Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1830

[p. 279]

Korte Surinaamsche kronijk,
beginnende van de grondlegging der volkplanting.
1630-1696.

[p. 281]

Korte Surinaamsche kronijk.

1630. Omstreeks dezen tijd vestigde zich Kapitein marchal met een zestigtal Engelschen aan de Rivier Suriname, om zich op de tabaksteelt toe te leggen; en dit mag men als de eerste grondlegging van de Volkplanting aanmerken.

1634. David pieter de vries, eene Volkplanting in Cayenne gesticht hebbende, kwam in dit jaar aan de Rivier Suriname, en vond aldaar de voornoemde volkplantelingen, bewonende eenige huizen, forteresgewijze met palissaden omzet.

1640. Hebben de Franschen bezit van deze Volkplanting genomen, en zich aldaar nedergeslagen, doch dezelve naderhand weder verlaten, deels om de ongezondheid van het klimaat, veroorzaakt door de zware bosschen en menigvuldige moerassen, deels om de gedurige invallen der Indianen.

1644. Van dezen tijd dagteekenen de Joden hun verblijf in de Kolonie, komende gedeeltelijk uit Brazilië, gedeeltelijk uit Holland.

[p. 282]

1650. Heeft frangis Lord willougtby van Parham een schip uitgerust, welks equipagie, bij verdrag met de Inboorlingen, bezit heeft genomen van het gedeelte lands, gelegen tusschen de Rivieren de Marowijne en Saramacca.

1652. Kwam Lord willougtby zelf in de Volkplanting aan.

1654. Kwamen de Franschen, die Cayenne verlaten hadden om de invallen der Galibische Indianen, onder de Heeren braglime en du plessis, in Suriname, waar zij door de Engelschen wel ontvangen werden.

1662. 2 Junij. Is bij Akte van karel II, Koning van Groot-Brittanje, de eigendom en het gebied van Suriname toegestaan aan voormelden Lord willougtby en lawrence bide, Esq.

1664. Werden de Hollanders en Joden, die uit Cayenne verjaagd waren, in de Kolonie Suriname door de Engelschen, onder willougtby opgenomen.

1667. 28 Februarij. Kwam een eskader, door de Zeeuwen uitgerust en onder het bevel van den Kapitein crynssen, op de Rivier Suriname aan, en maakte zich, den 6^den Maart, bij verdrag, van de Sterkte der Engelschen meester.

Idem. 31 Julij. Bij Art. III van het Vredes-Traktaat, te Breda gesloten, is de Volkplanting Suriname in volkomen' eigendom aan de Zeeuwen afgestaan.

Idem. 18 October. Werd de Kolonie op nieuws

[p. 283]

ingenomen door den Engelschen Kapitein john hermans, die haar groote schade aanbragt door het vernielen der molens en Plantaadje-gebouwen.

1668. 26 November. Hebben H.H.M. de Heeren Staten-Generaal der Vereenigde Nederlanden den Heer philip julius lichtenberg tot Gouverneur van Suriname benoemd.

1672. 29 Januarij. Verbleef het dominium utile der Kolonie, hetwelk Zeeland tot nu toe voor zich behouden had, aan de Algemeene Staten.

1674. 9 Februarij. Door den Vrede van West-Munster, werd het bezit van Suriname nogmaals aan de Staten der Vereenigde Nederlanden verzekerd.

1678. 9 September. Door H.E.M. de Heeren Staten van Zeeland en Z.D.H. den Heere Prinse van oranje, werd tot Gouverneur van Suriname aangesteld de Heer johannes heinsius, welke, in 1653, Secretaris van den Raad van Justitie in Brazilië geweest was.

Idem. In dit zelfde jaar, of in 1679, zijn door gemelden Heer Gouverneur zeven Raden van Policie en Criminele Justitie verkozen en aangesteld.

1679. 17 Mei. Werd een Request aan de Staten-Generaal ingediend, door eenige kooplieden en geïnteresseerden in de Kolonie, houdende verzoek, om bijstand van wege H.H.M. tegen de invallen der naburige Indianen.

1680. 17 Januarij. Heeft de Provincie en Ad-

[p. 284]

miraliteit van Zeeland op zich genomen, de kosten voor het vervoeren van 120 of 150 man naar Suriname, tot versterking van het Garnizoen aldaar.

Idem. 6 Mei. Is, na het overlijden van den Gouverneur heinsius, eene verandering in de Regering voorgevallen, en, in plaats van zeven, twaalf Raden van Policie en Justitie aangesteld.

1682. 23 September. Verkreeg de Generale Nederlandsche Geoctrooijeerde Westindische Compagnie van H.H.M. de Heeren Staten-Generaal een Octrooi, of fondamentele conditiën, waaronder zij van de Kolonie Suriname bezit mogten nemen.

1683. 6 Januarij. Is het bezit der Volkplanting Suriname, bij Accoord, te 's Hage geteekend, aan dezelve Westindische Maatschappij overgedragen voor eene som van f 260,000.

Idem. 21 Mei. Stond de Westindische Maatschappij, tot denzelfden evenredigen prijs, twee derde deelen van de Kolonie af, een aan de Stad Amsterdam en een aan den Heer cornelis van aarssen, van Sommelsdijk; makende deze drie eigenaren de Societeit van Suriname uit, met dien verstande echter, dat het oppergezag bij de Algemeene Staten verbleef.

Idem. 23 November. Kwam de Heer van sommelsdijk, als Gouverneur in Suriname aan.

1684. Zijn verscheidene togten onder gemelden Gouverneur gedaan tegen de Indianen, met welke later een Verdrag werd aangegaan, waarbij de drie

[p. 285]

Natiën van Caraïben, Waroes en Arouakken, voor vrije lieden verklaard werden.

Idem. Is het Fort Sommelsdijk aangelegd, volgens het plan van den Ingenieur robert pauw.

Idem. 20 Julij. Is, op verzoek van meergenoemden Gouverneur van sommelsdijk, door de Staten van Holland, besloten, om de misdadigers, in plaats van in tuchthuizen op te sluiten, naar Suriname te verzenden.

1685. Is de Synagoge der Portugesche Israëlietische Gemeente, op het Vlek de Joden-Savane, gebouwd.

1686. 5 October. Werd de Kolonie, ingevolge Resolutie van H.H.M. de Heeren Staten-Generaal, gebragt onder het opzigt en bestuur van voormelde Geoctrooijeerde Surinaamsche Societeit.

1688. 19 Julij. Is de Heer van sommelsdijk, door elf zamengezworene rebellen uit het krijgsvolk, met 47 schoten, moorddadig om het leven gebragt, en de Kommandeur laurens verboom met eenen kogel in den buik getroffen, waaraan hij na 9 dagen overleed.

Idem. 30 Julij. Werd in Suriname een dank-, vast- en bededag gehouden, voor de genadige bewaring der Kolonie en het herstel der rust.

Idem. 11 Augustus. Werden elf der oproerlingen, die deel hadden gehad aan den moord van den Gouverneur van sommelsdijk, ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. De overige, ten getale van 60, werden, van tijd tot tijd, bij vijf en zes, naar Holland overgevoerd.

[p. 286]

1689. 11 Maart. Stapte aan wal de, in plaats van den Heer van sommelsdijk, aangestelde Gouverneur, de Heer joan van scherpenbuizen.

Idem. 18 April. Werd de Raad van Civile Justitie ingesteld, bestaande uit zes personen, door den Gouverneur van scherpenhuizen, benoemd uit een twaalftal, door den Hove van Policie en Criminele Justitie genomineerd.

Idem. Omtrent denzelfden tijd is het Kollegie van Kommissarissen van Kleine Zaken opgerigt.

Idem. 6 Mei. Kwam eene vloot van negen Fransche oorlogsschepen en een bombardeer-galjoot, onder den Admiraal du casse, voor de Kolonie, doch werd dapper afgeslagen, en gedwongen, den 12^den dier zelfde maand weder zee te kiezen.

1696. 14 Mei. Is de Heer van scherpenhuizen, op deszelfs verzoek ontslagen zijnde, door den Heer Mr. paul van der veen, als Gouverneur, opgevolgd.