Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxix. Capittel.

Tijt deser prophetye vers 1. tegen Pharao ende gantsch Egypten, 2. met belofte van eene kleyne herstellinge, 13. op dat Godts volck sich niet meer op Egypten en vertrouwe, noch door meyneedicheyt in lijden brenge, 16. tijt der volgender prophetye, 17. in de welcke Godt den Coninck Nebucadrezar Egyptenlant geeft tot loon van sijnen dienst, tegen Tyrus, 18. herstellinge Israëls, 21.

1

INden ¹ tienden jare, inde ² tiende [maent], op den twaelfsten der maent, geschiedde des HEEREN woort tot my, seggende:

1 Na de gevanckelicke wech-voeringe van Iechonias ofte Iojachin, Vergel. boven 1.2. ende onder 33.21, etc.

2 In’t kerckelick jaer genoemt Tebeth, in’t burgerlicke, Tamuz.

2

Menschen kint ³, sett u aengesichte tegen ⁴ Pharao, den Coninck van Egypten: ende propheteert tegen hem, ende tegen het gantsch Egypten.

3 Siet bov. 6. op vers 2.

4 Desen houden sommige geweest te zijn Pharao Hophra, Siet Ierem. 44.30. met d’aenteeck. uyt welcke plaetse afgenomen wort, dat hy schijnt geleeft te hebben ten tijde als de Ioden, na Ierusalems verwoestinge door Nebucadnezar, vluchteden in Egypten. anders was Pharao, een gemeyne naem der Coningen van Egypten. siet Gen. 12. op vers 15.

3

Spreeckt, ende segt, Soo seyt de Heere HEERE; Siet ⁵ ick [wil] aen u, ô Pharao, Coninck van Egypten; dien grooten ^{a 6} Zee-draeck, die in’t midden sijner ⁷ rivieren leyt: Die daer seyt, Mijne ⁸ Riviere is mijne, ende ick heb die voor my ⁹ gemaeckt.

5 Als bov. 28.22. alsoo onder vers 10. ende cap. 30.22. etc.

a Psal. 74.13, 14. Iesa. 27.1. ende 51.9.

6 Siet Psal. 74.13, 14. Iesa. 27.1. ende 51.9. ende ond. 32.2. Sommige verstaen hier een Crocodyl.

7 Verst. de verscheyden armen ende stroomen van de groote ende vermaerde Riviere Nilus, waer door hy meynde soo versekert te zijn, dat geen vyant, ja selfs geen Godt (als Herodot. Lib. 2. schrijft) hem uyt sijn rijck konde verdrijven.

8 Nilus: daer over heb ick alleen te gebieden, sy is alleen tot mijn profijt ende versekeringe, niemant anders heefter gesach over, ofte canse my benemen ofte ontwenden.

9 Alsoo geordineert ende verdeylt, tot gerijf ende sterckte mijns Coninckrijcks.

4

Maer ick sal ¹⁰ haken in uwe kaken doen, ende den ¹¹ visch uwer rivieren aen uwe schubben doen kleven: ende ick sal u uyt het midden uwer rivieren optrecken, ende al de visch uwer rivieren sal aen uwe schubben kleven.

10 Vergel. Amos 4. op vers 2.

11 D. uwe onderdanen sal ick met u uyttrecken (gelijck de kleyne visschen hangen aen de schubben van sulcke groote) ende u t’ samen ter plaetsen voeren ende trecken, daer ghy sult varen, als volcht: ick sal mijn oordeel eensdeels door de Cyreners (als sommige uyt Herodot. Lib. 2. meynen) daerna, door Nebucadnezar uytvoeren, van welcken in ’t volgende vermeldt is, vers 19. etc. item 30.24, 25. etc. Vergel. Ier. 43.10. ende 46.2. etc. ende siet oock Ierem. 44. op vers 30. D’ordre deser geschiedenissen is by de uytleggers wat duyster, overmits Pharao Hophra gehouden is voor een kints kint van Pharao Necho, dien Nebucadnezar, by’t leven (alsmen houdt) sijns vaders, Nebucadnezars des eersten, (anders genoemt Nabopolassar) heeft overwonnen, ende daerna Egypten verwoest, blijvende de sake selfs, ende de waerheyt van Godts woort buyten allen twijfel. gelijck Godt in sijne genaden-beloften, het begin, vervolch, ende eynde dickwijls t’samen voecht, ende onder een vermengt: alsoo doet hy oock in sijne straf-propheteyen, dewijle alles hem van eeuwicheyt bekent is, ende het eene soo seker als’t ander: waerop inde schriften der Propheten sonderling dient gelett. Vergel. Ierem. 46.2, 13. met d’aenteeck. op beyde versen aldaer.

5

Ende ick sal u verlaten, inde woestijne, u, ende al den visch uwer rivieren; op het open velt sult ghy ¹² vallen; ghy en sult niet ¹³ versamelt noch vergadert worden: ¹⁴ aen ’t gedierte der aerde, ende aen ’t gevogelte des hemels heb ick u ter spijse gegeven.

12 D. geslagen worden ende omkomen. Siet Genes. 14. op vers 10. Ofte, vallen, voor, liggen, als elders.

13 Ter begraeffenisse, alsoo elders.

14 Vergel. Psal. 74.14, etc.

6

Ende alle de inwoonders van Egypten sullen weten, dat ick de HEERE ben: om dat sy den huyse Israëls eenen ^{b 15} riedt-staf geweest zijn.

b 2.Reg. 18.21. Iesa. 36.6.

15 Haer opruyende tot rebellie tegen de Chaldeen, met belofte van groote hulpe, die sy niet en hebben gehouden. Siet 2.Reg. 18. op vers 21.

7

Als sy u by uwe hant grepen, so wiert ghy ¹⁶ gebroken, ende spletet hen alle ¹⁷ zijden: ende als sy op u leunden, so wiert ghy verbroken, ende ¹⁸ lietet alle lendenen op haer selven staen.

16 Ofte, gekroockt: haer niet alleen niet ondersteunende, maer oock quetsende, ende stekende.

17 Hebr. zijde: ofte, de gantsche zijde. And. schouder: hier wort van lenen, ofte, leunen ende steunen gesproken.

18 Hebr. dedet hen alle lendenen staen. Dat is, ghy verlietse, lietse staen op haer selven, ende begaen, soose best konden, sonder haer te helpen, ofte t’ondersteunen tegen uwe beloften, ende hare hope, ofte verwachtinge. ofte aldus: Ende soudt ghy haer alle lendenen doen staen? Dat is, staende, ofte, over eynde houden.

8

Daerom, soo seyt de Heere HEERE; Siet ick sal het ¹⁹ sweert over u brengen: ende ick sal uyt u mensch ende beest uytroeyen.

19 Vyantlicke oorloge, moort ende verwoestinge.

9

Ende Egypten-lant sal worden tot eene wildernisse ende woestheyt; ende sy sullen weten, dat ick de HEERE ben: om dat ²⁰ hy seyt, ²¹ De Riviere is mijne, ende ick heb [die] gemaeckt.

20 Pharao.

21 Als boven vers 3.

10

Daerom, siet ick ²² wil aen u, ende aen uwe Riviere: ende ick sal Egyptenlant stellen tot ²³ woeste wilde eensaemheden, van den ²⁴ toren ²⁵ Syene af, tot aen de lantpale van ²⁶ Moorenlant.

22 Als boven vers 3.

23 Hebr. woestheden der woestheyt der eensaemheyt, ofte, wildernisse. D. ten uytersten woest maken.

24 Hebr. Migdol, dat sommige nemen voor de stadt Migdol, waer van siet Ier. 44.41. ende 46.14.

25 Hebr. Seveneh. D. van het een eynde des lants tot het andere, gelijck eenige dit verklaren. doch Syene was een vermaerde stadt in Egypten, gelegen juyst onder den kreefts cirkel, ofte, tropicus Cancri, Plin. Lib. 2. 6. 75. Eenige meynen dat het nu genoemt zy Asna.

26 Hebr. Cusch. siet Gen. 2. op vers 13. ende 10. op vers 6. dat moorenlant aen Egypten grenst, wort gehouden buyten twijfel. siet Iesa. 18. op versen 1, 2. ende vergel. ond. 30.4.

11

Geen menschen-voet en sal door’t selve doorgaen, noch geen beesten-voet en sal door’t selve doorgaen: ende het sal veertich jaer ²⁷ onbewoont zijn.

27 Siet van’t Hebr. woort Ier. 17. op vers 6.

12

Want ick sal Egypten-lant stellen [tot] eene verwoestinge in’t ²⁸ midden der verwoeste landen, ende sijne steden sullen eene woestheyt zijn in’t midden der verwoeste steden, veertich jaer: ende ick sal de Egyptenaers verstroyen onder de heydenen, ende salse ²⁹ verspreyden in de landen.

28 D. in sulcken staet, als andere verwoeste landen ende steden plegen te zijn: alsoo ond. 30.7.

29 Ofte, wannen, verschudden: alsoo ond. 30.23.

13

Maer soo seyt de Heere HEERE: ten eynde van ³⁰ veertich jaer, sal ick de

30 Na dese verwoestinge, als de Monarchie der Babyloniers nae’t eynde sal gaen.

[fol. 84v]

Egyptenaers vergaderen uyt de volcken, daer henen sy verstroyt zijn geworden.

14

Ende ick sal de gevanckenisse der Egyptenaren wenden, ende haer wederbrengen in den lande ³¹ Pathros, in’t lant hares ³² koophandels: ende aldaer sullen sy een ³³ nedrich Coninckrijck zijn.

31 Siet Gen. 10. op vers 14.

32 D. daer sy haren handel plegen te drijven met koopen ende verkoopen. and. verkeeringe, wooninge. De sin is, haer vaderlant.

33 Onder de Monarchie der Persen. Vergel. boven 17.14.

15

Ende het sal nedriger zijn dan de [andere] Coninckrijcken, ende sich niet meer verheffen boven de heydenen: want ick salse verminderen, datse niet en sullen heerschen over de heydenen.

16

Ende het en sal den huyse Israëls niet meer zijn tot een vertrouwen, dat der ³⁴ ongerechticheyt doe gedencken, wanneerse nae ³⁵ haerlieden ^c omsien: maer sy sullen weten, dat ick de Heere HEERE ben.

34 Die sy in’t handelen met de Egyptenaers begaen, ende andersins van outs af van daer gehaelt hebben. Siet boven 21.24. met d’aenteeck. ende wijders 8.10, 14. ende 23.19, 20, 21.

35 Ofte, als sy nae haer omsagen: te weten, nae de Egyptenaers: niet op my, maer op Egypten vertrouwende, ende alsoo van my afwijckende: waer door sy my oorsake souden geven, om het een met het ander t’samen haerlieden te gedencken, ende te straffen. siet Genes. 8. op vers 1.

c Thren. 4.17.

17

Voorts gebeurdet in’t ³⁶ seven ende twintichste jaer, inde ³⁷ eerste [maent], op den eersten der maent; [dat] het woort des HEEREN tot my geschiedde, seggende:

36 Siet vers 1.

37 Nisan, in’t kerckelick jaer. Thisri, in’t burgerlicke.

18

Menschen kint, Nebucadrezar, de Coninck van Babel, heeft sijn heyr eenen grooten dienst doen dienen tegen ³⁸ Tyrus; alle ³⁹ hoofden zijn ⁴⁰ kael geworden, ende ⁴¹ alle zijden zijn uytgepluckt: Ende noch hy, noch sijn heyr, en heeft geen loon gehadt van wegen Tyrus, voor den dienst, dien hy tegen haer gedient heeft.

38 Siet bov. capp. 26. 27. 28.

39 Hebr. hooft-zijde.

40 D. sijn krijchsvolck is bloot, beroyt, vermoeyt, ende uytgemergelt geworden door de belegeringe van Tyrus, als hebbende geduert, nae’t vermelden van oude historien, (Ioseph. cont. App. lib. 1.) dertien jaer lanck.

41 Ofte, alle schouderen zijn gestroopt. door het dragen van lasten.

19

Daerom, soo seyt de Heere HEERE; Siet ick sal Nebucadrezar, den Coninck van Babel, Egypten-lant geven: ende hy sal ⁴² desselven ⁴³ menichte wechvoeren, ende desselven buyt buyten, ende desselven roof rooven, ende het sal den loon zijn voor sijn heyr.

42 Egyptenlants.

43 Ofte, gemeene volck, ofte, overvloet, rijckdom. Siet van’t Hebr. woort Psal. 37. op vers 16. Ier. 46. op vers 25. alsoo ond. 30.4, 10, 15. ende 31,2, 18. ende 32.12, 16, etc.

20

[Tot] sijn ⁴⁴ arbeyts-loon, om dat hy tegen ⁴⁵ haer gedient heeft, heb ick hem Egyptenlant gegeven, om datse ⁴⁶ voor my ⁴⁷ gewrocht hebben, spreeckt de Heere HEERE.

44 Vergel. Ierem. 22. op vers 13.

45 De stadt Tyrus.

46 Niet dat Nebucadnezars ende sijns krijchs-volcks oogemerck geweest zy, den waren Godt Israels in desen te gehoorsamen (die boose genoemt worden onder 30.12.) maer om dat Godt haer door sijne verborgene regeringe tot uytvoeringe van dit sijn oordeel gebruyckt heeft, als tot sijnen dienst. Siet Ierem. 25. op vers 9. hoewel het soude konnen wesen, dat Nebucadnezar van Ezechiels prophetye (als in Babylonien geschiedt zijnde) vernomen hebbende door Godts bestier, sijn voornemen te stijver vervolcht hebbe. Vergel. Ierem. 40.2, 3.

47 Siet van sulcken gebruyck des Hebr. woorts. Ruth 2. op vers 19. Prov. 31. op vers 13.

21

Te dien dage sal ick den ⁴⁸ hoorn van het huys Israëls doen uytspruyten, ende u ⁴⁹ openinge des monts geven in’t midden van ⁵⁰ hen, ende sy sullen weten, dat ick de HEERE ben.

48 D. d’eere ende ’t aensien mijner kercke, wederom (als een kruyt uyt der aerde) doen rijsen in’t midden der gevanckenisse, sulcks dat ghy vry uyt van my ende mijne wercken, selfs in Babel, sult derven spreken, ende mijnen lof verbreyden: waer toe Godt ontwijfelick gebruyckt heeft, soo de vervullinge sulcker prophetyen, als de aengenaemheyt, hoocheyt ende vermaertheyt van Daniel ende de sijne. siet Dan. 2.46. ende 3.29. ende 4.37. ende 5.29. ofte, men kan’t in’t gemeyn nemen als eene prophetye vande genade, die Godt sijner kercke gewoon is te bewijsen na groote verdruckingen, als dese in Babel geweest was. waer door hy haer oorsake geeft sijnen H. naem opentlick te roemen.

49 Siet Psal. 51.17. Prov. 33.2. ende boven 16.63. ende onder 33.22. Ephes. 6.19. met d’aenteeck.

50 De Babyloniers.