarvan mag geen privilegie worden verleend. Zulke belastingen mogen niet strekken om den vrijen handel met Nederland en de andere Nederlandsche gebiedsdeelen te belemmeren of om den handel, de nijverheid en den landbouw van Suriname te bevoorrechten boven dien van Nederland of zijne andere gebiedsdeelen.

De baken-, loods-, haven- en andere soortgelijke scheepsongelden en de bepalingen omtrent de groote scheepvaart zijn dezelfde voor alle vlaggen.

De voornaamste belastingen, in Suriname geheven wordende, zijn:

de Inkomstenbelasting (G.B. 1921 No. 112, gewijzigd bij G.B. 1924 No. 84); uitvoeringsbesluit: G.B. 1922 No. 34;

de huurwaardebelasting (G.B. 1910 No. 88, juncto G.B. 1913 No. 21 en 1920 No. 64);

het paardengeld (G.B. 1854 No. 10, juncto G.B. 1900 No. 35);

de accijns op het binnenl. gedistilleerd (G.B. 1891 No. 2, juncto G.B. 1898 No. 48, 1902 No. 17, 1907 No. 51, 1922 No. 55);

het recht op verlofbewijzen tot verkoop van gedistil-

[p. 150]

leerd (G.B. 1920 No. 67 juncto G.B. 1920 No. 118); uitv. besl. G.B. 1920 No. 68, juncto G.B. 1921 No. 4;

de invoerrechten (G.B. 1922 No. 54, juncto G.B. 1924 No. 1); uitvoeringsbesl. G.B. 1922 No. 89 tot 99, juncto G.B. 1923 No. 64/66, 1923 No. 39 en 1924 No. 6;

de goudbelasting (G.B. 1895 No. 12A en 12B, juncto No. 28); uitvoeringsbesl. G.B. 1895 No. 14, 15, 16, 17, 20, 26;

de bauxietbelasting (G.B. 1919 No. 77, juncto G.B. 1925 No.^*);

de belasting op lucifers (G.B. 1917 No. 81, juncto G.B. 1918 No. 69); uitvoeringsbesl. G.B. 1917 No. 93;

de zegelrechten (G.B. 1872 No. 13, gew. bij G.B. 1886 No. 42, 1887 No. 36, 1904 No. 30, 1910 No. 33); uitv. besl. G.B. 1888 No. 12, 1895 No. 9, 1915 No. 2;

de geneesk. belasting (G.B. 1905 No. 18); uitv. besl. G.B. 1905 No. 19;

de successie- en overgangsrechten (G.B. 1830 No. 9); uitv. besl. G.B. 1888 No. 12, juncto G.B. 1895 No. 9 en 1915 No. 2;

de hondenbelasting (G.B. 1894 No. 32, juncto G.B. 1898 No. 50, 1904 No. 55, 1916 No. 6 en 1912 No. 40); uitvoeringsbesluiten G.B. 1916 No. 8, 18, 1917 No. 10);

de rij- en voertuigenbelasting (G.B. 1910 No. 37, 1915 No. 73, 1916 No. 5), uitv. besl. G.B. 1916 No. 7 en 17, 1917 No. 9;

de belasting op openb. vermakelijkheden (G.B. 1917 No. 16, juncto G.B. 1920 No. 116 en 1924 No. 57), uitv. besl. G.B. 1917 No. 17, juncto G.B. 1924 No. 60.

Ten aanzien van de belastingen zie men onder ‘Inlichtingen voor belastingbetalers’. Bovendien worden nog verschillende rechten, recognitiën en retributiën geheven en ettelijke andere ontvangsten ten bate van de Kol. kas gedaan.

Zoo bijvoorbeeld:

a..	leges te heffen ter Gouv. Secretarie ingevolge de legesverordening (G.B. 1924 No. 19);
b.	griffierechten ingevolge verordening van 20 Dec. 1877 (G.B. No. 26);
c.	opbrengst van porte d'armes, ingevolge de verordening van 12 Oct. 1898 (G.B. No. 49), gewijzigd bij G.B. 1909 No. 28, 1912 No. 90, 1923 No. 36;

*) Eene laatste wijziging, bereids door de Kol. Staten goedgekeurd, doch nog niet afgekondigd.

[p. 151]

d.	opbrengst van marktvergunningen, ingevolge het uitvoeringsbesluit van 5 Feb. 1924 (G.B. No. 9) van de verordening van 14 Feb. 1923 (G.B. No. 36) juncto G.B. 1924 No. 8;
e.	vergoeding bij het contracteeren van arbeiders voor bosch- en mijnbedrijven, ingevolge de verordening van 28 Juni 1911 (G.B. No. 57);
f.	landtaxen of akkergelden, ingevolge de verordening van 17 Dec. 1898 (G.B. No. 45);
g.	huren ingevolge de grondjesverordening (G.B. 1916 No. 24), erfpachten, recognities ingevolge de verordening in G.B. 1907 No. 34 juncto G.B. 1930 No. 53 en de resolutie van G.B. 1911 No. 54 juncto G.B. 1920 No. 54 en 1922 No. 74;
h.	vergunnings- en concessierechten voor het ontginnen van balata op domeinland ingevolge G.B. 1914 No. 51, juncto G.B. 1915 No. 25, 68, 1916 No. 91, 1918 No. 46, 1920 No. 63, 1924 No. 11;
i.	retributie op balata verkregen op domeingrond ingevolge G.B. 1914 No. 51 juncto alsvoren;
j.	vergunningsrecht als opkooper van balata ingevolge G.B. 1914 No. 51 juncto alsvoren;
k.	vergunnings- en andere rechten voor het ontginnen van bauxiet op domeingrond ingevolge G.B. 1919 No. 80 juncto 1920 No. 79 en 1925 No.^*);
l.	vergunnings- en concessierechten voor het ontginnen van andere delfstoffen dan bauxiet op domeingrond;
m.	grondrente ingevolge Wet van 15 Juli 1912 (G.B. No. 76) juncto verordening van 27 Jan. 1913 (G.B. No. 6);
n.	vergunnings- en concessierechten voor het bewerken van hout ingevolge resolutie, opgenomen in G.B. 1922 No. 77;
o.	retributie op hout verkregen op domeingrond ingevolge G.B. 1922 No. 77;
p.	kosten inzake den in- en uitvoer van goederen ingevolge verordening van 5 Dec. 1908 (G.B. 1909 No. 17);
q.	weeg-, rooi- en bergloonen en entrepôtrechten ingevolge verordening van 5 Dec. 1908 (G.B. 1909 No. 16);

*) Eene laatste wijziging, bereids goedgekeurd door de Koloniale Staten maar nog niet afgekondigd.

[p. 152]

r.	inkomsten van den hypotheekbewaarder
s.	begrafenisrechten ingevolge G.B. 1891 No. 1 juncto G.B. 1912 No. 46

De voornaamste ontvangsten, geene belastingen noch rechten zijnde, volgen bieronder:

boeten, kosten van vervolgingen en opbrengst van verbeurdverklaringen,

opbrengst verkoopingen van domein en afkoop van zakelijke rechten,

ontvangsten uit het boschwezen,

opbrengst van de posterij,

eene uitkeering van de telegraafkabel-maatschappy,

aandeel in de winst van de Surinaamsche Bank,

schoolgelden (Hendrik-, van Sypesteyn-, Willem-, Normaal-, Vormscholen),

examengelden,

opbrengst cultuurtuin en gouvernements proefvelden,

opbrengst gouvernements stalweiden,

opbrengst Lands koffieonderneming Slootwijk,

opbrengst geneeskundige school,

opbrengst slachthuis,

vervoer- en vrachtgelden Kol. Vaartuigen,

idem idem Kol. Spoorwegen,

opbrengst van de telefoon,

inkomsten ingevolge de haven verordening,

inhoudingen en stortingen voor pensioen (nh. hetgeen betaald wordt voor pensioen-verzekeringen en voor inkoop van diensttijd vóór 1 Januari 1920).

Geldleeningen kunnen ten bate van Suriname niet worden aangegaan dan uit kracht eener wet, of verordening, goedgekeurd bij de Wet. Tot nog toe zijn de navolgende geldleeningen ten bate van Suriname gesloten:

a. tot bevordering van de immigratie, bij Wet van 29 Nov..1874 (G.B. 1875 No. 1, waarvan de inschrijvingen zijn geregeld bij G.B. 1875 Nos. 4, 7 en 8, 1878 No. 4, 1884 No. 1, 1892 No. 38,

b. ten behoeve van het immigratiefonds, bij Wet van 13 Juni 1895 (G.B. No. 29 en No. 30), waarvan de

[p. 153]

uitgifte der verschillende (15) seriën (van f 100000.- elk, in aandeelen van f 1000) is geregeld in G.B. 1895 No. 43, 1897 No. 18/19, 1898 No. 26, 1899 Nos. 8, 26, 39, 1900 No. 21, 1901 No. 32/33, 1903 No. 21, 1904 No. 28, 1905 No. 22/23, 1906 No. 24/25.

Op 1 Jan. 1925 restte hiervan te betalen f 1.066.000.-

c. ten behoeve van het immigratiefonds, bij Wet van 31 Dec. 1906 (G.B. 1907 No. 6/7) waarvan de uitgifte der verschillende (8) seriën (van f 100.000 elk, in aandeelen van f 1000) is geregeld in G.B. 1907 No. 13/15) en 63/64, 1908 No. 37/39.

Op 1 Jan. 1925 restte hiervan te betalen f 646.000.-

d. voor de productieve werken, bij Wet van 20 Maart 1896 (G.B. No. 10/11) waarvan de uitgifte der verschillende (15) seriën (van f 100.000.- elk, verdeeld in aandeelen van f 500.-) is geregeld bij G.B. 1896 No. 27/28, 1897 Nos. 10/11, 1898 No. 21, 1899 No. 16, 1906 No. 41/43, 1908 No.17/22.

Op 1 Jan. 1925 restte hiervan te betalen f 861.500.-

e. voor den spoorweg, bij Wetten van 23 Juli 1903 G.B. No. 29/30 en van 27 December 1907 (G.B. 1908 No. 5/6) tot een bedrag van 8.500.000.-. Nadat gedurende eenige jaren is afgelost zijn op de begrootingen van 1920 en volgende geene gelden meer voor dat doel uitgetrokken, totdat op die voor 1925 weder daarvoor een memoriepost is gebracht. De schuld bedraagt thans f 8.045.000.- (zonder rente)

f. de Surinaamsche geldleening, met verplichte jaarlijksche aflossingen van f 90.000-, waarvan op 1 Jan. 1925 nog open stond f 246.400.-.

Volgens deze aanteekeningen drukt dus thans op Suriname een schuldenlast van niet minder dan f 10.864.900, waarbij nog komen de sommen, die sedert 1915 noch door de middelen noch door subsidie zijn gedekt en beloopende volgens het hierachter voorkomende staatje thans ruim f 8.500.000.-

Het beheer en de verantwoording der geldmiddelen is geregeld by de Wet (de z.g. Comptabiliteitswet G.B. 1910 No. 86, gewijzigd bij G.B. 1915 No. 8, 1919 No. 12 en 1924 No 42).

[p. 154]

Subsidie, door Suriname genoten sedert 1867.

Jaar	Subsidie bedrag	Totale uitgaaf	Subsidie vergeleken bij totale uitgaaf in procenten	Gouverneur die de begrooting indiende
1867	f 439.387.31	f 1.176.949.46^5	37.3%
8	227.444.66	1.049.070.72	21.7%	Van Idsinga
9	391.992.03^5	1.131.651.77^5	34.6%	Idem
1870	345.536.81	1.137.481.26	30.4%	Idem
1	289.723.28	1.140.280.95	25.4%	Idem
2	236.417.22^5	1.157 424.02^5	20.4%	Idem
3	194.279.61^5	1.173.531.01	16.6%	Idem
4	319.579.65	1.245.958.89	25.6%	Idem
5	363.677.12	1.215.092.40^5	29.9%	C.A.v. Sypesteyn
6	448.613.75^5	1.374.105.94^5	32.6%	Idem
7	428.481.49	1.482.806.86^5	22.1%	Idem
8	602.401.67^5	1.645.097.79^5	36.6%	Idem
9	335.839.36^5	1.357.269.74	24.7%	Idem
1880	283.117.69	1.382.720.36	20.4%	Idem
1	209.159.16	1.420.937.27	14.7%	Idem
2	248.426.53^5	1.460.656.25	17.-%	Idem
3	134.023.63^5	1.402.428.51	9.5%	Idem
4	145.894.02	1.437.326.27^5	10.1%	J.H.A.W. van Heerdt
5	276.935.68^5	1.537.199.41^5	18.-%	Idem
6	241.638.97	1.474.378 89^5	16.4%	H.J. Smidt
7	122.531.03^5	1.524.484.54	8.-%	Idem
8	304.064.04	1.628.463.01	18.7%	Idem
9	133.341.34^5	1.583.836.69^5	8.4%	Idem

[p. 155]

Jaar	Subsidie bedrag	Totale uitgaaf	Subsidie vergeleken bij totale nitgaaf in procenten	Gouverneur die de begrooting indiende
1890	f 16.155.56	f 1.548.472 08	1.-%	Jhr. Mr. M.A. de Savornin Lohman
1	211,618.63	1.792.455.59	11.8%	Idem
2	196.539.15	1.769.567.05	11.1%	T.A.J. Van Asch van Wijck
3	135.948.94	1.859.156.28	73%	Idem
4	78.345.18^5	1.880.980.73	4.1%	Idem
5	178.873.45^5	2.005.757.65	8.9%	Mr. W. Tonckens
6	333.383.73	2.292.586.04	14.5%	T.A.J. Van Asch van Wijck
7	260.440.20^5	2.265.861.43	11.5%	Mr. W. Tonckens
8	20.337.25	2.227.231.48	0.9%	Idem
9	161.920.09	2.246.701.95	7.2%	Idem
1900	54.066.65	2.238.739.13^5	2.4%	Mr. J.W. Van Oosterzee
1	300.302.81	2.523.383.79^5	11.9%	Mr. W. Tonckens
2	228.600.02^5	2.397.467.15	9.5%	Mr. J.W. Van Oosterzee
3	451,574.12^5	3.690.469.24^5	12.2%	Mr. W. Tonckens
4	736.245.05	4.951.642.73^5	14.9%	C. Lely
5	720.687.17^5	4.207.393.83	17.1%	Idem
6	695.196.76	4.119.825.90^5	16.8%	Idem
7	772931.89	4.331.472.05^5	17.8%	A.W.F. Idenburg
8	981.098.85	5.077.134.37^5	15.3%	Idem
9	837.215.10^5	4.460.069.68^5	18.7%	Mr. P. Hofstede Crull
1910	830.377.45	4.731.315.90	17.5%	Mr. D. Fock
1	672.837.81^5	4.467.779.23^5	15.-%	Idem
2	735.015.57	4.036.046.19^5	18.2%	Idem
3	808.916.66	4.280.163.23	18.9%	M.D.H. Baron van Asbeck
4	1.167.474.38	4.184.432.19	27.9%	Idem

[p. 156]

Jaar	Subsidie bedrag	Totale uitgaaf	Subsidie vergeleken bij totale nitgaaf in procenten	Gouverneur die de begrooting indiende
1915	f 1.666.624.26^5^2)	4.526.836.33^5	36.8%	W.D.H. Baron Van Asbeck
6	1.294.097.97^3)	4.587.196.38	28.2%	Idem
7	1.058.920.13^4)	4.951.998.92^5	21.3%	Idem
8	1.999.345.75^5^5)	5.357.835.11	37.3%	G. J. Staal
9	2.141.779.60^6)	7.256.829.36^5	28.1%	Idem
1920^1)	2.623.902.61^5^7)	9.762.540.81	26 8%	Idem
1^1)	3.771.613.74^5^8)	9.585.613.11	39.3%	Mr. L.J. Rietberg
2^1)	3.778.424.-^9)	9.363.866.03^5	40.3%	Idem
3^1)	2.529.531.-^10)	8.722 842.-	28.9%	Mr. A.J.A.A. Baron van Heemstra
4^1)	2.528.564.-^11)	8.678.669.-	29.1%	Idem
5^1)	2.860.466.-^12)	8.436.031.-	33.9%	Idem

2) Bovendien was er nog een tekort ad f 14,378,04 waarvoor geleend zal worden.

3) Bovendien was er nog een tekort ad f 117,286,70 waarvoor geleend zal worden.

4) Bovendien was er nog een tekort ad f 224,252,13⁵ waarvoor geleend zal worden.

5) Bovendien was er nog een tekort ad f 86,447,58 waarvoor geleend zal worden.

6) Bovendien was er nog een tekort ad f 917,194,31⁵ waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

7) Bovendien was er nog een tekort ad f 1,807,281,52 waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

8) Bovendien was er nog een tekort ad f 1,201,963,38 waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

9) Bovendien was er nog een tekort ad f 1,106,405,- waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

10) Bovendien was er nog een tekort ad f 1,120,000,- waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

11) Bovendien was er nog een tekort ad f 991,000 - waarvoor geleend zal worden.

1) Voorloopige cijfers

12) Bovendien was er nog een tekort ad f 855,000,- waarvoor geleend zal worden. _____ f 8,441,208,67

[p. 157]

Circulatiebanken. Tot de oprichting van circulatiebanken, credietvereenigingen en verzekeringsmaatschappijen kan bij verordening vergunning worden verleend. Tot nu toe is slechts de Surinaamsche Bank als circulatiebank (met monopolie) werkzaam. Overigens zijn hier agenten van elders gevestigde credietvereenigingen en levensverzekeringen werkzaam.

Domein.

Al wat betreft de uitgifte in eigendom of pacht en het beheer der domaniale gronden en bosschen of de uitoefening van andere domaniale rechten, wordt geregeld bij Wet en bjj gebreke van deze bij verordening.

Vergunningen voor mijnbouwondernemingen en voor den aanleg van werken en de oprichting van ondernemingen van openbaar nut worden verleend volgens bij verordening te stellen regelen.

Voor het bekomen van land voor de uitoefening van den kleinen landbouw geldt de z.g. Grondjesverordening (G.B. 1916 No. 24, juncto No. 89 en 1918 No. 45), met de uitvoeringsbesluiten daarvan, opgenomen in G.B. 1916 No. 71, juncto No. 32, 84, 85, 1917 No. 28, 76,1919 No. 43, 1921 No. 88.

Voor het bekomen van concessiën tot onderzoek en exploitatie van balata op domeingrond is de balataverordening van 1914 (G.B. No. 51, juncto G.B. 1915 No. 25 en 68, 1916 No. 91, 1918 no. 46, 1920 No, 63 en 1924 No. 11).

Voor het bekomen van idem voor goud zijn de voorwaarden etc. te vinden in de goudverordening van 7 Sep. 1882 No. 19, geldende tekst G.B. 1905 No. 1, juncto G.B. 1916 No. 61.

Voor de exploitatie van goud in bevaarbare kreeken en stroomen geldt de verordening van 1 Dec. 1894 (G.B. 1895 No. 7), geldende tekst in G.B. 1905 No. 2.

Voor bauxietonderzoek en exploitatie bestaat de bauxietverordening G.B. 1919 No. 80, gewijzigd bij G.B. 1920 No. 79 en 1925 No.^*)

Voor onderzoek en ontginning van petroleum en steenkolen geldt de verordening van 20 Mei 1924 G.B. No. 27.

In den laatsten tijd zijn enkele monopolies verleend aan personen en syndicaten, als daar zijn:

aan W.L. Kann van Pittsburg, ingevolge verordening

*) De laatste wijziging is nog niet afgekondigd.

[p. 158]

van 11 Jan. 1924 (G.B. No. 2) voor het uitvoeren, doen uitvoeren, ten uitvoer aanbieden of ten uitvoer in voorraad hebben van onbewerkt, half bewerkt en bewerkt hout van Possumtree (Hura crepitans) - uitgezonderd meubels, vervaardigd van dit hout en behoorende tot verhuisboedels.

aan B. Koker Jz. en A.A.J. Moelaart, (sedert vereenigd tot de N.V. ‘The Surinam Oil Co.’) ingevolge de verordening van 20 Mei 1924 (G.B. No. 27) voor het onderzoek naar en de ontginning van petroleum en steenkolen op domeingrond.

Volksvlijt, Bestaansbronnen.

Alle takken van volksvlijt worden zooveel mogelijk aangemoedigd door den Gouverneur, die aan de Koningin en aan de Kol. Staten alle daartoe strekkende voordrachten doet.

Er is eene Kamer van Koophandel en Fabrieken, terwijl commissiën van landbouw opgericht kunnen worden.

De oudste bron van bestaan der kolonie is de landbouw, waarvan de eerste vorm was de groote landbouw, op de plantages van 500-1000 akkers (215 tot 429 H.A.) en grooter, uitgeoefend. Eerst in de zeventiger jaren der vorige eeuw - na de opheffing van het 10-jarig Staatstoezicht (1863-1873) op de 1 Juli 1863 vrijgemaakte slaven - werd de kleine landbouw, uitgeoefend op perceelen van 1-20 H.A. oppervlakte, geboren.

De tegenwoordige hoofdcultures zijn die van suiker, koffie, cacao en rijst. De bacovencultuur voor export, naar het voorbeeld van Jamaica, duurde slechts enkele jaren (van 1906-1913). De bacovendrogerij van de Hamburgsche firma Dörningen & Zoon, die op de plantage Kroonenburg was opgericht, werd dientengevolge opgeheven en de plantage zelve in een koffieonderneming omgezet. De rubbercultuur is nimmer van eenige beteekenis geworden. De gouvernements rubberonderneming Slootwijk bleek een faillure en werd daarom intijds omgezet in een Landskoffieonderneming. Uitvoer van rubber op beteekenende schaal heeft nimmer plaats gehad. De aanplant van maïs en rijst is in de laatste jaren met kracht ter hand genomen. Maïs is al een belangrijk uitvoerartikel geworden, sedert 1920 ging echter de uitvoer weder verminderen. De rijstoogst is in belangrijkheid toegenomen, (in 1923 ± 11.000.000 KG. gepelde rijst) en toereikend voor de lokale comsumptie.

[p. 159]

Het. volgend staatje geeft een beeld van de productie van rijst, vergeleken bij den invoer van dit artikel, gedurende een reeks van 10 jaren:

Jaar	Ingevoerd K.G.	Geproduc. K.G.	Uitgevoerd K.G.
1914	4.809.900	1.517.500	-
1915	4.645.400	2.024.500	-
1916	2.520.900	7.471.100	-
1917	573.600	5.338.300	-
1918	569.000	3.754.800	-
1919	133.900	11.388.200	-
1920	29.200	9.798.200	24.100
1921	1.533.500	11.797.400	94.160
1922	952.800	12.935.900	79.450
1923	1.314.900	10.816.600	117.580

Ook sinaasappelen werden uitgevoerd (in 1913 23422 in 1915 85025 stuks), doch de oorlog belemmerde verder uitvoer. Vanwege het Landbouw departement zijn in den laatsten tijd verschillende proefzendingen naar Nederland gezonden, die er vrij goede prijzen behaalden.

Verder worden in Suriname, voornamelijk voor lokaa verbruik, verbouwd: bananen, aardvruchten (o.m. de cassave - Manihot Utilissima - die behalve voor de bereiding van voedingsprodukten van hooge waarde, ook gebezigd wordt voor stijfselbereiding).

Het district Coronie blijft kokosnoten produceeren; in de laatste jaren plant ook de West Indische coconut Co. aan de Marowijne op groote schaal kokosnoten aan.

Nevens den landbouw, die niet sterk ontwikkeld is, wordt ook de veeteelt op de kuststrook uitgeoefend. Van veel beteekenis is dit bedrijf echter niet. In hoofdzaak bepaalt het zich tot runder-, varkens-, geiten- en pluimveeteelt.

De veestapel bestond op 1 Januari 1923 uit ongeveer 12675 runderen, 212 paarden, 646 ezels, 211 muilezels, 144 schapen, 2649 geiten en 3817 varkens. Vergeleken met 1921 is het aantal runderen toegenomen, in 1922 met 858 en in 1923 met 743.

Het getal varkens daalde van 1921 op 1922 met 1436 en steeg in 1923 weder met 269.

Overigens is de veestapel vrijwel stationnair.

[p. 160]

In 1922 werden 42862 en in 1923 53139 KG. huiden uitgevoerd.

In de lijst der plantages en gronden, hierachter opgenomen, zijn opgegeven de produktiecijfers der afzonderlijke ondernemingen.

De totale uitvoer van landbouwproducten bedroeg over de laatste 10 jaren in afgeronde cijfers:

Cacao

1914	1.893.400 K.G.
1915	1.708.600 K.G.
1916	2.014.200 K.G.
1917	1.927.025 K.G.
1918	2.469.363 K.G.
1919	1.669.617 K.G.
1920	1.793.900 K.G.
1921	1.636.500 K.G.
1922	1.562.100 K.G.
1923	1.413.400 K.G.

Koffie

(De koffiecultuur, die eenmaal in hoogen bloei stond in Suriname, werd eenigen tijd, tengevolge van de slechte prijzen, opgegeven. In de laatste jaren weer ter hand genomen, ontwikkelt zij zich snel, terwijl de stijgende marktprijzen thans tot opluchting stemmen). -

1914	373.500 K.G.
1915	533.300 K.G.
1916	770.700 K.G.
1917	733.700 K.G.
1918	1.749 K.G. (geen scheepsgelegenh.)^1)
1919	3.665.511 K.G.
1920	981.700 K.G.
1921	1.514.000 K.G.
1922	2.169.500 K.G.
1923	2.911.700 K.G.

1) De productie was hooger (3.000.000 K.G.) doch tengevolge van den oorlog werd slechts een klein gedeelte uitgevoerd.

Suiker 1e prod. 2e prod.

1914	12.063.300 K.G.	556.900 K.G.
1915	12.337.800 K.G.	383.000 K.G.
1916	8.078.500 K.G.	177.300 K.G.
1917	11.073.189 K.G.	137.020 K.G.
1918	9.739.089 K.G.	128.342 K.G.

[p. 161]

	1e prod.	2e prod.
1919	4.970.400 K.G.	168.300 K.G.
1920	6.871.000 K.G.	428.800 K.G.
1921	8.408.600 K.G.	1.156.800 K.G.
1922	7.880.500 K.G.	590.700 K.G.
1923	8.760.500 K.G.	414.400 K.G.

Rum van 50%

1914	1.119.700 L.
1915	1.472.766 L.
1916	1.189.825 L.
1917	489.294 L.
1918	812.273 L.
1919	234.900 L.
1920	195.800 L.
1921	188.700 L.
1922	250.300 L.
1923	196.400 L.

Maĭs

1914	7.950 K.G.
1915	319.300 K.G.
1916	562.400 K.G.
1917	99.390 K.G.
1918	6.080 K.G.
1919	322.068 K.G.
1920	435.000 K.G.
1921	365.600 K.G.
1922	105.600 K.G.
1923	46.900 K.G.

Bacoven versche gedroogde

1914	73.161 bos	45.210 K.G.
1915	450 bos	97.990 K.G.
1916	23 bos	22.860 K.G.
1917	1.678 bos	- K.G.
1918	51 bos	- K.G.
1919	- bos	- K.G.
1920	- bos	- K.G.
1921	3.700 bos	- K.G.
1922	74.109 bos	- K.G.
1923	41.900 bos	- K.G.

Van deze produkten werd daarenboven een niet onbelangrijk deel in het land zelve verbruikt.

[p. 162]

Zijn daar net aangegeven de uitvoercijfers van verschillende producten, het volgend staatje geeft een overzicht van de Productie (landbouw) over 1919-1923.

	1919	1920	1921	1922	1923
Suiker (Ko.)	7580400	1091700	11105900	11924500	10853200
Koffie (Ko.)	1282400	1702100	1811900	2586000	2823900
Cacao (Ko.)	1317400	1602400	1579700	1360000	1160600
Rijst (Ko.)	11388200	9798200	11797400	12935900	10816600
Bacoven (bos)	237800	302900	291800	434300	414700
Bananen (bos)	401300	395000	423000	4842000	489000
Rum (H.L. à 50%)	7063	6825	6909	5556	6173
Melasse (H.L.)	1737	3155	842	1612	1956
Cocosnoten (st.)	2468500	2589200	2215600	2105700	2074300
Sinaasappelen (st.)	525900	772200	980200	1024900	1180000
Mais (Ko.)	1430000	2078400	1827000	1712500	1538100
Peulvruchten (Ko.)	47230	61200	60000	37500	2015000
Aardvruchten (Ko.)	4588800	3390000	3316300	2057300	2160400
Kwak (Ko.)	10180	65100	37000	-	200
Rubber (Ko.)	106700	53300	-	100	100

In het binnenland worden verschillende industrieën gedreven, waarvan de Balata-industrie, dit is het verzamelen van de tot een guttapercha-achtige zelfstandigheid coaguleerende melk van den bolletrieboom,^*) de voornaamste is. In dit bedrijf, dat in de laatste jaren steeds stijgende uitkomsten heeft opgeleverd en aanzienlijke baten voor de koloniale kas afwerpt, vindt zoowel de middenstand als de lagere bevolking een ruim bestaan - rechtstreeks zoowel zijdelings - waarin ook deelen honderdtallen uit de naburige kolonie Demerara overgekomen arbeiders, van wie velen hun gewin hier verteren.

In de industrie hebben in 1922 1610 arbeiders emplooi gehad.

Den 9n Augustus 1914 werd een nieuwe wettelijke regeling van de uitgifte van terreinen goedgekeurd, welke aan het bedrijf een geheel ander karakter gaf dan

*) Samenstelling van balata.

Balata gutta	38.5%-48.5%
Hars	35%-40.5%
Vuil (boomschors, enz.)	13%-17%
Asch	0.5%- 1.0%
Water	2%-3.5%

[p. 163]

zij voordien had. De uitvoering dezer nieuwe regeling werd langen tijd aangehouden. Eerst 29 Maart 1915 werden de eerste concessiën uitgegeven.

Waar het bedrijf sedert 30 September 1914 stop gezet was, en de expeditiën niet eerder dan ongeveer een maand daarna konden worden uitgestuurd, is er een stilstand geweest van ongeveer 7 maanden, wat een algemeene malaise in het land heeft doen ontstaan.

In 1916 herleefde het bedrijf echter weer geheel en wierp opnieuw aanzienlijke baten af.

De productie bedroeg toen ten naastenbij 1.000.000 K.G. vertegenwoordigende een waarde van ongeveer drie en een half millioen gulden. In 1922 juist ongeveer de helft.

De uitvoer van balata in de laatste 10 jaren beliep

1914	675.700 KG.^1)
1915	182.984 KG.
1916	911.500 KG.
1917	1.034.211 KG.
1918	625.022^5 KG.
1919	493.907 KG.
1920	432.700 KG.
1921	464.500 KG.
1922	395.500 KG.
1923	767.000 KG.

De Goudindustrie heeft, ofschoon de goudrijkdom van den bodem vaststaat en herhaaldelijk schitterende vondsten gedaan zijn - o.a. stukken gedegen goud van 30 en 13 K.G. - het nimmer tot den huidigen bloei van de balata-industrie kunnen brengen. De oorzaken hiervan zijn verschillend. Het bedrijf is nimmer op een rationeelen voet gedreven. Hierdoor deed zich het feit voor, dat, terwijl een behoorlijke exploratie bij de balata-industrie in staat stelt vrij nauwkeurig het verloop der exploitatie vooraf vast te stellen, bij de goudindustrie de exploitatie slechts zelden aan de exploratie beantwoordt.

Daarbij komt nog dat de groote kapitalen zich terug

1) De produktie was hooger (1.101.880 KG.), doch tengevolge van den oorlog werd slechts een gedeelte uitgevoerd. Voor 1915 geldt hetzelfde.

[p. 164]

trokken na groote verliezen, veroorzaakt door zwendelmaatschappijen of onoordeelkundige leiding. De huidige bedrijfsvorm in de goud-industrie is dan ook, met een enkele uitzondering, het kleinbedrijf. Deze bedrijfsvorm bestaat hierin, dat de terreinen der vroegere goud-ondernemingen gerepasseerd worden door gewezen goudarbeiders, die voor het recht daartoe aan den concessionnaris een deel der bruto-productie (gewoonlijk 15%) afstaan. Begrijpelijk is het dat dit bedrijf zeer primitief gedreven wordt en de produktie moest achteruitgaan, waar de exploitatie op steeds dezelfde plekken wordt uitgeoefend, aangezien er geene nieuwe geëxploreerd worden.

In 1921 werd door Prof. J.A. Grutterink op het goudplacer der Maatschappij Sarakreek een onderzoek ingesteld, als gevolg waarvan verwacht werd dat waarschijnlijk de machinale ontginning met kracht zal worden hervat. Tot dusver is dit echter niet geschied.

Een kapitaalkrachtige Amerikaansche Maatschappij, aan wie concessie verleend was voor het machinaal baggeren van goud in de Marowijnerivier, en die jaren lang werkzaam is geweest ter verkrijging van de concessie, welke vanwege beide Guyana's (Nederl. en Fransch) moest worden uitgegeven, heeft na korten tijd haar arbeid gestaakt.

Het aantal arbeiders in de goud-industrie bedraagt ongeveer 2000.

De uitvoer van goud in de laatste 10 jaren beliep:

1914	527.508 Gr.^2)
1915	1.157.031 Gr.
1916	1.886.458 Gr.
1917	701.342^5 Gr.
1918	696.008^7 Gr.
1919	556.642^4 Gr.
1920	458.739^6 Gr.
1921	291.347^5 Gr.
1922	351.377^4 Gr.
1923	365.442^8 Gr.

2) Hetzelfde geldt als voor balata gezegd is; de produktie bedroeg in 1914 912.860 gram en in 1917 803.500 gr.

[p. 165]

Cinnabar of kwikerts werd eenige jaren geleden ontdekt, maar tot nu toe kwam het niet tot exploitatie. Ook is bauxiet (aluminium erts) in aanzienlijke afzettingen gevonden en met goeden uitslag geëxploreerd door de American Bauxiet Cy., die een afdeeling, de Suriname Bauxite Co. in het leven riep. Door deze wordt reeds op belangrijke schaal ontgonnen op Moengo, hoewel het voornemen bestaat nog krachtiger aan te vatten.

In 1918 is door den mijningenieur G. Douglas ijzererts ontdekt en is de exploratie daarvan in 1920/1 door Prof. Grutterink voor rekening van de Rotterdamsche firma W.H. Muller & Co. ter hand genomen. Ook de Guyana Goud placer werd op ijzer onderzocht door ing. Voit.

Het onderzoek naar petroleum is door een Hollandsche Mij. (Merkuur) ter hand genomen, op grond van aanwijzingen van de aanwezigheid daarvan in den Surinaam schen bodem. Van andere zijde is door den heer Wing Easton eveneens gezocht naar petroleum. Thans is aan de heeren Moelaart en Koker met uitsluiting van derden concessie verleend.

In den loop der tijden zijn er herhaaldelijk vingerwijzingen geweest van de mogelijkheid van het voorkomen van koper, lood, tin, steenkool en diamant in dit land, doch een systematisch onderzoek werd nooit ingesteld. In 1922 is meer speciaal naar diamant gezocht en enkele steentjes ook gevonden.

Omtrent de Goud ontginning volgen hier eenige cijfers:

Jaar.	Verleende vergunningen
	10 c.p. HA.		25c p. HA.		50c p. HA.
	getal	H.A.	getal	H.A.	getal	H.A.
1914	112	47098	2	600	1	300
1915	96	30770	2	415	1	212
1916	85	139230	1	2125	5	200
1917	59	24247	2	700	-	-
1918	38	9353	-	-	3	800
1919	30	14970	-	-	-	-
1920	17	4365	1	200	1	450
1921	20	4000	-	-	-	-
1922	47	14756	1	408	-	-
1923	58	17613	-	-	3	1650

Jaar.	Verleende vergunningen
	10 c.p. HA.		25c p. HA.		50c p. HA.
	getal	H.A.	getal	H.A.	getal	H.A.
1914	33	10576	24	14616	51	77640
1915	24	24480	16	5187	56	79815
1916	122	155859	21	11600	52	77606
1917	43	133284	19	12950	43	57920
1918	16	7142	38	127082	42	60621
1919	15	4368	31	103317	42	58736
1920	11	11615	18	8009	48	94218
1921	10	2200	6	1500	40	57410
1922	14	2800	8	2565	40	55668
1923	25	9906	7	1400	36	54807

[p. 166]

Staat van verleende vergunningen tot onderzoek naar Delfstoffen.

Jaar.	Delfstoffen.		Bauxiet
	Aantal	H.A.	Vergunning		Concessie		Hernieuwing
			Aantal	H.A.	Aantal	H.A.	Aantal	H.A.
1914	114	431367	-	-	-	-	-	-
1915	101	352359	-	-	-	-	-	-
1916	266	1.512751	-	-	-	-	-	-
1917	204	1.281844	-	-	-	-	-	-
1918	94	419519	-	-	-	-	-	-
1919	58	218756	-	-	-	-	-	-
1920	50	536991	15	224759	6	73817	1	531
1921	40	179361	-	-	2	4840	5	78126
1922	148	810521	5	52825	-	-	4	30631
1923	188	1.082741	3	39112	-	-	5	31162

De Houtkap heeft zich, trots de rijke hoeveelheid en verscheidenheid van uitstekend bouw- en kostbaar meubelhout (het beroemde Demerara-greenheart werd eenigen tijd geleden ook in Suriname ontdekt: is echter door proefnemingen van den houtvester J.W. Gonggrijp gebleken niet bestand te zijn tegen den paalworm - ook in het Panamakanaal trouwens ondervonden - daarentegen manbarklak volgens hem wel) aanwezig in de bosschen, nog niet tot een bedrijf van groot belang kunnen ontwikkelen. De oorzaak hiervan moet hoofdzakelijk gezocht worden in het gebrek aan goede en goedkoope afvoerwegen. Voor het houtvervoer komt dan ook, met het oog op de kosten, vrijwel uitsluitend de waterweg in aanmerking.

De uitvoer van hout bedroeg in:

Jaar	Gew. hout M^3	Lett.-hout Kg.	Brand hout Stêre	Kws. bitter Kg.	Planken M^3	Dw.-ligg. M^3	Singels stuks
1916	1139	36218	-	-	-	-	-
1917	2097	39263	25	18542	-	-	-
1918	571	6939	162	13300	-	-	-.
1919	872	42324	534	3737	-	-	_
1920	3761	56590	1498	13350	221	384	144200
1921	4016	71946	965	-	626	42	259550
1922	2172	147400	309	1500	887	-	20100
1923	2490	49126	34	1500	151	46	92800

[p. 167]

Vele der Surinaamsche houtsoorten zijn buitengewoon geschikt voor allerhande werken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het navolgend staatje, aangevende eenige breekproeven betreffende sommige van de houtsoorten, enz.

Houtsoort	Soortelijk gewicht	Breek modulus K.G./cM^2	Evenredig- heids grens K.G./cM^2	Elasticiteits- modulus K.G./cM.	Grootste pijl van doorbuiging in cM.
Manbarklak	1.04	1215	900	180.000	3.3
Oemabarkl.	1.01	970	600	155.000	2.35
Bruinhart	0.90	1345	1050	197.000	2.7
Walaba	1.10	1050	950	173.000	2.3
Purperhart	0.90	1315	1000	179.000	2.9
Groenhart	1.075	1500	1150	230.000	2.6
Bolletrie	1.10	1380	950	200.000	3.4
Wane	0.69	730	500	143.000	2.3
Spijkerhout	1.16	410	1050	257.000	2.0
Pisie (witte)	0.50	585	360	131.000	2.4
Plokonie	0.84	715	650	155.000	1.75
Locus	1.05	820	700	164 000	1.85
Petoof Mora	1.13	955	725	182.000	1.9
Copie	0.86	1070	780	148.000	2.8
Baboenhout	0.53	440	320	95.000	2.2
Krappa	0.66	665	450	122.000	3.6
Riemhout	0.78	1000	800	199.000	2.4
Ajoewa	0.53	485	360	80.000	1.9
Djedoe	0.80	840	640	105.000	2.75
Ceder	0.45	375	260	78.000	1.4
Ingipipa	0.75	795	520	175.000	3.2

In 1918 werd 277.455 KG. mangrovebast uitgevoerd tegen 4297.5 KG. in 1919. Sedert is dit artikel niet meer, althans niet in belangrijke hoeveelheid uitgevoerd.

Het houtbedrijf berust uit hoofde van het gebrek aan goede vervoergelegenheid hoofdzakelijk in handen van de boschnegers, die enkel dat gedeelte van het bosch exploiteeren, dat niet te ver afgelegen is van de rivieroevers. Hierdoor is het exploitatie-veld beperkt en bijgevolg ook de ter markt aangevoerde hoeveelheid hout.

W.L. Kann bekwam concessie voor possumhout en voerde tot ulto. Dec. 1924 reeds ongeveer 800 M³ uit.

Een stoomzaagmolen, eertijds bij wijze van proef begonnen met machinaleo uitsleep van hout (morahout), dat tot dwarsliggers verwerkt wordt, is sedert daarmede gestaakt.

Het inzamelen van boschproducten als tonkaboonen en harssoorten, is nog in het aanvangstadium.

[p. 168]

Sizal. Hiervan werd uitgevoerd in

1917	2250 KG.
1918	10350 KG.
1919	2917 KG.
1920	5948 KG.
1921	2925 KG.
1922	7085 KG.

Visscherij wordt op de rivieren uitgeoefend.

De verbinding met het buitenland is in normale tijden bevredigend. Er bestaat een onderzeesehe telegraafkabel, geëxploiteerd door een Fransche Mij., terwijl er plannen in voorbereiding zijn tot het overnemen van het station voor draadlooze telegraphie, behoorende aan de Sur. Baux. Maatschappij. In Nickerie, Coronie en Albina worden vermoedelijk reeds begin 1925 stations opgericht, welke zijn overgenomen van Curaçao.

Met het Moederland en de Zusterkoloniën Demerara, Curaçao, Trinidad, en met Venezuela, Haïti en New-York bestaat, in normale tijden, een geregelde veertiendaagsche verbindirg per de schepen v.d. Koninkl. West-Ind. Maildienst, (voorloopig geschiedt deze 4 wekelijks).

Tweemaal per maand, eens naar- en eens van Cayenne doen de intercoloniale booten der Cie Genérale Transatlantique Suriname aan.

Het Gouvernement onderhoudt een wekelijksche dienst op Demerara, via Nickerie, Coronie en Springlands.

Eveneens brengt een Gouvernements stoomer een geregelde tweewekelijksche verbinding tot stand tusschen Paramaribo en Albina, (Marowijne) en via Albina, met St. Laurent (Fransch Guyana).

Ook particuliere schoeners bevaren op ongeregelde tijden de kust.

De hieronder volgende staat geeft een overzicht van de waarde in guldens van den in- en uitvoer over de laatste 10 jaren.

Jaar	Invoer (in guldens)
	uit Nederland	uit Amerika	uit andere landen	Totaal
1914	3525704	1607256	1266889	6399849
1915	2122693	1612894	1710279	5445866
1916	1686585	2249938	1974803	5911326
1917	557739	3867158	3228044	7645941
1918	18898	3260590	2878239	6157727
1919	1219967	4313101	3413076	8946144
1920	3826118	5551072	4340836	13718026
1921	5954016	3895724	3300285	13150025
1922	4557842	3591323	2414404	10563569
1923	3331989	2601418	1951754	7885161

Jaar	Invoer (in guldens)
	uit Nederland	uit Amerika	uit andere landen	Totaal
1914	1610672	3100545	1760824	6472041
1915	1449654	4152297	1347364	6949315
1916	1779550	3958740	2315712	8054002
1917	635088	5195750	2761332	8582170
1918	-	2805578	4274441	7080019
1919	3739660	2015505	3232705	8987870
1920	2854368	1357267	3265880	7477512
1921	2709489	1256668	2595857	6562014
1922	1904909	1538168	2245293	5688370
1923	2839313	1982044	3567031	8388388

[p. 169]

Waarde van de uitvoerproducten in guldens over de laatste 10 jaren.

PRODUCTEN	1914	1915	1916	1917	1918
Aardvruchten	-	-	-	-	-
Bacoven (versch)	26338	180	9	671	3
Bacoven (gedr.)	11303	24998	5715	-	-
Balata	1689135	457460	2313525	3102633	2250081
Bananen	37	60	13	24	25
Bauxiet	-	-	-	-	-
Boonen	-	-	-	-	-
Cacao	1079266	1281497	1369635	1002053	1234181
Cocosnoten	16	65	300	-	-
Cocosolie	-	497	108	-	-
Cokes	-	-	-	-	-
Copra	-	-	-	-	-
Dieren (levende)	-	-	-	-	-
Gomma	661	-	1479	243	-
Goud (ruw)	738511	1619844	1241041	981880	974413
Groenten	-	-	-	-	-
Hoeden	-	-	-	-	-
Hout (O of □)	38060	22780	23350	41940	11420
Hout (brand)	147	381	237	75	486
Hout (dwarsliggers)	-	-	-	-	-
Hout (kool)	-	-	-	-	-
Hout (kwasie)	702	-	-	1484	7315
Hout (letter)	20802	6422	7268	9816	1755
Hout (planken)	-	-	-	-	9640
Hout (singels)	-	-	-	-	-
Huiden	21674	14532	13124	8150	4534

PRODUCTEN	1919	1920	1921	1922	1923
Aardvruchten	349	14243	21665	870	1317
Bacoven (versch)	-	39	768	3464	1792
Bacoven (gedr.)	-	1055	-	-	-
Balata	1880284	1652698	1742990	1317550	2596961
Bananen	-	256	538	1569	1391
Bauxiet	-	1000	-	133700	99036
Boonen	-	9155	12326	2137	1009
Cacao	1586349	1499271	598831	641720	565312
Cocosnoten	-	-	-	113	140
Cocosolie	-	-	-	166	696
Cokes	-	217	2215	313	-
Copra	140	-	-	-	-
Dieren (levende)	-	-	-	-	967
Gomma	322	925	1146	1780	62
Goud (ruw)	892569	706561	442898	528854	546803
Groenten	-	1702	1230	1691	646
Hoeden	-	3660	10601	6481	9510
Hout (O of □)	35733	187264	200078	58868	128904
Hout (brand)	2561	5259	3609	1395	130
Hout (dwarsliggers)	-	22564	2400	-	2267
Hout (kool)	11	838	229	353	1984
Hout (kwasie)	400	790	-	75	180
Hout (letter)	11791	14138	29878	49746	10835
Hout (planken)	4483	11222	40115	27762	2614
Hout (singels)	-	3022	8351	402	1260
Huiden	37238	16767	30	11244	15919

[p. 170]

PRODUCTEN	1914	1915	1916	1917	1918
Katoen	-	-	-	-	-
Koffie	280140	346694	924847	586966	787
Koolteer	-	-	-	-	-
Koorn	795	25543	39367	9939	1074
Krappapitten	-	24	6	-	-
Lemmetjes	-	-	-	-	-
Locusgom	-	-	203	55	82
Lucifers	-	-	-	-	-
Mangrovebast	-	-	-	-	11373
Melasse	-	-	12546	31844	14359
Meubelen	-	-	-	-	-
Nekou	900	107	-	-	-
Rubber Hevea	4608	23703	27115	12756	6444
Rum	167962	206188	178474	97859	162454
Rundhorens	-	-	-	-	-
Rijst (gepeld)	-	-	-	-	-
Rijst (ongepeld)	-	-	-	-	-
Rijst (zemelen)	-	-	-	-	-
Suiker 1e prod.	2292019	2837690	1858060	2657655	2337381
Suiker 2e prod.	89099	68935	30826	24664	23102
Tonkaboomen	309	44	163	63	-
Touwwerk	-	-	-	-	-
Vezels	-	-	-	-	5473
Vischlijm	2114	3474	1552	2565	6967
Vruchten (versche)	-	-	-	-	-
Zeep	-	-	-	-	-
Andere artikelen	7543	8197	5039	8924	16690

PRODUCTEN	1919	1920	1921	1922	1923
Katoen	-	-	900	-	6090
Koffie	2995854	872688	750385	1082706	1556555
Koolteer	1450	13044	6980	7857	10653
Koorn	35354	80806	55489	14599	6081
Krappapitten	-	15	-	-	-
Lemmetjes	-	19	7	145	8
Locusgom	-	-	-	-	215
Lucifers	-	-	-	-	900
Mangrovebast	750	-	-	-	-
Melasse	2601	13970	1613	-	-
Meubelen	-	698	4511	2506	760
Nekou	-	1859	-	75	-
Rubber Hevea	12536	3777	-	-	-
Rum	49332	39828	37735	30433	23564
Rundhorens	-	-	-	100	-
Rijst (gepeld)	-	9165	26658	15000	22410
Rijst (ongepeld)	-	253	340	-	157
Rijst (zemelen)	-	553	425	150	752
Suiker 1e prod.	1394060	2172716	2294735	1628776	2638700
Suiker 2e prod.	34593	99480	245295	97785	115657
Tonkaboomen	-	-	-	7	-
Touwwerk	-	-	-	-	1410
Vezels	1835	6050	800	1500	-
Vischlijm	7275	7579	9902	8467	9734
Vruchten (versche)	-	1705	4687	8239	4957
Zeep	-	600	1661	172	-
Andere artikelen	-	-	-	-	-