Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xiij. Capittel.

Godes bevel, dat 12 verspieders, uyt elcken stamme een, souden uytgesonden worden, om het lant van Canaan te besichtigen, vers 1, etc. hare namen, 5. haer last, ende instructie, 15. De uytvoeringe daer van, 22. Hare weder-keeringe, ende rapport, met de tooninge der vruchten des lants, 26. Caleb geeft het volck moet, om het lant in te nemen, 31. Maer tiene sijner metgesellen raden't af, ende maken het volck mismoedich, 32.

1

ENde de HEERE sprack ¹ tot Mose, seggende:

1 T.w. als sy soo lange in de woestijne Paran gereyst hadden, dat sy gekomen waren tot KadesBarnea, eene stadt gelegen aen het noort-eynde der woestijne, dicht by het suyd-geberchte des lants Canaan.

2

² Sendt u mannen uyt, die het lant Canaan verspieden, het welcke ick den kinderen Israëls geven sal: van elcken stam sijner vaderen sult ghy-lieden ³ eenen man senden, zijnde yeder een Overste onder hen.

2 Dit bevel heeft Godt de Heere gegeven, na dat het volck van Mose versocht hadde, dat dit geschieden soude, gelijck te sien is, Deut. 1.22.

3 Hebr. eenen man eenen man, dat is, van elcken stamme eenen. Siet Gen. 7. op vers 2.

3

Mose dan sondtse uyt de woestijne Paran, nae ⁴ de mont des HEEREN: alle die mannen waren Hoofden der kinderen Israëls.

4 D. nae het bevel des Heeren. Alsoo bov. 9.18.

4

Ende dit zijn hare namen: Van den stam Rubens, ⁵ Sammua de sone Zaccurs.

5 Hebr. Schammuah: ende alsoo wort de letter Schin, om de lichter uytsprake, met een simpel S vertaelt, in Simeon, Saphat, Issaschar, Hosea, Aser, ende andere meer.

5

Van den stam Simeons, Saphat de sone van Hori.

6

Van den stam Iuda, Caleb de sone van Iephunne.

7

Van den stam Issaschars, Iigeal de sone Iosephs.

8

Van den stam Ephraims, ⁶ Hosea de sone Nuns.

6 And. Iosua genaemt, vers 17. met welcken name hy meest altijt genaemt wort.

9

Van den stam Benjamins, Palti de sone van Raphu.

10

Van den stam Zebulons, Gaddiël, de Sone van Sodi.

11

Van den stam Iosephs, voor den stam Manasses, Gaddi de sone van Susi.

[fol. 69v]

12

Vanden stam Dans, Ammiël de sone van Gemalli.

13

Vanden stam Asers, Sethur de sone Michaëls.

14

Vanden stam Naphthali, Nahbi de sone van Vophsi.

15

Van den stam Gads, ⁷ Guël de sone van Machi.

7 Hebr. Geüel.

16

Dit zijn de namen ⁸ der mannen die Mose sondt, ⁹ om dat lant te verspieden: ende Mose noemde Hosea den sone van Nun, Iosua.

8 De welcke waren in getale 12, nae het getal der twaelf stammen.

9 D. om te bevinden ende te onderkennen, niet alleen hoedanich het lant was, maer oock de inwoonderen. Siet de volgende versen 18, ende 19, etc.

17

Mose dan sondtse om het lant Canaan te verspieden: ende hy seyde tot hen; Trecket dit-henen op ¹⁰ tegen 't suyden, ende klimmet op 't geberchte.

10 Wel verstaende, ten aensiene niet van het leger der Israëliten, die te Kades Barnea lagen, ende het lant van Canaan noord-waert hadden, maer ten aensiene van de gelegentheyt des lants van Canaan.

18

Ende besiet het lant hoedanich het zy, ende het volck dat daer in woont, of het sterck zy, ofte swack, of het weynich zy, ofte veel.

19

Ende hoedanich het lant zy daer in het selve woont, of het goet zy, ofte quaet: ende hoedanich de steden zijn, in de welcke het selve woont, of in ¹¹ legers, ofte in sterckten.

11 Dat is, in opene ende onbemuerde velden: in de welcke de legeren haer plegen te onthouden. Ende verstaet dit nae de maniere van doen der Arabiers, die geene vaste, nochte sekere woon-plaetse en hebben, maer hier, ofte daer, nu, ende dan, hen neder slaen.

20

Oock hoedanich het lant zy, of het vet zy, ofte mager, of daer boomen in zijn, ofte niet; ende ¹² versterckt u, ende neemt van de vrucht des lants: die dagen nu waren ¹³ de dagen der eerste vruchten der wijndruyven.

12 D. zijt goedes moets, ende onvertsaecht.

13 Verstaet hier door, den tijt, in den welcken de eerste wijn-besyen voortquamen.

21

Also trocken sy op, ende verspiedden het lant van de woestijne ¹⁴ Zin af tot ¹⁵ Rehob toe, daer men gaet nae ¹⁶ Hamath.

14 Hebr. Tsin, de naem van eene woestijne, anders Kadesch genoemt, gelegen aen de palen van Palestina. Ond. 33.36.

15 Een stadt gelegen aen de Noordpale van het erfdeel dat naderhant by lote den stamme van Aser toe gevallen is, Ios. 19.28.

16 De naem van een stadt mede aen de Noord-pale nae het Oosten van Canaan gelegen, dewelcke daer na den stamme Naphtali te lote gevallen is, Ios. 19.35. (alwaer het Hammath genoemt wort) 2.Regum 14.25. ende 17.24.

22

Ende sy trocken op in 't Suyden, ende quamen tot ¹⁷ Hebron toe, ende daer waren Ahiman, Sesai, ende Talmai ¹⁸ Enaks kinderen: Hebron nu was seven jaren gebouwt voor ¹⁹ Zoan in Egypten.

17 De naem eener stadt, van de welcke siet Gen. 23. op vers 2.

18 De naem van eenen grooten ende wijtvermaerden Reuse: welcke naem anderen gemeyn is: als hier (soo sommige meynen) ende ond. vers 28. ende 33. Siet Deuter. 1.28.

19 Hebr. Tsoan. De naem van een seer oude stadt, de welcke men meynt te zijn de stadt, die Tanis genoemt wort, eene der voornaemste steden van Egypten, in de welcke de Koningen, ende Vorsten, plachten hare wooninge te hebben. Siet Psal. 78.12.

23

Daerna quamen sy tot ²⁰ het dal ²¹ Escol, ende sneden van daer eene rancke af, met eenen tros wijndruyven, dien sy droegen met tween, op eenen draech-stock: oock vande granaet-appelen, ende vande vijgen.

20 Ofte, Beke. 't Hebreeusch woort beteekenet beyde.

21 Siet de reden deser benoeminge in 't volgende Vers, ende verg. Deuter 1.24.

24

Die selve plaetse noemdemen het dal Escol, ²² ter oorsake van den tros, dien de kinderen Israëls van daer af gesneden hadden.

22 Want het Hebr. woort Escol beteeckent eene druyve, ofte eenen tros druyven.

25

Daerna keerden sy weder van het verspieden des lants, ten eynde van veertich dagen;

26

Ende sy gingen henen, ende quamen tot Mose, ende tot Aaron, ende tot de geheele vergaderinge der kinderen Israëls, inde woestijne ²³ Paran, nae ²⁴ Kades: ende brachten bescheyt weder aen hen, ende aen de geheele vergaderinge, ende lieten hen de vrucht des lants sien.

23 Siet Genes. 14. op vers 6.

24 Verstaet Kades Barnea, gelegen in de woestijne Paran, by de leger-plaetse Rithma, ende onderscheyden van Kades in de woestijne Zin, daer van siet Genes. 14. op vers 7.

27

Ende sy vertelden ²⁵ hem, ende seyden; Wy zijn gekomen tot dat lant, daer henen ghy ons gesonden hebt: ende voorwaer ^a het is ²⁶ van melck ende honich vloeyende, ende dit is sijne vrucht.

25 Namelick, Mosi, als den voornaemsten der vergaderinge, doch in het bywesen, ende aenhooren, niet alleen van Aaron, maer oock der geheeler gemeynte, waer uyt dan den oproer gesproten is, die hier na beschreven wort.

a Exo. 3.8. ende 33.3.

26 Siet Exo. 3. op vers 8.

28

Behalven dattet een ²⁷ sterck volck is, 't welck in dat lant woont, ende de steden zijn vast, [ende] seer groot, ende oock hebben wy daer des ²⁸ Enaks kinderen gesien.

27 T.w. in lichame, middelen, ende menichte.

28 Siet bov. op vers 22.

29

De ²⁹ Amalekiten woonen in 't lant van 't suyden: maer de ³⁰ Hethiten, ende de Iebusiten, ende de Amoriten woonen op het geberchte; ende de Canaaniten woonen aen de zee, ende aen ³¹ den oever der Iordane.

29 Siet van dit volck, Genes. 14.7.

30 Siet van dese Genes. 10. op vers 15. ende t' samen van de volgende, Gen. 15. op vers 19.

31 Hebr. de hant.

30

Doe ³² stilde Caleb het volck ³³ voor Mose: ende seyde; Laet ons ³⁴ vrymoedelick optrecken, ende ³⁵ dat erffelick besitten; want wy sullen dat ³⁶ voorseker overweldigen.

32 D. hy dede het volck swijgen, op dat hy gehoort mochte worden. Van Iosua en wort hier geen gewach gemaeckt, niet om dat hy door vreese besweeck, ofte met Caleb de sake niet en behertichde, maer om dat hy, ofte absent was, duerende desen oproer, ofte (alsoo hy een Dienaer Mosis was) om eenige aenmerckelicke reden, heeft stille geswegen. Van sijne trouwe in desen handel, Siet ond. c. 14.6, 7, etc. van sijne belooninge daer over, in 't selve cap. vers 30.

33 And. tot of tegen Mose. te weten, roepende, of murmurerende.

34 Hebr. optreckende optrecken.

35 Namelick, 't lant van Canaan.

36 Hebr. overweldigende overweldigen.

31

Maer de mannen ³⁷ die met hem opgetrocken waren, seyden; Wy en sullen tot dat volck niet konnen optrecken; want het is stercker dan wy.

37 T.w. de andere tiene, die met Iosua, ende Caleb het lant verspiedt hadden.

32

Also brachten sy een quaet geruchte voort van het lant, dat sy verspiedt hadden, aen de kinderen Israëls, seggende; Dat lant, door 't welck wy doorgegaen zijn, om dat te verspieden, is een lant dat sijne inwoonderen ³⁸ verteert, ende alle het volck, het welcke wy in het midden des selven gesien hebben, zijn mannen van ³⁹ groote lengte.

38 Sy willen seggen, dat het een rouw lant was, daer aen men sich af-arbeyden moeste, om vruchten daer van te krijgen, alsoo datmen sijns lijfs krachten daer aen verdede: ofte, dat de vrucht des lants harde was, die de lichamen der inwoonderen op at, ende verteerde; het welcke doch onwaerachtich was. Sommige verstaen 't vande onderlinge oorlogen die tusschen de inwoonderen van Canaan waren. Vergel. Ezech. 36. op versen 12, 13.

39 Hebr. van maten, gelijck 1.Chron. 11.23. ende 20.6. Ies. 45.14.

33

Wy hebben oock daer ⁴⁰ de Reusen gesien, de kinderen Enaks, ⁴¹ van de Reusen: ende wy waren als sprinckhanen in onsen oogen, alsoo waren wy oock in haren oogen.

40 Hebr. Nephilim. Siet van dit woort, Genes. 6. op vers 4.

41 T.w. afkomstich.