Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1894

[p. 213]

Kroniek van 1 Oct. 92 tot 31 Aug. 93.

Oct. 1. Met grooten luister en opgewektheid wordt het 25 jarig feest der priesterwijding van Z.D.H. Monseigneur W.A.F. Wulfingh, Apootolisch Vicaris van Suriname, gevierd. De hoofdkerk der K.K. Gem., zoomede het schoolgebouw aan de Gravenstraat, alwaar de talrijke kostbare en kunstrijke den Jubilaris zoowel uit Suriname als uit het buitenland aangeboden geschenken waren tentoongesteld, zijn smaakvol met bloemen, vlaggen, wimpels, ornamenten, toepasselijke opschriften, de wapens van Suriname, Amsterdam, Noord Brabant, 's Hertogenbosch, van de H. Congregatie en St. Alphonsus versierd. De Katholieke Waarschuwer verschijnt ter gelegenheid van den dag in feestgewaad. De op dezen dag door Monseigneur gehouden receptie wordt bijgewoond door Z.E. den Gouverneur, vergezeld van zijne beide adjudanten, den Voorzitter v/d Kol. St. en van het Hof van Justitie, den Commandant en den Etat-Majoor van H.M. Stoomschip Suriname, den Majoor Commandant en de Officieren van het Garnizoen, benevens verschillende andere hooggeplaatste personen, en eene groote menigte zoowel ambtenaren als ambtelooze ingezetenen.

Oct. 1. Met eervolle ontheffing, onder dankbetuiging, van J.P.W. van Eijck van de waarneming der functiën van ommeg. rechter gev. op Mariënburg, bepaald dat Mr. P.N. Engelberts, benoemd ommeg. rechter van Mariënburg, heden als zoodanig zijne functiën zal aanvaarden.

Oct. 1. De door het Gouvernement van den boedel van F.P. Penard ten behoeve van den zee- en rivierdienst gekochte steiger aan den Waterkant in gebruik gesteld.

Oct. 1. Door den commissaris van politie wordt, met het oog op den algemeenen gezondheidstoestand, in verband met het heerschen der cholera in Europa, de medewerking van een ieder ingeroepen tot het tegengaan van verontreinigingen der openbare putten, tot het in zindelijken slaat houden van openbare straten en wegen etc.

Oct. 1. Onrustbarende berichten alhier per telegraaf ontvangen over de in Europa heerschende cholera.

[p. 214]

Oct. 1. Een particulier telegram bericht het overlijden in Den Haag van Jhr. C.A. van Sypesteyn, oud-Gouverneur van Suriname.

Oct. 1. De hoofdcommies bij het Dep. van Kol. J.H. Elias bevorderd tot referendaris, en mr. C.F. Schoch benoemd tot adjunct commies.

Oct. 2. Verscheidenen, die des Zaterdags de tentoonstelling der geschenken aan Monseigneur, ter gelegenheid van zijn Jubelfeest, niet hadden bijgewoond, worden daartoe toegelaten.

Oct. 3. Onder voorzitterschap van den agent-generaal eene commissie in het leven geroepen om te onderzoeken en te adviseeren of kolonisatie van europeanen, speciaal van nederl. landbouwers, naar hier, ook uit een koloniaal oogpunt, gewenselft is, aan welke eischen behoort te worden voldaan, en welke steun daaraan behoort te worden verleend.

Oct. 3. De commissie voor de in 1893 te Chicago te houden wereldtentoonstelling bericht dat aan den Consul van Nederland aldaar is opgedragen, ook voor de belangen van inzenders uit de Nederl. koloniën in West-Indië op de voormelde tentoonstelling op te treden, en dat de inzenders zich casu quo tot dien Consul kunnen wenden.

Oct. 8. In serie C van de koloniale geldleeding ter bevordering van de immigratie @ f 300000 is ingeschreven voor f 792200, waardoor de verdeeling ponds pondswijze zal moeten plaats vinden, en ieder inschrijver slechts ongeveer 37.661% bekomt.

Oct. 11. De in het leven geroepen Europeesche kolonisatiecommissie in het logeergebouw door den Gouverneur plechtig geinstalleerd.

Oct. 12. Wordt op last van den Gouverneur ter kennis van belanghebbenden gebracht dat door den vice- consul der Nederlanden te Rijssel voor diens handelsmuseum is gevraagd een volledig stel monsters van producten uit de Nederl. Koloniën die voor invoer in Frankrijk in aanmerking komen, en van stalen der voornaamste artikelen, die alhier worden ingevoord.

Oct. 12. Worden door den administr. v. fin. opgeroepen zij die als depôthouders voor den verkoop van postzegels, enz. wenschen aangewezen te worden.

Oct. 12. De gelegenheid opengesteld tot het verzenden van geld door middel van postwissels tusschen de kolonie Suriname en Algerié.

Oct. 12. De trasloods op plant. Waterloo in Nickerie voor een groot gedeelte afgebrand.

Oct. 14. J L Hijmans opent eene 2e vaart naar de Boven Suriname, die elken Vrijdag morgen zal worden onderhouden, en wel tot naar Berg en Dal.

[p. 215]

Oct. 20. J.L. Hijmans ontvangt van de Société Snedoise d'anthropologie et de géographie een vleiend schrijven, waarbij hem dank wordt betuigd voor de aan Baron Klinckowström bewezen diensten op zijnen onderzoekingstocht naar de bovenlanden, en voor de aan haar daarbij betoonde grootmoedigheid.

Oct. 22/25. Door de Kol. St. met algemeene stemmen aangenomen de ontwerp-verordening: a. tot verhooging van Afdeeling I der voorl. vastgest kolon. huish. begr. voor Suriname voor 1892 (G.B. No. 37); b. tot aanvulling en wijziging der strafbepalingen tegen vernieling of beschadiging van beplantingen.

Oct. 28. De Witte Water Placer Company ontvangt per Lucie Wheatly een stoombootje, een compleete baggermachine en een kwartsmolen.

Nov. 1. De Gouverneur gaat met gezelschap naar Saramacca, Coppename en Coronie, en keert den 6n terug.

Nov. 7. De stoomwaschfabriek begint hare werkzaamheden.

Nov. 8. De Eerw. heer D.I. Querido, benoemd godsdienstleeraar en voorbidder bij de Nederl. Portug. Israël. Gem. alhier, arriveert per Prins Frederik Hendrik van Amsterdam. Na de receptie door het Kerkbestuur ten huize van een zijner leden, bezoekt de heer Querido de Synagoge om de bij de Israëlieten voorgeschreven en verplichte dankzegging na eene zeereis te doen, en wordt aldaar door vele gemeenteleden en het koor der gemeente, onder begeleiding van serafine-orgelmuziek, plechtig ontvangen.

Nov. 12. De Evang. Broedergemeente herdenkt het 10 jarig bestaan van hare kerk in de Rust en Vredestraat.

Nov. 14. Van vele zijden rijzen in de laatste dagen klachten over het aanvallen in verschillende straten door vermomden in den voornacht van verschillende personen, met het kennelijk doel om hen te berooven. De politie heeft daarop in die straten geheime posten uitgezet.

Nov. 17. De districts-commissaris van Boven Para en Boven Suriname stelt, ter voldoening aan de hem door den Gouverneur gedane opdracht, een onderzoek in naar den toestand der communicatie langs het pad van Wanien naar Onoribo en Osembo, en van laatstgemelde plaats langs Onverwacht, Prospérité, den militairee post Republiek en Berlijn tot Rama in Boven Suriname.

Nov. 18. Door den Gonverneur aan de Kol. Staten ter goedkeuring aangeboden, eene verordening houdende verlenging van den termijn vastgesteld voor de her-

[p. 216]

ziening der Verordening van 30 April 1872 (G.B. No. 25) waarbij wordt vastgesteld een reglement betreffende de strafinrichtingen voor dwangarbeid, den dwangarbeid aan openbare werken, de inrichting en het inwendig bestuur der gevangenissen, de tucht der veroordeelden en de bestemming der opbrengst van hunnen arbeid.

Nov. 13. Aankomst van de British Peer van Calcutta met 535 Br.-Ind. immigrantes.

Nov. 19. De Braziliaansche korvet Primeiro de Março, onder bevel van den kapit. luit t/z José Romos da Fonseca, brengt onder saluutschoten, die door het geschut van het fort Zeelandia worden beantwoord, een bezoek aan de kolonie.

Nov. 21. Nabij de monding van de Sommelsdijkskreek een corjaal met 5 personen omgeslagen; 4 hunner gered.

Nov. 22. Den Kol. St. ter goedkeuring aangeboden eene verordening betrekkelijk eene concessie tot het baggeren naar goud en andere metalen alsook naar edelgesteenten in beddingen en oevers van de Saramaccarivier, de Kleine Saramacca en de Sarakreek.

Nov. 24. De Gouverneur brengt een bezoek aan den étatmajor van de Primeiro de Março. Bij Z. Exc's aan boord stappen is de nederl. vlag in top geheschen, en zijn saluutschoten gelost, die door het fort Zeelandia werden beantwoord.

Nov. 24. In het huis van den heer Wessels, hoek Zwartenhovenbrug- en Keizerstraat, weet een dief 's nachts door middel van inbraak zich teegang te verschaffen, en er eenige goederen van geringe waarde te ontvreemden.

Nov. 24. Een jongen van omstreeks 10 jaar schoot, al spelende, een met een weinig kruit geladen kinderpistool (zoogenaamde amorces-pistool) op een' kameraad af; deze, er van geschrikt, gaf den andere een' stoot, die onmiddellijk daarop dood neerviel. Bij een gerechtelijk onderzoek is gebleken dat de verslagene leed aan eene vallende ziekte, die vermoedelijk oorzaak van den dood is.

Nov. 24/25. Ter eere van den Commandant en den état-major van de Primeiro de Março gala-diner ten gouvernementshuize, en bal in de Buiten-Societeit.

Nov. 25/26. Inwijding van den Eerw. heer D.I. Querido in de Synagoge der Ned. Port Isr. Gem., respectievelijk als Voorganger en als Leeraar dier Gemeente. De dienst werd op deze beide dagen, vereenigd met de daartoe uitgenoodigde Besturen, Voorgangers en Leden met hunne dames van de Nederl. Isr. Gem., plechtig verricht.

[p. 217]

Gelegenheidsverzen werden door den Leeraar voorgedragen, en eene boeiende rede, in den ochtenddienst door hem gehouden, maakte op al de aanwezigen een diepen indruk.

Nov. 27. De Commandant en officieren van de Primeiro de Março geven aan boord van hun schip een schitterend feest, waarbij uitgenoodigd waren de Gouverneur en Gemalin, benevens een groot aantal dames en beeren, die op de verschillende ter hunner eer gegeven recepties aan hen waren voorgesteld.

Nov. 27. Een koelie en een creolenarbeider van pl. Maasstroom vernielen er 112 vrachtdragende cacaoboomen.

Nov. 30. In eene vergadering van de Surinaamsche Plantersvereeniging maakt o m de Javaansche immigratie een punt van behandeling uit, en wordt daarbij betoogd het groote nut dat daarvan voor de kolonie kan worden verwacht. Ook komt de hollandsche kolonisatie er ter sprake, en wordt besloten daarop nader terug te komen, terwijl levendige discussies worden gevoerd over de bacove- of bananenmeelindustrie.

Dec. 1. De stoomijsfabriek staakt voor eenigen tijd hare werkzaamheden tengevolge van aanzienlijke reparatiën en vernieuwingen, die zij moet ondergaan.

Dec. 8. Op plaat. Brouwerslust is een koelie doodelijk getroffen door een schot uit een revolver dat hij, niet wetende dat het geladen was, van de tafel van een' blankofficier opnam, en daarna met getrokken haan op den grond liet vallen, waardoor het schot is afgegaan.

Dec. 8. Prof Molengraaff wijdt in de Vragen van den Dag een artikel aan de kolonie, getiteld Nationale belangen in West-Indië verwaarloosd.

Dec. 16. Diefstal met braak in een' schoenmakerswinkel, aan de Steenbakkersgracht, gepleegd.

Dec. 16. Den Staten ter goedkeuring aangeboden eene verordening tot wijziging van art. 8 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering

Dec. 18. H.M. Leysner, arts, herdenkt den dag waarop hij 25 jaren geleden zijne betrekking van geneesheer aanvaardde.

Dec. 18. Bericht alhier ontvangen dat de in de maand Juli jl. door de Kol. Staten voorloopig vastgestelde begrooting voor 1893 door Z.E. den Minister aan de Kamer ter goedkeuring is aangeboden met eene vermindering in uitgaaf en inkomstens resp. van f 276886,14 en f 2000, waardoor het alhier geraamd subsidie @ f 625839,70½ is teruggebracht op f 350973,56½.

[p. 218]

Dec. 21. De Eerw. Pater E. Odenhoven herdenkt zijn 25 jarige priesterwijding.

Dec. 24. Een 7 tal bewoners van Beneden Para wenden zich bij adres tot den Gouverneur, verzoekende dat district mede te doen deelen in de stoomverbinding die 4 malen 's weeks door de hoofdstad met de Commewijne en de Cottica wordt onderhouden, en de daarin gelegen plantage Morgenstond als station aan te wijzen.

Dec. 25. Vechtpartij onder een groote bende, w.o. vele barbadianen, in de Zwartehovenbrugstraat, waarbij enkelen hunner en polititeagenten zwaar werden verwond.

Dec. 26. Diefstal met inbraak in den winkel van Gebrs. Samson aan de Saramaccastraat.

Dec. 29. Een chinees wordt in zijn' winkel door een troep negers aangevallen en verwond.

Dec. 29. Eenige kooplieden en anderen aangewezen als depothouders voor den verkoop van frankeerzegels, briefkaarten, enz. ook buiten de kantooruren.

Dec. 29/30. Met 7 tegen 2 stemmen door de Kol. Staten goedgekeurd de verordening houdende nadere bepalingen betreffende bedreigingen en waarbij tevens in bepaalde gevallen poging tot mishandeling strafbaar wordt gesteld, en van die betrekkelijk eene concessie tot het baggeren naar goud en andere metalen alsook naar edelgesteenten in beddingen en oevers van de Saramaccarivier, de Kleine Saramacca en de Sarakreek.

Jan. 2. De viering van het oude en het nieuwe jaar is met groote opgewektheid afgeloopen.

Jan. 4. De schoener Nickerie vaart, tengevolge van een' zwaren stroom, tegen de Marineboot aan, waardoor zijn grootzeil scheurde en de topmast der Marineboot brak.

Jan. 5. De bewoners in de omgeving van de Knuffelsgracht wenden zich bij adres tot den Gouverneur met het verzoek om de Knuffelsgracht te doen uitdelven en de sluis zoodanig te doen verbeteren, waardoor het daarin zich bevindende vuil ongestoord zal kunnen uitloopen en er niet meer zal blijven zitten, hetgeen een' verpestenden stank verspreidt.

Jan. 10. Volgens de door de belanghebbenden gedane aangiften is gedurende het 3e kwartaal 1892 aan de Marowijne 45,843 K.G. goud gewonnen: één concessionaris, E. 1e Blond, verkreeg op zijn placer 29,843 K.G.

[p. 219]

Jan. 12. Te Calcutta aan boord van de Hereford voor Suriname ingescheept 500 adult immigranten.

Jan. 12. Baron van Heerdt tot Eversberg, oud-gouverneur van Suriname, op 63 jarigen leeftijd, te 's Gravenhage overleden.

Jan. 13. (nam.) De Curaçao en de Prins Willem II sleepen met vereende krachten de Prins Frederik Hendrik van eene zandbank nabij Jagtlust af, waarop hij sedert Maandag avond bij zijn vertrek naar Nederland heeft vastgezeten.

Jan. 15. Eene vereeniging in het leven geroepen ter leiding van de nationale feesten in de kolonie, en die bevorderlijk te wezen: Mr. D. Juda, voorz., A. Conradi, onder-voorz., R. Bueno de Mesquita, penningmeester, D. Charlonis, A. van 't Hoogerhuijs, J.B. Snethlage en J. Brandon, secret.

Jan. 19. In den nacht hebben 2 koelies op plant. Wederzorg uit wraak tegen den gezagvoerder, die hen bij de uitkeering van hun loon gekort had voor onvoldoend of slecht werk, ± 1799 Liberiakoffieboomen van 2 en 2½ jarigen leeftijd deels neêrgesabeld, deels uitgeroeid en vernietigd. De misdadigers zijn in handen der Justitie.

Jan. 19. In openbare vergadering door de Kol. Staten met algemeene stemmen goedgekeurd eene verordening houdende bepalingen omtrent het uitgeven van concessiën tot exploitatie der balata in Suriname.

Jan. 19. E.W. Smith Delacour benoemd tot Consul van Groot Brittanië en Ierland voor Suriname.

Jan. 20. Plantage Morgenstond in Beneden Para mede aangewezen als station voor den rivierdienst, en wel 2 maal in de week, zoowel op de heen- als op de terugreis van den stoomer Wilhelmina.

Jan. 20. Aangekomen schepen in 1892: 155 met een tonnemaat van 86764, tegen 153 met een tonnemaat van 79477 in 1891; het aantal vertrokken schepen bedraagt respect. 161 en 144, metende 88817 en 74158 ton.

Jan. 23. Ten huize van J.W. Bueno de Mesquita, hoek Dominéstraat en Heiligenweg, in den nacht diefstal gepleegd: een zilveren potagelepel en eenige lijfskleederen werden ontvreemd. Toegang tot den winkel moest de dief, die in den vooravond door insluiping in huis wist te komen en zich er schuil te houden, zich niet hebben kunnen verschaffen.

Jan. 25. De R.K. Gemeente maakt een aanvang met den bouw van een nieuw weeshuis voor meisjes aan de Gravenstraat.

[p. 220]

Jan. 26. De Gouverneur, den 23n met gezelschap naar Albina vertrokken, is heden in de hoofdplaats teruggekeerd.

Jan. 26. H.M. de Koningin, Regentes, schenkt f 300 aan de Surin. Maatsch. van Weldadigheid en f 200 aan het Damescomité Dorcas.

Jan. 26. De dader (een chinees) van den diefstal ten huize van J.W. Bueno de Mesquita, in den nacht van 22 op 23 dezer, ontdekt.

Jan. 27. Administrateuren en cigenaren der plantages gelegen in Ben. Suriname en Ben. Para vergaderen op verzoek van den Gouverneur met hem on den Distr. Commissaris van genoemde distrieten op plant. Belwaarde ter bespreking van den toestand der communicatiën te land tusschen de in de genoemde districten gelegen plantages, en om te overleggen wat gedaan kan worden om daarin verbetering te brengen. Is toen overeengekomen dat de plaaters voor een deel zouden bijdragen in de voor het onderhoud vereischte kosten, en dat door het Gouvernement het andere deel zal worden bijgepast.

Jan. 27. Bepalingen betreffende de verzending van geld door middel van postwissels tusschen Suriname en Italië bij Besluit afgekondigd.

Jan. 27. Uitgevoerd naar elders gedurende

	1891:		1892:
Suiker	6.715.068	K.G.	5.481.262½	K.G.
Cacao	2.210.695	K.G.	1.689.175	K.G.
Koffie	477	K.G.	1.556½	K.G.
Goud	820.982½	Gr.	1.078.965½	Gr.
Balata	95.587	K.G.	120.679½	K.G.

Jan. 28. J.L. Hijmans vraagt eene tegemoetkoming uit de Koloniale Kas ter onderstenning van eene eenigen tijd geleden door hem ondernomen tweede vaart op de Boven Suriname.

Jan. 28. Bericht alhier ontvangen dat D. Schuitemaker, inspecteur van politie te Arnhem, benoemd is tot commissaris van politie alhier.

Jan. 31. In de le Kamer worden, bij de behandeling van de begrooting voor Suriname voor 1893, o.a. door den heer Wertheim, de belangen der kolonie met warmte besproken.

Febr. 12. Een sjouwer schiet zich in de Zwarten hoven brugstraat met een revolver voor de borst.

Febr. 12. Totaal gevonden goud in Boven Suriname ged. 3e kwartaal 1892 158,0255 K.G., en ged. 4e kwartaal van dat zelfde jaar 94,4215 K.G. In Boven Sara-

[p. 221]

macca was in het 4e kwartaal 1892 de totale vondst 22,848 K.G.

Febr. 15. Wordt uit Santa-Cruz telegraphisch bericht dat het Noorweegsch schip Selmer, den 5n van hier vertrokken met eene lading suiker, vergaan is.

Febr. 17. Aan de Koloniale Staten ter goedkeuring aangeboden eene verordening betrekkelijk de verlenging van contracten tot exploitatie van balata.

Febr. 19. De R.K. Gemeente herdenkt feestelijk en met opgewektheld den dag waarop 50 jaren geleden Paus Leo XIII bisschop werd gewijd.

Febr. 20. Jhr. Mr. W. Elout van Soeterwoude vervangt den heer P.N. Muller als voorzitter van de Vereeniging voor Suriname te Amsterdam.

Febr. 20. D. Fernandes Jr. erlangt vergunning om op het erf van de Loge Concordia in de nabijheid van de Sommelsdijkskreek een gebouw op te zetten voor eene inrichting ter vervaardiging van z.g. zweedsche lueffers.

Febr. 25. Aan de Kol. St. ter goedkeuring aangeboden eene verordening waar bij de verordening van 28 Februari 1883 (G.B. No. 5) hondende wijziging van de verordening betreffende de oprichting van een immigratiefonds, van toepassing wordt verklaard op het verschepingsseizoen 1893/1894.

Febr. 25. Op het initiatief van Mr. H.L. Lindaal Jacobs, alhier geboren, en met medewerking van andere mannen van naam en invloed te Amsterdam, bij notariëele akte opgericht eene Commanditaire Vennootschap, onder den naam van West-Indische Compagnie. De Vennootschap heeft ten doel het drijven van handel op de kolonie Suriname en andere plaatsen in West Indië, in den meest uitgebreiden zin, en voorts al wat daarmede in verband staat, te helpen bevorderen.

Mrt. 1. Het contract tusschen het Gouvernement en de R.K. Gem. in zake de leprozeniurichting, waaromtrent onderhandeld werd, vervallen.

Mrt. 1. Behandeling in het openbaar bij het Hof van Justitie van de zaak, waarbij 3 chineezen beschuldigd zijn van den in den nacht van 4 Juli 1892 op Folinsin gepleegden moord. Het Openb. Ministerie eischt schuldigverklaring en veroordeeling van ieder hunner tot 20 jaren dwangarbeid.

Mrt. 1. Plantage Nw. Meerzorg neemt proeven met eene door M.A. Salomons uitgevonden en vervaardigde cacaodroogmachine, welke met den besten uitslag worden bekroond.

[p. 222]

Mrt. 9. Gewonnen goud aan de Marowijne (Ned. ged.) in 't 4e kwartaal 1892 49,519 K.G. Een der concessionarissen alleen, E. Le Blond, verkreeg hiervan op zijn placer 32,113 K.G.

Mrt. 14. De Surinaamsche Scherpschutters Vereeuiging als zedelijk lichaam erkend, en hare statuten open baar gemaakt.

Mrt. 18. De Vereeniging voor Nationale Feesten te Paramaribo als zedelijk lichaam erkend, en hare statuten openbaar gemaakt.

Mrt. 18. In Saramacca eene Planters Vereeniging opgericht, met het doel de belangen van den grooten landbouw in dat district voor te staan en te bevorderen. Het Bestuur is samengesteld uit F. von Ghert Jr., voorz., C.C.H. Ooijkaas, onder-voorz., H. Stolting, secret.-penningm.

Mrt. 20. De koelies op plant. Wederzorg staken het werk en komen in opstand tegen den gezagvoerder.

Mrt. 22. De Surin. Plantersvereeniging vergadert, onder presidinm van den heer Gefken, en doet haren leden verslag en verantwoording van het financieel beheer in het afgeloopen jaar. Daarna werden verschillende punten, rakende den landbouw en de belangen der planters, in behandeling genomen en besproken.

Mrt. 23. De orde op plant. Wederzorg hersteld.

Mrt. 23. De Gouverneur, met gezelschap naar Boven Cottica vertrokken, is in de hoofdplaats teruggekeerd.

Mrt. 23. De Procureur Generaal, vergezeld van een' tolk in de Neger-Eng. taal. den 20n naar Maripaston (Bov. Suriname) vertrokken, om een onderzoek in te stellen naar een eenigen tijd geleden door het opperhoofd der boschuegers Adrai Vroomhart op een' zijner landgenooten gepleegd misdrijf, in de stad teruggekeerd.

Mrt. 24. Telegraphisch wordt uit Batavia bericht dat de werving van Javaansche immigranten als geslaagd kan worden beschouwd.

Mrt. 30. Twee der 3 chineezen, die beschuldigd waren van den moord op Folinsin in den nacht van 4 juli a^n. p^n., vrijgesproken, en de 3e veroordeeld tot gevangenisstraf van 15 jaren met gedwongen tewerkstelling in boeien.

Mrt. 30. De Moravische Broeders ontvangen van H.M. de Koringin-Regentes, en van H.M. de Koningin elk f 500 voor hunne scholen ten geschenke.

Apr. 1. D. Schuitemaker aanvaardt zijne betrekking van commissaris van politie.

[p. 223]

Apr. 5. Jhr. M. de Jonge, controleur der dir. bel. te Venlo, in die betrekking voor Suriname door de Regeering voor één jaar aangesteld.

Apr. 5. In verband met de invoering der comptabiliteitswet in de W.I. Koloniën vraagt de Gouverneur aan de Regeering uitzending van ambtenaren, bekend met de op 1 Jan. '94 in te voeren bepalingen.

Apr. 5. Een marine-matroos, tengevolge van het breken van een' kabel, dien hij bezig was te vieren, in het water gevallen en verdronken.

Apr. 7. De Gouverneur, op den 3n met gezelschap naar Nickerie en de Corantijn vertrokken, in de hoofdplaats teruggekeerd.

Apr. 7. Een tarief van verminderde seinkosten der Société Française des télégraphes sous-marins ter kennis van het algemeen gebracht.

Apr. 17. Het Koloniaal Gouvernement verkrijgt door aankoop voor f 5000 het erf met gebouwen aan de Steenbakkersgracht E 70, alwaar, naar de plannen van het Bestuur, eene gouvernementsschool zal worden gebouwd.

Apr. 17. 's m. 10 u. Zonsverduistering, alhier slechts voor een klein deel zichtbaar.

Apr. 20. De Hereford met 539 Br. Ind. immigr. aangekomen; 94 dagen reis, gedurende welke 3 geboorten en 4 sterfgevallen.

Mei 1. Geopend een cursus voor onderwijs in de Hindostansche taal: het toezicht opgedragen aan den agentgeneraal en den Inspecteur voor het onderwijs; tot den cursus worden toegelaten: distr.-ambtenuren, ambtenaren v/h. immigr.-dep., en allen die daartoë vergunning van den Gouverneur zullen erlangen; met het onderwijs belast C.C.L. Reeberg.

Mei. 1. De stoomwasscherij verhoogt haar tarief met ± 40 tot 100%.

Mei. 1. J.F. Green opent een wekelijksche stoomvaartdienst tusschen Paramaribo en Boschland.

Mei. 1. Het Bestuur van de Diakonessen Vereeniging ‘Liefdewerk’, niet bij machte om aan al de aanvragen tot het bekomen van kleeding, vooral voor kinderen, te voldoen, doet een beroep op de middadigheid der ingezetenen, verzoekende haar, door schenking van gebruikte kleederen als anderszins, daartoe zooveel mogelijk in staat te stellen.

Mei. 3. Het Bestuur van Thalia doet een beroep op de hulpvaardigheid der ingezetenen om 3 kort achter elkander volgende te geven tooneelvoorstellingen te stennen, ten einde met de opbrengst daarvan het tooneelgebouw te kunnen doen herstellen, en daardoor behouden.

Mei. 3. Mr. D. Juda, S.M. Swijt, J.F. Green en J. da

[p. 224]

Costa benoemd tot leden der Koloniale Staten voor het zittingjaar 1893/1894.

Mei 3. Door den Gouverneur aan de Kol. St. aangeboden eene ontwerp-verordening houdende wijziging en aanvulling der bepalingen der Herziene Strafverordening van 1874 omtrent het opkoopen van goud, en in verband daarmede wijziging en aanvulling van enkele bepalingen der Verordening van 7 September 1882 (G.B. No. 19).

Mei 4. Bij Besluit v/d. Gouvern. vastgesteld het programma van de opening der vergadering v/d. Kol. Staten.

Mei 4. Mrs. D. Juda en C.J. Heylidy benoemd respect tot voorzitter en onder-voorzitter der Kol. St.

Mei 9. In eene plechtige zitting der Kol. St., vereenigd m/d. Raad van Bestuur, opent de Gouverneur de gewone vergadering v/h. Zittingj. 93/94.

Mei 9. In de door den Gouverneur aan de Kol. St. ter goedkeuring aangeboden ontwerp-begrooting voor 1894 worden de uitgaven geraamd op f 1939725,02½ en de middelen op f 1532313,33, zoodat f 407411,69½ uit 's Rijks schatkist zal moeten worden aangevuld om het te kort te dekken.

Mei 11. Ds. Hoekstra herdenkt den dag waarop hij een jaar geleden, samenvallende met zijnen jaardag, het leeraarsambt der Evang. Luth. Gem. aanvaardde. Vele blijken van belangstelling werden hem zijdens zijne gemeenteleden en leerlingen bewezen.

Mei 12. De stoomijsfabriek bervat, na ondergane reparatiën en vernieuwingen, hare werkzaamheden.

Mei 12. Wed. Giesbertz herdenkt den dag waarop zij 75 jaar geleden als kind van 2 jaar alhier voet aan wal zette. Jabilaris is nog altijd sterk ter been en verheugt zich nog in het bezit van al haar zintuigen.

Mei 12. Volgens aangiften, door belanghebbenden gedaan, is in 't 1e en 2e kwartaal '93 aan de Marowijne gevonden respect. 58,167 en 62,188 K.G. good; één concessionaris won daarvan in het 1e kwart. 31,176 K.G.

Mei 20. Door eene aan den kabel Môle-St. Nicolas-Santiago ontstane storing, worden de telegrammen van hier via Guadeloupe, St. Thomas en Jamaiea verzonden.

Mei 20. E. Smith Delaconr erkend en toegelaten als consul van Groot Brittanië en Ieriand voor Suriname.

Mei 20. De Witte Water Placer Company in Boven Saramacca verkrijgt in het 1e kwart. '93 10,250 K.G. goud, en de Hermina 10,567 K.G.; totaal in dat district in genoemd kwartaal gevonden 21,606 K.G.

Mei 20. De K.W.I. Maildienst doet aan aandeelhouders verslag en verantwoording over het afgeloopen boekiaar, en keert een dividend uit van 3%.

[p. 225]

Mei 22. De statuten van de op 24 April als zedelijk lichaam erkende Saramacca Planters Vereeniging openbaar gemaakt.

Mei 26. De stoomijsfabriek brengt, terwijl zij in werking was, groote schrik onder de bewoners van de daaraan gelegen wijken: een meerbout van de voedingsleiding naar den stoomketel raakte los, tengevolge waarvan de aan de leiding ontstane opening een' kaal gaf, en al den in den ketel aanwezigen stoom met een oorverdoovend geraas liet ontsnappen.

Mei 28. Met diep leedwezen wordt alhier algemeen kennis genomen van een hier overgeseind bericht ‘dat onze Koningin Wihelmina ernstig ziek is aan de tering, op dat zij van het eene oogenblik op het andere sterven kan’. 't Zelfde telegram bericht voorts: ‘dat de annexatie van de Nederlanden bij Duitschland zal ter sprake komen, en dat Frankrijk eveneens dit land zal willen annexeeren, in vergoeding voor het verlies van Elzas-Lotharingen.’ De gewone muziekuitvoering op het Gouvernem.-plein wordt, om het bericht van de ziekte onzer Koningin, voor dezen namiddag afgezegd.

Mei 28. Opbrengst van de posterij in 1888 tot 1892: respect. f 13455,70½, f 15540,88½, f 16233,68½, f 23477,00½, f 32589,96.

Mei 29. De Gouverneur bepaalt dat tegenover Nieuw-Niekerie ten behoeve van vechouders aldaar eene stalweide tevens drinkplaats zal worden gemaakt.

Mei 30. De stoomketel van de Wilhelmina krijgt op hare reis naar de Cottica, in de nabijheid van het fort Nw. Amsterdam, een lek, tengevolge waarvan de in den ketel zich bevindende stoom ontsnapte, en 2 jongens van omstreeks 17 jaar, als machinistleerlingen dienst doende, deerlijk verbrandden. Spoedig daarop volgde de dood, en werden de lijken naar de stad vervoerd, en den daaropvolgenden namiddag, gevolgd door tal van deelnemenden, ter aarde bezorgd.

Mei 30. Het Comité bestaande uit leden van de Protestantsche Kerkbesturen, 't welk belast was met de leiding in zake de lepra-etablissementk westie, heeft aan den Gouverneur aangeboden, de zorg voor de verpleging der zieken in het nieuwe etablissement voor melaatschen, waarvan in de openingsrede der Koloniale Staten van 9 Mei jl. sprake is, op zich te nemen onder nader met het Gouvernement overeen te komen voorwaarden.

Mei 30. De spanning onder de bevolking omtrent den toestand der Koningin neemt gaandeweg toe. Geen nadere

[p. 226]

berichten deswege. In de Nederl. Israël Synagoge en in andere kerken worden godsdienstoefeningen gehouden, om te bidden voor het herstel der Koningin.

Juni 1. De Gouverneur benevens eenige particulieren ontvangen telegrammen, waarbij op de zijdens hen gedane vraag of de Koningin ziek is, ontkennend wordt geantwoord. Met uitbundige vreugde wordt dit bericht, dat onmiddellijk na ontvangst ter kennis van een ieder is gebracht, algemeen begroet: vlaggen worden uitgestoken; muziekkorpsen en eene groote massa menschen trekken 's avonds met fakkellicht door de straten, nationale feestliederen aanheffende; verscheidenen, w.o. de kinderen der verschillende scholen, tijgen naar het Gouvernementshotel, alwaar het portret der Koningin is uitgehangen, om er hunne gelukwenschen aan te bieden, en in de verschillende kerken worden dankzeggingen gehouden.

Juni 3. Ingevolge opdracht van den Gouverneur benoemt de Stations-Commandant de luit. t/z. Snethlage, Romswinkel en den machinist Snaauw, om in commissie een onderzoek in te stellen naar de oorzaken welke geleid hebben tot het ongeluk dat aan boord van de Wilhelmina op 30 Mei jl. heeft plaats gehad, en daaromtrent in algemeenen zin te adviseeren.

Juni 3. De Gouverneur schenkt aan Philotechnie een buste, en aan ieder der leden van Excelsior een photographisch portret van de Koningin.

Juni 4. Op plant. La Rencontre komen eenige koelies in verzet tegen den gezagvoerder-eigenaar; na onderzoek zijdens de Openbare Macht worden 7 der belhamels gevankelijk naar de stad vervoerd.

Juni 5. In een adres wendt Mons. Wülfingh, vic. apost. van Suriname, zich tot de Kol. St., verzoekende hunne tusschenkomst ten einde de R.K. Gem. een in verhouding tot andere gezindten gelijkstaand subsidie te doen erlangen voor het door haar aan arme kinderen verstrekt wordend onderwijs.

Juni 5. Gevonden goud in Boven Suriname gedurende 1e kw. '93, 108,7025 K.G.; 4 concessionarissen wonnen daarvan respect. 29,612, 22,894, 9,443 en 7,112 K.G.

Juni 6. H. Lovejoy erkend en toegelaten als vice consul der Vereenigde Staten van Noord-Amerika.

Juni 7. Eerste onderricht in de Hindostansche taal aan de distr. ambtenaren e.a.

Juni 7. Uit het door de Surin. Bank in druk uitgegeven verslag over het afgeloopen boekjaar blijkt dat een nettowinst @ f 83837,64 is gemaakt, en dat het divi-

[p. 227]

dend, evenals de 4 voorgaande jaren, vastgesteld is op 8%.

Juni 7. De door den Gouverneur benoemde Commissie tot het ontwerpen van een avant-projet voor eene nieuwe inrichting tot afzondering, behandeling en verpleging van leprozen ten Gouvernementshuize door Z.E. geinstalleerd.

Juni 8. Eene door koopman P. alhier eenige jaren geleden van eene voorname firma in Nederland ontvangen en sedert in zijn particulier entrepot opgeslagen partij jenever, - ± 380 roode kelders, - wordt bij uitslag zijdens deze bevonden niet anders te zijn dan water. De zaak is in onderzoek bij de Justitie.

Juni 10. De W.I. Roeivereeniging houdt, in vereeniging met de Excelsior, eene gondelvaart op de rivier Suriname.

Juni 10. Het 1e nommer van eene onder redactie van den Eerw. Pater Rikken in de chineesche taal opgesteld, en door middel van een Edison's Mineograph Toestel met chineesche karakters gedrukt maandblad, de ‘Kwai Fa’ (Zonnebloem), verschijnt.

Juni 10. De heeren Lens, Morris en Taupin, langs den Waterkant gaande, springen in het water om 2 drenkelingen te redden; na krachtige daartoe aangewende pogingen gelukte het hen de in gevaar verkeerenden behouden aan den wal te brengen.

Juni 10. De kabel Môle-St. Nicolas-Santiago hersteld.

Juni 10. De door de firma D. Fernandes Jr. alhier gefabriceerde z.g. Zweedsche lucifers in den handel gekomen.

Juni 12. De Commissie, belast met een onderzoek naar de oorzaken welke geleid hebben tot het op 30 Mei jl. plaats gehad hebbend ongeluk aan boord van de Wilhelmina, brengt deswege rapport uit.

Juni 12. Bericht alhier per mail ontvangen van het overlijden te Breda van A.A.T. de Man, oud-administrateur van financiën, ruim 72 jaren oud.

Juni 14. De Kol. St. brengen verslag uit over de kol. huish. begr. voor 1894.

Juni 18. 2 nachten na elkaar in het tooneelgebouw Thalia diefstal gepleegd.

Juni 26. Op plant. Waterland heeft eenige dagen geleden een koelie getracht zijne vrouw met een' strop om den hals te vermoorden, en den 24n heeft een andere koelie op plant. Accaribo op weg naar het veld een' zijner landgenooten ernstig verwond.

Juni 29. De WelEerw. heer Jacob S. Roos, benoemd rabbijn

[p. 228]

van de Ned. Israël. Gem. alhier, gepasseerden Zaterdag aangekomen, wordt als godsdienstleeraar dier Gemeerte geïnstalleerd, en houdt bij die gelegenheid, onder een talrijk gehoor, w.o. de Gouverneur en zijn adjudant, predikanten en kerkeraadsleden der beide Protest Gem., officieren van land- en zeemacht, andere autoriteiten, en vele lidmaten van de verschillende alhier gevestigde kerkgenootschappen, zijne intreepredikatie.

Juli 1. De uitgifte van De West-Indiër, in October 1892 door D. Coutinho voor eigen rekening ondernomen, gaat weder over in handen van Labad & Zoon.

Juli 3. Ten postkantore verkrijgbaar gesteld frankeerzegels van 10, 12½, 15, 20, 25 en 30 cents, allen voorzien van de beeltenis van H.M. de Koningin.

Juli 4. De nieuw benoemde Gouverneur van Cayenne brengt, op zijne reis daarheen, een officieel bezoek aan onzen Gouverneur. Met de aan zijnen rang verschuldigde eerbewijzen vindt de receptie ten gouvernementshuize plaats, alwaar te zijner eer een galadiner en daarna bal zijn gegeven.

Juli 4. De Onderwijzers Vereeniging Broederschap als zedelijk lichaam erkend, en hare statuten bekend gemaakt.

Juli 4. De prijs van het kunstijs (fabriek-Sträter, Esser & Co.) verminderd van 10 op 8 centen per kgr.

Juli 4. Worden op verschillende punten in de districten, nevens de reeds bestaande, eenige gebouwen aangewezen, alwaar huwelijken kunnen worden gesloten.

Juli 10. Nadat in eene openbare zitting der Koloniale Staten de aan de orde gestelde verordening hoedende wijziging en aanvulling van de verordening van 11 Januari 1872 (G.B. No. 1) houdende intrekking van eenige verordeningen betreffende den verkoop van dranken, en vaststelling van een reglement van Politie op de kofliehuizen, logementen en op de huizen waar gelagen gezet, nachtverblijf verstrekt of openbare feesten of vermakelijk heden gehouden worden, gewijzigd bij de verordening van 19 November 1890 (G.B. No. 26) zonder beraadslaging met algemeene stemmen was goedgekeurd, werd in behandeling genomen de Koloniale huishoudelijke begrooting voor 1894, en na een 3 daagsch debat mede met algemeene stemmen aangenomen.

Juli 14. Een deskundig ingesteld onderzoek van een monster kunstijs (fabriek-Sträter, Esser & Co.) levert de meest bevredigende resultaten op.

[p. 229]

Juli 15. Plechtige uitreiking in het fort Zeelandia van gouden, zilveren en bronzen medailles aan eenige onderofficieren en manschappen der infanterie.

Juli 18. Door den Gouverneur daartoe uitgenoodigd, vergaderen verscheidene planters ten gouvernementshuize, ter bespreking van belangrijke onderwerpen den landbouw rakende S. van Lierop, F.C. Curiel, F.C. Gefken, R.H. Leijsner en J.R.C. Gonggrijp werden daarna in commissie gesteld om de zaak nader te bespreken, en daarover verslag uit te brengen aan den Gouverneur.

Juli 19. Het hoofdgebouw op het erf aan de Steenbakkersgracht E 76 door het Kol. Gouvernement voor afbraak à f 600. - bij publieke inschrijving verkocht.

Juli 19. Willem Eduard Herman Winkels, 75 jaren oud en ruim 54 jaren in de kolonie, overleden, in verschillende betrekkingen is hij nuttig en in het belang van de kolonie werkzaam geweest.

Juli 21. J.N. Wekker herderkt den dag waarop hij 30 jaren geleden in de leer kwam bij de firma J. Morpurgo, uitgever, alwaar hij sedert werkzaam is

Juli 21. In het 2e kwartaal aan de Marowijne gevonden 57.527 Kgr. goud; één concessionaris slechts won daarvan 40.265 Kgr.

Juli 22. De Heine Concert-Company komt in de kolonie.

Juli 22. In een der vertrekken van de Chineesche Vereeniging Kong Ngie Tong uit de brandkist ongeveer f 12000 vermist, zonder eenig spoor van braak aan de kist.

Juli 28. Eenige goudconcessionarissen vergaderen, daartoe uitgenoodigd, ten kantore van den commissaris van Loven Suriname, ter bespreking van een verbeterde communicatie naar de aldaar gelegen en hen toebehoorende placers.

Juli 29. Vastgesteld een programma volgens welk de verjaring van H.M. de Koningin Regentes, op 2 Aug., zal worden gevierd.

Juli 29. Bepaald dat op 1 Oct. a.s., bij wijze van proef, een geregelde wekelijksche gouvernementsvaart tusschen Boven Para en Paramaribo zal worden geopend.

Juli 31. Een van fort Amsterdam weggeloopen gestrafte op plant. Vertrouwen gepakt, alwaar hij gekomen is met het doel om er een misdrijf te plegen.

Aug. 2. Feestelijke herdenking van de verjaring van H.M. de Koningin Regentes.

Aug. 2. Op Berg en Dal en Boschland wordt, ter viering van Koningin verjaardag, door de bemanning van den stoomer van J.L. Hijmans, op last van dezen, vuurwerk afgestoken en geillumineerd.

[p. 230]

Aug. 6. Feestelijke herdenking van het 8 jarig bestaan en verslag over het afgeloopen boekjaar van het zieken- en onderstenningstonds Hernhutter Voorzorg: ledental op 31 Juli 1893 1276, inkomsten over het afgeloopen boekjaar f 10265,16, uitgaven f 6733,58, saldo's van vorige jaren f 11202,10, alzoo netto in kas f 14733,68. Het fonds is in 1885 opgericht.

Aug. 7. Zware regen, vergezeld van hevigen en kort op elkander volgenden donder en bliksem; geen noemenswaardige schade wordt daardoor evenwel veroorzaakt; alleen het getimmerte van de kerk der Ev. Br. Gem. op Combë, alwaar de bliksem is ingeslagen, bekomt eene kleine schade.

Aug. 7. Bepaald dat de booten v/d K.W.I.M., bij aankomst, vóór het fort Amsterdam niet meer behoeven te stoppen, doch mogen doorstoomen naar de stad.

Aug. 8. A.H. van Lessen, van Staatswege opgeleid wordende tot ingenieur bij den dienst van het mijnwezen in Nederl. Indië, bezoekt de kolonie om op wetenschappelijk en technisch gebied onderzoekingen en waarnemingen te doen in de goudvelden.

Aug. 10. De Eerw. Pater E. Odenhoven herdenkt den dag, waarop hij 25 jaren geleden alhier voet aan wal zette.

Aug. 12. Van de inkomsten van plant. Nw. Meerzorg, het erfgoed van den boedel Gerrit Jacobs, wordt onder de participanten f 41502,46 verdeeld, nl. f 1502,46 rente van een op hunnen naam op het Grootboek ingeschreven kapitaal, en f 40000 netto revenüen der plantage van 1 Januari tot 30 Juni 1893.

Aug. 13. Aan boord van de Maroni Packet op zijne reis van de Marowijne naar hier, uit een met een letterslot gesloten trommel, diefstal van 2000 gr. goud gepleegd.

Aug. 13. W.R. Stockbridge Jr. en J. Rodrigues erlangen vergunning om hunne woonhuizen, respect, aan de Heeren- en aan de Gravenstraat gelegen, telephonisch te verbinden.

Aug. 14. Het programma van de feestviering van Koninginverjaardag op 31 a.s. vastgesteld.

Aug. 15. De dief van de in de vorige maand uit de brandkast van de Kong Ngie Tong ontvreemde ± f 12000 gevat.

Aug. 15. Een koelie vermoordt op plant. Pieterszorg op gruwelijke wijze een zijner landgenooten (eene vrouw).

Aug. 15. Prospectussen van de in Nov. 1893 ter gelegenheid van de viering van het 4e eeuwfeest der ontdekking van Porto-Rico aldaar te houden tentoonstelling ter Secretarie verkrijgbaar gesteld.

Aug. 19/21. Tentoonstelling van door weezen der Herv. Gem. vervaardigde voorwerpen, en bestemd voor eene ten behoeve van de Herv. Weesvoogdij te houden verloting.

[p. 231]

Aug. 21. De Gouverneur gaat met gezelschap naar Boven Suriname, en keert den 25n in de hooldplaats terug.

Aug. 25. Een koelie, op 't politiestation aan den Waterkant in den afgeloopen nacht op zijn verzoek verblijf hebbende verkregen, wordt er 's morgens dood gevonden.

Aug. 25. Per mail bericht ontvangen dat de Tweede Kamer met de Regeering van gedachten heeft gewisseld over de door haar voorgestelde wijzigingen in de Regeerings-Reglementen en over de door haar voorgedragen comptabiliteitswetten voor Suriname en Curaçao.

Aug. 26. Mr. H Ledeganck, chargé d'affaires van België, resideerende te Caracas, bezoekt op weg met verlof naar België de kolonie, en houdt er eenige dagen verblijf.

Aug. 28. Op het initiatief van den tijdelijken controleur, Jhr. de Jonge, komen verscheidene belanghebbenden in den petroleum- en spiritushandel bijeen, ter bespreking van het voorstel van het bestuur om de bergplaats voor die artikelen van Combé te verplaatsen naar een terrein bij Poelepantje.

Aug. 28. Op verschillende plaatsen in de stad worden door de politie werpdreggen gedeponeerd, die bij ontdekking van drenkelingen zouden kunnen worden gebezigd, of om naar verdronkenen te zoeken.

Aug. 29. De Gouverneur herdenkt zijn 44n jaardag en ontvangt daarbij vele blijken van belangstelling.

Aug. 29. In den afgeloopen nacht ontvlucht zekere Anthony Williams, de vermoedelijke dief van de 2000 grammen goud aan boord van de Maroni Packet, uit de gevangenis.

Aug. 31. Feestelijke viering van de verjaring van H.M. de Koningin.

Aug. 31. Algemeen wordt met onverdeeld genoegen kennis genomen van het telegraphisch bericht, hondende de benoeming van Dr. H.D. Benjamins en W.L. Loth, respect tot Ridder van den Nederl. Leeuw en van de Oranje Nassau Orde.

Aug. 31. In tegenwoordigheid van de Commissie van Onderwijs, den Inspecteur, tal van onderwijzers en verschillende belanghebbenden in het ouderwijs wordt door den Gouverneur, daartoe door den Inspecteur uitnoodigd, de eerste steen gelegd van het op het erf aan de Steenbakkersgracht te verrijzen nieuw gouvernements schoolgebouw, dat bij die plechtigheid met den naam van Wilhelminaschool is gedoopt.

Aug. 31. De Gouverneur wenscht de Koningin namens de brvulking per telegram geluk met H. Ms. verjaring, waar voor namens Haar bijzoudere dank wordt betuigd.