Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het x. Capittel.

1 Na dat de plagen verhaelt zijn, die onder de seste basuyne de Christenheyt uyt Oosten ende Westen souden over komen, soo wort nu in dit Capittel verhaelt het gene tot troost der gemeynte onder deselve basuyne, noch soude volgen. Ende voor eerst wert een Engel gesien van den hemel afkomende in groote heerlickheyt, met een open boecksken in de hant. 3 die met een groote stemme roept, waer op seven donderslagen volgen. 5 ende sweert by dien die in eeuwigheyt leeft, datter geenen tijt meer en soude zijn na dat de sevende basuyne soude gebasuynt hebben. 8 Geeft daer na het open boecksken aen den Apostel, om op te eten. 10 het welck wel soet was in den mont, maer bitter in den buyck. 11 Daer na verklaert hy aen den Apostel, dat hy wederom moest propheteeren.

1

ENde ick sagh ¹ eenen anderen stercken Engel afkomende van den hemel, die ² bekleet was met een wolcke: ende ³ een regenboge was boven [sijn] hooft: ende sijn aengesichte was als ^a de sonne, ende sijne voeten waren als ^b pilaren van vyer.

1 Dese meynen sommige dat de Engel Gabriel geweest is, om dat sijn naem een stercke Godts beteeckent: doch meest andere uytleggers verstaen by desen Engel den Heere Christum selve, die hier in een gesichte verschijnt als dalende uyt den hemel, tot troost van sijne gemeynte, niet in sijne eygene menschelicke nature, welcke de hemel moet behouden tot de oprechtinge aller dingen, Actor. 3. vers 21. maer ten aensien van sijne werckingen, die in dit gesichte bequamelick worden uytgedruckt, gelijck Capittel 1. versen 13, 15. ten deele verklaert is: ende gelijck hy van sijne geduerige tegenwoordigheyt in sijne gemeynte spreeckt, Matth. cap. 18. vers 20. ende cap. 28. vers 20. Want te voren is hy in de gedaente van een Lam, ende van een Priester des hemels den Apostel verschenen, om dat hy als een tusschensprake, ende voorbidder by den Vader, in de voorgaende gesichten, is aengesien. Maer van nu voort wort hy somwijlen als een sterck Engel, ofte gesante sijnes Vaders, in sijne heerlickheyt vertoont: somwijlen als een Koningh der koningen, ende een Overwinner van alles: somwijlen als de Bruydegom sijner gemeynte, om dat hy in het vervolgh, als een uytvoerder van Godts besluyten over sijne gemeynte, ofte over de vyanden der selve wort ingevoert.

2 Namel. tot een teecken van sijne Majesteyt, gelijck hy in de wolck-colunme het heyr der Israëliten is voor gegaen, Exod. cap. 13. vers 21, etc. ende in den tempel is verschenen, 2.Paral. cap. 5. vers 13. ende cap. 7. vers 1. ende ten uytersten dage oock met de wolcken sal komen als een Rechter van alle, gelijck hier voor betuyght wort Cap. 1. vers 7.

3 Van dese ende volgende eygenschappen siet hier voor Cap 1. versen 15, 16. ende cap. 4. vers 3.

a Matth. cap. 17. vers 2.

b Apocal. cap. 1. vers 15.

2

Ende hy hadde in sijne hant ⁴ een boecksken dat geopent was: ende hy settede ⁵ sijnen rechteren voet op de zee, ende den slinckeren op de aerde.

4 Sommige verstaen hier door het selve boeck der voorsienigheyt Godts, dat te voren met zegelen was verzegelt, het welck nu open is in de hant Christi, om dat niemant in hemel ende aerde het selve en konde openen, dan het Lam dat geslachtet was, gelijck getuyght is Cap. 5. vers 3. het welck daerom hier een boecksken wort genaemt, om dat een groot deel daer van te voren was geopenbaert, ende dat nu noch maer een deel overigh was te openbaren. Andere nemen het voor het boeck des Euangeliums, het welck ten tijden doe de Antichrist op sijn hooghste was, als een besloten boeck voor de gemeynte is geweest, maer van desen tijt aen dat de Turcken tegen de Christenheyt zijn ingebroken, gelijck in het voorgaende Capittel is aengeteeckent, is het wederom door eenige bysondere mannen Godts meer ende meer den gemeynte geopent, ende naeckter voorgestelt geworden.

5 Namelick, tot een teecken dat hy van nu voortaen openbare possessie ende besit nam van aerde ende zee, van het vaste lant ende eylanden, om sijne waerheyt ende leere op beyde wederom voort te setten.

3

Ende ⁶ hy riep met een groote stemme, gelijckerwijs een leeuw brult: ende als hy geroepen hadde, ⁷ spraken de seven donderslagen hare stemmen.

6 Namelick, die niemant en soude konnen verhinderen om gehoort te worden.

7 Namelick, eenige verborgentheden, ofte voorseggingen van toekomende dingen. Want dese donderslagen en hebben niet alleen een geluyt gegeven, maer zijn met een sprekende stemme gevoeght geweest, gelijck uyt het volgende vers blijckt, Siet dergelijck Cap.1. versen 10, 11.

4

Ende doe de seven donderslagen hare stemmen gesproken hadden, soo soude

[fol. 155v]

ickse geschreven hebben: ende ick hoorde eene stemme uyt den hemel, die tot my seyde, ^{c 8} Verzegelt het gene de seven donderslagen gesproken hebben, ⁹ ende en schrijft dat niet.

c Dan. 8.26. ende 12.4.

8 Dergelijck verbodt is te lesen Dan. cap. 8. vers 26. ende 12. vers 4. waer door de gewichtigheyt der dingen die de donderslagen uytgesproken hadden, wort te kennen gegeven, welcke veel meer door de uytkomste der selve, dan door de voorseggingen in de gemeynte, moesten bekent worden.

9 Sommige boecken hebben ende ghy sult het daer na schrijven: ende daerom meynen eenige dat het gene hier verzegelt wort, daer na eerst in het veertiende Capittel soude beschreven worden: te meer om dat Cap. 1. vers 1. wort betuyght dat dese Openbaringe Christo Iesu is gegeven, om die sijnen dienaren bekent te maken, niet om die te verswijgen. Siet oock hier na Cap. 22. vers 10.

5

^d Ende de Engel dien ick sagh staen op de zee, ende op de aerde, ¹⁰ hief sijne hant op na den hemel,

d Dan. 12.7.

10 Namelick, na de gemeyne wijse van doen by den ouden in het eedtsweeren gebruyckelick. Siet Genes. 14.22. Dan. c. 12. vers 7. ja Godt selve spreeckt alsoo van hemselven Exod. 6.7.

6

Ende hy swoer by Dien die leeft in alle eeuwigheyt, die den hemel geschapen heeft ende het gene daer in is, ende de aerde ende het gene daer in is, ende de zee ende het gene daer in is, ^e dat daer ¹¹ geen tijt meer en sal zijn:

e Apocal. 11.15.

11 Namelick, na het basuynen des sevenden Engels, gelijck het volgende vers verklaert: het welck eenige verstaen van den tijt die door den loop des hemels wort afgemeten in dagen, maenden, ende jaren: welcke tijt met het eynde der werelt sal eyndigen. Andere verstaen het van den tijt der bekeeringe, die den menschen na desen tijt niet meer en sal worden vergunt: het welck daerom met sulcken eedt hier van den Engel wort bevestight, op dat de menschen met ernst daer op als nu souden letten. Eenige verstaen het oock niet onbequamelick van den tijt der vervolginge ende verdruckinge van Godts gemeynte door den Antichrist ende de werelt: ende dat de Engel daerom het selve alsoo be-eedight, om de gemeynte hier van te versekeren, ende daer door te troosten, gelijck Christus oock doet Luce cap. 21. vers 28.

7

Maer ¹² in de dagen der stemme des sevenden Engels, wanneer hy basuynen sal, ¹³ soo sal de verborgentheyt Godts vervult worden, gelijck hy sijnen dienstknechten den Propheten verkondight heeft.

12 Dese, na het gevoelen van vele, sal zijn de stemme des Archangels ten uytersten dage, waer na de opstandinge der dooden ende het laetste oordeel sal volgen, met de volle verlossinge ende verheerlickinge der gemeynte Christi, 1.Corinth. cap. 15. vers 52. 1.Thessal. cap. 4. vers 16.

13 Vele verstaen dit gelijck te voren verklaert is, van al het gene de gemeynte Christi soude over komen in dese werelt, ende van al het gene door de Propheten is voorseght, het welck met dese basuyne sal eyndigen. Andere meynen, alsoo van de Propheten oock voorseght is, dat het huys Iacobs tot den Heere sal bekeert worden, dat de gantsche gemeynte Christi, bestaende uyt Ioden ende Heydenen noch over alle hare vyanden, selfs in dese werelt, sal triumpheeren, ende verstaen dese woorden alsoo, dat sulcks in het begin van dese basuyne noch sal geschieden, ende dat Christus eerst daer na sal verschijnen, om het oordeel te spreken over alle vleesch. Doch dit gevoelen en komt niet over een met het gene doorgaens in de Schrifture geseght wort van den staet der gemeynte Christi op deser aerden, overmits de gemeynte Christi geen vaste ruste in dese werelt ergens belooft en wort, maer een geduerige strijt tegen hare vyanden, selfs oock als de Ioden tot Christum sullen bekeert zijn, welcke bekeeringe sommige onder de seste basuyne stellen. Maer hier van sal Capittel twintigh. breeder gsproken worden.

8

Ende de stemme die ick gehoort hadde uyt den hemel, sprack wederom met my, ende seyde, Gaet henen, ¹⁴ neemt het boecksken, dat geopent [ende] in de hant is des Engels die op de zee ende op de aerde staet.

14 Namelick, daer van hier voren in het tweede vers gesproken is: waer van siet oock aldaer de verklaringe.

9

Ende ick gingh henen tot den Engel, seggende tot hem, Geeft my dat boecksken. Ende hy seyde tot my, ^f Neemt dat ende ¹⁵ eet het op: ende het sal uwen buyck bitter maken, maer in uwen mont sal het soet zijn als honigh.

f Ezech. 3.1.

15 Dese woorden zijn genomen uyt Ezech. cap. 3. vers 1. daer dergelijck den Propheet geschiet. Ende wort daer door verstaen dat hy het selve boeck neerstelick moest oversien, overleggen, verstaen, ende erkauwen.

10

Ende ick nam dat boecksken uyt de hant des Engels, ende ick at dat op: ende het was ¹⁶ in mijnen mont soet als honigh, ende als ick het gegeten hadde, wiert mijnen buyck bitter.

16 Hier door wort te kennen gegeven, dat de kennisse der verborgentheden Godts wel aengenaem is ende vermakelick, maer dat daer na de werckingen die daer op volgen, den kinderen Godts dickmael swaer ende bitter zijn, als daer is de verloocheninge onses selfs, ende de verdruckingen ende vervolgingen die haer daer uyt over komen. Oock de straffen selve die den vervolgers gedreyght worden, zijn oock dickmael bitter ende droevigh om hooren voor de kinderen Godts, gelijck Ezechiel Cap. 3. vers 15. in sijn gemoedt bedroeft is, als hy klaeght over de halsterrigheyt der Ioden tegen sijne predicatien, ende Paulus over de halsterrigheyt der Ioden van sijnen tijt, Rom. 9. vers 2.

11

Ende hy seyde tot my, ¹⁷ Ghy moet wederom propheteeren voor vele volcken, ende natien, ende talen, ende Koningen.

17 Dit verstaen sommige van Ioanne, die uyt sijn bannissement weder soude vry gelaten worden om het Euangelium alom vrijelick te mogen verkondigen. Doch alsoo hier van propheteeren onder de seste basuyne wort gesproken, soo nemen’t andere bequamelicker voor eene voorsegginge, die onder den persoon van Ioannes tot de Leeraers van alle geslachten geschiet, welcke in den tijt van de seste basuyne weder souden te voorschijn komen, ende het Euangelium uyt de verdruckinge ende duysternisse des Antichristendoms allenghskens aen het klare licht brengen, gelijck in het volgende Capittel naerder sal worden verklaert, waer van dit Capittel een voorbereydinge is.