Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het v. Capittel.

1 Den Apostel komt voorder ende bewijst uyt de gebreken, die in hare Gemeynte noch waren, dat de Corintheren meer oorsake hadden van haer te vernederen, dan van te roemen ende haer te verheffen, ende voor eerst van wegen het dulden van bloed-schande onder haer. 2 Vermaent haer ernstelijck, dat sy dien, die sulcks beginck, uyt het midden van haer souden weeren, ende den Satan overgeven. 6 Brengt daer toe verscheydene redenen voort, insonderheydt genomen by gelijckenisse van eenen suerdeessem, welcke in het houden van het Pascha in het Oude Testament moeste uytgesuyvert worden. 9 Onderrecht haer daer nae breeder tegen hoedanige menschen dese Kercken-tucht moet worden geoeffent. 11 Namelijck, tegen de gene, die broeders genaemt worden, ende diergelijcke ergernissen gaven. 12 latende de gene die buyten de Gemeynte waren, Godts oordeel bevolen.

1

MEn hoort ¹ gantschelick [datter] hoererie onder u [is], ende soodanighe hoererie die oock onder de Heydenen ² niet genaemt en wordt, alsoo datter een ^{a 3} sijns vaders huysvrouwe heeft.

1 Dat is, niet als een onseker geruchte, maer als een gewisse sake.

2 N. sonder detestatie ofte verfoeyinge. Want hoe wel hier ende daer in de Griecksche, Romeynsche, ende andere Historyen sulcke exempelen gevonden zijn, soo worden die nochtans van de selve als onbehoorlick ende onwettelick altijt veroordeelt.

a Levit. 18.8. Deuter. 27.20.

3 D. is, sijn stief-moeder, gelijck die oock alsoo in Godts woordt genoemt wordt, Levit. 18.8.

2

Ende zijt ghy [noch] opgeblasen,

[fol. 90r]

ende en hebt niet veel meer ⁴ leet gedragen, op dat hy ⁵ uyt het midden van u wech gedaen worde, die dese daedt begaen heeft?

4 N. gelijck men doet wanneer daer oorsake is van gemeenen rouwe. want hoe wel sulcke sonden sonden zijn van bysondere persoonen, so gaen sy nochtans de geheele Gemeynte aen, om dat Godts Naem daerom wort gelastert, ende sijnen toorn daer door over de geheele Gemeynte ontsteken, als sy nae behooren niet en worden gestraft.

5 D. door den Christelicken Ban uyt uwe vergaderinge geworpen, gelijc hier na vers 7, ende 11 verklaert wort.

3

^b Doch ick, als wel met den lichame afwesende, maer tegenwoordigh zijnde ⁶ met den geest, hebbe alreede als [of ick] tegenwoordigh [ware], den genen die dat alsoo bedreven heeft, besloten,

b Coloss. 2 5.

6 D. met mijne gedachten, wille, ende kracht des Geests. siet dergelick 2.Reg. 5.26. Coloss. 2.5.

4

⁷ Inden name onses Heeren Iesu Christi, als ghy lieden ende mijnen geest [te samen] vergadert sullen zijn, ⁸ met de kracht onses Heeren Iesu Christi,

7 Dat is, volgens het bevel ende last Christi, ende met aenroepinghe van sijnen naem. Mat. 18.15.

8 D. de krachtige werckinge Christi in de herten der gene onder welcke ende tegen welcke dese straffe wettelijck wordt gebruyckt. Siet Mat. 18. versen 18, 19, 20.

5

^c Den sulcken ⁹ over te geven den Satan, ¹⁰ tot verderf des vleeschs, op dat ¹¹ de geest behouden mach worden, in den dagh des Heeren Iesu.

c 1.Timot. 1.20.

9 D. uyt uwe ghemeynschap te bannen, ofte gelijck Christus spreeckt, Matth. 18.17. te houden als een Heyden en Tollenaer. Want buyten de Gemeynte Christi heeft de Satan sijn rijck. siet 2.Tim. 2.25, 26.

10 D. tot doodinge ende vernietinge des ouden mensches, Dat is, der verdorvene natuere, die doorgaens vleesch wordt genaemt. Siet Rom. 8.13. Gal. 5.24.

11 Dat is, de nieuwe mensche, die door dese vleeschelicke begeerten ende sonden gelijck doodt ende begraven scheen, wederom verweckt worde, ende de overhandt verkrijge, tot dat hy in den dag der toekomste Christi in ons geheel ende alleen sal heerschen.

6

¹² Uwen roem en is niet goet. ^d En weet ghy niet dat ¹³ een weynich suerdeessems het geheele deech suer maeckt?

12 N. daer mede ghy roemt als of ghy ende uwe Gemeynte geheel volmaeckt ware.

d Gal. 5.9.

13 Gr. een kleyn suer-deessem. Met dese gelijckenisse verklaert de Apostel, dat een ergerlick mensche als hy niet gestraft en wordt in de Gemeynte, andere lichtelick tot naevolginge treckt.

7

¹⁴ Suyvert dan den ouden suerdeessem uyt, op dat ghy een nieuw deech zijn meucht, gelijck ghy ongesuert zijt. Want oock ¹⁵ ons’ ^e Pascha is voor ons geslachtet, [namelick] Christus.

14 Dit kan ofte in het bysonder verstaen worden van de uytsuyveringe ofte uytwerpinge van desen ergerlicken mensche, op dat de gheheele Ghemeynte mochte zijn buyten opsprake ende perijkel van voorder besmettinge, alsoo sy alreede door den Geest Godts van den suer-deessem der natuerlicke verdorventheydt ten grooten deele waren bevrijdt. Ofte, in het gemeen voor een algemeene vermaninghe uyt occasie van de voorgaende gelijckenisse, dat namelick elck in het bysonder den ouden suerdeessem der sonde uyt hem meer ende meer soude uytsuyveren, gelijck sy alreede van de heerschappye der selve verlost waren. Siet Ephes. 4.22. Coloss. 3. versen 5, 9, 10.

15 Ofte, ons’ Pascha is voor ons geoffert. dat is, het Pascha dat voor ons tot versoeninge onser sonden is geoffert. Christus wort hier genaemt het Pascha, door een oneygentlicke maniere van spreken, die van de Sacramenten dickwijls gebruyckt wordt (gelijck het broodt in het Avontmael genaemt wordt het lichaem Christi, ende de gemeynschap des lichaems Christi) om dat het Paesch-lam een teecken ende figuere van Christus ende sijne offerande was. Siet Ioan. 19. vers 36.

e Iesai. 53.7. Ioan. 1.29. 1.Corinth. 15.3.

8

¹⁶ Soo dan laet ons ^f Feest houden, niet ¹⁷ in den ^g ouden suerdeessem, noch ¹⁸ in den suerdeessem der quaetheyt ende der boosheyt, maer ¹⁹ in de ongesuerde [brooden] der oprechticheyt ende der waerheyt.

16 Het gene de Israeliten nae het slachten van het uyterlick Pascha, in het voor-beeldt moesten doen op de voorbereydinge van Paeschen met het uyt-suyveren van alle suer-deessem, ende met seven dagen lanck haer van ghesuerde brooden te onthouden, volgens Godts bevel Exod. capit. 12. vers 15. dat ghebiedt den Apostel den Christenen in de beteeckende saecke al haer leven lanck te doen: namelick heylighlick ende rechtveerdelick te wandelen voor Godt ende de menschen, ende derhalven oock alle ergernissen uyt haer te weeren, nae dat sy door de offerande ende besprenginge des bloedts Christi met Godt versoent zijn.

f Exod. 12. versen 3, 15.

17 Dat is, in de besmettinge van de aengeborene natuerlicke verdorvenheyt.

g Deuter. 16.2.

18 D. noch in andere moetwillige sonden ende boosheden, die de natuerlicke menschen noch dagelijcks daer by hoopen.

19 Dat is, in eenen suyveren ende onbesmetten wandel.

9

Ick hebbe u geschreven ²⁰ in den brief, ^h dat ghy u niet en soudet ²¹ vermengen met den hoereerders:

20 Dit verstaen sommige van eenen anderen brief die de Apostel voor desen aen de Gemeynte van Corinthen soude geschreven hebben, om dat de woorden die volgen met soo vele letters hier voren niet uytgedruckt en staen: doch also de sin van dese woorden hier voren in ’t 2 ende 7 vers verhaelt is, so kan dit bequamelick van desen selven brief Pauli verstaen worden.

h Deut. 7.2. Matth. 18.17. 2.Corinth. 6.14. Ephes. 5.11. 2.Thess. 3.14.

21 Dat is, tot de gemeynschap uwer Gemeynte toelaten, ende met haer als broeders ghemeensamelick verkeeren. Siet het 11 vers.

10

²² Doch niet geheelick met den hoereerders deser werelt, ofte met den gierigaerts, ofte met den roovers, ofte met den afgodendienaers: want anders soudt ghy moeten ²³ uyt de werelt gaen.

22 D. dit en verstae ick niet in ’t gemeyn van alle sulcke ergerlicke menschen, die onder u, ofte by u woonen.

23 Namelick, alsoo de werelt vol is van sulcke menschen, daer ghy dagelicks mede te doen hebt, welcker voetstappen ghy niet en moet volghen, maer die ghy moet soecken Christo te ghewinnen. Matth. 5.16. Ephes. 5.11. Ende hoe wel dit op alle eeuwen past, soo paste het nochtans allermeest op die eeuwe, in welcke het Heydendom de over-handt hadde, die alle afgodendienaers waren, daer dese andere sonden gemeenlick op volgen.

11

²⁴ Maer nu hebbe ick u geschreven, dat ghy u niet en sult vermengen, [namelick] indien yemandt ²⁵ een broeder genaemt zijnde, een hoereerder is, ofte een gierigaert, ofte ²⁶ een afgoden-dienaer, ofte een lasteraer, ofte een dronckaert, ofte een roover: ⁱ dat ghy met soodanigen eenen oock niet ²⁷ en sult eten.

24 Dat is, hebbe noodigh geacht u te schrijven, op dat ghy my wel verstaet.

25 D. voor een lidtmaet der Gemeynte gehouden ende gekent wordt, gelijck de Christenen doorgaens in de handelingen der Apostelen, ende brieven der selve, broeders genaemt worden, gelijck oock Christus van desen kercken-tucht alsoo spreeckt Matth. 18.15.

26 Dat de Christenen als dan haer oock somwijlen in afgoderye verliepen, blijckt 1.Corint. 10.20. Apoc. 2.14, 20.

i Num. 12.14. Matth. 18.17. 2.Thess. 3.14. 2.Ioan. vers 10.

27 D. en sult geen gemeensame ende openbare onderlinge vriendschap met sulcke onderhouden, op dat sy haer mogen schamen. Siet 2.Thess. 3.14. 2.Ioa. vers 10. Andersins en verbiedt de Apostel niet, dat van man ende vrouwe, ouders ende kinderen ende diergelijcke, de burgerlicke gemeenschap (daer de wet der Natuere ende Zeden den menschen aen verbint) selfs met sodanige onderhouden worde: also de kerckelicke tucht de sulcke maer en ontbloot van de gemeenschap die Christenen als Christenen, soo in het geestelicke als in het wereltlicke, eygen hebben: niet daer mede sy als menschen ofte burgers in het gemeen aen malkanderen verbonden zijn.

12

Want wat hebbe ick oock ²⁸ die buyten zijn te oordeelen? Oordeelt ghy lieden niet ²⁹ die binnen zijn?

28 D. is, noch vremdt van de Gemeynte Christi, ende van ’t geloove. Ephes. 2.12.

29 D. die voor leden van de Gemeynte gehouden worden, die hy vers 11. broeders noemt.

13

Maer die buyten zijn ³⁰ oordeelt Godt. ^k Ende doet ghy desen boosen uyt u-lieden wech.

30 Dat is, behoudt die tot sijn eygen oordeel, om die te straffen ofte bekeeren. Waer mede hy toont, dat al ist dat sulcke buyten den tucht van de Kercke zijn, dat sy daerom van Godts oordeel niet vry en zijn. Siet diergelijcke wijse van spreken, 1.Cor. 11.32.

k Deut. 13.5.