Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xiij. Capittel.

1 Den Apostel betuycht nu wederom, so de voorgaende sonden niet en werden gebetert, dat hy sal comen, om sonder voorder uytstel de daders daer van te straffen. 3 ende haer met der daedt te doen bevinden hoe krachtigh dat Christus in hem was. 5 Vermaent haer dat sy haer selven ondersoecken, of Christus in haer is. 7 Wenscht wederom dat sy de straffe voorcomen met weldoen. 9 ende verclaert dat hy hem dan over haer sal verblijden. 10 alsoo sijne macht moet strecken tot stichtinge ende niet tot verbrekinge. 11 Besluyt daer na den brief met een vermaninge tot verscheydene Christelijcke deugden. 12 met de gewoonlijcke groete. 13 ende met een gebedt voor haer tot Godt den Vader, Sone, ende H. Geest.

1

DIt is ¹ de derdemael [dat] ick tot u come: ^a In de mondt van twee ² ofte dry getuygen sal ³ alle woort bestaen.

1 Dit seght hy, niet dat hy drymael te Corinthen is gheweest, maer om dat hy aldaer eens geweest zijnde. Act. 18. daer nae tweemael voorghenomen ende belooft hadde te komen: eens inden eersten brief, cap. 16, 5. ende nu hier wederom.

a Num. 35.30. Deutr. 17.6. ende 19.15. Matth. 18.16. Ioan. 8.17. Hebr. 10.28.

2 Gr. ende.

3 D. alle saecke, ofte waerheydt bevestight.

2

Ick hebbe het te voren geseght, ende segge het te voren als tegenwoordigh zijnde de tweedemael, ende ick schrijve het nu afwesende, den genen ⁴ die te voren gesondicht hebben, ende allen ⁵ den anderen, dat soo ick wederom kome, ick [haer] ⁶ niet en sal sparen:

4 N. daer van hy in den voorgaenden brief heeft geschreven, ende die haer niet en hebben bekeert.

5 N. die haer exempel daer na gevolght zijn.

6 N. in’t dadelick volvoeren van de gedreyghde straffe, ofte geestelicken Tucht ende Ban.

3

Dewijle ghy ⁷ soeckt een proeve Christi die ⁸ in my spreeckt, welcke in u ⁹ niet swack en is, maer crachtigh is onder u.

7 D. schijnt te soecken. want sulcke wort gesegt Godts straffe te soecken, die gewaerschouwt zijnde hem niet en bekeert.

8 Ofte, door my.

9 N. in het doen van krachtige teeckenen, ende gaven des Geests, kennisse der talen, ende andere diergelijcke.

4

Want hoewel hy ¹⁰ gecruyst is ¹¹ door swackheyt, ¹² so leeft hy nochtans ¹³ door de cracht Godts. Want oock ¹⁴ wy zijn swack ¹⁵ in hem, maer ¹⁶ sullen met hem leven door de cracht Godts in u.

10 Dat is, als een swack mensche hem heeft laten cruycigen, ende tot der doodt overgeven voor ons, daer hy nochtans oock in de gestalte Godts was. Philip. 2.7.

11 Gr. uyt. gelijck oock in het volgende.

12 Dat is, is opgestaen ende verheven in heerlickheyt.

13 Dat is, door de kracht sijner Goddelicker natuere, welcke haer als dan heeft geopenbaert, hoe wel sy haer te voren heeft ingehouden. Ioan. 2.19. ende 10.18. Want dat Paulus hier spreeckt van de Goddelicke kracht die in Christo is, blijckt hier uyt, dat hy haer dreyght met dese kracht, die Christus door hem tegen de wederspannige sal betoonen, welcke hy seght de selve te zijn, waer door Christus hem selven uyt de dooden heeft verweckt. Siet Rom. 1.4. ende 1.Pet. 3.18.

14 D. wy dragen ons als of wy maer swacke verachtelicke menschen waren.

15 D. als sijne leden zijnde, ende als hem daer in gelijckformich.

16 Dat is, na het exempel Christi sullen wy tegen u toonen dat de kracht Christi in ons leeft, ende haer tegen de ongehoorsame door sijne straffende handt sal openbaren.

5

^{b 17} Ondersoeckt u selven of ghy in het geloove zijt, ¹⁸ beproeft u selven. Ofte en kent ghy u selve niet, dat Iesus Christus in u is? ten zy dat ghy eenichsins ¹⁹ verworpelick zijt.

b 1.Corinth. 11.28.

17 Namel. om sekerlick in uw’ ghemoet overtuyght te worden van de waerheyt van mijn Apostelschap: want sulcks doende sult ghy bevinden dat ghy het ware geloove in Christum hebt, ende dat Christus in u door sijnen Geest leeft, ’t welck ghy door mijn Euangelium hebt verkregen.

18 N. aen de ware proeven ende merck-teeckenen des waren geloofs, ende der ware vereeninge met Christo.

19 Ofte, verworpen zijt. D. sodanige luyden zijt die de preuve niet en soudt konnen uytstaen. Het woort eenichsins versacht dit dreygement des Apostels, als of hy seyde, So ghy sulcks niet en bevindt, soo zijt ghy in perijckel van verworpelick ofte verworpen te zijn. Want wie in Christum oprechtelick gelooft, die is wel versekert dat hy uytverkoren is. Ioan. 6.37. ende 8.47. Rom. 8.30, etc. maer die de predicatie des Euangeliums door een waer geloove niet aen en neemt, ende de aengebodene genade versuymt, ofte veracht, is wel in perijkel van een verworpen mensche te zijn, doch men moet van hem niet wanhopen, soo langhe hy leeft: om dat de Heere de menschen oock somwijlen ter elfder ure roept. Matth. 20. versen 6, 9. ende oock in den laetsten oogenblick haers levens, gelijck den moordenaer aen het cruyce. Luc. c. 23. vers 40, etc. Hebr. 3. versen 7, 13. Ende daerom en kan dit alhier soo niet genomen worden. Andere nemen dit woort verworpelick voor onbequaem tot het geloove: doch alle menschen zijn daer toe van natueren onbequaem, tot dat sy door Godes Geest bequaem gemaeckt worden. 2.Corinth. 3.5.

6

Doch ick hope ²⁰ dat ghy sult verstaen, dat wy ²¹ niet verworpelick en zijn.

20 Namel. so ghy u selven recht ondersoeckt.

21 Dat is, verworpelicke ofte verachtelicke Apostelen, gelijck dese ons nae-geven.

7

Ende ick wensche van Godt, dat ghy geen quaedt en doet: ²² niet op dat wy ²³ beproeft souden ²⁴ bevonden worden, maer op dat ghy het goede soudet doen, ende wy ²⁵ als verworpelijck souden zijn.

22 D. niet soo seer.

23 Dat is, getrouw ende oprecht: voor trouwe Apostelen souden gekeurt ende gekent worden,

24 Gr. openbaer worden, ofte schijnen.

25 Namel. voor de oogen ende nae het achten der menschen, dewijle wy in sulcken geval geen teeckenen van onse geestelicke macht in het straffen der sonden souden geven.

8

Want wy en vermogen niets tegen de waerheyt, maer ²⁶ voor de waerheyt.

26 Dat is, tot handthavinge ende sterckinghe der waerheyt: waer onder hy hier oock de oprechticheyt des levens verstaet.

9

Want wy verblijden ons wanneer wy ²⁷ swack zijn, ende ghy ²⁸ sterck zijt. Ende wy wenschen oock dit, [namelick] uwe ²⁹ volmaeckinge.

27 Dat is, in verdruckinge ende verachtinge, gelijck meermaels hier voren.

28 N. in de gaven ende genade Godts.

29 Ofte, herstellinge, oprechtinge, weder-opbouwinge.

10

Daerom schrijve ick afwesende dese dingen, op dat ick tegenwoordigh zijnde niet en soude ³⁰ strengicheyt gebruycken, na de macht ^c die my de Heere gegeven heeft tot opbouwinge, ende niet tot ³¹ nederwerpinge.

30 Gr. strengelick.

c 2.Corinth. 10.8.

31 D. om yemandt door dese straffende handt te verbreken, ofte neder te slaen, ofte van het lichaem der Gemeynte te scheuren: maer om hem daer door weder op te rechten, ende met Christo ende sijne Gemeynte weder te versoenen ende vereenigen. Siet 1.Corinth. 5.5.

11

Voorts, broeders, zijt blijde, wort ³² volmaeckt, zijt getroost, ^d zijt eens gesint, ^e leeft in vrede: ende de Godt der liefde ende des vredes sal met u zijn.

32 Ofte, weder-opgerecht, weder-opgebouwt, N. tot vereeninge met malcandren.

d Rom. 12.16. ende 15.5. 1.Corinth. 1.10. Philip. 2.2. 1.Petr. 3.8.

e Rom. 12.18. Hebr. 12.14.

12

^f Groetet malcanderen ³³ met eenen heyligen cus. U groeten alle de heylige.

f Rom. 16.16. 1.Corinth. 16.20. 1.Thess. 5.26. 1.Petr. 5.14.

33 N. nae de gewoonte van die oostersche landen, daer dit een teecken van eenicheyt was, ende van eere die sy den anderen aen deden. Siet Genes. 41.40. Psal. 2.12.

13

³⁴ De genade des Heeren Iesu Christi, ende ³⁵ de liefde Godts, ende ³⁶ de gemeynschap des heyligen Geests, zy met u allen. Amen.

34 Namel. waer door hy ons met Godt heeft versoent. Rom. 5.10.

35 Namel. daer mede hy ons in Christo Iesu lief heeft, ende als sijne kinderen aen-neemt ende bewaert. Rom. 8.39.

36 N. waer voor wy in dese genade ende liefde meer ende meer gesterckt, ende daer van versekert worden: Rom. 8.15. Alsoo dat hier een klaer getuyghenisse is vande Heylige Dryvuldicheydt: hoe wel de ordre der persoonen hier niet en wordt ghestelt, ghelijck Matth. 28.19.

De tweede [Sendt-brief] aen de Corintheren, is geschreven van Philippis in Macedonien, ende [gesonden] door Titum ende Lucam.

Eynde van den tweeden Sendt-brief Pauli aen die van Corinthen.