Streven. Jaargang 75

[p. 771]

Ten geleide

Precies vijfenzeventig jaar geleden, in oktober 1933, verscheen het eerste officiële nummer van Streven. Eerder, in december 1931, was onder dezelfde titel Streven een voorloper van het blad verschenen; dit eerste Streven was op zijn beurt een voortzetting van het ‘Bijblad der Oud-Leerlingen’ dat werd gepubliceerd met Collegiana, het blad van het Onze Lieve Vrouwe College in Antwerpen. In 1933 werd dit eerste Streven ook het blad van de studenten van het Sint Ignatius Hooger Handelsinstituut in Antwerpen. Deze omvorming betekende een groei in omvang en in oplage van de uitgave. Vanaf oktober 1933 zou Streven een zelfstandig tweemaandelijks tijdschrift zijn, nog weer later een maandblad. Met deze verandering ging het tijdschrift, volgens de tekst van een inlegvel dat met het eerste nummer werd meegestuurd, ‘nederig begonnen een grootere toekomst te gemoet’. Toch zal ook Frans De Raedemaker, oprichter van zowel Collegiana als van Streven, niet hebben kunnen bevroeden dat die ‘grootere toekomst’ nu al vijfenzeventig jaar duurt.

Vijfenzeventig jaar Streven - het zal niemand verbazen dat het themanummer van deze jaargang in het teken van dit jubileum staat. Een dergelijk jubileum is immers aanleiding terug te kijken op de weg die in al die jaren is afgelegd. In dit nummer gebeurt dat op tweeërlei wijze.

Allereerst zijn er enkele persoonlijke getuigenissen van directbetrokkenen, waarin wordt verteld over de wederwaardigheden van het blad in vroeger jaren. Frans Kurris gaat in op de samenwerking tussen Vlaamse en Nederlandse redacteuren in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, toen, in 1947, het Vlaamse Streven en het Nederlandse Katholiek Cultureel Tijdschrift (een naoorlogse voortzetting van het vermaarde Studiën) een fusie aangingen en één blad uitbrachten onder de naam K.C.T.-Streven. Hoewel beide tijdschriften uitgaven van de jezuieten waren, bleek de samenwerking niet altijd eenvoudig. Gaat het tussen Vlaamse en Nederlandse redacteuren nog immer problematisch? Wellicht verraden de herinneringen van redacteur Wil Derkse, die de tweede bijdrage vormen, er iets van... Waarschijnlijk heeft niemand, afgezien van oprichter Frans De Raedemaker, zo'n stempel gedrukt op Streven als Frans Van Bladel. Reden voor Stijn Geudens en Herman Simissen met hem een gesprek te voeren over zijn jaren als hoofdredacteur.

[p. 772]

Behalve door persoonlijke getuigenissen wordt in dit nummer ook met de wat meer afstandelijke blik van de geschiedschrijver naar het verleden van het blad gekeken. Zo gaat Koen Boey in op de betekenis van Louis Van Bladel, die in een reeks artikelen voor Streven een aantal belangrijke denkers en onderwerpen in het Nederlandse taalgebied introduceerde. Georges De Schrijver schetst de wijze waarop Streven heeft gepubliceerd over de bevrijdingstheologie, die in het blad vaak centraal stond - hetgeen op zijn beurt Streven veel aandacht opleverde. In het brandpunt van de belangstelling stond eertijds eveneens de gerucht-makende ‘affaire Walschap’, die wordt beschreven en geanalyseerd door Joris Gerits. Herman Simissen beschrijft de manier waarop in het juist opgerichte tijdschrift Streven werd gereageerd op het opkomende nationaalsocialisme in Duitsland.

Hoezeer een jubileum mag uitnodigen tot terugblikken, in dit themanummer willen we toch ook proberen enigszins vooruit te kijken. Wat kan in de toekomst de betekenis zijn van een gedrukt tijdschrift als Streven? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, wordt zij in historisch perspectief geplaatst. Mathijs Sanders gaat na wat de functie van katholieke tijdschriften in het Interbellum was, de periode immers waarin Streven het levenslicht zag. Jan-Hendrik Bakker richt zich op de artistieke kant van het hedendaagse culturele tijdschrift: moet het volharden in zijn gedrukte isolement, of juist de kruisbestuiving met nieuwe media als met name internet zoeken? Harold Polis ten slotte stelt de materiële kwestie aan de orde of het papieren tijdschrift in het digitale tijdperk nog toekomst heeft.

Vijfenzeventig jaar Streven - een prachtige mijlpaal, een moment om met gepaste trots bij stil te staan. Tegelijk is de redactie druk met het maken van plannen voor de volgende jaargang. Evenmin als Frans De Raedemaker in 1933, kan zij nu bevroeden wat de toekomst brengen zal. Zijn voorbeeld volgend zullen we proberen bij te blijven dragen aan, zoals hij het verwoordde, ‘een intellectueel leven en belangstelling’ en vertrouwen we erop een ‘grootere toekomst te gemoet’ te gaan. En daarin ziet de redactie een bijzondere uitdaging, die in 2008 niet minder actueel en niet minder mooi is dan zij in 1933 was.

Namens de redactie,

Herman Simissen, hoofdredacteur