Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxxvj. Capittel.

Ioahaz wort Coninck in sijns vaders plaetse, vers 1, 2. wort afgeset door den Coninck van Egypten, ende daer henen wech-gevoert, 3. die in sijne plaetse stelt sijnen broeder Eliakim, ende naemt hem Iojakim, 4. de selve is godtloos, ende wort van Nebucadnezar gevanckelick nae Babel gevoert, 5. Sijn sone Iojachin volgt hem in sijn rijcke, godtloosheyt, ende gevanckenisse, 9. Zedekia, die hem succedeert, is de selve gelijc, 11. Om deser, ende des volcks sonden wort Ierusalem van de Chaldeen verstoort, ende de Ioden gevanckelick wech-gevoert nae Babel, 14. alwaerse blijven tot op de regeringe van Cyrus, diese verlossinge, ende vryheyt geeft, 22.

1

^a DOe nam het volck des lants ¹ Iehoahaz den sone van Iosia,

a 2.Reg. 23.30.

1 Oock genaemt, nae eeniger gevoelen, Iohanan. 1.Chron. 3.15. ende Sallum. Ier. 22.11. ende Ioahaz, hier ende in het volg. vers.

[fol. 215r]

ende ² maeckten hem Coninck in sijns vaders plaetse te Ierusalem.

2 Tot welcken eynde sy hem oock salfden, 2.Reg. 23.30. Van de reden hier van, siet aldaer in de aenteeck. Siet oock 2.Reg. 11. op vers 12.

2

³ Drie-en-twintich jaer was Ioahaz out, als hy Coninck wert, ende hy regeerde drie maenden te Ierusalem.

3 Hebr. een soon van drie en twintich jaer.

3

Want de Coninck van Egypten ⁴ sette hem af te Ierusalem: ⁵ ende hy leyde het lant een boete op van hondert talenten silvers, ende een talent gouts.

4 Ende voerde hem gevanckelick wech nae Ribla. Siet 2.Reg. 23.33. ende de aent. daer op.

5 Siet van desen schattinge oock 2.Reg. 23. op vers 33.

4

Ende de Coninck van Egypten maeckte ⁶ sijnen broeder Eliakim Coninck over Iuda, ende Ierusalem, ende ⁷ veranderde sijnen naem in Iehojakim: maer sijnen broeder Ioahaz nam Necho, ende bracht hem ⁸ in Egypten.

6 Den broeder van Ioahaz: gelijck stracks in dit vers volgt.

7 Hebr. hy wendde, ofte, keerde om. Hy toonde daer mede de macht ende het gebiet, dat hy over hem verklaerde te hebben. Siet 2.Reg. 23. op vers 34.

8 Ende is oock daer gestorven, 2.Reg. 23.34. gelijck van Ieremia was voorseyt geweest, capit. 22. vers 12. alwaer hy nae sommiger gevoelen, Sallum geheeten wort.

5

⁹ Vijf-en-twintich jaer was Iehojakim out, als hy Coninck wert, ende regeerde elf jaer te Ierusalem: ende hy dede dat quaet was inde oogen des HEEREN sijnes Godts.

9 Hebr. een sone van vijf-en-twintich jaer. Siet de verklaringe van dit vers 2.Reg. 23. op vers 36.

6

^b Nebudcadnezar de Coninck van Babel tooch tegen hem op, ende bondt hem met twee kopere ketenen, ¹⁰ om hem te voeren nae Babel.

b 2.Reg. 24.1.

10 Doch, nae sommiger gevoelen, en soude hy te Babel niet gekomen zijn, maer onder wege gestorven, volgende de prophetie van Ieremias, Capittel 22. versen 18, 19.

7

Nebucadnezar bracht oock vande vaten des Huyses des HEEREN, nae Babel: ende steldese in sijnen Tempel te Babel.

8

Het overige nu vande geschiedenissen Iehojakims, ende sijne grouwelen, die hy dede, ende ¹¹ wat aen hem gevonden wert; siet, dat is geschreven in het boeck der Coningen Israëls, ende Iuda: ende ¹² Iehojachin sijn sone wert Coninck in sijne plaetse.

11 Verst. sijne andere grouwelicke, soo openbare, als heymelicke sonden: ofte verstaet sijnen afval, ende rebellie tegen den Coninck Nebucadnezar, die hy heymelick voor-genomen hadde, ende om welcker wille Nebucadnezar sijn krijchs-volck tegen hem gesonden hadde, 2.reg. 24.1, 2.

12 Anders genaemt Iechonia. 1.Chron. 3.16. ende uyt verachtinge Conia. Ier. 22.24.

9

^{c 13} Acht jaer was Iehoiachin out, als hy Coninck wert, ende regeerde drie maenden ende tien dagen, te Ierusalem: ende dede dat quaet was in de oogen des HEEREN.

c 2.Reg. 24.8.

13 Hebr. een soon van acht jaren. Daer staet 2.Reg. 24. vers 8. dat hy achtien jaer out was, doe hy Coninck wert. Het welcke te verstaen is van den tijt, in den welcken hy alleene, ende met volle macht geregeert heeft. Maer dat hier staet, is te verstaen van den tijt, in den welcken hy met ende onder sijnen vader in de regeringe geweest is. Siet van dese vergelijckinge oock 2.Reg. 24. op vers 8.

10

^d Ende met de wederkomste ¹⁴ des jaers sondt de Coninck Nebudcadnezar henen, ende liet hem nae Babel halen, met ¹⁵ de kostelickste vaten van het Huys des HEEREN: ende ^e hy maeckte ¹⁶ sijnen broeder ¹⁷ Zedekia Coninck over Iuda, ende Ierusalem.

d Dan. 1.1, 2.

14 Niet sijner regeringe, want hy en heeft geen jaer geregeert, dan alleen drie wintersche maenden, ende tien dagen: maer des loopenden jaers, het welcke nu om was, als de Lente begon met de gelijckheyt der dagen ende nachten. Vergel. 2.Sam. 11.1. ende de aenteeck.

15 Hebr. vaten der begeerlickheyt. Want de kostelicke dingen seer begeert worden, alsoo ond. vers 19. ende bov. 32. vers 27.

e 2.Reg. 24.17. Ierem. 37.1.

16 D. sijnen bloet-verwant: T.w. sijnen oom, sijns vaders broeder, sone van Iosias. 2.Reg. 24.17. 1.Chron. 3.15. Ier. 1.3. Vergel. Gen. 13.8. ende d'aenteeck.

17 Hebr. Tsidkia. oock genaemt Mathania, 2.Reg. 24.17.

11

¹⁸ Een-en twintich jaer was Zedekia out, als hy Coninck wert, ende regeerde elf jaer te Ierusalem.

18 Hebr. een soon van een-en-twintich jaer.

12

^f Ende hy dede dat quaet was in de oogen des HEEREN sijnes Godts: hy en verootmoedichde sich niet voor het aengesicht des Propheten Ieremia, [sprekende] ¹⁹ uyt den mont des HEEREN.

f Ierem. 52.2, 3.

19 Dat is, uyt het bevel, dat hy van Godt ontfangen hadde, Ierem. 1.7, etc.

13

Daer toe wiert hy oock afvallich tegen den Coninck Nebucadnezar, die ²⁰ hem be-eedicht hadde by Godt: ende verhardde sijnen necke, ende ²¹ verstockte sijn herte, dat hy sich niet en bekeerde tot den HEERE den Godt Israëls.

20 D. eenen eedt der opgeleyder, ende beloofder trouwe hem afgenomen.

21 Siet van dit woort Deut. 2.30.

14

Oock ²² maeckten alle Overste der Priesteren, ende het volck, der overtredingen seer veel, nae alle grouwelen der Heydenen: ende sy verontreynichden het Huys des HEEREN, dat hy ²³ geheylicht hadde te Ierusalem.

22 Hebr. vermenichvuldichden overtredinge te overtreden. ofte, door overtredinge te overtreden. Dat is hier, gantsch seer te overtreden. Alsoo dienst dienen, is met groote sorge, ende arbeyt dienen. Gen. 30.26. Soo oock lust lusten, ofte met lust belust, ofte bevangen te zijn, is seer belust te zijn, Num. 10.4. item, yver yveren, ofte, met yver yveren, is seer yveren, Num. 25.11. met begeerte begeeren, seer begeeren, Luc. 22.15, etc.

23 D. bescheyden, ende verordent hadde, op dat daer in het teecken sijner heyliger tegenwoordicheyt, ende de oeffeninge van sijnen heyligen Godes-dienst plaetse soude hebben. Vergel. Levit. 8.10. ende de aenteeck.

15

Ende de HEERE de Godt harer vaderen sondt tot haer door de hant sijner ²⁴ Boden, ²⁵ vroech op zijnde, om [die] te senden: want ²⁶ hy verschoonde sijn volck, ende sijne wooninge.

24 D. sijner Propheten, die in den tijt van de Historie deses boecks geleeft hebben, welcker voorneemste waren: Ahia de Siloniter, Semaia, Ieddo, anders Oded, Azaria, Iehu, Elias, Micha, Eliseus, Ionas, Hoseas, Amos, Iesaias, Micha de Morastiter, Ioël, Nahum, Habakuk, Ieremias, de Prophetesse Hulda, Zephanias, Abdias, Ezechiel.

25 Hebr. vroech opstaende, ende sendende. Dat is, met groote sorchvuldicheyt, neersticheyt, ende aenhoudinge sendende, ja met den alder eersten, soo haest als sy begonnen tot afgoderye te vervallen.

26 D. hy en wilde sijne straffe niet verhaesten, zijnde lanckmoedich, ende traech tot toorn, ende daerom sijne Propheten doorgaens tot hen sendende, op dat sy hen bekeeren, ende alsoo de gedreychde straffe ontgaen mochten.

16

Maer sy spotteden met de Boden Godts, ende verachteden sijne woorden, sy verleydden haerselven ²⁷ tegen sijne Propheten: tot dat de grimmicheyt des HEEREN tegen sijn volck opginck, datter geen ²⁸ heelen aen en was.

27 D. alsoo dat sy haer tegen de Propheten stelden, ende die vervolchden: ofte, tegen de Propheten, D. tegen de vermaninge ende waerschouwinge der Propheten. And. sy hielden haer verleydt door de Propheten. D. sy maeckten sich selven wijs, ende gaven voor, dat de Propheten met bedroch, ende valscheyt omgingen. ofte, sy wilden verleyt worden door sijne Propheten. D. sy en wilden niet, dat de Propheten haer dreygen, ofte straffen souden, maer dat sy hen alles goets toeseggen souden, gelijck hier over de Propheten dickwils klagen, ofte, sy sprongen met de Propheten om. D. sy beschimptense, ende bespottedense, ende lietense loopen, ende en vraechden nae haer seggen niet, datse daer op souden acht genomen hebben.

28 D. geen helpen, ende dat, om dat het volck sich ter eender zijde niet en beterde, ende ter ander zijde Godts rechtveerdicheyt vereyschte, dat hare onbekeerlickheyt gestraft soude worden. 'T is eene gelijckenisse genomen van de krancke lichamen, die niet geneselick en zijn. Vergelijckt bov. 21.18.

17

Want hy dede tegens hen opkomen ²⁹ den Coninck der ³⁰ Chaldeen, die hare jongelingen met den sweerde in het Huys hares ³¹ Heylichdoms doodde, ende ³² hy en verschoonde de ³³ jongelingen niet, nochte de maechden, de oude, nochte de stock-oude: ³⁴ hy gafse alle in ³⁵ sijne hant.

29 Naeml. Nebucadnezar.

30 Siet 2.Reg. 24. op vers 2.

31 Verst. den Tempel, dien sy ontreyniget hadden. bov. vers 14.

32 T.w. de Coninck van Babel, ofte oock wel, de Heere en verschoonde niet, gelijck hy gedreycht hadde in sijne wet. Siet een sommier hier van, Deut. 32. versen 22, 23, 24.

33 In't Hebr. staen dese woorden in't eenvoudich getal, Iongelinck, Maecht, etc.

34 Naeml. Godt de Heere.

35 Naeml. des Conincks van Babel.

18

Ende alle vaten van het Huys Godts, de groote, ende de kleyne, ende de schatten van het Huys des HEEREN, ende de schatten des Conincks, ende sijner Vorsten; dit alles voerde ³⁶ hy nae Babel.

36 Naeml. de Coninck Nebucadnezar.

19

Ende ³⁷ sy verbrandden het Huys Godts, ende sy braken den muer Ierusalems af, ende alle de palleysen ³⁸ daer van verbrandden sy met vyer; verdervende oock alle ³⁹ kostelicke vaten desselven.

37 Naeml. de Chaldeen.

38 T.w. van de stadt Ierusalem.

39 Of, kostelick gereetschap. Hebr. vaten der begeerte: gelijck bov. vers 10.

20

Ende ⁴⁰ wie overgebleven was vanden sweerde voerde, hy wech nae Babel, ende sy werden hem, ende ⁴¹ sijnen sonen tot knechten, ⁴² tot het regeren des Coninckrijcks van Persen:

40 Hebr. Het overgeblevene, ofte, overblijfsel van den sweerde. Dat is, die in de oorloge door het geweer niet omgecomen en waren.

41 Naeml. Nebucadnezars sonen: verstaet sijnen sone Evilmerodach, ende deses nacomelinck Belsazar, Ierem. 27.7.

42 D. tot dat Cyrus Babel ingenomen, ende alsoo de Monarchie van den Chaldeen totten Persen gebracht hadde; het welcke geschiet is, nae sommiger rekeninge, ontrent het jaer der scheppinge 3434.

21

Op dat het woort des HEEREN vervult wierde, ⁴³ door den mont van Ieremia, tot dat het lant aen sijne Sabbathen ⁴⁴ een welgevallen hadde: het rustede ⁴⁵ alle de dagen der verwoestinge, tot dat de ^g tseventich jaren vervult waren.

43 Siet capit. 25.11, etc. in sijne Prophetie.

44 Siet Lev. 26.34, 35. ende de aenteeck.

45 D. den gantschen tijt, dien de Ioden in Babel gevangen werden gehouden, namelick 70 jaren, gelijck Ieremias voorseyt hadde, Ier. 25.11, 12. ende 29.10.

g Ierem. 25.12. ende 29.10.

22

⁴⁶ Maer in 't ⁴⁷ eerste jaer van Cores Coninck van Persen, op dat volbracht wierde het ^h woort des HEEREN, door den mont van Ieremia; verweckte de HEERE den ⁴⁸ geest van Cores Coninck van Persen, dat hy eene ⁴⁹ stemme liet doorgaen door sijn gantsche Coninckrijcke, selfs oock in geschrifte; seggende:

46 Dit vers, ende het navolgende, worden vast van woorde te woorde verhaelt in het begin des boecks Ezrae. Daer uyt sommige besluyten, dattet Ezra zy geweest, die door ingevinge des H. Geests, dese twee boecken der Chronijcken soude geschreven hebben.

47 T.w. sijner Monarchie. Siet Ezr. 1. op vers 1.

h Ezr. 1.1. Ierem. 25.12. ende 29.10.

48 Siet 2.Reg. 19. op vers 7.

49 D. uytroepinge. alsoo Exod. 36.6. Ezr. 1.1.

23

Soo seyt Cores Coninck van Persen: De HEERE de Godt des Hemels heeft my alle Coninckrijcken der aerde gegeven; ende hy heeft my ⁵⁰ bevolen hem een Huys te bouwen te Ierusalem, dewelcke in Iuda is: wie is onder u lieden van al sijn volck? De HEERE sijn Godt zy met hem, ende hy trecke op.

50 Siet Ezr. 1. op vers 2.

Eynde des tweeden Boecks der Chronijcken.