Daags erna zou broerlief de mis weer dienen bij een van de vier priesters van de pastorie. Maar over zo'n gênante vondst zei je niets... je zou eens een eerwaarde in verlegenheid brengen.
Het is het zwijgen, de ‘conspiracy of silence’, de beklemmende stilte, de verstikkende eenzaamheid die opklinkt uit de getuigenissen van de inmiddels volwassen mannen en vrouwen die als kind zijn misbruikt, mishandeld en gekleineerd door geestelijken, die me het meest geraakt heeft. Slachtoffers van mijn leeftijd of net iets ouder die vaak letterlijk te horen kregen dat ze er nooit, met geen mens, over mochten spreken en die uiteindelijk pas tientallen jaren later hun zwijgen durven en mogen doorbreken. Ik voel daarbij plaatsvervangende schaamte, een lastig te duiden medeplichtigheid.
Met een bevriende theoloog, ooit intern aan een seculier kleinseminarie, sprak ik over die gêne. ‘Ik was eigenlijk wel gevleid’, zegt hij, ‘dat onze zangdocent, tevens mijn biechtvader, geregeld juist mijn buikademhaling controleerde. Maar ook was ik er ongemakkelijk onder en durfde het nergens te vertellen. Totdat ik niet lang geleden met een schok moest constateren dat deze priester diverse jaargenoten ernstig seksueel misbruikt heeft. En ik heb dat niet vermoed. Het werpt een smet op mijn school, mijn verleden, mijn kerk, het geloof dat me dierbaar is’.
Tien jaar nu komen ons de berichten over dit misbruik ter ore, eerst vanuit Ierland, de VS, sinds 2010 ook uit Nederland en Vlaanderen. Te lang was er te weinig zichtbaar van werkelijke spijt en mededogen in de geledingen van de ook betrokken jezuïeten en van de kerk in haar geheel. Maar er is beweging ten goede. Op 10 mei 2015 werd de televisie-documentaire Afgesloten, maar nog niet voorbij uitgezonden. Daarin doen vier Nederlandse slachtoffers hun verhaal en daarin horen en vooral zien we hoe provinciaal overste van de Nederlandse en Vlaamse jezuïeten Johan Verschueren s.j. - met het mandaat van de slachtoffers - volkomen aannemelijk maakt dat er steun en mededogen is. ‘Jullie zijn niet schuldig; wij zijn schuldig’. Bekijk die uitzending, bekijk hem enkele malen.
www.npo.nl/kruispunt/10-05-2015/KN_1667984
Auteursrechtelijk beschermd