De Vraagbaak. Almanak voor Suriname 1913

[p. 39]

Voornaamste Buitenlandsche Maten, Gewichten en Munten.
Lengtematen.⁺

Frankrijk: Metrieke stelsel.

1 toise - 6 voet - 1,948 M.

+ N.B. De vaart of snelheid van schepen, zeestroomingen enz., wordt in Geogr. mijlen per ‘wacht’ (4 uur tijds), - in zeemijlen (minuutinijlen) per uur tijds - en in ‘knoopen’ (van 1/120 zeemijl of 15,432 M.) per ‘glas’ (½ minuut tijds) door hetzelfde getal uitgedrukt. Eene vaart of snelheid van: a mijlen of = 1,85185 a kilometers per uur = 0,51440 a M. per seconde; a kilometers per uur = 0,54 a mijl. of knoopen = a M. per sec. = 1,944 a mijl. of knoopen.
1 geogr.-mijl = 1 uur 20 minuten gaans; een zeemijl = 20 minuten gaans; 1 uur gaans = 5,556 K.M.
□ duim (sq. inch.) = 6,451367 cM².

Groot-Brittanje.

1 yard - 3 voet - 0,9144 M.

1 fathom - 6 voet.

1 voet - 12 inch - 144 lijn en ook 120 lijn - 0,304794 M.

1 Eng. duim (inch) - 0,02539954 M.

1 furlong - 10 chains - 40 poles - 220 yards.

1 mijl (statute) - 8 furlon - 80 chains - 1760 yard 5280 voet - 1609,315 M.

1 chain - 108 links - 66 voet - 20,12 M.

1 kabellengte - 120 vadem - 219,456 M.

1 zeemijl - 6080 voet - 1/60 graad - 1851,852 M. - 1 Sumatra-paal.

Duitschland: Metrieke stelsel.

1 vadem - 6 voet.

1 roede - 12 voet.

1 voet - 12 duim - 144 lijn - 0,313854 M.

1 Pruisische mijl - 2000 roede - 7532,485 M.

1 Duitsche of geographische mijl - 1/15 graad - 4 zeemijlen - 7420,44 M.

West-Indië.

1 Surinaamsche ketting - 66 Rijnl. voet - 20,72047 M

Oost-Indië.

Paal op Java en Sumatra - 400 roeden - 1,506,943 M.

1 roede - 12 voet - 8,767.

Vlaktematen.

Frankrijk: Metrieke stelsel.

[p. 40]

Groot-Brittanje.

□ yard - 9 □ voet - 0,836097 M².

□ voet (sq. foot) - 0,0928097 M².

1 acre of land - 4 rood - 160 □ rood 4840 yard - 4046,7102 M².

□ mijl - 640 acre - 2589895,5 M².

1 ketting - 66 voet.

1 □ ketting - 4356 □ voet - 1/10 acre.

Britsch-Indië.

1 beegah (in Bengalen) - 80 sq. hath - 120 feet sq - 14,400 feet - 1600 sq. yards - 2/7 acre.

1 luggee (in Bengalen) - 4½ hath - 6¾ feet.

Duitschland: Metrieke stelsel.

1 □ Ruthe 144 □ voet - 14,1846 M².

1 Morgen - 180 □ Ruthe - 2553,2 M².

West-Indië.

1 Surinaamsche akker - 10 □ Sur. kettingen - 43560 □ Rijnl. voet - 4295 M².

Oost-Indië.

1 bouw - 500 □ roeden - 7096 □ M. - 0,71 H.A.

Inhoudsmaten.¹⁾

Frankrijk. Metrieke stelsel.

Duitschland.

1 kub. Fuss - 30,916 d.M³.

1 kub. Klafter - 108 kub. voet - 3338,9 d. M³.

Wijnmaat: 1 Eimer - ½ ohm. - ⅓ oxhoofd - 2 anker - 60 quart - 68,7 d. M³.

Kolen en kalk: 1 ton - 4 scheffel - 219,85 dM³.

Bierton - ½ Fass - 100 quart - 114,5 L.

1) 1 Registerton = 100 kub. voet = 2,83 M³.

Groot-Brittanje.²⁾

1 kub. yard - 27 kub. voet - 764,513 dM³.

1 kub. voet - 28,315 dM³.

1 kub. duim - 16,5862 cM³.

1 minim (medic) - 1/17 cM³.

1 ton of shipping - 42 kub. voet - 1,189 M³.

1 load timmerhout bekapt - 50 kub. voet - 1,416 M³. onbekapt - 40 kub. voet.

2) In de Vereenigde Staten van Noord-Amerika zijn de maten en gewichten hoofdzakelijk als de Engelsche. Somtijds is: 1 ton (20 cwt.) = 2000 (niet 2240) lbs. av. = 907,185 K.G. 1 hundredweight of Centweight (cwt.) = 100 (niet 112) lbs. adp. = 45,359 K.G.

[p. 41]

1 Board Measure - 100′ × 1′ × 1″ - 2,33 M³.

1 Petersb. standard - 165 kub. voet - 120 planken 6′ × 3″ × 11″ - 4,678 M³.

1 Lond. stand. - 270 kub. voet - 120 planken 12′ × 3″ × 9″ 1 square - 100 square feet superficial daarbij moet feitelijk nog de dikte der planken vermeld worden b.v. of ½″ stoff.

1 imperial gallon - 10 pound A.d.p. - 4,545963 d.M³. 1 Am. gallon - 3,785 liter.

1 punt - 0,56825 liter.

1 imperial quarter - 1/10 last - ⅕ weys - ¼ chaldrons - 2 cooms - 8 bushels - 32 peks - 64 gallons - 128 pottles - 256 quarts - 512 pints - 10,2694 kub. voet - 290,7813 liter.

Afgestr. bushel: opgehoopte - 1:1,269.

West-Indië.

1 gallon - 6 pint - 3.60 liter.

Oost-Indië.

1 Batavische ton - 61,44 L.

1 Indische kan - 1,52 L.

1 legger - 58,80 L.

Gewichten.

Frankrijk: Metrieke stelsel.

1 tonne - 1000 kilogr.

1 quintal métrique - 100 kilogr.

Duitschland.

1 Centner - 100 Pfund - 50 K.G.

1 Doppelcentner (Metrischer Centner) - 100 K.G.

1 Pfund - 30 Loth - ½ K.G.

Groot-Brittanje.

1 pound avoirdupois a.d.p. - 86 ounces - 256 drachmes - 768 scruples - 7000 grains - 0,4535925 K.G. 1 ounce - 28,3495 gram: Als muntgewicht gebruikt men 1 troy-pound - 12 ounces (oz) à 20 pennyweights (dwts) à 24 grains (grs) - 0,373242 K.G. 136 eng. pond - 1 pikol.

Ton - 20 hundredweight (cwt) - 80 quarters - 160 stone - 2240 pound - 1016,0470 K.G. (Dus ook: 1 cwt. - 4 quarters - 50,80235 kilogr.; 1 quarter - 2 stone; 1 stone - 14 pound).

Ton of shipping - 42 kub. voet - 2000 pound a.d.p. - 907,13 K.G.

[p. 42]

Britsch-Indië.

Tola (Noordelijk Indië) - gewicht van 1 roepy.

1 maund (of mun) - 40 seer - 3200 tola - 82 2/7 pound a.d.p. - 37⅓ K.G.

1 pusseree - 5 seer - 80 chittacks - 4⅔ K.G.

1 seer (Zuidel. Indië) - 24 tola - 0,28 K.G. - 1/40 maund.

1 maund (Madras) - 25 pound a.d.p. - 8 viss.

id. (Bombay) - 28 pound a.d.p. - 8 viss.

1 maund made tea - 80 pound - 72 halve kilogr.

1 viss (Birmah) - 100 tical - 3,65 pound a.d. ij. - 1,655 G.

Medicinaal Gewicht (oud).

1 Medicinaal pond, libra, lbr. ℔ - 12 ons 384 gr. (gewoonlijk berekend als 375 gr.) Dus 1 K.G. - ± 32 med. ons.

1 Medicinaal ons, uncia, unc. - 8 drachmen - 8 × 3 scrupel, - 31,25 gr. (benaderd 32 gr.). 1 Drachme, drachma, dr. - 3 scrupels - 4 gr.

1 Scrupei, scrupulum, scr. -) - 20 greinen - 1,3 grein.

1 Grein, granum. - 65 miligram. Dus 1 gram - ± 15 grein. (Als grein diende oorspronkelijk een gave witte peper-korrel.)

Voorts nog in Eng. apothekersgewicht: 1 dram - 1,8 gr.; 1 nunim - 0,06 gr,

De inhoud van ‘een flesch’ is 24 ons - 3/4 liter.

Munten.

Wegens de afwisselende waardeverhouding tusschen het goud en het zilver, hangt de goudwaarde van zilveren standpenningen als de roepy, de dollar, de yen, enz. af van de zilvermarkt te Londen, waar de prijzen worden bekend gemaakt in pence per ons standaard.

1 penny - 1/240 sovereign.

1 sovereign bevat 7.3224 gram fijn goud en weegt 7,9881 gr. heeft dus een gehalte 11/12).

1 ons standaard (troy-gewicht) weegt 31.1035 gram en bevat tegen het gehalte van 0.925 alzoo 28.77 gram fijn zilver.

Wanneer derhalve de koers van het zilver, te Londen 24½ d. is, dan beteekent dit: 28.77 gr. fijn zilver komen in waarde overeen met 24½ / 240 × 73224 = 0.74 gr. fijn goud en de waardeverhouding is dan: zilver: goud = 1:38.5.

[p. 43]

De verhouding vindt men eenvoudiger door 943 te deelen door den zilverprijs, bv. 349 / 24½ - 38.5.