Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xvj. Capittel.

Van het houden der feesten, als Paesschen, vers 1, etc. Pinxsteren, 9. loofhutten-feest, 13. wie, waer ende hoe sy op dese feesten moesten verschijnen, 16. van het ampt der Richteren, 18. van afgodische bosschen ende pilaren, 21.

1

NEemt waer de maent ¹ Abib, dat ghy den HEERE uwen Godt ^{a 2} Paesschen ³ houdet: want inde maent Abib heeft u de HEERE uwe Godt uyt Egypten uytgevoert, ⁴ by nachte.

1 Exod. 13.4. ende bov. cap. 1. op vers 3.

a Exod. 12.2. Levit. 23.5. Num. 9.1. ende 28.16.

2 Siet Exod. 12.11. Hebr. Pesach.

3 And. maket. ofte doet. And. pascha bereydet.

4 Siet Exod. 12.31.

2

Dan sult ghy den HEERE uwen Godt het Pascha ⁵ slachten, ⁶ schapen ende runderen, inde plaetse, die de HEERE verkiesen sal om sijnen name aldaer te doen woonen.

5 Ofte, offeren, ende soo versen 4, 5, 6.

6 D. alle sulcke offerhanden, als de Heere op dit feest te slachten, ende te offeren bevolen hadde. Num. 28.16. een jonck lam ofte geyte was eygentlick het Paesch-offer genoemt. Siet Exod. 12.3, 4, 5, 27. daer beneffens moesten oock andere offerhanden op ’t feest geslacht ende geoffert worden.

3

Ghy sult ^b niet gedeessemts ⁷ op het selve eten; seven sagen sult ghy ongesuerde [brooden] op het selve eten, een broot ⁸ der elende, (want in der haest zijt ghy uyt Egyptenlant uytgetogen,) op dat ghy gedencket aen den dach uwes uyttreckens uyt Egyptenlant, alle de dagen uwes levens.

b Exod. 12.19. ende 34.18.

7 T.w. feest. And. daer mede. te weten, met het lam, ende daerna met de offerhanden.

8 D. waer mede ghy indachtich sult zijn, der verdruckinge, die ghy in Egypten geleden hebt: ofte, sulck broot, dat inder haest soo wat toegemaeckt wort, wanneer de noot ende haest niet toe laten, datmen ’t nae gewoonlicke wijse ten vollen bereyde, ende aengenaem ofte smakelick make.

4

Daer en sal by u in seven dagen geen suerdeech gesien worden in eenige uwe lantpalen: oock en sal ^c van het vleesch, dat ghy aen den avont aen den eersten dach geslacht sult hebben, niets tot den morgen over-nachten.

c Exod. 12.10.

5

Ghy sult het Pascha niet mogen slachten in eene uwer ⁹ poorten, die de HEERE uwe Godt u geeft:

9 D. binnen eene uwer steden ofte woonplaetsen.

6

Maer ¹⁰ aen de plaetse, die de HEERE uwe Godt verkiesen sal, om [daer] sijnen name te doen woonen, aldaer sult ghy het Pascha slachten aenden avont: als de ¹¹ Sonne ondergaet, ¹² ter bestemder tijt uwes uyttreckens uyt Egypten.

10 And. [reysende] nae de plaetse, etc. aldaer sult ghy, etc.

11 Siet Exod. 12.6. 2.Chron. 35.14.

12 D. juyst, ofte, even op dien tijt, als ghy uyt Egypten uyt toocht, op den veertienden dach des maents Abib. Exod. 13.3, 4.

7

Dan sult ghy het ¹³ koken ende eten inde plaetse, die de HEERE uwe Godt verkiesen sal: ¹⁴ Daerna sult ghy u des morgens keeren, ende gaen henen nae uwe ¹⁵ tenten.

13 D. braden. Siet Exod. 12.9. ende 2.Chro. 35. op vers 13.

14 Als het feest over is, het welcke seven dagen duerde.

15 Verstaet, wooningen, ofte huysen, soo die als dan souden zijn.

8

Ses dagen sult ghy ongesuerde [brooden] eten: ende aen den sevenden dach is een ¹⁶ verbots[dach] den HEERE uwen Gode; [dan] en sult ghy geen werck doen.

16 Siet Levit. 23. op vers 36.

9

^d Seven weken sult ghy u tellen: van datmen [met] de ¹⁷ sickel begint in ’t staende koorn, sult ghy de seven weken beginnen te tellen.

d Exod. 23.16. Levit. 23.15. Num. 28.26.

17 Om den Heere eene garve te offeren. Siet Levit. 2.14. ende 23.10.

10

Daerna sult ghy den HEERE uwen Godt het Feest der ¹⁸ weken houden; ’t sal eene ¹⁹ vrywillige schattinge uwer hant zijn, dat ghy geven sult: nae dat u de HEERE uwe Godt sal gesegent hebben.

18 Namelick, der seven voorseyde weken. dit feest wort anders genoemt, het feest der eerstelingen. Num. 28.26. item, Pincxterfeest, Actor. 2.1.

19 Hebr. tribuyt, ofte, schattinge der vrijwillicheyt. Siet hier van ond. c. 26.1, etc. And. met eene vrywillige schattinge, ofte, genoechsaemheyt eener vrywilliger offerhande.

11

Ende ghy sult vrolick zijn voor het aengesichte des HEEREN uwes Godts; ghy, ende uw’ soon, ende uwe dochter, ende uw’ dienstknecht, ende uwe dienstmaecht, ende de Levijt, die in uwe poorten is, ende de vreemdelinck, ende de weese, ende de weduwe, die in ’t midden van u zijn: inde plaetse, die de HEERE uwe Godt sal verkiesen, om sijnen name aldaer te doen woonen.

12

Ende ghy sult gedencken, dat ghy een dienstknecht geweest zijt in Egypten: ende ghy sult dese insettingen houden ende doen.

13

^e Het feest der ²⁰ Loof-hutten sult ghy u seven dagen houden: als ghy sult hebben ingesamelt van uwen dorschvloer ende van uwe wijnpersse.

e Exod. 23.16. Levit. 23.34.

20 Siet Levit. 23. op vers 34.

[fol. 90r]

14

Ende ghy sult vrolick zijn op u Feest: ghy, ende uwe soon, ende uwe dochter, ende uw’ dienst-knecht, ende uwe dienst-maecht, ende de Levijt, ende de vreemdelinck, ende de weese, ende de weduwe, die in uwe poorten zijn.

15

Seven dagen sult ghy den HEERE uwen Godt Feest houden, inde plaetse die de HEERE verkiesen sal: ²¹ want de HEERE uwe Godt sal u segenen in al u inkomen, ende in al het werck uwer handen; daerom sult ghy immers vrolick zijn.

21 And. wanneer de HEERE uwe Godt u sal gesegent hebben.

16

^f Driemael in ’t jaer sal alles, wat manlick onder u is, voor het aengesichte des HEEREN uwes Godts verschijnen, inde plaetse, die hy verkiesen sal: op het feest der ongesuerde [brooden], ende op het Feest der weken, ende op het Feest der Loof-hutten: ^g maer het en sal niet ledich voor het aengesicht des HEEREN verschijnen:

f Exod. 23.17. ende 34.23.

g Exod. 23.15.

17

Een yeder ²² nae de gave sijner hant: nae den segen des HEEREN uwes Godts dien hy u gegeven heeft.

22 Nae dat sijne hant vermach te geven, als de volgende woorden schijnen te verklaren: And. nae dat sijner hant gegeven is. Welcx oock op het volgende niet qualick en past. Verg. Psal. 55. op vers 23. Num. 18.6. Ezech. 46.5, 7, 11.

18

²³ Richters ende Amptlieden sult ghy u stellen in alle uwe poorten, die de HEERE uwe Godt u geven sal, ²⁴ onder uwe stammen: dat sy het volck richten met een gerichte der gerechticheyt.

23 Vergel. 1.Chron. 23.4. ende 26.29. ende 2.Chron. 19.8.

24 Ofte, voor, nae uwe stammen.

19

Ghy sult het gerichte niet buygen, ghy sult ^h het ²⁵ aengesicht niet kennen: oock en sult ghy ⁱ geen geschenck nemen; want het geschenck verblindt de oogen der wijsen, ende verkeert de ²⁶ woorden der rechtveerdigen.

h Levit. 19.15. Bov. 1.17.

25 Siet bov. cap. 1. op vers 17.

i Exod. 23.8.

26 Verstaet de woorden der Richteren, dat sy quade vonnissen uytspreken; ofte, de woorden der gener, die eene rechtveerdige sake hebben, die by den gecorrumpeerden Richter verkeert ende verdraeyt worden: And. saken.

20

²⁷ Gerechticheyt, gerechticheyt sult ghy najagen: op dat ghy levet, ende erflick besittet het lant, dat u de HEERE uwe Godt geven sal.

27 D. enckel ofte louter gerechticheyt, niet anders als gerechticheyt. ’Tis gesproken met een nadruc. Verg. Deut. 2.27. Ies. 26.5, 15. Eze. 21.9. met d’aenteeck.

21

Ghy sult u geen bosch planten ²⁸ van eenich geboomte; ²⁹ by den Altaer des HEEREN uwes Godts, dien ghy u maken sult.

28 Ofte: bosch planten [noch] eenich geboomte.

29 D. met meyninge van eenige Godtsdiensticheyt: het welke ghy daer mede soudt te kennen geven, als ghy eenich bosch nae by den Altaer, ofte Tempel des HEEREN soudt planten, ofte andersins het selve neffens des HEEREN Altaer eenige heylicheyt toeschrijven, ende van gelijcke ofte meerdere weerde houden. Siet 2.Reg. 16. ende 17.

22

Oock en sult ghy u geen ³⁰ opgericht beelt stellen, het welcke de HEERE uwe Godt haett.

30 Oft, pilaer-beelt, statue.