Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xvij. Capittel.

Iob keert weder tot sijn klagen over sijn elendich leven, vers 1. ende onvriendelicke vrienden, 2. hy beroept sich van sijne vrienden op Godt, 3. hy toont wat met groote elenden, ende tegenheden pleegt vereenicht te zijn, 6. vermaent sijne vrienden beter te oordeelen, ende te spreken, 10. hy en hoopt niet op te komen van sijne sieckte, maer te sterven, 11.

1

MIjn ¹ geest is ² verdorven, ³ mijne dagen worden uytgebluscht, de graven ⁴ zijn voor my.

1 Verst. hier door het woordeken geest, de levendige krachten des menschen. Siet 1.Reg. 10. op vers 5.

2 Dat is, vergaen, verdaen, ende uytgeteert. And. verswackt, ofte wort afgetrocken, te weten, van het lichaem.

3 D. de dagen mijnes levens zijn bynae ten eynde gebracht. Hy vergelijckt sijn leven by een licht dat allencxkens uytgaet.

4 D. sy zijn gelijc als bereydet voor my, so datter niet overich en schijnt te wesen, dan dat ick sterve: soo gantsch is mijn leven gesmolten, ende uytgeteert. Vergel. Psal. 88.4, 5, 6.

2

Zijn niet ⁵ bespotters by my, ende ⁶ overnachtet [niet] mijne ooge in ⁷ haerlieder verbitteringe?

5 Verstaet niet eygentlick van sijn lijden, maer van sijne woorden. Vergel. onder 21.3. And. bespottingen, te weten, daermede ick overhaelt worde.

6 D. Zijn mijne gedachten niet soo bekommert met de propoosten, daer mede sy my verbitteren, dat ick daer over mijne oogen des nachts open houde, ende mijnen slaep verliese? Hy geeft reden, waerom de krachten sijns levens allencxkens verdweenen.

7 T.w. sijner vrienden, die hem bedroefden met haer verkeert oordeel, ende bittere aenspraken.

3

⁸ Set doch by, ⁹ stelt my eene borge by u: wie sal hy zijn? dat ¹⁰ in mijne hant geklapt worde.

8 Te weten, borch-tocht, ofte pant. Iob keert hem tot Godt, wenschende dat hy over het geschil, dat hy met sijne vrienden hadde, met Godt soude mogen pleyten, om sijn recht alsoo voor hem te verdedigen. Vergel. bov. 16.21.

9 T.w. die van uwent wege beloven sal, dat ghy int recht met my sult treden, ende vast houden aen 't gene, dat billick sal bevonden worden.

10 T.w. vande borge, tot versekeringe van het gene hy voor u beloven sal. Dit was eene maniere van doen gebruyckelick onder de gene, die in hare t'samenhandelingen malkanderen ter trouwe wat beloven wilden. siet Prov. 6.1. ende 11.15. ende 17.18. ende 22.26.

4

Want ¹¹ haer herte hebt ghy van kloeck-verstant verborgen: daerom en sult ghyse niet ¹² verhoogen.

11 And. het verstant hebt ghy voor haer herte verborgen. Hy spreeckt van sijne vrienden, die hem onverstandelick troosteden. Het herte van het verstant te versteken, ofte, te verbergen, is soo veel, als te maken, dattet herte des menschen de ware wijsheyt niet en begrijpt.

12 T.w. om hen in dit geschil de overhant over my te laten hebben, ende noch veel min, om mijne richters te wesen; maer sultse veel meer wederstaen, ende straffen.

5

¹³ Die met vleyinge den vrienden [wat] aenseyt, oock sijner ¹⁴ kinderen oogen sullen versmachten.

13 Iob schijnt hier mede voor te comen, dat sijne vrienden hem hadden mogen tegenwerpen, aldus: 'Tschijnt dat ghy ons versmaet, om dat wy u bestraffen: wilt ghy dan dat wy u pluymstrijken? Iob antwoordt, dat hy dat niet en wil, om dat Godt een vyant is der flatteerders: ofte, hy dreycht hier sijne vrienden, om datse het recht Godes voorspraken, meer door aensien van Godts persoon, als door een verstandich begrijp van het recht der sake, bov. 13.7. ja oock om dat sy hem scheenen te vleyen, als sy hem wilden vertroosten met tijdelicken segen, so hy hem quame te bekeeren. Siet bov. 5.20, 21, etc. ende 8.5, etc. ende 11.15, 16, etc.

14 D. niet alleen hy, maer oock sijne nakomelingen sullen door een rechtveerdich oordeel van Godt verlaten, ende gestraffet worden.

6

^a Doch ¹⁵ hy heeft my ¹⁶ tot een spreeckwoort der volckeren gestelt: so dat ick een ¹⁷ trommel-slach benvoor [yeders] aengesichte.

a Iob 30.9.

15 Namel. Godt.

16 D. een straet-mare, die van mij over al loopt, uyt oorsake van het verdriet, ende den smaet daer in ick ligge.

17 D. een gemeen tijt-verdrijf, ende stoffe van schimp, ende spotterye.

7

Daerom is ¹⁸ mijne ooge ¹⁹ door verdriet verdonckert: ende alle mijne ²⁰ lidtmaten zijn gelijck eene schaduwe.

18 Hy wil seggen, dat de krachten sijner sinnen met de sterckte sijnes lichaems, ende de gedaente sijnes aengesichtes, vergaen, ende verstorven waren. Vergel. Psal. 6.8.

19 D. door de heftige beroeringe, ende ontstellinge mijns gemoets.

20 And. gedichtselen.

8

De oprechte sullen ²¹ hier over verbaest zijn: ende de onschuldige sal sich tegen den ²² huychelaer ²³ opmaken.

21 T.w. om dat ick vroom zijnde, nochtans soo vreeselick gestraft worde van Godt, ende snoodelick bespot van de menschen.

22 Siet bov. 8. op vers 13.

23 Te weten, om den huychelaer in sijn quaet gevoelen te wederstaen. want hoewel de vroome hen ontstellen over den welstant der godtloosen, ende den tegenspoet der godtvreesenden, nochtans en latense niet de huychelaers te weder-spreken, die daer uyt valsche besluyten maken, om Godes voorsichticheyt te loochenen, ende de godtsalicheyt te verachten.

9

Ende de rechtveerdige ²⁴ sal sijnen wech vast houden: ende ²⁵ die reyn van handen is, ²⁶ sal in sterckte toenemen.

24 Dat is, van sijne vroomicheyt niet afwijcken, om den tegenspoet, die hem, ofte andere vroome wedervaert. Aldus toont Iob, dat hy met sijne redenen de vreese Godts niet en verminderde, ofte wech nam, gelijck hem Eliphaz verweten hadde bov. 15.4.

25 D. die met de uyterlicke daet tegen de wet Godts niet en misdoet. Siet Genes. 20. op vers 5. Hy maeckt gewach van de uytwendige reynicheyt, als een bewijs, ende teecken zijnde van de inwendige, daer van sy niet en mach afgescheyden wesen.

26 Hebr. sal sterckte toe doen, dat is, in kracht, ofte sterckte toenemen, groeyende meer, ende meer in't geloove, inde hope, ende hier door gewapent zijnde tegen allerley kruys, verdriet, ende verachtinge der menschen.

10

^b Maer doch ²⁷ ghy alle, keeret weder, ende ²⁸ komet nu: want ick en vinde onder u geenen wijsen.

b Iob 6.29.

27 Hebr. sy lieden alle. Alsoo 1.Reg. 22.28. Mich. 1.2, etc. 'T is eene veranderinge der persoonen. Hy spreeckt sijne vrienden toe, dewelcke hy vermaent, datse sich bekeeren souden van haer verkeert gevoelen, ende quaetspreken.

28 T.w. om nae mijne woorden te luysteren, die u ware, ende vaste leeringe sullen voor-houden.

11

^c Mijne dagen zijn voor by gegaen, uytgeruckt zijn ²⁹ mijne gedachten, ³⁰ de besittingen mijns herten.

c Iob 7.6. ende 9.25.

29 T.w. die ick hadde van uyt dit lijden weder te mogen opkomen, ende in mijnen voorigen staet herstelt te worden.

30 D. welcke gedachten mijn herte besat als yemant sijn erve, daer in hy hem vermaeckt.

12

Den nacht verstellen ³¹ sy inden dach: ³² het licht ³³ is nae by [den onderganck] ³⁴ van wegen de duysternisse.

31 Verst. sijne vrienden, de welcke maeckten, dat hy des nachts niet en konde rusten door het overleggen van hare propoosten: ofte verstaet sijne voorgemelde gedachten, van de welcke in't voorgaende vers gesproken is. Vergel. boven 7. vers 3, ende 4.

32 Verstaet het licht des daechs, veroorsaeckt door den opganck der sonne. alsoo onder 24.14. Hierom wort onder 25.3. ende 31.26. het woort licht, voor de sonne genomen. Siet daer de aenteeck.

33 Dat is, kort, ende haest vergaende.

34 Dat is, uyt oorsake der elende, die my overgekomen is. Siet Genes. 15. op vers 12. De sin is, dat de dach metter haest hem verdween, sonder vermaeck, ofte gemack daer in te hebben, ende dat door het groot lijden, het welcke hem van alle kanten benaeuwde.

13

³⁵ So ick wachte, ³⁶ het graf sal mijn huys wesen: ³⁷ inde duysternisse sal ick mijn bedde spreyden.

35 Te weten, op de veranderinge, waer door ick voor desen mijnen elendigen stant, eenen seer gelucksaligen hier beneden krijgen soude; gelijck ghy lieden my wijs maken wilt. Hy siet op het gene datse hem belooft hadden, van den uyterlicken welstant, die hy in dit leven genieten soude. Siet bov. 8.5. ende 11.15, 16, 17.

36 Als of hy seyde, Hoe soude ick hier op der aerden noch hopen geluckich te sullen wesen: ick en verwachte doch hier anders niet dan de doot, ende volgens het graf voor mijne wooninge, etc. Vergel. bov. vers 1.

37 D. in 't graf; 't welck oock een lant der duysternisse genaemt wort, bov. 10.21.

14

³⁸ Tot de groeve roepe ick, Ghy zijt mijn vader: tot het gewormte, mijne moeder, ende mijne suster.

38 D. ick sal in het graf, ende by het gewormte korts woonen; gelijck de kinderen by haren vader, ende moeder, ende ander maechschap plegen te woonen.

15

³⁹ Waer soude dan nu mijne ⁴⁰ verwachtinge wesen? ja mijne verwachtinge, wie salse aenschouwen?

39 Als of hy seyde, Nieuwers. Alsoo in 't volgende, wie sal mijne verwachtinge aenschouwen? Niemant; 't zijn vergeefsche woorden, daer mede ghy my ophoudet.

40 D. de gelucksalicheyt, die ick hier, nae u lieder seggen, soude te verwachten hebben.

16

⁴¹ Sy sullen ondervaren [met] de ⁴² hant-boomen des grafs, ⁴³ alsser ruste ⁴⁴ 'tsamen ^d in het stof wesen sal.

41 T.w. de verwachtinge, ende het aenschouwen der selver; ofte hy gebruyckt het getal van vele, om daer onder te begrijpen allerley hope, ende verwachtinge, die dit tegenwoordige leven aengaet.

42 D. met de bare, daer mede het doode lichaem ter aerde gedragen wort. And. in 't graf. and. tot de grendelen des grafs. D. in de macht ende gewelt des grafs.

43 Ofte, aengesien [mijne] ruste t' samen in het stof wesen sal, te weten, korts, ofte haestelick: dat is, aengesien ick korts in't graf sal varen, ende ick geene ruste, dan daer, hebben en sal.

44 T.w. met andere overledene menschen.

d Iob 3.17, 18, 19. ende 30.23, 24.