Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iiij. Capittel.

Mordechai treurt’en huylt met eenen sack bekleet zijnde, vers 1. Ende alsoo quam hy tot voor de poorte des Koninghs, 2. De Ioden treuren en schreijen over al daer dat wreede placcaet aengeslagen wiert, 3. Esther sendt Mordechai kleederen, maer hy wilse niet aennemen, 4. Sy laet door Hatach vernemen waerom hy dus bedroeft is, 5. het welck hy Hatach te kennen geeft, 7. met de copye van de uytschrift, om Esther deselve te vertoonen, ende haer te vermanen tot den Konigh te [kolom] gaen, ende voor de Ioden te bidden, 8. daer in Esther wel groote swaricheyt vindt, 11. maer Mordechai brenght sulcke redenen by, 13. dat sy hem belooft tot den Koningh te sullen gaen, na dat de Ioden te Susan drie dagen souden gevast ende gebeden hebben, gelijck sy ende hare staetjonckvrouwen oock doen souden, 16.

1

ALs Mordechai ¹ wist ² al watter geschiet was, soo verscheurde Mordechai sijne kleederen, ende hy trock ³ eenen sack aen met assche: ende hy gingh uyt door het midden ⁴ der stadt, ende hy riep [met] een groot ende bitter geroep.

1 Uyt de aengeslagene placcaten des Koninghs. siet vers 8.

2 T.w. belangende het omme brengen der Ioden.

3 D. een treurkleet, het welck hy met assche bestroyde. Siet Iosu. 7.6.

4 T.w. Susan.

2

Ende hy quam ⁵ tot voor de poorte des Koninghs: want niemant mocht in des Koninghs poorte inkomen ⁶ bekleet met eenen sack.

5 D. in de strate die voor de poorte van des Koninghs palleys was: als onder vers 6.

6 Hebr. in een kleet des sacks.

3

Ende ⁷ in al ende een yeder lantschap, [ende] plaetse, daer ⁸ het woort des Koninghs, ende sijne wet aenquam, was een groote rouwe onder de Ioden, met vasten, ende geween, ende misbaer: ⁹ Vele dagen in sacken, ende assche.

7 Hebr. ende in alle lantschap ende lantschap.

8 Dat is, het placcaet.

9 Hebr. sack ende assche was velen onderleyt, of, onderspreyt, Dat is, vele die eenen sack aen hadden, lagen in der assche, als Ione 3.6.

4

Doe quamen Esthers ¹⁰ jonge dochters, ende hare Kamerlingen, ende sy gaven het haer ¹¹ te kennen: Ende het dede de Koninginne seer wee: ende sy sondt kleederen om Mordechai aen te doen, ¹² ende sijnen sack van hem af te doen: maer hy en namse niet aen.

10 Verstaet hier staetjonckvrouwen.

11 T.w. hoe sich Mordechai aenstelde, versen 1, 2.

12 T.w. op dat hy weder te hove mochte komen, ende sy des te gevoegelicker met hem van alles spreken, ende haer beraden mochte.

5

Doe riep Esther Hathach, [eenen] van de ¹³ Kamerlingen des Koninghs, ¹⁴ welcke hy ¹⁵ voor haer gestelt hadde, ende sy gaf hem bevel aen Mordechai, om te weten ¹⁶ wat dit, ende ¹⁶ waerom dit ware.

13 Hebr. gesnedene. And. ontmande.

14 Of, welcken.

15 Hebr. voor haer aengesichte gestelt hadde, Dat is, die op haren dienst passen soude.

16 . 16 Dat is, sy vraeghde waerom hy dus bedroeft was, ende eenen sack aengetrocken hadde?

16 . 16 Dat is, sy vraeghde waerom hy dus bedroeft was, ende eenen sack aengetrocken hadde?

6

Als Hatach uytgingh tot Mordechai, op de strate der stadt, die voor de poorte des Koninghs was,

7

Soo gaf Mordechai hem te kennen ¹⁷ al wat hem wedervaren was: ende de ¹⁸ verklaringe van ’t silver, ’t welck Haman geseyt hadde te sullen wegen in de schatten des Koninghs, ¹⁹ voor de Ioden, om deselve om te brengen.

17 T.w. het gene Capit. 3. beschreven staet.

18 Siet bov. 3.9.

19 Ofte, tegen de Ioden, Dat is, op dat het hem soude geoorloft wesen de Ioden te verdelgen, gelijck hier volght.

8

Ende hy gaf hem ²⁰ de afschrift der geschrevene wet, die te Susan ²¹ gegeven was, haer te verdelgen, dat hyse Esther liete sien, ende haer te kennen gave: ende ²² haer gebode, dat sy tot den Koningh ginge, om hem te smeecken, ende ²³ van hem te versoecken voor haer volck.

20 Of, uytschrift, of, copye.

21 D. gepubliceert, aengeslagen, of aengeplackt was.

22 T.w. in Mordechai hares opvoeders name, die ten dien aensien noch eenige autoriteyt over haer behouden hadde, of schoon Esther nu Koninginne was. Siet boven 2.20.

23 Hebr. van sijn aengesichte: Dat is, dat sy selfs in eygener persoone sulcks dede, sonder yemant anders daer toe te gebruycken.

9

Hatach nu quam, ende gaf Esther de woorden Mordechai te kennen.

10

Doe seyde Esther tot Hatach, ende ²⁴ gaf hem bevel aen Mordechai:

24 Dat is, sy gaf hem antwoorde, die sy hem belaste aen Mordechai te brengen.

11

²⁵ Alle knechten des Koninghs, ende ²⁶ het volck der lantschappen des Koninghs, weten wel, ²⁷ dat al die tot den Koningh ingaet ²⁸ in den binnensten voorhof, die niet geroepen en is, hy zy man of vrouwe, ²⁹ sijn eenigh ³⁰ vonnisse zy, dat men [hem] doode, ’t en zy dat de Koningh den gouden scepter hem ³¹ toereycke, op dat hy ³² levendigh blijve: Ick nu en ben dese dertigh dagen niet geroepen om tot den Koningh in te komen.

25 Dit zijn de eygene woorden die Hatach Mordechai soude seggen van Esthers wegen.

26 Als of sy seggen wilde, Alle man weet het wel, selfs die verre van het Hof ende dese stadt woonen.

27 Siet Herodotum in Thalia.

28 Dese plaetse was voor dat deel des Konincklicken palleys, daer sich de Koningh onthieldt. Siet onder 5.1.

29 D. des Koninghs onwederroepelicke wet: Ofte, aldus: Eenerley wet zy van dien, Te weten, man ofte vrouw, die sulcks doet. Vergelijckt Dan. 2.9.

30 Siet onder 5.2.

31 Hebr. uytstrecke.

32 Hebr. leve.

12

Ende sy ³³ gaven de woorden Esthers aen Mordechai te kennen.

33 D. men gaf.

13

Soo seyde ³⁴ Mordochai, dat men Esther wederom seggen soude: En beeldt u niet in ³⁵ in uwe ziele, dat ghy sult ontkomen ³⁶ in ’t huys des Koninghs, meer dan alle de [andere] Ioden.

34 Mordochai] alsoo staet hier, maer doorgaens Mordechai.

35 D. by u selven.

36 D. om dat ghy in ’t huys des Koninghs zijt.

14

Want indien ghy ³⁷ eenighsins swijgen sult ³⁸ te deser tijt, soo sal den Ioden ³⁹ verquickinge ende verlossinge uyt een andere plaetse ontstaen, ⁴⁰ maer ghy, ende

37 Hebr. swijgende sult swijgen.

38 T.w. nu de Ioden in sulck eenen bedroefden staet zijn.

39 Hebr. ademinge, ademtocht. Vergel. Exod. 8.15. 1.Sam. 16.23.

40 Hy wil seggen, indien ghy in desen uytersten noot geen medelijden bewijsen, noch hulpe doen en sult aen uwe lantslieden ende bloetvrienden: soo sal de Heere dese uwe kleynhertigheyt waerlick straffen.

[fol. 217r\Esther gaet tot den Koningh, en vint--genade.]

uwes vaders huys sult ommekomen: ende wie weet, of ghy [niet] ⁴¹ om sulcken tijt als desen is, tot dit Koninckrijcke geraeckt zijt?

41 Hy wil seggen, vermoedelick en soudt ghy tot dese Konincklicke weerdigheyt niet gekomen zijn, ’t en ware dat Godt u hadde willen gebruycken, om sijn volck te deser tijt te verlossen.

15

Doe seyde Esther, dat men Mordechai weder aenseggen soude:

16

Gaet, vergadert alle de Ioden die te Susan gevonden worden, ende ⁴² vastet voor my, ende en etet noch en drincket niet, ⁴³ in drie dagen, des nachts noch des daeghs, Ick ende mijne jonge dochters sullen oock alsoo vasten: ende alsoo sal ick tot den Koningh ingaen, het welck niet ⁴⁴ nae de wet en is: ⁴⁵ Wanneer ick dan omkome soo kome ick om.

42 Sy wil seggen, in u vasten ende bidden sult ghy mijner by Godt gedencken, dat hy sijnen zegen wille geven tot de voorbede die ick den Koningh doen sal.

43 Dit vasten en heeft maer geduert twee nachten, eenen vollen dagh, ende twee deelen van dagen: Want ten derden dage is Esther tot den Koningh gegaen, Capit. 5. vers 1. Siet dergelijcke maniere van spreken Matth. 12.40. van het verblijf Ionae in den buyck des walvischs, ende Christi in het graf.

44 Van dewelcke boven vers 11. gesproken wort.

45 Het is soo veel als of Esther seyde, Ick ben willigh mijn leven in perijckel des doots voor mijn volck te stellen, ende te verwachten wat Godt geven sal. Dusdanige maniere van spreken gebruyckt oock Iacob, Genes. 43.14. Siet de aenteeckeninge aldaer.

17

Doe gingh Mordechai henen, ende hy dede na alles dat Esther aen hem geboden hadde.