Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxij. Capittel.

Een seer heerlick lof en danck-liedt Davids, waer in hy met alle cracht sijns geestes sijnen Godt ten hoochsten roemt, seer levendich afmalende sijne uytterste nooden ende perijckelen, daer in hy geweest is van wegen de bittere vervolginge aller sijner vyanden, die hem ’t onrecht gehaet ende steets nae sijn verderf getracht hebben: daer neffens met seer hoochgaende woorden beschrijvende, de onbegrijplicke genade ende almogende hant des Heeren, die hem (zijnde onschuldich, ende in alle oprechticheyt voor hem wandelende) seer wonderbaerlick altijt verlost, verhoogt, alle sijne vyanden gedempt, ende hem tot ruste eyndelick gebracht heeft. Ondertusschen wijst hy door den Prophetischen Geest op het bestandich, eeuwich ende onoverwinlick Coninckrijck onses Heylants Iesu Christi, wiens voorbeelt hy was, betuygende de toecomstige beroepinge der Heydenen tot de gehoorsaemheyt ende gemeenschap des Heeren Christi ende sijner kercke.

1

ENde David sprack de woorden deses Liets tot den HEERE: ten dage als de HEERE hem verlost hadde uyt de hant aller sijner vyanden, ¹ ende uyt de hant Sauls.

1 D. voornemelick uyt Sauls hant, wiens vervolginge de aldergevaerlickste voor David was. Vergel. Marc. 16.7.

2

Hy seyde dan: ^{a 2} De HEERE is my mijne ³ steenrotze, ende mijn borcht, ende mijn uythelper:

a Psal. 18.2. etc.

2 Verg. met dit liet den 18. Psalm.

3 Siet Deut. 32. op vers 4. ende 31. Alsoo ond. vers 47.

3

⁴ Godt is mijne rotze, ^b ick sal op hem ⁵ betrouwen: mijn schilt ende den ⁶ hoorn mijns heyls, mijn ⁷ hooch-vertreck, ende mijne toevlucht, mijn verlosser, van gewelt hebt ghy my verlost.

4 Hebr. Godt mijns rotz-steens.

b Hebr. 2.13.

5 Ofte, tot hen toevlucht nemen: alsoo vers 31. Vergel. Ruth 2. op vers 12.

6 D. die my met sijne stercte voorvecht, beschermt ende behoudt: Eene gelijckenisse genomen van de beesten, die haer met de hoornen verweeren ende beschermen. Vergel. Num. 23.22. ende 24.8. Deut. 33. op vers 17.

7 Hebr. eyg. hoochte, hooge-plaetse. Als eene hoochte, daer ick my berge ende versekert ben. Dese ende andere gelijckenissen zijn genomen van de middelen, diemen doe gebruyckte om sich voor der vyanden gewelt te bergen ende te beschermen, als op rotzen, hoochten, torens, borchten, vestingen, etc.

4

Ick ⁸ aenriep den HEERE ⁹ die te prijsen is, ende ick wert verlost van mijne vyanden.

8 Hebr. eyg sal aenroepen: ende soo dickwijls in ’t volgende. De Hebreen gebruycken veel in’t verhalen van gepasseerde geschiedenissen, woorden, die andersins eygentlick den toekomenden tijt beteeckenen: gelijck syse somtijts oock gebruycken voor den tegenwoordigen tijt, ofte yets, dat doorgaens ende gewoonlick geschiet.

9 Ofte, gepresenen.

5

Want ¹⁰ baren des doots hadden my omvangen: beken ¹¹ Belials verschrickten my.

10 Met dese seer schoone, hooch-gaende verbloemde redenen wil David seggen, sijne nooden sodanich geweest te zijn, dat hy sonder Godts wonderlicke ende krachtige verlossinge een verlooren man ware geweest.

11 D. van heyloos. ende ondeugende gespuys, ofte, des Duyvels ende sijner instrumenten. Siet Deut. 13. op vers 13.

6

Banden der ¹² helle omringden my: stricken des doots bejegenden my.

12 Ofte, des grafs: D. benaeutheden, die den doot dreygden. And. Smerten der helle.

7

Als my bange was, aenriep ick den HEERE, ende riep tot mijnen Godt: ende hy hoorde mijne stemme uyt ¹³ sijn palleys, ende mijn geroep ¹⁴ [quam] in sijne ooren.

13 D. uyt den Hemel, van waer hy de volgende wonderen tot Davids verlossinge beschickte. And. Tempel, D. Tabernakel. siet Psal. 5. op vers 8.

14 Dit woort is hier ingevoecht uyt Psal. 18.7.

8

Doe ¹⁵ daverde ende beefde de aerde,

15 Dit is eene figuerlicke beschrijvinge van aerdbevinge ende schrickelicke tempeesten, waer door Godt, van David aengeroepen zijnde, voor hem ende sijn volck tegen de vyanden gestreden heeft. Vergel. Iud. 5. op vers 20, 21. Psal. 29.5, 6, 7, etc. ende 144.5, 6, 7. van fondamenten, pilaren, ende krachten des Hemels, siet Iob 26. op vers 11.

[fol. 151v]

de fondamenten des hemels beroerden sich, ende daverden, om dat ¹⁶ hy ontsteken was.

16 Hebr. om dat hem ontsteken was, te weten, de toorn.

9

Roock ginck op van sijner neuse, ende een vyer uyt sijnen mont verteerde, kolen werden ¹⁷ daer van aengesteken.

17 Ofte, van hem, te weten, den Heere.

10

Ende hy booch den Hemel, ende ¹⁸ daelde neder, ende donckerheyt was onder sijne voeten.

18 Menschelick van Godt gesproken, ten aensien sijner werckingen in de lucht, waer door hy sijne bysondere tegenwoordicheyt bewijst, met storm-winden, slach-regen, donder, blixem, hagel, etc. als volgt.

11

Ende hy voer op eenen ¹⁹ Cherub, ende vlooch: ende wert gesien op de vleugelen des wints.

19 D. Engel (siet Genes. 3. op vers 24) waer door de Engelsche heyrscharen worden verstaen, die Godt tot sijnen dienst gebruyckt nae sijn believen.

12

Ende hy settede duysternisse rontom sich tot tenten; eene ²⁰ t’ samenbindinge der wateren, wolcken des Hemels.

20 Inde dicke swarte wolcken houdt Godt de wateren als t’samen gebonden, ontbindende ende neder-stortende de selve als het hem belieft. Siet Iob 26.8.

13

²¹ Van den glantz voor hem henen, werden kolen des vyers aengesteken.

21 Beschrijvinge des blixems, als vers 10.

14

De HEERE donderde van den Hemel, ende de Alderhoochste gaf sijne ²² stemme.

22 ’Tgeluyt der donderslagen. Siet Psal. 29. op vers 3.

15

Ende hy sondt pijlen uyt ende verstroydese; blixem, ende ²³ verschricktese.

23 Ofte, versloechse, verdeedse, te weten, de vyanden.

16

Ende de diepe ²⁴ kolcken der Zee werden gesien, de gronden der werelt werden ontdeckt, door het ²⁵ schelden des HEEREN, van het geblaes des wints ²⁶ sijner neuse.

24 Van de schrickelicke tempeesten, als volcht.

25 Siet Psal. 9. op vers 6.

26 Ofte, sijns toorns. Godts toorn wort alsoo beschreven, by gelijckenisse van menschen genomen. Vergel. Iob 4.9. Psal. 74. op vers 1.

17

Hy ²⁷ sondt van der hoochte, hy nam my; Hy trock my op uyt ²⁸ groote wateren.

27 T.w. sijne hulpe, ofte sijne H. Engelen: ofte, hy stack uyt, te weten, sijne rechterhant, als wanneermen yemant van boven aengrijpt ende uyt waters noot optreckt.

28 Ofte, vele, geweldige wateren, dat is, uyt diepe nooden ende benautheden, in dewelcke ick als versoncken was, die my als een stercke water-vloet overvielen, ende dreychden te versmooren ofte wech te rucken. siet oock dese gelijckenisse Iob 22.11. Psal. 32.6. ende 66.12. ende 69.2, 3. ende 124.4. Iesa. 43.2. Ezech. 26.19, etc.

18

Hy verloste my van mijnen stercken vyant; van mijne haters, om datse machtiger waren dan ick.

19

Sy hadden my bejegent ten dage mijns ²⁹ ongevals; maer de HEERE was my een steunsel.

29 Vergel. 1.Sam. 23, 24, 25, 26. Het Hebr. woort beteeckent verderf, onderganck, dootlick gevaer. Siet Deuter. 32.35. het beteeckent anders, damp, Gen. 2.6. waer by (als oock by duysternisse) de elenden ende perijckelen niet qualick worden vergeleken.

20

Ende hy voerde my uyt in de ruymte, ende ruckte my uyt: want hy hadde lust aen my.

21

De HEERE vergoldt my nae mijne ³⁰ gerechticheyt; Hy gaf my weder nae de ³¹ reynicheyt mijner handen.

30 D. onschult, ofte gerechticheyt mijner sake. want Davids vyanden hadden ongelijck, hatende ende vervolgende hem t’onrechte. Daer hy ter contrarie bekommert was, om sich aen sijne alderbitterste vervolgers, ofte om harent wille, niet te besondigen, als notoirlick aen Saul gebleken is, ende in ’t volgende verhaelt wort. Anders wiste David seer wel, dat hy een sondaer was, ende sijne salicheyt by den Heere, uyt genade, door het beloofde zaet, den Messiam, moeste verkrijgen, volgens sijne eygene veelvoudige bekentenissen, selfs alhier in’t 24. vers Siet bov. cap. 11. ende 12, ende Psal. 51, etc.

31 Siet Genes. 20. op vers 5.

22

Want ick hebbe des HEEREN wegen gehouden, ende en ben mijnen Godt niet ³² godtlooslick afgegaen.

32 And. ick hebbe niet godtlooslick gehandelt [mits afwijckende] van mijnen Godt.

23

Want alle sijne rechten waren voor my, ende sijne insettingen, daer van en weeck ick niet af.

24

Maer ick was oprecht voor hem; ende ick wachtede my voor mijne ³³ ongerechticheyt.

33 Dat ick van de verdorventheyt ende boosheyt, die in my is, niet mochte verleydt worden, om yets onrechts te doen.

25

So gaf my de HEERE weder nae mijne gerechticheyt, nae mijne reynicheyt, ³⁴ voor sijne oogen.

34 D. die hy wel wiste, die hem bekent was.

26

By den goedertierenen houdt ghy u goedertieren, by den oprechten helt houdt ghy u oprecht.

27

By den reynen houdt ghy u reyn, maer by den verkeerden houdt ghy u ³⁵ verdraeyt.

35 Ofte: als een worstelaer, door wonderlicke, onverwachte, ende dickwijls onbegrijpelicke wegen verstrickende, vangende, nedervellende, ende alsoo rechtveerdelick straffende den godloosen, die kromme ende verkeerde wegen tegen u ende de vroome ingaet. And. onsmakelick. D. wederwillich, onlustich, nae ’t gevoelen der gener die verstaen, dat hier een ander woort in ’t Hebreeusch gebruyckt wort, als Psal. 18.27. Vergel. voorts Levit. 26.24, 27, 28.

28

Ende ghy verlost het bedruckte volck; maer uwe oogen zijn tegen de ³⁶ hooge, ghy sultse vernederen.

36 D. hoochmoedige, hoochdragende.

29

Want ghy zijt mijne ³⁷ Lampe, O HEERE; ende de HEERE doet mijne ³⁸ duysternisse ³⁹ opklaren.

37 Ofte, keersse, lanteerne. D. oorsake ende autheur van allen mijnen voorspoet, blijtschap ende troost.

38 D. tegenspoet, droeffenisse, elende. Siet Genes. 15. op vers 12.

39 Hebr. eyg. hy doet mijne duysternisse blincken, hy maecktse blinckende.

30

Want ⁴⁰ met u ⁴¹ loop ick door eene bende; met mijnen Godt spring ick over eenen muer.

40 D. door uwe krachtige hulpe.

41 And. verbreeck, ofte, doorbreeck ick.

31

^{c 42} Godts ⁴³ wech is volmaeckt; ^d de reden des HEEREN is ⁴⁴ doorloutert: ⁴⁵ Hy is een schilt, allen die op hem betrouwen.

c Deut. 32.4. Daniel 4.34. Apocal. 15.3.

42 Hebr. Godt, sijn wech is volmaeckt, And. Godt is volmaeckt [in] sijnen wech.

43 Siet Genes. 18. op vers 19

d Psal. 12.7. ende 119.140. Prov. 30.5.

44 Als een metael, dat van allen schuym ende onsuyverheyt door de konst des goutsmits gesuyvert is. Siet Psal. 12.7.

45 De HEERE.

32

Want ^e wie is Godt, behalven den HEERE? ende wie is een ⁴⁶ rotzsteen, behalven onsen Godt?

e Deuter. 32.39. 1.Sam. 2.2. Psal. 86.8. Iesa. 45.5.

46 Als bov. versen 2, 3.

33

Godt is mijne sterckte ⁴⁷ [ende] kracht; ende hy heeft mijnen ⁴⁸ wech volkomen ⁴⁹ geopent.

47 Ofte, [in’t] heyr.

48 Mijnen pas, dat ick in spijt mijner vyanden hebbe konnen passeren, daer ick scheen besloten te zijn.

49 Hebr. Los gemaeckt.

34

Hy maeckt mijne voeten ⁵⁰ gelijck als der hinden, ende stelt my op mijne ⁵¹ hoochten.

50 Snel ende licht in’t loopen. Vergel. bov. cap. 1.23.

51 Daer ick my op begaf, om tegen mijne vyanden versekert te zijn: gelijck hy ten tijde Sauls dickwijls heeft moeten doen. Andersins kanmen dit vergelijcken met Deut. 32.13. ende 33.29. verstaende dit van de vaste sloten ende borchten, die Godt David heeft doen winnen.

35

Hy ⁵² leert mijne handen ten strijde, so dat een ⁵³ stalen boge met mijne armen verbroken is.

52 D. maecktse bequaem.

53 Ofte koperen.

36

Oock hebt ghy my gegeven ⁵⁴ den schilt uwes heyls, ende [door] u ⁵⁵ verootmoedigen hebt ghy my groot gemaeckt.

54 D. uwen heylsamen, overwinnenden, verlossenden schilt: ofte, u heyl, dat my als een schilt geweest is.

55 D. door ’t kruys, dat my andersins soude hebben moeten bederven, hebt ghy my wonderbaerlick verhoocht, machtich ende groot gemaeckt. And. door u verhooren, dat is, door dien ghy mijn bidden verhoort hebt. Hier voor staet Psal. 18.36. door uwe sachtmoedicheyt.

37

Ghy hebt mijnen ⁵⁶ voetstap ruym gemaeckt onder my; ende mijne enckelen hebben niet gewanckelt.

56 Ofte, ganck, trede, dat ick vryelick ende vastelick in mijnen wech voort ginck, om mijne vyanden te slaen, ende u volck in sekerheyt te stellen: als in’t volgende verklaert wort.

38

Ick ⁵⁷ vervolgde mijne vyanden, ende verdelgdese, ende en keerde niet weder tot dat ickse verdaen hadde.

57 And. Ick sal, etc. ende soo in ’t volgende vers.

39

Ende ick verteerdese, ende doorstackse, datse niet weder opstonden; maer sy vielen onder mijne voeten.

40

Want ghy omgorddet my met kracht ten strijde; ghy deedt onder my nederbucken, die tegen my opstonden.

41

Ende ghy gaeft my den ⁵⁸ necke mijner vyanden, mijner hateren; ende ick vernieldese.

58 Datse voor my vluchteden: ofte, ghy hebt my haren necke als toegehouden, dat ick dien doorhieuw. siet Gen. 49. op vers 8. Exod. 23.27.

42

Sy sagen uyt, maer daer en was geen verlosser; nae den HEERE, maer hy en antwoordde hen niet.

43

Doe vergruysde ickse, als stof der aerden; ick stamptese, ick breyddese uyt als slijck der straten.

44

Oock hebt ghy my uytgeholpen van de ⁵⁹ twisten mijns volcx, ghy hebt my ⁶⁰ bewaert tot een hooft der heydenen: het volck, [dat] ick niet en kende, heeft my gedient.

59 Die Israel hadde, eensdeels met de omliggende Heydensche vyanden, ende nu door mijne overwinningen zijn geeyndicht: anderdeels (daer op dit voornemelick schijnt te sien) met my selven, ten tijde van Saul, Isboseth, Absalom ende Seba, die alle elendichlick zijn omgekomen, ende Israel is my eendrachtelick onderworpen.

60 In soo vele perijckelen, tot het Coninckrijck.

45

⁶¹ Vreemde hebben sich my ⁶² geveynsdelick onderworpen: ⁶³ So haest als [haer] oore [van my] hoorde, hebben sy my gehoorsaemt.

61 Hebr. Sonen. ofte, kinderen eens vreemden: alsoo in ’t volgende vers D. vreemde natien, die van Godt ende sijn volck vreemt zijn, hebben my gehoorsaemheyt ende dienstbaerheyt belooft uyt vreese, hoewel sy ’t van herten niet en meenden.

62 Hebr. hebben my gelogen, gehuychelt, geveynst, als huychelaers by der vroomen voorspoet plegen te doen. Siet Deut. 33. op vers 29.

63 Hebr. Ten gehoore. ofte, met het hooren der oore: soo haest als sy hoorden, wat Godt door my gedaen hadde.

46

Vreemde zijn ⁶⁴ vervallen, ende hebben sich ⁶⁵ aengegordet uyt hare sloten.

64 Als bladeren ende bloemen, die verwelcken ende afvallen.

65 Om my t’ontmoeten uyt hare vasticheden, ofte, zijn al bevende uyt hare beslotene plaetsen gewapent voort-gekomen, zijnde vertsaecht ende vertwijfelende. And. hebben gezittert, als Psal. 18.46. D. zijn al zitterende verloopen.

47

De HEERE leeft, ende ⁶⁶ gelooft zy mijn rotzsteen: Ende ⁶⁷ verhoogt zy Godt, de rotzsteen mijns heyls:

66 Hebr. Gesegent.

67 D. hoochlick geroemt.

48

De Godt, die my ⁶⁸ volkomene wrake geeft, ende de volcken onder my nederwerpt:

68 Hebr. Wraken. D. volkomene wrake.

49

Ende die my uytvoert van mijne vyanden; ende ghy verhoogt my boven de gene die tegen my opstaen, ghy reddet my van den man ⁶⁹ alles gewelts.

69 Hebr. der gewelden, te weten, van Saul, die my met ongelijck ende gewelt gedurichlick heeft na-getracht, ende andere, die met wreveligen opset tegen my zijn opgestaen. siet Psal. 5. op vers 7. ende 140.2, 5.

50

⁷⁰ Daerom sal ick u, ô HEERE, loven onder de ^f Heydenen, ende uwen Name sal ick psalm-singen.

70 Hier propheteert David van de beroepinge der Heydenen tot de gemeenschap des Heeren Christi. Rom. 15.9. Gelijck ontwijflick meer andere dingen in desen Lof-Psalm mede sien op het Coninckrijcke onses Heeren Iesu Christi, wiens voorbeelt David geweest is.

f Rom. 15.9.

51

[Hy is] ⁷¹ een toren der ⁷² verlossingen sijns ⁷³ Conincks, en hy doet goeder-

71 And. die groot maeckt, als Psal. 18.51.

72 Ofte, overwinningen. siet bov. cap. 8. op vers 6.

73 Davids.

[fol. 152r]

tierenheyt aen sijnen ⁷⁴ gesalfden, aen ⁷⁵ David ende aen sijn zaet, ⁷⁶ tot in eeuwicheyt.

74 Vergel. Psal. 2.2.

75 Die een voorbeeldt ende voorvader was (nae den vleesche) onses Heeren Iesu Christi, die oock genoemt is, David. Ier. 30.9. Ezech. 34.23, 24. Hos. 3.5. ende gesproten uyt zijn zaet. Actor. 13.23. Rom. 1.3. hebbende oock sijn eygen geestlick zaet, dat is, de kinderen, die hem Godt gegeven heeft. Hebr. 2.13.

76 Vergel. 2.Sam. 7.12, 13.