Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het x. Capittel.

1 Door de gelijckenisse van de eygenschappen eens getrouwen herders, bewijst Christus dat hy de ware Herder is van sijne schapen. 7 als oock de ware deure des schaeps-stals. 12 ende geen huerlinck. 14 alsoo hy sijn leven gewillichlick stelt voor sijne schapen. 19 waer over de Ioden onder malkandren twisten. 22 Christus zijnde te Ierusalem, op het feest van de vernieuwinge des Tempels, wort van de Ioden omringht ende gevraeght, of hy de Christus is. 25 't welck hy betuyght, ende bewijst uyt sijne wercken. 26 Seght dat sy in hem niet en gelooven, om datse van sijne schapen niet en zijn. 27 maer dat sijneschapen in hem gelooven: ende datse van hem ende sijnen Vader ten eeuwigen leven bewaert worden. 31 De Ioden willen hem steenigen als een lasteraer. 34 maer hy verantwoort hem selven uyt de Schrifture ende met sijne wercken, dat hy hem selven met recht den Sone Godts genaemt heeft. 39 ende komt uyt hare handen, wijckende nae den Iordaen.

1

VOorwaer, voorwaer segge ick u lieden, die niet in en gaet door ¹ de deure in den stal der schapen, maer ² van elders inclimt, ³ die is een dief ende ⁴ moordenaer.

1 D. door een wettige ende Goddelicke beroepinge vergeselschapt met de leere der waerheyt. Hebr. 5.4. Galat. 1.8, 9.

2 D. door onbehoorlicke middelen sich in de gemeente Godts indringt, ofte valsche leere invoert. Ier. 23.21. 2.Ioan. vers 10.

3 D. die doet gelijck de dieven ende moordenaren, die niet en komen om de schapen te bewaren, maer om deselve ofte met listicheydt, ofte met gewelt te rooven.

4 Gr. roover, ofte straet-schender.

2

Maer die door de deure ingaet, is ⁵ een herder der schapen.

5 D. een recht ofte deuchdelijck herder.

3

⁶ Desen doet de deurwachter open, ende de schapen ⁷ hooren sijne stemme: ende hy roept sijne schapen ⁸ by namen, ende ⁹ leydtse uyt.

6 D. desen stelt Godt de Heere door sijnen Geest tot een herder sijner schapen, versekert hem daer van, ende segent sijnen dienst. Iesai. 61.1. Actor. 13.2. ende 20 28.

7 D. gehoorsamen, ende volgen sijne leere.

8 D. elck int bysonder. 2.Tim. 2.19.

9 N. op een goede weyde. Psal.23.1, 2.

4

Ende wanneer hy sijne schapen uytgedreven heeft, soo gaet hy ¹⁰ voor haer henen, ende de schapen volgen hem, overmits sy sijne stemme ¹¹ kennen.

10 N. om met eenen goeden voortganck in leere ende leven den rechten weg aen te wijsen, ende de perijkelen van haer af te keeren. Hebr. 12.2.

11 D. onderkennen, namelijck door den geest der onderscheydinge. 1.Cor. 2.15.

5

Maer eenen vremden en sullen sy geensins volgen, maer sullen van hem vlieden: overmits sy de stemme der vremde niet en kennen.

6

Dese ¹² gelijckenisse seyde Iesus tot haer: maer sy en verstonden niet ¹³ wat het was, dat hy tot haer sprack.

12 Gr. Paroemia, dat is, parabel, waer van siet Mat. 13.3.

13 D. wat Christus met dese gelijckenisse wilde seggen. Daerom verklaert hy haer de selve naerder in 't volgende.

7

Iesus dan seyde wederom tot haer, Voorwaer, voorwaer segge ick u, Ick ben de ¹⁴ deure der schapen.

14 N. door welcke so wel de herders als de schapen in de gemeente, ende tot het leven moeten ingaen. Ioan. 14.6.

8

Alle, so vele alsser ¹⁵ voor my zijn gekomen, zijn dieven ende moordenaers, maer ¹⁶ de schapen en hebben haer niet gehoort.

15 N. ofte haer uytgevende voor dese deure, ofte eenen anderen inganck tot de salicheyt aenwijsende. Actor. 4.12.

16 D. de uytverkorene ende ware kinderen Godts.

9

^a Ick ben de deure: indien yemant door my ingaet, die sal behouden worden: ende hy sal ¹⁷ ingaen ende uytgaen, ende ¹⁸ weyde vinden.

a Ioan. 14.6.

17 D. in mijne gemeenschap met een geruste conscientie leven. Deut. 28.6. Psal. 121.6, 7, 8.

18 D. geestelijck voedtsel der ziele. Ezech. 34.14.

10

De dief en ¹⁹ komt niet dan op dat hy stele, ende slachte, ende verderve: Ick ben gekomen op dat sy het leven hebben, ende ²⁰ overvloedt hebben.

19 N. tot de schaepskoye.

20 N. van genade, ende van heerlickheyt, hier ende hier namaels. Ioa. 1.16. 2.Pet. 1.3, 4.

[fol. 50v]

11

^b Ick ben de goede ²¹ Herder: de goede Herder stelt sijn ²² leven voor de schapen.

b Iesai. 40.11. Ezech. 34.23. Hebr. 13.20. 1.Pet. 5.4.

21 N. van Godt te voren belooft. Ezech. 34.23. Zach. 13.7. ende elders. Te voren heeft hy hem selven de deure genaemt, hier noemt hy hem den Herder: beyde past seer wel op hem ten verscheyden aensien.

22 Gr. ziele.

12

^c Maer ²³ de huerlinck, ende die geen herder en is, wien de schapen niet eygen en zijn, siet den wolf komen, ende verlaet de schapen, ende vliedt: ende de wolf grijptse, ende verstroyt de schapen.

c Zach. 11.16.

23 D. die de schapen hoedt, alleen ofte voornamelick siende op den tijtlicken loon, ende niet op de behoudenisse ende welvaren der schapen. Ezech. 34. versen 2, 3, 8.

13

Ende de huerlinck vliedt, overmits hy een huerlinck is, ²⁴ ende en heeft geen sorge voor de schapen.

24 D. sorght meer voor hem selven als voor de schapen.

14

Ick ben de goede Herder: ende ^d ick kenne ²⁵ de mijne, ende worde van de mijne gekent.

d 2.Tim. 2.19.

25 N. schapen, dat is, mijne uytverkorene geloovige.

15

^e Gelijckerwijs de Vader my kent, ²⁶ [alsoo] kene ick oock den Vader: ende ick ²⁷ stelle mijn leven voor de schapen.

e Matth. 11.27. Luc. 10.22. Ioan. 6.46. ende 7.29.

26 Ofte, ende ick den Vader kenne.

27 Gr. mijn ziele, dat is, sal haest mijn leven voor haer in den doot overgeven, Matth. 20.28.

16

Ick hebbe noch ²⁸ andere schapen, die van desen ²⁹ stal niet en zijn: dese moet ick oock toebrengen: ende sy sullen mijne ³⁰ stemme hooren, ^f ende het sal worden een ³¹ cudde, [ende] een herder.

28 N. de uytverkorene uyt de heydenen.

29 N. der Ioodscher Gemeente. Ioan. 11.51, 52.

30 D. leere, van de Apostelen ende andere getrouwe dienaers des woorts haer voorgedragen.

f Ezech. 37.22.

31 D. een Gemeente, bestaende beyde uyt Ioden ende Heydenen. Eph. 2.13, 14.

17

Daerom heeft my de Vader lief, overmits ick ^g mijn leven aflegge, op dat ick 'tselve wederom neme.

g Iesa. 53.12.

18

Niemant en ³² neemt het selve van my, maer ick legge het ³³ van my selven af: ^h ick hebbe macht het selve af te leggen, ende hebbe macht het selve ³⁴ wederom te nemen. Dit gebodt hebbe ick van mijnen Vader ontfangen.

32 N. tegen mijnen danck.

33 D. gewillichlick. Psal. 40.9. Hebr. 10.10.

h Ioan. 2.19.

34 D. my selven wederom uyt den dooden op te wecken door mijne Goddelicke kracht. Ioan. 2.19.

19

ⁱ Daer wiert dan wederom tweedracht onder de Ioden, om deser woorden wille.

i Ioan. 7.12. ende 9.16.

20

Ende vele van haer seyden, ^k Hy heeft ³⁵ den duyvel, ende is uytsinnich: wat hoort ghy hem?

k Ioan. 7.20. ende 8.48, 52.

35 Ofte, eenen onreynen geest.

21

Andere seyden, Dit en zijn geen woorden eens besetenen: ^l kan oock de duyvel der blinden oogen openen?

l Exod. 4.11. Psal. 94.9. ende 146.8.

22

Ende het was het ³⁶ feest der ^l vernieuwinge des tempels te Ierusalem, ende ³⁷ het was winter.

36 Gr. Egkainia. het welck een feest was van Iuda Machabeo ende de Ioden, ter gedachtenisse van de vernieuwinge des altaers ende reyninge des Tempels ingestelt, ten tijden des Conincks Antiochi, die den Tempel ende Godts-dienst hadde ontreynight, om acht dagen lanck jaerlicx gehouden te worden. Siet hier van 1.Mach. 4.59.

l Exod. 4.11. Psal. 94.9. ende 146.8.

37 Want dit feest begon van den vijf ende twintichsten dagh des maents Cisleu, welcke ten meesten deel met onsen December over een komt.

23

Ende Iesus wandelde in den tempel, ^m in het ³⁸ voorhof ³⁹ Salomons.

m 1.Reg. 6.3. Actor. 3.11. ende 5.12.

38 Gr. galerye, ofte, pandt.

39 D. die om desen tweeden Tempel getimmert was, op de selve wijse ende plaetse als ende daer Salomon een galerije om den eersten Tempel gebouwt hadde: daer het volck plach in te wandelen. Siet 1.Reg. 6.3. Actor. 3.11. ende Ioseph. Antiq. lib. 8. cap. 2.

24

De Ioden dan omringden hem, ende seyden tot hem, Hoe lange ⁴⁰ houdt ghy onse ziele op? indien ghy de Christus zijt, seght het ons vry uyt.

40 Gr. neemtse wech: dat is, houtse in twijffel wie ghy zijt?

25

Iesus antwoordde haer, ⁴¹ Ick heb't u geseght, ende ghy en gelooft het niet. ⁿ De wercken die ick doe in den name mijns Vaders, die getuygen van my.

41 N. wie ick ben.

n Ioan. 5.36.

26

Maer ghylieden en gelooft niet, want ghy en zijt niet ⁴² van mijne ⁴³ schapen, gelijck ick u geseght hebbe.

42 Gr. uyt.

43 D. van de uytverkorene die my de Vader gegeven heeft.

27

^o Mijne schapen hooren mijne stemme, ende ick kenne de selve, ende sy volgen my.

o Ioan. 8.47.

28

Ende ick geve haer het eeuwige leven: ^p ende sy en sullen niet verloren gaen inder eeuwicheyt, ende niemant en sal deselve uyt mijne ⁴⁴ hant rucken.

p Ioan. 6.39. ende 17.12. ende 18.9.

44 D. macht ende bewaringe. Psal. 31.6.

29

Mijn Vader diese my gegeven heeft, is ⁴⁵ meerder dan alle, ende niemant en canse rucken uyt de handt mijns Vaders.

45 Dat is, machtiger.

30

^q Ick ende de Vader zijn ⁴⁶ een.

q Iesai. 54.5. Ioan. 5.19. ende 14.9. ende 17.5.

46 N. in wesen ende macht: gelijck de reden Christi klaerlick mede brenght, ende de Ioden het oock alsoo verstonden vers 33. ende Christus selve naerder verklaert vers 36.

31

^r De Ioden dan ⁴⁷ namen ⁴⁸ wederom steenen op, om hem te steenigen.

r Ioan. 8.59. ende 11.8.

47 Gr. droegen.

48 N. voor de tweede mael, gelijck te voren Ioan. 8.59.

32

Iesus antoordde haer, Ick hebbe ⁴⁹ u vele ⁵⁰ treflijcke wercken getoont van mijnen Vader: om welck werck van die steenight ghy my?

49 D. voor uwe oogen ende tot uwen goede.

50 Gr. schoone, goede, heerlicke.

33

De Ioden antwoordden hem, seggende, Wy en steenigen u niet over [eenigh] goet werck, ^s maer over ⁵¹ [Godts-]lasteringe, ende om dat ghy een mensche zijnde u selven ⁵² Godt maeckt.

s Ioan. 5.18.

51 N. die Godt bevolen heeft met steenigen gestraft te worden. Lev. 24.16.

52 N. om dat ghy seght dat ghy een met den Vader zijt.

34

Iesus antwoordde haer, En isser niet geschreven ⁵³ in uw Wet, ^t Ick hebbe geseght, ghy zijt Goden?

53 D. in de heylige Schrifture des Ouden Testaments, die ghy voor Godts woort houdt.

t Psal. 82.6.

35

Indien [de wet] die Goden genaemt heeft, ⁵⁴ tot welcke het woort Godts geschiet is, ende de Schrift niet en kan ⁵⁵ gebroken worden:

54 Ofte, tegen de welcke. Siet Psal. 82.6.

55 Gr. ontbonden, ofte los gemaeckt worden. Dat is, hare kracht ende waerheyt verliesen.

36

Seght ghylieden [tot my,] ^v dien de Vader ⁵⁶ geheylight ende in ⁵⁷ de werelt gesonden heeft, ghy lastert [Godt], om dat ick ^x geseght hebbe, ick ben Godts Sone?

v Ioan. 6.27.

56 D. dien de Vader tot eenen Middelaer ende Coninck der Gemeynte afgesondert ende verordineert heeft, 't welck ampt van geen bloote creature kan aengenomen noch uytgevoert worden: maer alleen van de eeuwige Sone Godts. Iesai. 9.5, 6. Ier. 23.5, 6.

57 N. om de menschelijcke nature tot dien eynde aen te nemen. Phil. 2.6, 7.

x Ioan. 5.17.

37

^y Indien ick niet en doe ⁵⁸ de wercken mijns Vaders, so en gelooft my niet:

y Ioan. 15.24.

58 D. de selve miraculeuse wercken, die Godt mijn Vader doet.

38

Maer indien ickse doe, ende so ghy my niet en geloovet, so gelooft de wercken: op dat ghy meught bekennen ende gelooven, ^z dat de Vader ⁵⁹ in my is, ende ick in hem.

z Ioan. 14.11. ende 17.21.

59 D. dat ick ende de Vader een zijn gelijck vers 30.

39

^a Sy sochten dan wederom hem te grijpen, ⁶⁰ ende hy ontginck uyt hare handt.

a Luc. 4.29. Ioan. 8.59.

60 N. gelijck hy te voren meermaels gedaen hadde, om dat sijne uyre noch niet gekomen en was. Siet Ioan. 7.30. ende 8.59.

40

Ende hy ginck wederom over den Iordaan, tot de plaetse ^{61 b} daer Ioannes eerst doopte, ende hy bleef aldaer.

61 D. in Bethabara, daer Christus oock van hem gedoopt was. siet Ioan. 1.28.

b Ioan. 1.28. ende 3.23.

41

Ende vele quamen tot hem ende ⁶² seyden, Ioannes en dede wel geen teecken: maer alles wat Ioannes van desen seyde, was waer.

62 N. tegen malkanderen.

42

Ende vele geloofden aldaer in hem.