Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1913

[p. 54]

Bijzondere Wetenswaardigheden betreffende Suriname.

Oppervlakte, Ligging en Grenzen.

Suriname beslaat eene oppervlakte in ronde cijfers van 156000 KM². ligt tusschen de pararellen van 2 en 6^o N.B., en de kustlijn tusschen den 54 en 57n^o W.L.

Het wordt begrensd ten N. door den Atlantischen Oceaan, ten O. door de Marowijne, die het van Fransch-Guyana scheidt, ten Z. wordt het door het Tumuc-Humac-gebergte van Brazilië en ten W, door de Corantijn van Britisch-Guyana gescheiden.

De Marowijne is een groote stroom die uit het Tumuc-Humacgebergte ontsnapt en van het Zuiden naar het Noorden loopt, Tot op 4 graden 22 min. N.B. en 54 graden 57 min. draagt zij den naam van Lawa; op dat punt vereenigt zich de Tapanahony, die uit het Z.Z.W. komt, met de Lawa, die alsdan meer bepaaldelijk den naam van Marowijne aanneemt en op 5 graden 45 min. N.B. en 54 graden W.L. door een breeden mond in zee valt.

Bevolking op verschillende tijdstippen.

SURINAME.				PARAMARIBO.
1o Jan.	Manl. gesl.	Vr. gesl.	Totaal.	1a Jan.	Manl. gesl.	Vr. gesl.	Totaal.
1893	30247	28237	58484	1893	12710	16421	29231
1894	30948	27918	58866	1894	13084	15192	29131
1895	30930	28275	59205	1895	19549	16288	29276
1896	33070	29429	62499	1896	13063	16198	29832
1897	34098	30274	64372	1897	13694	16841	29261
1898	34383	30785	65168	1898	13657	16910	30567
1899	36362	32610	68972	1899	14119	17160	31279
1900	35262	31866	67128	1900	14075	17352	31427
1901	31559	30422	61981	1901	14161	17462	31626
1902	31949	30668	62617	1902	14185	17544	31729
1903	38205	34090	72295	1903	14296	17850	32146
1904	42017	36268	78285	1904	14528	17860	32388
1905	40467	36719	79186	1905	15302	18071	33373
1906	42863	37161	80024	1906	15726	18359	34085
1907	43583	37690	81273	1907	15973	18897	34870
1908	43338	37700	81038	1908	16168	18794	34962
1909	46607	40479	87086	1909	16162	18633	34795
1910	45659	39435	85094	1910	16176	18906	35082
1911	46132	40101	86233	1911	16524	18822	35346
1912	45617	39785	85402	1912	16259	18639	34898

[p. 55]

Staat aantoonende de verdeeling van de bevolking naar de ondersch. betrekkingen, beroepen en ambachten in 1911.

Betrekkingen, beroepen en ambachten.	Paramaribo. à.	Het overige deel der bevolking. b.	Totaal.	Aanmerkingen.
Ambtenaren	158	99	257	a. In deze cijfers voor Paramaribo zijn niet opgenomen de personen die in hel fort Zeelandia wonen te weten:
Apothekers	19	1	20
Beambten van Politie	131	80	211
Geestelijken	70	31	101
Geneeskundigen	11	15	26
Goudindustrie, belanghebbenden bij de, alsmede opzichters en arbeiders	2494	391	2885	292 militairen
				15 burgerl. pers
Grondeigenaren, administrateurs en opzichters van plantages	30	492	522	117 gevangenen
				_____
Houthakkers	47	6	53	424 personen.
Huisbedienden	1060	351	1411
Ingenieurs	6	3	9	b Hieronder niet begrepen de bevolking te Niew-Amsterdadm bedragende 65 pers.
Karrelieden	177	88	265
Kooplieden	207	5	212
Kleermakers	193	69	262
Kuipers	22	3	25
Landbouwers. (eigenaren en pachters van perceelen ter uitoefening van den kl.landbouw)	739	19376	20115
Landmeters	3	-	3
Machinisten	46	19	65
Marktvrouwen	312	29	341
Metselaars	46	14	60
Militairen	34	53	87
Notarissen	2	-	2
Onderwijzers en onderwijzeressen alsmede hulp onderwijzers en kweekelingen	246	69	315
Photografen	3	3	6
Praktizijns	3	-	3
Schoenmakers	171	61	232
Sjouwers	234	53	287
Slagers	7	11	18
Slijters en tappers	1	210	211
Smeden	292	77	369
Timmerlieden	839	227	1066
Veld- en fabriekarbeiders	600	13999	14599
Ververs	116	26	142
Visschers	113	84	197
Vroedvrouwen	18	3	21
Waschvrouwen	1257	69	1326
Winkeliers	220	137	357
Winkel-., en kantoorbedienden	619	197	816
Zeelieden	91	76	167
Personen, die eene betrekking bekleeden, een ambacht of beroep uitoefenen, niet afz. vermeld	1955	467	2422
Zonder beroep, h.o. ouden, geh. vrouwen, gebrekkigen, kinderen	22306	13610	35916
	_____	_____	_____
	34898	50504	85402

[p. 56]

Verdeeling der bevolking naar den landaard.

	Europeanen				Nederlandsch Indiërs
	geboren in Nederl.		elders geboren.
	M.	V.	M.	V.	M.	V.
Paramaribo	222	136	142	86	133	81
Nickerie	8	4	9		207	167
Coronie	9	5			1
Beneden Saramacca	5		2		196	84
Boven Saramacca	2				1
Beneden Suriname	23	5	15	8	477	293
Beneden Para	14	2	17	4	148	97
Boven Para	6	2	1	1	124	79
Boven Suriname	6	5	8	2	257	157
Beneden Commewijne	44	20	7	6	2625	1772
Boven Commewijne			1	1	23	13
Cottica			2		563	294
Marowijne	27	1	1		2
	_____	_____	_____	_____	_____	_____
	366	180	205	113	4820	3037
	546		318		7857

	Britsch Indiërs		Chineezen buiten de kolonie of uit een Chin. va. der en cene Chin. moder		Inbooringen.
	M.	V.	M.	V.	M.	V.
Paramaribo	503	296	533	128	12958	16860
Nickerie	1577	852	93	52	1220	1266
Coronie	10	5	12		965	1001
Beneden Saramacca	1254	933	14	1	988	890
Boven Saramacca	22	17	2		164	100
Beneden Suriname	1283	941	22	1	1507	1156
Beneden Para	2034	1637	19	2	1864	1646
Boven Para	658	414	11	2	668	677
Boven Suriname	610	303	14	1	959	712
Beneden Commewijne	3598	1768	58	13	739	641
Boven Commewijne	87	73	2		426	422
Cottica	976	510	17	5	1003	962
Marowijne	8	7	59	35	169	179
	_____	_____	_____	_____	_____	_____
	12620	7756	856	240	23630	26512
	20376		1096		50142

	Anderen		Totaal		Totaal Generaal
	M.	V.	M.	V.
Paramaribo	1768	1052	16259	18629	34898
Nickerie	935	740	4112	3081	7193^(1)
Coronie	16	12	1013	1023	2036^(2)
Beneden Saramacca	41	15	2500	1928	4428
Boven Saramacca	90		281	117	398
Beneden Suriname	20	25	3347	2429	5776
Beneden Para	48	13	4144	3401	7545
Boven Para	18	12	1486	1187	2673
Boven Suriname	57	7	1911	1187	3098
Beneden Commewijne	63	42	7134	4262	11396
Boven Commewijne	1	1	540	510	1050
Cottica	20	20	2581	1774	4355
Marowijne	43	43	309	247	556^(3)
	_____	_____	_____	_____	_____
	3120	3120	45617	39785	85402^(4)
	5067		85402

(1) Hieronder 2868 bewoners van Nieuw Nickerie.

(2) Hieronder 597 bewoners van Totness.

(3) Hieronder 556 bewoners van Albina.

(4) Hieronder zijn niet opgenomen de boschnegers en indianen t.w. 5247 Boschnegers en 4343 Indianen.

[p. 57]

Balata-Industrie.

In den navolgenden staat wordt een overzicht aangetroffen van de verleende en hernieuwde concssiën voor de exploitatie van balata en van vergunningen tot onderzoek in 1911.

Districten.	Conc. verl. ad 10 cent per H.A.	Oppervlakte in H.A.	Hern. v. een jaar ad 10 ct. per H.A.	Verg. tot onderzoek.	Oppervlakte in H.A.
Suriname	60	249379	106743	23	883000
Nickerie	64	269272	104871	28	1345000
Saramacca	93	520834	197974	28	1130000
Marowijne	15	45500	38700	5	245000
Bov.-Commewijne	9	33000	10000	3	135000
Cottica	1	15000	-	1	50000
Lawa-gebied	21	98093	68144	14	620000
	_____	_____	_____	_____	_____
	263	1231078	526432	102	4408000

Goud-Industrie.

In de hierachter volgende tabellen wordt een overzicht aangetroffen van de verleende en hernieuwde concessiën voor de ontginning van gond en andere delfstoffen en van vergunningen tot onderzoek in 1911.

Naar de aangifte door belanghebbenden gedaan, bedroeg de hoeveelheid goud in 1911 gevonden aan of in de nabijheid van de

Boven Suriname	334902 gram
Saramacca	234060 gram
Marowijne	125838 gram
Lawa	258979 gram
Coppename	2079 gram
	_____
Totaal	955148 gram

hetgeen berekend tegen den prijs van f 1,37 per gram, eene waarde vertegenwoordigt van f 1,308 653. -

In 1911 werd 928056 gram goud uitgevoerd: volgens den prijs van f 1,37 p.gr. eene waarde vertegenw. van f 1.271.437

Daarenboven werd uitgevoerd 126486⁵ gr. goud, van Fransch Guyana in Suriname ingevoerd.

De waarde van het uitgevoerd goud van den aanvang der industrie tot en met 1909 bedroeg f 34820305,68.

Dit cijfer klimt door den uitvoer van 1910 en 11 tot f 37537815,68.

Van 1 Jan tot ulto Sept. 1912 bedroeg de aanvoer van goud 518957⁵ gr.; onder deze hoeveelheid is begrepen 17871⁵ gr. te Albina aangevoerd, eene waarde vertegenw. van f 710971.76⁵

[p. 58]

Verleende Concessiën.

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Suriname		Saramacca		Marow.
	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	58	15328	28	7648	15	4267
25	2	400	-	-	2	500
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Tot,	60	15728	28	7648	17	4767

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Lawa.		Comme.		Cottica.
	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	9	2844	-	-	-	-
25	1	1000	-	-	-
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Tot,	10	3844	-	-	-	-

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Coppen.		Totaal.
	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	-	-	110	30087
25	-	-	5	1900
_____	_____	_____	_____	_____
Tot,	-	-	115	31987

Hernieuwde Concessiën.

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Suriname		Saramacca		Marowijne
	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	23	7009	7	1600	3	700
25	13	4717	7	2280	1	200
50	34	53987	13	9036	4	16501
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Tot,	70	65713	27	12916	8	17401

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Lawa		Commew.		Totaal
	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	4	1075	2	1700	39	12084
25	3	3420		-	24	10617
50	3	10388	-	-	54	89912
_____	_____	_____	_____	_____	_____	_____
Tot,	10	14883	2	1700	117	112613

Concessierecht p.H.A.p.j. in c.	Totaal Gen.
	Aantal	Oppervlakte in H.A.
10	149	42171
25	29	12517
50	54	89912
_____	_____	_____
Tot,	232	144600

Vergunningen tot het doen van onderzoek naar de aanwezigheid van delfstoffen In 191[...].

Districten.	Aant.	Oppervlakte in H.A.
Suriname	25	119909
Marowijne	13	82590
Saramacca	14	75600
Lawa	3	18128
Boven-Commewijne en Cottica	2	13750
_____	_____	_____	_____
	57	309977

[p. 59]

Staat van de Goudindustrie gedurende 1909-1911.

Jaar.	Aantal		Pacht en conc. geld.	Waarde in ronde sommen.		Recht.	Minder uitgevoerd dan verkregen.
	Conc.	Hect.		Verktegen goud.	Uitgevoerd goud.
1909	242	178741	f 61791,75	f 1552521	f 1535121	f 80839,75	f 17400
1910	233	179628	66641,70	1451613	1446073	77207	35540
1911	347	176587	15335,65	1308653	1271437		37716

Staat van der Waag gepass Producten ged. de jaren 1909-1911.

Jaren	Kg. Suiker.	Kg. Cacao.	Kg, Koffie.	Gramm. Goud.	Kg. Balata.	M^3 Hout.
1909	9370215	1897182	183849	1120526	628442	2299^1)
1910	9818231	2042524	162002	1055527	892626	2200^2)
1911	12063357	1593872	202430	928056	1145492	1802^3)

1) benevens respect. 93354, 249434 en 155973 kg letterhout, 64, 4 en 12 stère brandh., 24406 en 6589 kg. kwassiehout.

2) benevens respect. 93354, 249434 en 155973 kg letterhout, 64, 4 en 12 stère brandh., 24406 en 6589 kg. kwassiehout.

3) benevens respect. 93354, 249434 en 155973 kg letterhout, 64, 4 en 12 stère brandh., 24406 en 6589 kg. kwassiehout.

Staat van den Uitvoer der kolonie Suriname over 1911.

PRODUCTIE.	Hoeveelheid.	Waarde.
Balata of Bolletrie-melk	1145492 kg.^*)	f 4009222
Bacoves versche	387516 boss.	188338
Bacoves gedroogde	63348 kg.	15837
Bananen	... boss.	..
Cacao	1593872 kg.	860690
Confituren	8 kg.	16
Goud (ruw)	928056 gr.^*)	1271437
Hout, rond of □	1802 M^3.	39644
Idem letter	155973 kg.	32754
Idem brand	12 stère	36
Idem kwassie	... kg.
Huiden	40567 kg.	16226
Koffie	202430 kg.	131579
Lemmetjes, gezouten	... hectol.
Rum of Dram 50%	760913 liters.	98918
Rijst	... kg.
Suiker Vaccump 1e prod	11616410 kg.	2439446
Idem idem Naprod	446947 kg.	80450
Vischlijm	1856 kg.	2784
Diverse ongenoemde artikelen	....	14292
		_____
	Totaal	f 9201669

*) Daarenboven werd uitgevoerd naar Amerika 6852 kg. balata; naar Nederland 122496⁵ en naar Frankrijk 3540 gr. goud, totaal 126486⁵ gr. goud uit Fransch-Guyana alhier ingevoerd.

*) Daarenboven werd uitgevoerd naar Amerika 6852 kg. balata; naar Nederland 122496⁵ en naar Frankrijk 3540 gr. goud, totaal 126486⁵ gr. goud uit Fransch-Guyana alhier ingevoerd.

[p. 60]

Surinaamsche Begrooting van 1888-1910.

Begroot. voor	Inkomsten en Middelen.		Subsidie.		Uitgaven.		Ingediend door Gouvern.
	Geraamd.	werkelijk.	Geraamd.	werkelijk.	Geraamd.	werkelijk.
1888	f 1405843,33	f 1324398,97	f 305339,21^5	f 304064,04	f 1630100,41	f 162863,01	Mr. Smidt
1889	1426913,33	1450486,90	201628,19	133341,34^5	1628541,52	1583828,24	Idem
1890	1320813,33	1532316,52	306340,69	16155,56	1627153,94^5	1548472,08	Mr. Lohm.
1891	1438931,33	1580836,96	231127,36^5	211618,63	1787054,85^5	1792455,59	Idem
1892	1688353,65	1769567 05	197740,32	196539,15	1773878,27^5	1769567,05	Idem
1893	1477313,33	1723207,34	298723,56^5	135948,94^5	1865225,42^5	1859156,28	Mr. v A.v W.
1894	1564813,33	1802635,54^5	338573,76^5	78345,18^5	1932387,09^5	1880980,73	Idem
1895	1726488,33	1826884,19^5	378164,12^5	178873,44	2104652,46^5	2005767,65	Idem
1896	1975009,98	2959202,31	337075,23^5	333383,72	2296318,14	2292586,04	Idem
1897	2016738,33	2084476,76	264022,29^5	260440,20^5	2269600,40	2265861,43	Idem
1898	2140873,95	2206894,23	207451,09^5	20337,25	2348325,04^5	2227231,48	Mr. W.T.
1899	2183745,20^5	2084781,86	178508,86	161920, -	2362254,06^5	2256305,70	Idem
1900	2293607,25	2184372,48^5	128228,49	34366,65	2423835,74	2238739,13^5	Idem
1901	2322904,81	2319334,78^5	222313,44^5	311094,93	2546218,26	2528398,58	Idem
1902	2301904,21^5	2168867,12^5	298974,42	228600,02^5	2600878,63^5	2397467,15	Idem
1903	4098735,72	3238895,12	319331,59^5	451574,12^5	4418067,51^5	3690469,24^5	Idem
1904	4489645,81	4215397,68^5	593272,58^5	763245,05	5082858,39^5	4951642,73^5	C. Lely.
1905	3676286,23	3486706,65^5	496082,36^5	720687,17^5	4172368,59^5	4207393,83	Idem
1906	4043580	3446902,26^5	720168,68^5	695196,76	4763748,68^5	4119825,90^5	Idem
1907	3493330	3558540,16	982300,36	772991,89	4475630,36	4383879,43	Idenburg.
1908	4072115	3266419,35^5	861227	981098,85^5	4933342, -	5077134,37^5	Idem
1909	4041350		810102		4831452, -		Hofst. Crull
1910	4294580^(*)		1012038		6734696, -		Mr. Fock.
1911	6489141		818550		7307691, -		Idem.

De cijfers van 1888 tot 1904 zijn uit de koloniale rekeningen getrokken die van 1996 e.v. zijn evenwel nog niet bij de wet vastgesteld.

(*) Waarin begrepen een bedrag van f 2680.71 wegens te kort op P.W. eventueel te dekken met gelden uit leening te verkrijgen.

[p. 61]

Staat aanwijzende het aantal geboorten en sterfgevallen in de laatste 11 jaren.

Jaar.	Geboren.	Overleden.	Meer geboren.	Meer overleden.
1901	2350	1600	750	-
1902	2099	1959	140	-
1903	2529	1731	798	-
1904	2415	1803	612	-
1905	2527	1893	634	-
1906	2408	1793	615	-
1907	2439	2011	428	-
1908	2566	2199	367	-
1909	2814	2075	739	-
1910	2777	1987	790	-
1911	2720	2154	566	-

Opbrengst

van inkomende Rechten onder de werking van het Regeeringsreglement.

In 1869^1)	f 216 505,30	In 1891	f 714 647,05½
1870	260 502,01½	1892	734 147,76½
1871	267 279,35½	1893	841 988.29
1872	256 717,92	1894	925 029,68½
1873	293 025,85	1895	928 995,71
1874^1)	295 878,17½	1896	953 548,96
1875	264 552,11½	1897^1)	928 158,19½
1876	284 766,91	1898^1)	994 406,40
1877	308 635,84	1899	1 024 041,58½
1878	316 345,28½	1900	1 093 891,97½
1879	334 252,63	1901	1 200 992,07
1880^1)	359 378,44	1902	1 177 074,14½
1881	392 046,09	1903	1 184 717,37½
1882	437 982,92	1904^3)	1 145 570,03½
1883	438 621,84	1905^2)	1 115 158,03
1884	465 627,23	1906	1 093 423.25
1885	428 967,66	1907	1 218 147,56
1886	408 615,06	1908	1 251 250,08½
1887^1)	541 935,78	1909	1 274 653,54
1888	522 313,69	1910	1 373 325,62½
1889	651 776,42½	1911	1 410 272,21½
1890	719 5438,3½	1912

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

3) Waaronder 21602,32 aan opcenten.

2) Waaronder f 15214,65 aan opcenten.

1) Plaats gehad hebbende verhooging.

[p. 62]

Afstanden van Albina.

naar de Lawa of Trpanahony met een beladen boot bij normalen waterstand.

Van Albina naar placer R. Awa aan de Lawa.

Den 1n dag van Albina tot Zwampoekondre.

Den 2n dag van Zwampoekondre naar Alomoekekondre

Den 3n dag van Alomoekekondre naar American

Den 4n dag van American naar Apoema [soela]

Den 5n dag van Apoema naar A-betre-Djoeka

Den 6n dag van A-betre-Djoeka tot Gransanti [Lawa]

Den 7n dag van Gransanti tot Dagoehede [soela]

Den 8n dag van Dagoehede naar Cromantiengron

Den 9n dag van Cromantiengron naar Pobi-ansi

Den 10n dag van pobi-ansi naar placer R. Awa

[Deze reis rekent men gewoonlijk op 12 dagen]

Van Albina naar 't dorp van het Groot opperhoofd

Den 6n dag van Albina [in de Tapanahony]

van A-betre-Djoeka tot Malobbi [placer Salomons]

Den 7n dag van Malobbi tot Piketi

Den 8n dag van Piketi naar granman Osseisie

Deze reis rekent men gemiddeld 9 à 10 dagen.

Afstanden.

die men aflegt, wanneer men, met een geladen boot, bij een normalen waterstand de Boven-Saramaccarivier opvaart.

Van Paramaribo komt men tot den grond Uitkijk

Van Uitkijk tot den grond Vier Hendrikken [Boliveri]

Van Vier Hendrikken [Boliveri] tot Cabenda.

Van Cabenda tot Gardé of Maripaston

Van Gardé of Maripaston tot het politiestation Kwakoegron

Van het politiestation tot Jana Pau hout van Jana of Johanna.

Van Jana Pau tot Gwinsi [roode grond]

Van Gwinsi tot Witte Water Placer

Van Witte Water Placer tot Jacopoe Kondré, en wanneer men de Kleine Saramacca invaart, komt men van Witte Water Placer tot het placer de Vries [Judiths Hoop].

In den drogen tijd gaat de vloed tot Fini Santi en men vaart dan met het getij mee.

De afstand tot Maripaston wordt afgelegd in 3 etmalen.

[p. 63]

Afstand tusschen Paramaribo en de Stations langs den Spoorweg.

Station of Stopplaats	K.M.
Vailiantsplein	0,
Beekhuizen (Dominék.)	2,50
Saron	4,090
Ephraimszegen	5,800
Frederikshoop	7,550
Hanna's Lust	9,070
Welgedacht	10,500
Monplaisir-weg	11,470
Commissarisweg	12,310
Helena Christina	13,140
Bergershoop	13,940
Braamshoop	15,150
Houttuin-weg	16,040
Lelydorp	16,850
Schotel-weg	17,670
Java-weg	18,600
van Hattem-tracé	19,400
Libanonweg	20,100
Palisaden-weg	20,850
Copie-weg	21,500
Bijlhoutweg	22,300
Groenhart-weg	23,250
Rij-dijk-weg	24,000
Nijssen-weg	26,390
Toolseeda-weg	27,000
Meurs-weg	28,100
Onverwacht	29,500
Stopplaats	32,000
Stopplaats	35,000
Republiek	41,200
Zanderij I	44,750
Berlijn	52,400
Zanderij II	61,600
Sectie O	64,700
Kwakoegron	79,100
Guyana Goud P acer	95,700
de Jong-Noord	99,000
Gros Placer	102,600
de Jong-Zuid	105,500
Brownsweg	115,500
Kamp III	123,000
Kabelstation-Noord	133,000
Zuid	134,000
Abonjeman	145,250
Adjama	151,800
Sikakamp	158,500
Gégé	166,500
Dam	173,000