Streven. Jaargang 26

[p. 1041]

[1973, nummer 11-12]

[Inhoud]

En toch bewegen ze..., p. 1043

De continenten bewegen. In een miljoenen jaren oude evolutie zijn ze uit elkaar gedreven en/of tegen elkaar opgebotst. Dat beweerde 60 jaar geleden al de Duitse geograaf Alfred Wegener. Zijn hypothese werd door zijn collega's uit andere disciplines als een dichterlijke fantasie van de hand gewezen. Nieuwe onderzoekingen gaan ze nu echter steeds meer bevestigen. ‘En toch bewegen ze’. Een nieuw Galilei-geval is het niet geworden, wel een stuk geschiedenis waaruit de wetenschap wat meer geduld kan leren.

Russisch imperialisme en de Culturele Revolutie, p. 1056

In de loop der geschiedenis heeft het Russisch imperialisme zich meermalen gemanisfesteerd ten koste van China. Mao heeft daar nu paal en perk aan gesteld en hij heeft met name de Culturele Revolutie aangegrepen om de nog nauwelijks verkapte steun van Rusland aan binnenlandse oppositie in China de kop in te drukken.

De structuralistische activiteit, p. 1061

De titel geeft reeds aan, dat de structuralisten hun denkwijze niet als een systeem wensen te zien, maar als een activiteit. Lévi-Strauss benadrukt, dat de structuralistische poging om de ‘ordening van fenomenen te ontdekken niet gelijk te stellen is met het inleggen van een vooraf bedachte en geconstrueerde ordening in de werkelijkheid’. De auteur leidt ons geleidelijk aan binnen in de karaktertrekken van het structuralisme en in de invloeden die erop hebben gewerkt, zowel kennistheoretische als sociologische. Waaruit o.a. ook naar voren komt, dat van het structuralisme een mode gemaakt is door uitgevers en tijdschriftredacties.

Theater in Moskou, p. 1075

Onze medewerker is in Moskou geweest, het Mekka van de theaterfan, en heeft daar wat voorstellingen meegemaakt: een in vijf dagen te verorberen, zo zorgvuldig mogelijk gedoseerd assortiment. Dat zijn bericht daarover geen definitief oordeel kan inhouden, spreekt vanzelf. Zijn bespreking van vijf voorstellingen en stukken loopt uit op een voorlopige evaluatie van drie aspecten van het theaterleven in de Sovjethoofdstad: het publiek, het repertoire en de acteur.

[p. 1042]

‘Fluisteringen en geroep’, p. 1085

Ook in Ingmar Bergman's jongste film, Fluisteringen en geroep, zijn niet alle themata, beelden en stijlfiguren nieuw. Maar pure herhalingen zijn het ook niet. Het zijn variaties op een evoluerend thema. Telkens opnieuw weet Bergman andere, verder stappen te zetten in een exploratietocht waar esthetica, ethica en religie vele relatiepunten schijnen te vertonen. Bergmans wereld is een wereld waar de hoop gefluisterd en het kwaad uitgeschreeuwd wordt.

De Dada-drang van ‘Vijftig’, p. 1094

Schrijver van dit artikel is bekend door zijn interesse in de relaties tussen beeldende kunst en literatuur. Zo laat hij hier zien, in hoeverre de Vijftigers in Nederland zich hebben laten inspireren door èn zich afzetten tegen het Dadaïsme.

Nieuwe Jules Verne-kritiek, p. 1109

Jules Verne is niet alleen maar een schrijver van jeugdlectuur. Zijn visionaire avonturenromans worden bestudeerd door sociologen, literaire critici en structuralisten; de universiteit houdt zich ermee bezig. De auteur maakt hier een balans op van die verschillende nieuwe analyses en zou natuurlijk graag hebben dat wij Verne met andere ogen (opnieuw) zouden lezen.