Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het vj. Capittel.

David haelt de Arke des verbonts met veel volcks ende groote vreuchde uyt den huyse Abinadabs, vers 1, etc. Uza, de Arke vermetelick aengrijpende, wort van Godt gedoodt, 6. Waer over David bedroeft zijnde, laet de Arke setten in den huyse Obed-Edoms, 8. Haeltse naderhant seer feestelick van daer, huppelt voor de selve, ende wort daerom van Michal veracht, 12. Hy laet de Arke stellen aen haere plaetse, offert Gode, segent ende begiftet ’t volck, 17. wort van Michal bespott, ende verdedigt sich met eenen heyligen yver tegen haer, 20. Michals onvruchtbaerheyt, 23.

1

^{a 1} DAer na versamelde David ² wederom alle uytgelesene in Israël, dertich duysent.

a 1.Chron. 13.5, etc.

1 Vergel. dese historie met 1.Chron. 13. alwaerse wort wederhaelt.

2 ’Tschijnt dat hy te vooren gelijcke versamelinge gedaen hadde, als hy ten strijde soude gaen tegen de Philistijnen: bov. cap. 5.7. etc. ende vers 22. etc. Eenige meynen dat dit siet op de voorgaende versamelinge, waer van bov. cap. 5.1, 3.

2

Ende David ³ maeckte sich op, ende ginck henen met al het volck, dat by hem was, van ⁴ Baalim Iuda, om van daer op te brengen de ⁵ Arke Godes, ⁶ by de welcke de Naem wort aengeroepen, de Naem des HEEREN der heyrscharen, die ⁷ daer op woont tusschen de ⁸ Cherubim.

3 Als hy van Ierusalem tot Baatim Iuda, dat is, Kiriatjearim, gekomen was.

4 Siet 1.Chron. 13.6. ende 1.Sam. 7.1. ende Ios. 15.10, 60.

5 D. die van Gode tot sijnen dienst, ende troost sijns volcx verordineert was.

6 Vergel. Levit. 24. op vers 11. ende Deut. 28. op vers 58. And. wiens (T.w. Godes) naem genoemt wort, de naem etc. Siet wijders, 1.Reg. 18. op vers 15. ende 1.Reg. 8.29.

7 T.w. op de Arke.

8 Siet Genes. 3. op vers 24.

3

Ende sy ⁹ voerden de Arke Godes op eenen ^b nieuwen wagen, ende ¹⁰ haeldense uyt den ^c huyse Abinadabs, dat ¹¹ op eenen heuvel is: Ende Uza ende ¹² Ahio, Abinadabs sonen, leydden den nieuwen wagen.

9 Vergeten hebbende, ofte niet denckende aen het bevel des HEEREN, die geboden hadde, dat de Priesters de Arke souden dragen. Num. 4.14. ende 7.9. ’T schijnt dat sy hier in, het exempel der Philistijnen hebben nagevolcht. Siet 1.Sam. 6.7, 8, etc.

b 1.Sam. 6.7, 8, etc.

10 Hebr. heftense, namense op.

c 1.Sam. 7.1.

11 Op eene hoochte, die by ofte in Kiriath-Iearim was. Hebr. Gibea. Siet 1.Sam. 7.1.

12 Hebr. Achio.

4

Doe sy hem nu uyt den huyse Abinadabs, dat op den heuvel is, met de Arke Godes, wech-voerden, so ginck Ahio ¹³ voor de Arke henen;

13 Om de runderen, die den wagen trocken, te leyden: Siet vers 6. Andere nemen de voorgaende woorden aldus: Als sy nu haer (T.w. de Arke) wech-voerden uyt den huyse Abinadabs, dat op den heuvel was met de Arke Godts. Sommige verstaen het woordeken hem, van Uza, dat sy hem genomen hebben om neffens de Arke te gaen.

[fol. 143r]

5

Ende David, ende het gantsche huys Israëls speelden voor het aengesichte des HEEREN, met allerley [snarenspel] van dennen-houte: als met Harpen, ende met Luyten, ende met Trommelen, oock met ¹⁴ Schellen, ende met Cymbalen.

14 And. Trompen, Cornetten.

6

^d Als sy nu quamen tot aen ¹⁵ Nachons dorsch-vloer, so streckte Uza ¹⁶ [sijne hant] uyt aen de Arke Godes, ende hieltse, want de ¹⁷ runderen ¹⁸ struyckelden.

d 1.Chron.. 13.9.

15 Hebr. Goren Nachon. 1.Chron. 13.9. genaemt Chidons dorsch-vloer.

16 Dese woorden staen, 1.Chron. 13.9.

17 Die den wagen met de Arke trocken.

18 Ofte, traden ter zijden uyt, gleden. And. schuddeden, ontsetteden sich in alle hare leden, als wanneer yemant met beroerte geslagen wert: ofte, schuddeden [de Arke,] datse in perijckel scheen te zijn van af te vallen.

7

Doe ontstack de toorn des HEEREN tegen Uza, ende Godt sloech hem aldaer, om dese ¹⁹ onbedachtsaemheyt: ende hy sterf aldaer by de Arke Godes.

19 Ofte, dese faute, dwalinge, onvoorsichticheyt, vergrijpinge, vermetenheyt. want Godt uytdruckelick bevolen hadde, dat niemant, als de Priesteren, de heylige vaten soude aenroeren, op pene van den doot. Num. 4.15.

8

Ende ²⁰ David ontstack, omdat de HEERE eene scheure gescheurt hadde aen Uza: ende hy noemde de selve plaetse ²¹ Perez-Uza, ²² tot op desen dach.

20 Hebr. aen David ontstack, te weten, sijn gemoet, ofte, de toornicheyt met droeffenisse, over de sonde ende straffe van Uza, door dewelcke dese gemeene blijtschap als gescheurt ende ingebroken was. Siet vorders 1.Chron. 15.2, 13.

21 D. de scheure, ofte, breucke, rete, van Uza.

22 T.w. blijft de selve naem.

9

Ende David ²³ vreesde den HEERE ten selven dage: ende hy seyde; ²⁴ Hoe sal de Arke des HEEREN tot my komen?

23 Verschrickt zijnde, ende ontsiende Godes Majesteyt, heylicheyt, rechtveerdige gestrengheyt, ende yver, en dorst hy niet wyders voortvaren, bekommert zijnde, hoe hy Gode wel-behaechlick dit werck soude mogen voltrecken.

24 Als of hy seyde: ’t schijnt des HEEREN wille noch niet te zijn (vermits dese droevige scheure) dat ickse tot my halen sal: ofte, daer moet noch yets ontbreken, dat ick niet en wete, ende waer van ick Godes openbaringe sal moeten verwachten.

10

David dan en wilde de Arke des HEEREN niet tot sich [laten] verbrengen in de stadt Davids: maer David deedse afwijcken in het huys ²⁵ Obed-Edoms, des ²⁶ Gethiters.

25 Die een Levijt was, van de deurwachters ende sangers. Siet 1.Chron. 15.18, 21. ende 16.38.

26 Van Geth, ofte, Gath, eene Conincklicke hooft-stadt der Philistijnen, onderscheyden (nae sommige caerten) van Gath-Rimmon, nae by gelegen, ende den Levijten toege-eygent, Ios. 21.24, 25. Sommige meynen dat Obed-Edom met David ten tijde van Saul daer henen gevlucht zy. 1.Sam. 21.10. Andere, dat hy in ballingschap aldaer geboren zy. Andere, dat hy van Gath-Rimmon geboortich zy geweest.

11

Ende de Arke des HEEREN bleef in het huys Obed-Edoms, des Gethiters, drie maenden: ^e ende de HEERE segende Obed-Edom ende sijn gantsche huys.

e 1.Chron. 13.14.

12

Doe bootschaptemen den Coninck David, seggende: De HEERE heeft het huys Obed-Edoms, ende al wat hy heeft, gesegent om der Arke Godes wille: So ginck ²⁷ David henen, ende haelde de Arke Godes uyt den huyse Obed-Edoms opwaerts in de stadt Davids, met vreuchde.

27 Soo uyt dese, als oock uyt andere segeningen des HEEREN, die 1.Chron. 14. in ordre verhaelt worden, afnemende ende vertrouwende, dat de HEERE met hem ende sijn volck te vreden was. De maniere van dese inhalinge der Arke wort breeder 1.Chon. 15. beschreven.

13

Ende het geschiedde, als sy, die de Arke des HEEREN ²⁸ droegen, ²⁹ ses treden voort getreden waren; dat ³⁰ hy ossen ende gemest-[vee] offerde.

28 Verst. De Priesters ende de Levijten. Siet 1.Chron. 15.2, 12, 13, 14.

29 Siet 1.Chron. 15.26. And. ses gangen gegaen waren.

30 T.w. David, door de Priesteren: om Godt soo in’t gemeyn voor sijne genade te dancken, als oock in ’t bysonder, datter geene scheure, als vooren, geschiet was, ende de dragers der Arke van Gode gesterckt ende voor ongeval bewaert waren. Dit offeren heeft konnen geschieden op eenen Altaer, die in der haest was opgeworpen, nae ’t bevel Exod. 20.24. Vergel. 1.Chron. 15.26.

14

Ende David ³¹ huppelde met alle macht voor het aengesichte des ³² HEEREN: Ende David was omgordet met eenen ³³ lijnen lijf-rock.

31 Het Hebr. woort komt van Car, ’t welck beteeckent een Lam, ’t welck al voorts gaende huppelt ende springt. Verstaet dit niet vleeschlick, ofte nae de wijse van de kinderen deser werelt, maer uyt enckele heylige, geestelicke vreuchde, die de H. Geest in sijn herte ontstack over de bestellinge des reynen Godts-diensts, ende de Godtlicke voorbeelden ende teeckenen der salichmakende genade onses Heylants Iesu Christi, die uyt sijnen zade soude voortkomen, nae den vleessche.

32 Die boven de Arke tegenwoordich was, ende hem aldaer openbaerde. Siet 1.Sam. 4.4.

33 Hebr. Ephod. D. hy hadde een licht lijnen overkleedt aen. Siet 1.Sam. 2.18. ende dit tot een bewijs sijner demoedicheyt voor den HEERE. Siet versen 21, 22.

15

Also brachten David, ende het ³⁴ gantsche huys Israëls, de Arke des HEEREN op; met gejuych, ende met ³⁵ geluyt der basuynen.

34 Siet 1.Chron. 15.3, 25. ende bov. vers 1.

35 Siet 1.Chron. 15.24.

16

Ende het geschiedde, als de Arke des HEEREN in de stadt Davids quam, dat ³⁶ Michal, Sauls dochter, door de venster uytsach; Als sy nu den Coninck David sach ³⁷ springende ende huppelende voor het aengesichte ³⁸ des HEEREN, ³⁹ verachtede sy hem in haer herte.

36 Siet bov. cap. 2.13, etc.

37 Ofte, sich sterckende, oft (als wy seggen) nae sijn uyterste vermogen, sich daernae settende, ende huppelende. Dat is, met alle macht huppelende, als vers 14.

38 Als bov. vers 14. ende ond. versen 17, 21.

39 Van Davids heylich ende geestelick werck, onheylichlick, vleeschelick oordeelende.

17

Doe sy nu de Arke des HEEREN inbrachten, stelden sy die in hare ^f plaetse, in ’t midden der Tente, die David voor haer ⁴⁰ gespannen hadde: ende David offerde brant-offeren voor des HEEREN aengesichte, ende danck-offeren.

f 1.Chron. 15.1. ende 16.1.

40 Al eer hy henen ginck om de Arke te halen. siet 1.Chron. 15.1. Dit heeft hy door ingeven des H. Geests gedaen, om te dienen ter tijt toe, dat een ander huys des HEEREN mochte worden gebouwt, het welcke hy voornemens was te doen, maer door Godts bevel van Salomo geschiet is. d’andere Tente, van Mose opgericht, is geweest te Silo. 1.Sam. 1.3, etc. ende 14.3. te Nobe. 1.Sam. 21.1. etc. ende te Gibeon. 1.Chron. 16.39, 40.

18

Als David ge-eyndicht hadde het brant-offer ende de danck-offeren te offeren, ^g so ⁴¹ segende hy het volck in den ⁴² Name des HEEREN der heyrscharen.

g 1.Chron. 16.2.

41 Als een Propheet ende Godtsalich Coninck wenschte hy den volcke van Bode allen lichaemlicken ende geestelijcken welvaert.

42 Siet bov. vers 2.

19

Ende hy deylde uyt aen den gantschen volcke, aen de gantsche menichte Israëls, van de mannen tot de vrouwen toe, eenen yegelicken eene broot-koecke, ende een schoon ⁴³ stuck [vleeschs], ende eene vlessche [wijns]: Doe ginck al dat volck henen, een yegelick nae sijn huys.

43 Dit verstaen de Hebreen van een alsulck quartier, ofte, gedeelte van een beest, als vrienden op groote gastmalen malkanderen te dier tijt plegen te vereeren. Sommige meynen dat het Hebr. woort eschpar komt van Vyer ende Varre. dat is te seggen, een runtgebraet.

20

Als nu David weder quam, om sijn huys te ⁴⁴ segenen, ginck Michal, Sauls dochter, uyt, David te gemoete, ende seyde; ⁴⁵ Hoe is heden de Coninck van Israël verheerlickt, die sich heden voor de oogen van de dienstmaechden sijner dienstknechten heeft ontbloot, gelijck een van de ⁴⁶ ydele lieden sich onbeschaemdelick ontbloot?

44 Siet op vers 18.

45 Dit spreeckt sy spottischer wijse, willende seggen, dat David sich selven als wechgeworpen ende te schande gemaeckt hadde, sich aenstellende niet als een Coninck, maer als een van de snoodste ende verachtelicxte onder den volcke.

46 Van het kael, ydel ende lichtveerdich gespuys, siet Iud. 9. op vers 4. Hebr. Sich ontblootende ontbloot, ofte, ontbloot wordende ontbloot wort.

21

Maer David seyde tot Michal; Voor het ⁴⁷ aengesichte des HEEREN, die my verkoren heeft ⁴⁸ voor uwen vader, ende voor sijn gantsche huys, ⁴⁹ my instellende tot eenen ⁵⁰ Voorganger over het volck des HEEREN, over Israël: Ia ick sal spelen voor het aengesichte des HEEREN.

47 Als bov. versen 14, 16, 17. David wil seggen, dat hy dit alles ter eeren Godes, ende tot danckbaerheyt voor sijne onbegrijplicke genade, soo geestelicke, als lichamelicke, gedaen heeft, ja dat hy (als volcht) noch veel meer schuldich was te doen, ende doen wilde.

48 D. voor-by gaende uwen Vader, ende uwes Vaders huys.

49 Hebr. My gebiedende, ofte, bevelende eenen Voorganger, verstaet, te zijn. D. My instellende tot eenen Voorganger. Vergel. ond. cap. 7. op. vers 11. ende 1.Sam. 13.14.

50 Ofte, leydtsman, als 1.Sam. 9.16. ende 10.1. ende 13.14. ende 25.30.

22

Oock sal ick my noch geringer houden dan alsoo, ende sal nedrich zijn in mijne oogen, ende met de dienstmaechden, daer van ghy geseyt hebt, ⁵¹ met de selve sal ick verheerlickt worden.

51 Achtende het my geene schande (als ghy meent) maer eene eere te zijn voor Godt, wanneer ick hem oock met de alderminste sijns volcks vereere, ende my in dien deele hen gelijck stelle.

23

Michal nu, Sauls dochter, en hadde geen kint, ⁵² tot den dach hares doots toe.

52 D. soo lange sy leefde, nimmermeer. Vergel. 1.Sam. 15.35. Matth. 1.25, etc.