Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxvj. Capittel.

Iob hebbende Bildad beschuldigt, om dat hy hem meer verschrickt dan vertroost hadde, vers 1, etc. bekent ende beschrijft de wercken der onbegrijpelicker Majesteyt Godts, daer van Bildad begonnen hadde te spreken, 5. ende toont, dat wy maer een weynich daer van weten te verhalen, 14.

1

MAer Iob antwoordde, ende seyde;

2

Hoe hebt ¹ ghy geholpen, ² dien die ³ sonder kracht is? ⁴ [ende] behouden den arm, [die] sonder sterckte is?

1 N. ghy Bildad.

2 D. my. alsoo in't volgende.

3 T.w. niet alleen door d'ongesontheyt, ende smerten sijns lichaems, maer oock door de verslagentheyt sijns gemoets.

4 Dese vragen loochenen sterckelick. Hy wil seggen, dat Bildad hem niet geholpen, nochte behouden en hadde: want in de plaetse van hem te vertroosten met Gods vriendelicke genade, hadde hy hem gesocht te verschricken met Godts vreeselicke Majesteyt.

3

Hoe hebt ghy hem ⁵ geraden, ⁶ die geene wijsheyt en heeft, ende ⁷ de sake alsoose is, ⁸ ten vollen bekent gemaeckt?

5 T.w. op dat hy wijser zy in't verstant, voorsichtiger in spreken, geduldiger in lijden, gestadiger in hopen.

6 Hy spreeckt spotscher wijse van hem selven, om dat sijne vrienden hem voor eenen onverstandigen swetser hielden. Siet bov. 11.2, 3.

7 Siet van de beteeckeninge des Hebr. woorts, bov. 5. op vers 12. Iob veracht, ende bespot hier dat van Bildad was voortgebracht niet ten aensien vande leere selve, maer vande toe-eygeninge daer van.

8 Hebr. in menichte.

4

Aen wien hebt ghy ⁹ [die] woorden verhaelt? ende ¹⁰ wiens geest is van u uytgegaen?

9 Dat is, de voorgaende propoosten gebruyckt? Hy wil seggen, Zijn my die dingen niet soo wel bekent als u? Vergel. bov. 12.3, 4. ende 13.2.

10 D. door wiens geest hebt ghy dit gesproken? Ten is niet eene extraordinare ingevinge van Godts geest: want ghy en hebt niet dan gemeene dingen voortgebracht, die een yeder bekent zijn. 'T is dan van de drijvinge uwes eygenen geestes, die door sijn onverstant quade toe-eygeningen, ende besluyten maeckt. Siet ond. 32.8.

5

¹¹ De ¹² doode sullen ¹³ geboren worden ¹⁴ van onder de wateren, ende ¹⁵ hare inwoonderen.

11 Na dat Iob Bildads in-rede verworpen heeft, spreeckt hy breeder van de volmaeckte eygenschappen, ende wercken Godts, daer van Bildad gehandelt hadde, om te toonen, dat de dingen van hem verhaelt, hem wel bekent waren, ende volgens, dat sijn verhael was onnoodich, ende ontijdich geweest, ende niet wel passende op haer geschil.

12 Verst. de gestorvene menschen. Alsoo is het Hebr. woort rephaim dickwils in de H. Schrift genomen. siet Psal. 88.11. Prov. 2.18. ende 9.18. Ies. 14.9. ende 26.14. Andere verstaen de doode dingen, die in de aerde, ende wateren van Godt geformeert worden, als gout, silver, kostelick gesteente, koper, stael, yser, etc. Sommige verstaen de Reusen, gelijck 't Hebr. woort dese oock beteeckent, Deut. 2.20. ende 3.13.

13 D. wedergeboren, ofte weder levendich worden door de opstandinge, de welcke eene weder-geboorte genaemt wort, Mat. 19.28. Het Hebr. woort is voor geboren worden genomen, Psal. 51.7. Prov. 8.24, 25.

14 D. uyt de aerde, die het onderste element is.

15 Verst. der wateren; dat is, de doode lichamen, die inde zee, ende andere wateren liggen. Siet Apoc. 20.13. daerom sommige het woordeken ende hier nemen voor, dat is.

6

De ¹⁶ helle is ^a naeckt ¹⁷ voor hem: ende geen decksel en isser voor het ¹⁸ verderf.

16 Verst. alle diepe, ende verborgene plaetsen, ja oock de helle, tot de welcke het gesichte der menschen niet geraken en kan. Alsoo is het woort Scheol genomen Psal. 139.8. Siet oock Gen. 37. op vers 35.

a Psal. 139.8, 11. Prov. 15.11. Hebr. 4.13.

17 D. voor Godt, die alles door sijne voorsichticheyt doorsiet, ende regeert.

18 Verst. de plaetsen, daer in alle dingen verdorven worden, ende verloren gaen, ende daer onder, de plaetse der verdoemden: vergel. Prov. 15.11. ende 27.20.

7

^{b 19} Hy breydt ²⁰ het Noorden uyt over ²¹ het woeste: hy hangt de aerde ²² aen een niet.

b Psal. 104.2.

19 Namelick, Godt.

20 D. den hemel; die hier alsoo van een deel genaemt wort, om dat het lant, daer in Iob, ende sijne vrienden woonden, het Noordtsche deel over sich gehadt heeft, zijnde de hemel door den Equinoctiael in twee gelijcke deelen gedeelt, het Noordtsche, ende het Zuydtsche.

21 Verst. de geheele ruymte, die tusschen den hemel ende de aerde is.

22 So dat de aerde geen ondersteunsel en heeft, dan Godts overgroote macht. siet Psal. 24. op't 2. ende 104.5. ende 136.6.

[fol. 242v]

8

²³ Hy bindt de wateren in sijne wolcken: nochtans ²⁴ en scheurt de wolcke ²⁵ daer onder niet.

23 Godt maeckt de wolcken uyt de dampen der aerde opwaerts stijgende, ende door sijne voorsichticheyt in de lucht soo t'samen-clonteren, datse schijnen in sacken gebonden te zijn. Verg. Gen. 2.6. ende 2.Sam. 22.12. ende de aent.

24 D. en ontsluyt, noch en berst niet, vallende geheel op de aerde, niet tegenstaende datse bestaet uyt water 't welcke van nature neder-waerts loopt, maer druypt alleen hier, ende daer, als, ende nae dattet den Heere belieft.

25 D. in het onderste deel der wateren, die in de wolcken, als in een sack gesloten zijn.

9

^c Hy houdt ²⁶ het vlacke [sijnes] ²⁷ throons vast: hy spreydt sijn wolcke daer over.

c Iob. 9.8. Psal. 104.2, 3.

26 D. het middelste deel van de lucht. Dit maeckt Godt vast, op dattet hem diene, als eene werck-plaetse, daer uyt hy ons sijne goederen mede deele; ende die hy tot cieraet met wolcken bestroyt.

27 D. des hemels, ofte der lucht. Van welcke 3 hemelen wort gewach gemaeckt, Gen. 2. in d'aenteeck. op vers 1.

10

^d Hy heeft een ²⁸ geset perck over het vlacke der wateren rontom afgeteeckent, ^{e 29} tot aen de voleyndinge toe des lichts met de duysternisse.

d Iob 38.8. Psal. 33.7. ende 104.9. Ierem. 5.22.

28 Eene gestelde pale in't ronde, daer over de wateren der zee niet en konnen geraken, om het drooge te overstelpen, ende bedecken. Siet de volgende schriftuer-plaetsen.

e Genes. 1.9. Iob 38.8. Psal. 33.7. ende 104.9. Prov. 8.29. Ierem. 5.22.

29 D. soo lange als het licht, ende de duysternisse op der aerde sullen wesen; ofte, soo lange als de werelt staen sal.

11

³⁰ De pilaren des hemels tzitteren, ende ³¹ ontsetten sich voor sijn schelden.

30 Vergelijckt 2.Sam. 22.8. Psal. 18.8. Verstaet door de pilaren des hemels, de krachten des selven, Luc. 21.26. dewelcke zijn de nature, eygenschappen, ende werckingen des hemels, die uyt haren stel schijnen gebracht te zijn, niet alleen door ongewoonelicke blixemen, donderslagen, winden, tempeesten, regenen, etc. maer oock door vele teeckenen in de sonne, mane, sterren, cometen, ende vyeren in den hemel, etc.

31 Hebr. verwonderen sich.

12

Door sijne kracht ^{f 32} klieft hy de zee: ende door sijn verstant verslaet hy [hare] ³³ verheffinge.

f Iesa. 51.15.

32 Als hy onweder, ende tempeesten laet komen over de zee, die de baren, ende golven so verheffen, dat de zee schijnt te splijten, ende vol kloven te zijn. Psal. 107.25, 26.

33 D. hare onstuymige, ende hooch-loopende baren, Psal. 104.7. ende 107.29. Hebr. Rahab, 't welck eenige inden text behouden, verstaende daer by Egypten, soo genoemt, om den hoochmoet, ende hooveerdicheyt der Egyptenaren. Psal. 89.11. Ies. 51.9.

13

^g Door sijnen Geest ³⁴ heeft hy de hemelen verciert: sijne hant heeft ³⁵ de lanck-wemelende slange geschapen.

g Psal. 33.6.

34 And. heeft de hemel schoonheyt.

35 Door dese kanmen verstaen sekere groote slange 't zy in de zee, ofte op het lant. Sy wort hier ende Iesa. 27.1. genaemt met een bywoort, beteeckenende vluchtich, wech-vliedende, wech-wemelende. sommige willen't verstaen van het teecken des hemels, de slange genoemt.

14

Siet, ³⁶ dit zijn [maer] ³⁷ uyterste eynden sijner wegen: ende wat een ³⁸ kleyn stuxken der sake hebben wy van hem gehoort? wie soude dan ³⁹ den donder sijner mogentheden verstaen?

36 Dese dingen, die wy van Godes wercken, ende eygenschappen verhaelt hebben.

37 Kleyne uyterste deelkens, ende gelijck afsnijdselen der seer groote, ende wijt uytgebreyde leeringe, die daer is van de ordinaire werckingen sijner wonderlicker kracht, ende regeringe.

38 D. hoe weynich ist, dat wy weten, ende begrijpen van Godts wercken, by het gene, datter van is.

39 D. sijne seer groote, ende schrickelicke macht.