De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1925

[p. π9]

Harry van Ommeren.
1876-1923.

In zijn ijver en onvermurwbaarheid ontziet de dood niemand en niets: personen, begaafdheden, kronen noch volkeren.

Hij moet steeds zijn jaarlijksche oogst hebben. Hij onderscheidt geen ras of kleur, armoede of welgesteldheid, onbeschaafdheid of intellect.

De verliezen welke hij dikwijls toebrengt aan de gemeenschap zijn dan ook droevig niet alleen, maar zelfs noodlottig.

Want waarlijk, zooveel groote mannen, zooveel persoonlijkheden bezitten wij niet, dat het verscheiden van een hunner enkel droefheid teweeg brengt in engeren kring omdat hij daar dierbaar was; er verdwijnt met hem nog iets meer, juist hetgeen in ons land en in onzen tijd meer dan dat noodig blijkt.

Er komt een plaats leeg, men vraagt zich met een zeker gevoel van ongerustheid af: Wie zal haar kunnen innemen?

Zoo is het ook geweest bij het heengaan van Harry Van Ommeren.

Zijn overlijden veroorzaakte een gevoel als van schepelingen te midden van een hooge zee, die niemand minder verloren dan de kundigen, terecht hoog geschatten gezagvoerder. Men ziet elkaar verslagen en bedrukt aan, terwijl onbewust op de lippen komt de vraag: Waar gaan wij nu?

Want boven alles: Harry van Ommeren was een persoonlijkheid, een krachtige persoonlijkheid die zich gelden liet waar of wanneer ook, onder alle omstandigheden.

Wie hierom echter in Van Ommeren zou zoeken een zekere hoovaardigheid, pose of gewichtigdoenerij zou ten zeerste teleurgesteld heengaan: deze begrippen waren Van Ommeren niet alleen vreemd, maar zelfs antipathiek.

Geen breed gebaar, geen rethorische pathos misbruikte hij om een geheel complex van gedachten in beweging te zetten. Zijn diep gevoels- en denkleven zonder meer, was hem voldoende om elk probleem helder en scherp te belichten, om aan te toonen hoe hij stond ten opzichte van iedere kwestie en om te toonen dat zijn houding bepaald was door zijn vaste overtuiging, welke hem

[p. π10]

was geboren geworden na wel overwegen van het voor en het tegen van de zaak.

Zijn meening ontaardde echter nimmer in fanatisme, ofschoon hij niet dan door de overtuiging er toe kon worden gebracht voor een betere meening de zijne prijs te geven.

Wist hij te waardeeren hetgeen waardeering waard was, zijn ontroering of verontwaardiging uitte hij dan ook even openlijk, soms in scherpe bewoordingen of in een koddigen, soms sarcastischen uitval....

*_**

Een biographie schrijven van een man als Harry van Ommeren is geen gemakkelijke taak en de taak wordt des te moeilijker voor hem, die deze op zich neemt, wanneer hij door bijzondere vriendschapsbanden aan deze, thans tot de Heer der Heeren heengegane, verbonden was.

Immers bij het neerpennen van haast elke letter wellen gedachten op van saâm beleefde en met elkaar gedeeld lief en leed; dan wordt het verleden weer doorleefd, de schrijnende smart van het scheiden weer opgewekt en maakt dit alles een geregelde gedachtengang haast onmogelijk.

Neemt men hierbij in aanmerking de omstandigheid dat hier aan het gevoelde geen uiting kan worden gegeven zooals verlangd wordt, omdat buitenstanders en niet-begrijpenden van hetgeen thans in het hart wordt gevoeld, ons licht van overdrijving zullen beschuldigen, dan zal men ook kunnen begrijpen dat wij niet dan aarzelend de taak op ons namen en alleen omdat wij daartoe werden aangezocht door belanghebbenden.

Harry Van Ommeren werd geboren te Paramaribo, den 8n October 1876; hij bezocht in zijn prille jeugd de school van den onderwijzer Th. Juda, het tegenwoordige hoofd van de Van Sypesteynschool en was een der eerste leerlingen van de Gecombineerde School, thans Hendrikschool, die deze laatste inrichting met het diploma in 1892 verliet.

Reeds op de schoolbanken gaf hij blijk van groote wilskracht en een helder verstand; hij was een dankbare leerling; alles was voor hem bereikbaar en waren zijne ouders in staat geweest hem eene Europeesche opleiding te geven, wij zijn ervan overtuigd, Van Ommeren zou niet nalaten te trachten de hoogste sport van de maatschappelijke ladder te bereiken.

Na het verlaten van de school, koos hij het beroep van landmeter. Aan deze beroepskeuze is o.i. niet vreemd zijn buurschap met den heer Julius Muller voor wie Van Ommeren een bijzondere liefde en vereering gevoelde. Zijn

[p. π11]

opleiding tot landmeter ontving hij dan ook o.a. van den heer Muller wien hij, niettegenstaande in den loop der tijden veel gedachtenwrijving tusschen deze twee Suriname's beste zonen ontstond, steeds bleef liefhebben en waardeeren en waarvan blijk wordt gegeven door de door Van Ommeren geschreven biographie van dezen grooten Surinamer.

Het beroep van landmeter waartoe hij, na afgelegd examen, in 1895 werd toegelaten, schonk hem echter op den duur geen bevrediging; hij gevoelde zich meer aangetrokken door de journalistiek. Reeds als jongeling waren tal van artikelen van zijn hand verschenen in het periodiek ‘Kennis Adelt’ en in ‘De Nieuwe Surinaamsche Courant.’ Toen reeds gaf Van Ommeren blijk van groote zeggenskracht en fijne taalkennis, welke zich in de latere jaren bizonder ontwikkelde, dank zijn omgang met Dr. Guillaume Vanier, die de beweging van '80 in Nederland had medegemaakt en, zelf niet van litteratorische aanleg ontbloot, vele vrienden had onder die jonge litteratoren en die tijdgeest op dit gebied in Suriname zijn intrede deed maken.

In 1904 werd, toen de heer David Morpurgo, redacteur en eigenaar van het nieuwsblad ‘Suriname’, om gezondheidsredenen de redactie in andere handen wenschte over te dragen, Van Ommeren daartoe aangezocht, van wie de roep uitging dat hij een goed stilist was en de dingen durfde zeggen, zooals ze door hem werden ingezien, zonder aanzien des persoons.

Gedurende de jaren waarin hij de redactie van het blad voerde, had hij de gelegenheid zich te ontplooien, en blijken te geven van levendige stijl, groote woordenrijkdom en woordenkeus, scherp verstand en groote scherpzinnigheid.

Hij kon verpletteren onder de mokerslagen van zijn bijtende spot, diep wonden met al de scherpte van zijn woord en pen, want hij was een trouwe vriend, maar ook een geweldig en hartstochtelijk tegenstander. Hij streed echter met eerlijke wapens en nooit wierp hij met vuil. Gehaat was hij dan ook niet, maar wel gevreesd, omdat zelfs zij die door hem aangevallen werden, wisten dat hij geloofde in de rechtmatigheid van zijn aanval; nooit werd dan ook aan zijn eerlijkheid getwijfeld.

Hoe Van Ommeren verder zijn plicht als journalist opvatte en uitvoerde, kan blijken uit de courantenboeken van ‘Suriname’ en zal, naar wij hopen, te zijner tijd door de een of andere geschiedschrijver worden geboekstaafd.

Wij willen nog memoreeren wat Harry van Omme-

[p. π12]

ren is geweest als volksvertegenwoordiger. Wij zien hem zijn intrede in het College der Koloniale Staten doen in het jaar 1909, daartoe aangezocht o.a. door den heer A.J. baron Schimmelpenninck van der Oye, nu wijlen, die, na als Administrateur van Financiën zijn eervol ontslag met pensioen uit 's Lands dienst verkregen te hebben, zich als ambteloos burger in ons midden metterwoon had gevestigd en een levendige belangstelling voor de publieke zaak toonde.

Hoe Van Ommeren aan de van hem in die dagen gekoesterde verwachting heeft beantwoord; hoe hij zijn taak in dat College heeft vervuld; hoe hij de belangen van zijne medeburgers en van het land zijner geboorte, dat hem zoo na aan het harte ging, heeft voorgestaan en behartigd; daar getuigen niet alleen de Handelingen der Koloniale Staten van, maar vriend en vijand moeten het hem nageven dat hij was de onvermoeide strijder, die door onze nazaten zal worden geëerd als een die zijn land innig heeft lief gehad en zich zelf heeft opgeofferd om de belangen van het land zijner geboorte te behartigen.

Hoe vrienden en tegenstanders denken over Van Ommeren kan blijken uit de vele artikelen verschenen in verschillende couranten, na zijn overlijden in den avond van 31 October 1923, op 47-jarigen leeftijd.

Ons schrijnt nog het hart van scheidenswee bij het bedenken van hetgeen wij met dezen, onzen besten vriend, ten grave brachten en het is alleen omdat wij hebben leeren kennen en beseffen Godes grootste gave aan de menschheid: ‘de kracht der berusting in Zijn wil’, dat wij in staat zijn geweest deze taak te vervullen.

Moge het voorbeeld door Van Ommeren gegeven en de banier door hem geheven ook door de nazaten in zijn geest worden gevolgd. -

P.A.M.