Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het v. Capittel.

1 De Koningh belast aen Hermon, die over de elephanten gestelt was, dat hy deselve met wieroock ende stercken wijn soude opvullen, om haer verwoedt te maken, ende des anderen daeghs de Ioden te vertreden. 2 ende hy selve maeckt onder des goet cier. 3 Den Ioden worden de handen gebonden. 4 Ende sy roepen seer erbarmelick tot Godt, dat hy haer soude willen van den doot verlossen. 5 Hermon sijn last volbracht hebbende komt des morgens tot den Koningh, dien hy vondt in eenen diepen slaep, uyt welcke hy hem niet en derfde opwecken. 9 De Koningh ter ure der maeltijt opgeweckt zijnde vraeght waerom de Ioden dien dagh niet en waren omgebracht. 12 Waer van hy bericht zijnde, van nieuws belast de elephanten, gelijck te voren, te bereyden tegen den anderen dagh. 16 Onder des waren de Ioden in groote benauwtheyt, ende baden Godt. 19 Des morgens vroegh, als de beesten gereet waren, ende Hermon den Koningh vermaent uyt te gaen, wiert hy seer grimmigh over hem, vergeten hebbende dat hy hem sulcks belast hadde. 24 Doch daer na aen tafel sittende, belast hy Hermon wederom de beesten te bereyden. 28 ende doet eenen eedt, dat hy niet alleen dese Ioden soude ombrengen, maer oock het Iodische lant door vyer ende sweert verwoesten. 30 De elephanten wederom soo toebereyt zijnde worden uytgebracht om de Ioden te vertreden. 32 ’t Welck de Ioden siende haer tot de doot bereyden met malkanderen te omhelsen, ende den Heere te bidden.

1

DOe heeft de Koningh, vol van grooten toorn, ende door grimmigheyt geheel onversettelick, Hermonem, die de sorge der elephanten bevolen was, tot hem geroepen, ende geboden dat hy den naestvolgende dagh alle de elephanten, die in ’t getal vijf hondert waren, soude vele handen vol wieroocks te drincken geven, ende vele loutere wijn: ende als sy door het overvloedigh geven van dien dranck souden verwoedt zijn, dat mense soude den Ioden te gemoet aenvoeren om haer te dooden.

2

Ende als hy dit belast hadde, begaf hy hem wederom tot goet cier te maken, ende vergaderde de voornaemste sijner vrienden, ende de Krijghs-overste, die tegen de Ioden vyantlick gemoedt waren: de Overste nu der elephanten Hermon volbracht bequamelick dat hem belast was.

3

Daer en boven gingen tegen den avont de dienaers uyt, ende bonden de handen der elendige Ioden, ende bedachten voorts wat te doen was om haer te versekeren, meynende dat dit geslachte te gelijck des morgens een eynde soude nemen, ende uytgeroeyt worden.[kolom]

4

Doch de Ioden, die den Heydenen schenen van alle hulpe ontbloot te zijn, om datse alomme met banden, ende benauwtheyt omvangen waren, hebben alle den Almachtigen Heere, ende den Heerscher over alle macht, haren barmhertigen Godt ende Vader, met tranen, sonder op te houden met hare stemmen, aengeroepen, biddende dat hy den godtloosen raet tegen haer [genomen] wilde afkeeren, ende haer uyt den doot die voor hare voeten bereyt was, met een heerlicke verschijninge verlossen.

5

Ende haer geduerigh gebedt klam op in den hemel: Hermon nu, als hy de wreede elephanten drincken hadde gegeven, ende met het geven van veel wijns vervult, ende met wieroock verzadight hadde, quam des morgens vroegh tot des Koninghs hof, om den Koningh dese saken te kennen te geven.

6

Maer [Godt] heeft eenen slaep (dat goede schepsel van des werelts beginne aen, het welck by nacht ende by dagh van hem gestiert wort, als die het aen allen schenckt wien hy oock wil) gesonden tot den Koningh.

7

Ende door de krachtige werckinge des Heeren wiert hy met eenen seer soeten ende diepen slaep bevangen, ende sijn onrechtveerdigh voornemen misluckte hem seer, ende in sijn onversettelick besluyt wiert hy grootelicks bedrogen.

8

Als nu de Ioden die te voren beteeckende ure ontkomen waren, presen sy haren heyligen Godt: ende sy baden hem wederom, die hem lichtelick laet versoenen, dat hy de sterckte van sijne machtige hant aen de hooghmoedige Heydenen wilde toonen.

9

Als nu de ure ontrent half tienen was, ende als de gene die gestelt was om [gasten] te nooden, sagh [dat] de genoodde sterck [aenquamen,] gingh hy in tot den Koningh, ende stiet hem aen, ende hem nauwlicks opgeweckt hebbende, vertoonde hy hem, dat de bestemde tijt der maeltijt nu voorby gingh, terwijle hy [met hem] die woorden van haer hadde: welcke [reden] de Koningh bedenckende, keerde hy hem ter maeltijt, ende dede de gene die ter maeltijt gekomen waren, tegen hem over aensitten.

10

Ende dit gedaen zijnde, vermaende hy’se haer selven goet cier aen te doen, ende de tegenwoordige maeltijt seer blijdelick te houden, ende in vrolickheyt door te brengen.

11

Als nu het gespreck meer ende meer voort gingh, soo riep de Koningh Hermonem tot hem: ende hy vraeghde hem met een bitter dreygement, waerom men de Ioden dien tegenwoordigen dagh noch hadt in het leven gelaten.

12

Ende doe hy aenwees, dat hy dien selven nacht het bevel ten eynde gebracht hadde, ende sijne vrienden sulcks oock getuyghden, sprack hy, die meerder wreetheyt hadde dan Phalaris, datse daer van den huydigen slaep mochten dancken.

13

Maer sonder vertoeven ([seyde hy]) bereyt op gelijcke wijse tegen den naest volgenden dagh de elephanten tot het verderf der grouwelicke Ioden.

14

Doe nu de Koningh dit geseght hadde, alle die daer tegenwoordigh waren, presen hem te gelijck, geerne ende met blijdtschap, ende keerden wederom een yegelick na sijn eygen huys: ende sy en gebruyckten den tijt van dien nacht niet soo seer om te slapen, als wel om te bedencken allerley bespottingen tegen dese, soo men meynde, elendige.

15

Soo haest nu als de haen des morgens vroegh kraeyde, wapende Hermon die groote beesten, ende beweeghdese in die groote plaetse: ende het volck uyt de gantsche stadt vergaderde tot dit seer elendigh schouwspel, ende verwachtede met verlangen na den morgenstont.

16

Maer de Ioden waren dien gantschen tijt in haer gemoedt geheel bekommert: met vele tranen, met gebeden, ende met weemoedige gesangen streckten sy de handen uyt tot den hemel, ende baden den oppersten Godt, dat hyse wederom haestelick wilde helpen.

17

De stralen van de sonne en verspreydden haer noch niet, ende Hermon, als de Koningh de vrienden ontfingh, stont by hem, ende riep om uyt te gaen, ende wees aen dat des Koninghs voornemen nu veerdigh was.

18

Maer als hy dit vernam ende in het ongoddelick uytgaen ter neder geslagen wiert, soo vraeghde hy (als die in alles van Godt met onwetenheyt bevangen was) wat dat voor een sake was, om welcke hy dit met sulcken haest verrichtet hadde: doch dit was de krachtige werckinge Godts, die over alles heerscht, die in het verstant een vergetenheyt geleght hadde van het gene te voren by hem bedacht was.

[fol. 65v]

19

Hermon, ende alle de vrienden toonden hem [ende seyden,] O Koningh, de groote beesten, ende het heyr, zijn na uw’ heftigh voornemen, bereyt:

20

Maer hy wiert om deser woorden wille vervult met groote grimmigheyt, overmits alle sijne gedachten aengaende dese dingen, door Godes voorsienigheyt verstroyt waren, ende op hem de oogen houdende, sprack hy met [sulck een] dreygement.

21

Soo vele ouders, ofte kints kinderen als’er [daerom] by my komen sullen, die sullen [haer selven] voor den wreeden beesten tot een overvloedige spijse bereyt hebben, [ende staen] in plaetse van de onschuldige Ioden, die hare gestadige ende stantvastige trouwe aen my, ende mijne voorouderen, uytnementlick bewesen hebben: hoewel (indien ick het niet en liet om de liefde van dat wy t’samen opgevoedt zijn, ende om uwen dienst) ghy [Hermon] in hare plaetse van uw’ leven [nu] behoort berooft te worden.

22

Alsoo verdroegh Hermon sulck een onverwacht ende vervaerlick dreygement: ende hy ontsettede hem in sijn gelaet, ende aengesicht: ende de een voor de ander na van de vrienden wierden droevigh van gelaet, ende schaemroot, ende lieten de gene die daer vergadert waren, henen gaen, eenen yegelicken tot sijne hanteeringe.

23

Ende de Ioden dese dingen van den Koningh verstaen hebbende, presen den heerlicken Godt, den Heere ende Koningh der koningen, als die oock dese hulpe van Godt verkregen hadden.

24

Als nu de Koningh na dese sijne wijsen [van doen] wederom een maeltijt aengericht hadde, soo vermaende hy dat men sich soude begeven tot vrolickheyt, ende hy riep Hermonem tot hem, ende sprack met dreyginge, O ghy elendige, hoe dickwils moet men het eene, ende het selfde belasten? wapent immers nu eenmael tegen morgen de elephanten tot het verderf der Ioden.

25

Maer de bloetvrienden, die daer mede aensaten, over sijn ongestadigh gemoedt haer verwonderende, spraken dese woorden, O Koningh, hoe lange versoeckt ghy ons als onverstandige? ghy hebt nu ten derden mael belast haer uyt te roeijen, ende wederom op de daet soo wederroept ghy, uyt veranderinge, dat ghy bevolen hebt:

26

Om welcker saken wille de stadt door het verwachten in roere is, ende vol t’samengeloops, soo datse nu dickwils in gevaer is geweest van geplondert te worden.

27

Daer over soo heeft de Koningh, die in alles [een tweede] Phalaris was, vol onverstants zijnde, ende niets achtende de veranderingen sijns gemoedts, die in hem [van Godt] tot verschooninge der Ioden waren geschiet,

28

Met eenen seer onreynen eedt vastelick gesworen, dat hy niet alleen dese sonder eenigh vertoef wilde straffen, met de knijen ende voeten deser wreede beesten, ende alsoo ten grave senden: maer oock tegen Iudeen een heyrleger voeren, ende [het lant] snellick te vyer, ende te sweerde te gronde werpen, ende haer Heylighdom daer sy de offeranden offerden (daer wy niet en mochten ingaen, [seyde hy]) metter haest met vyer verbranden, ende tot alle tijt [in de assche] laten liggen.

29

Doe zijn de vrienden ende magen seer blijde zijnde, ende met vertrouwen vertrocken, ende sy bestelden het krijghsvolck op alle de bequaemste plaetsen der stadt tot bewaringe:

30

Ende de Overste der elephanten heeft de beesten met seer welrieckende drancken, ende wijn met wieroock gemenght, by na (om soo te seggen) in een rasende gestaltenisse gebracht, deselve schrickelick ontrent den morgenstont vercierende ende toebereydende: ende doe nu de stadt langhs de rijdtplaetsen met ontallicke menighten van menschen vervullet was, is hy in ’t hof gegaen, ende heeft den Koningh tot de voorgenomen sake aengeport.

31

Doe is hy, sijn godtloos herte met groote grimmigheyt opvullende, in aller macht, met de beesten uyt geloopen, als die selfs met wreeden gemoede, ende met sijnen oogenleden wilde aenschouwen den moeijelicken, ende jammerlicken ondergangh der gene, daer van te voren gesproken is.

32

Als nu de Ioden dat stof van de elephanten die ter poorte uyt quamen, ende van het gewapende heyrleger, dat na volghde, ende van het gaen des volcks, sagen, ende een grouwelick geluyt, ende getuymel hoorden: soo meynden sy, dat dit nu voor haer de laetste oogenblick hares levens was, ende het eynde der elendiger verwachtinge.

33

Ende sy keerden haer tot geklagh, ende kusten ende [kolom] omvingen malkanderen, ende sy vielen den bloetverwanten, de vaders [namelick] hare sonen, ende de moeders hare dochteren, om den hals.

34

Ende andere hadden de jonghgeborene [kinderkens] aen de borsten, om de laetste melck te zuygen.

35

Doch wederom als sy gedachten de verlossingen, die haer uyt den hemel te voren geschiet waren, zijn sy eendrachtelick op hare aengesichten gevallen, ende deden de kinderkens van de borsten, ende riepen, met seer luyde stemme, ende baden den Heere aller [schepselen,] dat hy hem over haerlieden met een heerlicke verschijninge wilde ontfermen, die nu in de poorten des doots gestelt waren.