Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxiij. Capittel.

Ioas 7 jaren out zijnde, wort door beschickinge van Iojada, Coninck, vers 1, etc. Athalia gedoodt, 12. Het verbondt tusschen den Heere, ende den Coninck met sijn volck wort vernieut, 16. de afgoderije geweert, 17. de kerckelicke order herstelt, 18. ende de Coninck met vreuchde in sijn huys gebracht, 20.

1

¹ DOch in 't ² sevenste jaer versterckte sich Iojada, ende nam de Overste der honderden, Azaria den sone Ierohams, ende Ismaël den sone Iohanans, ende Azaria den sone Obeds, ende Maaseja den sone van Adaia, ende Elisaphat den sone van Sichri, met hem in een verbondt.

1 Siet dese Historie oock met eenige verclaringen, 2.Reg. 11.4, etc. alwaer sy eerst beschreven is.

2 T.w. na dat Ioas de sone des Conincx van Iosabath sijne moeye was versteken geweest, op dat hy van sijne groot-moeder Athalia niet vermoort en souden worden. want hy was ses jaren verborgen in den Tempel, bov. 22.12. het jaer daer na is dit geschiet: in het welcke Ioas oock seven jaren out was, ond. 24.1.

2

Die togen om in Iuda, ende vergaderden ³ de Leviten uyt alle steden van Iuda, ende de hoofden der vaderen ⁴ Israëls: ende sy quamen nae Ierusalem.

3 Merckt dat tweederley persoonen vergadert wierden, 1. de Leviten, die in den dienst der kercke waren.
2. de hoofden der vaderen, dat is, der vaderlicke huysgesinnen. Verst. de voorneemste, ende outste der gemeynte.

4 D. van Iuda, ende Benjamin, mitsgaders der steden Israels daer onder sorterende. Vergel. hier met bov. cap. 15.17. ende cap. 21.2. ende de aenteeck.

3

Ende die gantsche gemeente maeckte een Verbont in het Huys Godts met den Coninck: ende ⁵ hy seyde tot hen; Siet, de sone des Conincks sal Coninck zijn, ^a gelijck als de HEERE vande sonen Davids gesproken heeft.

5 N. de Overpriester Iojada.

a 2.Sam. 7.13. 2.Chron. 21.7.

4

^b Dit is de sake, die ghy doen sult: Een derde deel van u, die op den Sabbath ingaen, van den Priesteren, ende van den Leviten, sullen tot poortiers ⁶ der dorpelen zijn.

b 2.Reg. 11.5, etc.

6 And. Sippim. houdende het voor den name van een poorte. siet 2.reg. 11. op vers 6.

5

Ende een derde deel sal zijn aen het huys de Conincks; ende een derde deel aen de ⁷ fondament-poorte: ende ⁸ al het volck sal inde ⁹ Voorhoven zijn van het Huys des HEEREN.

7 De voorneemste poorte des Tempels, staende tegen 't Oosten, ende genaemt de Poorte des fondaments. om datse de onderste was, staende op des Tempels grontvestinge, aen het grootste, ende onderste Voorhof. Sy wort oock geheeten de poorte Sur, 2.Reg. 11.6. ende de hooge poorte, 2.Reg. 15.35. Item, de Schoone poorte, Actor. 3.2.

8 Verst. de andere Leviten, die alsdan de ordinare wacht niet en hadden, mitsgaders het gemeene volck.

9 D. in het uyterste, ende groote Voorhof, genaemt het Voorhof des volcks, om dat de gemeente daer in vergaderde; ende wort hier gestelt in't getal van velen, om de verscheydene deelen, die het hadde. Soo wort oock de Tempel Heylichdommen genoemt, om dat hy bestont uyt verscheydene deelen, Levit. 26.31.

6

Maer dat niemant en kome in ¹⁰ het Huys des HEEREN, dan de Priesteren, ende de Leviten, die dienen; die sullen ingaen, want sy zijn ¹¹ heylich; maer al het volck sal ¹² de wacht des HEEREN waernemen.

10 Verstaet het voorste deel van het Huys des Heeren, genaemt het Heylige, 1.Reg. 8.10.

11 Hebr. Heylicheyt, dat is, tot eenen heyligen dienst af-gesondert. Alsoo Num. 16.5. ende Ezr. 8.28.

12 T.w. om de gene, die met gewelt souden willen in-breken, met gewelt uyt te houden. Ofte, sal de wacht des Heeren waernemen. D. het bevel des Heeren, blijvende in't Voorhof sonder in't heylige te komen.

7

De ¹³ Leviten nu sullen den Coninck rontom omcingelen, een yeder met sijne wapenen in sijne hant, ende die ¹⁴ tot het Huys inkomt, sal gedoodt werden: doch weest ghylieden by den Coninck, ¹⁵ als hy inkomt, ende ¹⁶ uytgaet.

13 Naeml. die, de welcke op den Sabbath uyt-gingen: dat is, die haren werck-dienst ge-eyndiget hadden, 2.Reg. 11.7.

14 D. in den Tempel, tusschen de ordeningen, ende gelederen der gestelder wacht, 2.Reg. 11.8.

15 T.w. in den Tempel, ond. vers 11.

16 T.w. uyt den Tempel, ond. vers 20.

8

Ende de Leviten, ende gantsch Iuda deden nae alles, dat de Priester Iojada geboden hadde; ende ¹⁷ sy namen een yeder ¹⁸ sijne mannen, die op den Sabbath inquamen, met de gene, die op den Sabbath uytgingen: want de Priester Iojada en hadde de ¹⁹ verdeelingen geen verlof gegeven.

17 Naeml. de Overste der honderden, van de welcke siet bov. vers 1. ende vergelijckt 2.Reg. 11.9.

18 T.w. die hen uyt den Leviten van den Overpriester Iojada toe-bestelt waren.

19 Siet van dese verdeelingen, 1.Chron. 23. 24. 25. 26. capitt. uyt dese en mochte niemant scheyden, dan hebbende sijn af-scheyt, ende verlof: het welcke Iojada nu den afgaenden niet en heeft gegeven, op datter dobbel wacht soude zijn, om dese sake uyt te voeren.

9

Voorder gaf de Priester Iojada den Oversten der honderden de spiessen, ende de rondassen, ende de schilden, ²⁰ die des Conincks Davids geweest waren, die inden Huyse Godes waren.

20 Siet 2.Reg. 11. op vers 10.

10

Ende hy ²¹ stelde al het volck, ende een yeder met sijn ²² geweer in sijne hant,

21 Te weten, op dat niemant in het Voor-hof der Priesteren, ofte in 't Heylige met gewelt in-breken en soude. Vergel. hier mede boven het eynde van het 6. vers.

22 Het woort in den oorspronck beteeckent eygentlick sulck geweere, datmen uyt de hant nae yemant werpt, om hem daer mede te beschadigen.

[fol. 208r]

vande rechter zijde van het Huys, tot de slincker zijde van het Huys, nae den ²³ Altaer, ende nae het ²⁴ Huys, by den Coninck rontom.

23 Verst. den brant-offer-altaer, die in 't Voorhof der Priesteren stont.

24 Het Heylige.

11

Doe brachten sy des Conincks sone ²⁵ voort, ende setteden hem de ²⁶ kroone op, ende [gaven hem] het ²⁷ getuygenisse, ende sy maeckten hem Coninck: ende Iojada, ende sijne sonen salfden hem, ende seyden; ²⁸ De Coninck leve.

25 T.w. uyt sijne kamer, daer in hy nu ses jaren was versteken geweest, bov. 22.11.

26 Een hooft-cieraet der Coningen, 2.Sam. 1.10. Psal. 89.40. ende 132.18.

27 Siet 2.Reg. 11. op 't vers 12.

28 Vergel. 1.Sam. 10.4. 1.Reg. 1.39.

12

Doe nu Athalia hoorde de stemme des volcks, dat toeliep, ende den Coninck roemde, quam sy tot het volck, in het Huys des HEEREN.

13

Ende sy sach toe; ende siet, de Coninck stont ²⁹ by sijnen pilaer, aenden ³⁰ inganck; ende de ³¹ Overste, ende ³² de trompetten waren by den Coninck; ende al het volck des lants was blijde, ende ³³ blies met trompetten; ende de Sangers ³⁴ warender met musicale instrumenten, ende gaven te kennen, datmen ³⁵ lof-singen soude: doe verscheurde Athalia hare kleederen, ende sy riep; Verraet, verraet.

29 Alwaer het Coninclick gestoelte was; van het welcke siet oock 1.Reg. 11. op vers 14. ende boven 6. op vers 13.

30 T.w. van 't binnenste Voor-hof, genoemt het Voor-hof der Priesteren, boven 4.9. item het nieuwe Voor-hof, bov. 20.5. Siet van het selve breeder, 1.Reg. 6. op vers 36.

31 Namelick, des Iodischen volcks.

32 D. de Trompetters.

33 Te weten, door de Priesteren, dien dat werck eygentlick toequam, gelijck dit blijckt uyt de wet, Num. 10.8. ende uyt de exempelen, 1.Chro. 15.24. ende bov. 5.12. ende 7.6.

34 Ofte, [waren blijde] welck woort voor gaet, ende nu weder van nieuws kan ingepast worden.

35 N. den Heere.

14

Maer de Priester Iojada bracht de Overste der honderden, die over het heyr gestelt waren, uyt, ende seyde tot hen; Brengtse uyt tot buyten ³⁶ de ordeningen, ende diese volgt sal met den sweerde gedoodt worden: want de Priester hadde geseyt, Ghy en sultse in het Huys des HEEREN niet dooden.

36 Siet 2.Reg. 11. op vers 8.

15

Ende ³⁷ sy leyden de handen aen haer, ende sy ginck ³⁸ nae den in-ganck van de peerts-poorte, nae het huys des Conincx: ende sy dooddense daer.

37 And. Sy maeckten haer plaetse. ofte, sy bestelden aen haer zijd-wachte. ofte, sy gaven haer plaetse: Te weten, om uyt den Tempel te gaen.

38 Siet 2.Reg. 11. op vers 16.

16

Ende Iojada maeckte een verbondt tusschen ³⁹ hem, ende tusschen al het volck, ende tusschen den Coninck; datse den HEERE tot een volck souden zijn.

39 N. den Heere: gelijck dit af te nemen is, uyt 2.Reg. 11.17. ende hier uyt het eynde deses vers And. tusschen sich, ofte, hem selven, etc. verstaende dat Iojada, 'tvolck, ende den Coninck t'samen sich verbonden hebben, datse den Heere tot een volck souden zijn. siet diergel. Ios. 24.25.

17

^c Daerna ginck al het volck in het huys Baals, ende braken dat af, ende sijne altaren, ende sijne beelden verbrakense: ende Matthan den Priester Baals ^d sloegense doot voor de altaren.

c 2.Reg. 11.18

d Deut. 13.9.

18

Iojada nu bestelde de ampten in den Huyse des HEEREN, onder de hant der Levitische Priesteren, ^e die David in het Huys des HEEREN afgedeelt hadde, om de brand-offeren des HEEREN te offeren, gelijck in de ^f Wet Mose geschreven is, met blijschap, ende met gesanck; ⁴⁰ nae de instellinge Davids.

e 1.Chron. 23. 24, 25. 26. capittelen.

f Levit. 1.3.

40 Hebr. nae de handen Davids, D. gelijck David door de ingevinge van Godes Geest ingestelt, ende der Gemeente Godes overgegeven, ende nagelaten hadde. alsoo ond. 29.27. ende Ezr. 3.10.

19

Ende hy stelde de poortiers aen de poorten van het Huys des HEEREN: op dat niemant in eenich dinck onreyn zijnde, in en quame.

20

Ende hy nam de Overste der honderden, ende de ⁴¹ Machtige, ende die heerschappye hadden onder den volcke, ende al het volck des lants, ende bracht den Coninck van het Huys des HEEREN af, ende quamen door het midden ⁴² der hooger-poorte, in het Huys des Conincks: ende sy setteden den Coninck op den throon des Coninckrijcks.

41 Ofte, heerlicke, aensienlicke, voortreffelicke.

42 Sommige verstaen hier door, de meeste, ende de voorneemste poorte van't Conincklicke huys, aen de welcke de trawanten des Conincx de wacht hielden, ende daerom de poorte der trauwanten genoemt wort, 2.Reg. 11.19. in desen sin moet dese poorte onderscheyden worden van de poorte des Tempels, waer van bov. vers 5. Siet d' aenteeck. aldaer.

21

Ende al het volck des lants was blijde, ende de stadt wert stille; na dat sy Athalia met den sweerde gedoodet hadden.