Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het viij. Capittel.

De Fonteynen des afgronts, ende de wolcken worden gestopt, waer door de wateren stille worden, ende allencxkens verloopen, vers 1. De Arke sett haer neder op 't geberchte van Ararat, 4. Noach laet een Rave vliegen, ende daer na eene Duyve, die met een Olijftacxken weder komt, 7. Het aerdrijck is weder drooch, 13. Noach gaet met al, dat by hem was, op Godts bevel, uyt de Arke, 16. Bouwt eenen Altaer, ende offert, 20. Godt belooft de aerde niet meer alsoo om 's menschen wille te verderven, 21.

1

ENde Godt ¹ gedachte aen Noach, ende aen al het gedierte, ende aen al het vee, dat met hem inde Arke was: ende Godt dede eenen wint over d'aerde doorgaen, ende de wateren wierden stille.

1 Menschelicker wijse van Gode gesproken. Godt wort geseyt te gedencken, als hy na eenich uytstel ofte sijne weldaden bewijst. ond. 19. vers 29. Exod. 31.13. Nehem. 13.14, 22. Iob 14.13. Psal. 132.1. ofte sijne straffe uytvoert. Hos. 9.9. Apoc. 18.5.

2

Oock werden de fonteynen des Afgronts, ende de sluysen des hemels ² geslo-

2 Die te voren opgeborsten ende opgebroken waren, om dit vreeslick oordeel Godes uyt te voeren. bov. 7.11.

[fol. 4v]

ten: ende de ³ plasregen van den hemel wert opgehouden.

3 Die veertich natuerlicke dagen geduert hadde. siet bov. 7. vers. 4. ende 12.

3

Daer toe keerden de wateren weder van boven der aerde, ⁴ henen ende weder vloeyende: ende de wateren namen af ⁵ ten eynde van hondert ende vijftich dagen.

4 Hebr. gaende ende wederkeerende. D. al meer ende meer wederkeerende, afnemende. Also in 't volgende vers 5. verg. ond. 26. vers 13. ende siet Ionae 1. op vers 11.

5 Te rekenen van het begin des Sundtvloets. Siet c. 7.11. in welcken gantschen tijt de wateren op den aerdbodem toegenomen hebben. siet daer oock vers 24.

4

Ende de Arke rustede inde sevende maent op den seventienden dach der maent, ⁶ op de bergen van Ararat.

6 D. op een van de bergen van groot Armenien.

5

Ende de wateren waren gaende, ende afnemende tot de tiende maent: inde tiende [maent] op den eersten der maent, werden de ⁷ toppen der bergen gesien.

7 Hebr. hoofden. alsoo Deut. 3.27. Ios. 15.8. Iud. 9.7.

6

Ende het geschiedde ⁸ ten eynde van veertich dagen, dat Noach de ⁹ venster der Arke, die hy gemaeckt hadde, open dede.

8 T.w. na den eersten dach der tiender maent: vanden welcken in't voorgaende vers gesproken wort.

9 Siet bov. 6.16.

7

Ende hy ¹⁰ liet eene Rave uyt: ¹¹ die dickwijls henen ende weder ginck, tot dat de wateren van boven de aerde verdroogt waren.

10 T.w. om te ondervinden of de aerde van de wateren gebloot was.

11 Hebr. die uytginck, uytgaende ende keerende. dat is, sy vlooch herwaert, ende derwaert, ende bysonderlick omtrent de Arke, om dat de aerde noch meest met de wateren bedeckt was.

8

Daer na ¹² liet hy eene ¹³ Duyve van sich uyt, om te sien of de wateren ¹⁴ gelicht waren van boven den aerdbodem.

12 T.w. seven dagen, na dat de Rave uytgelaten was: als te sien is vers 10.

13 Die niet lichtelick haer medepaer verlaet, ende gewent is tot het selve weder te keeren.

14 D. vermindert, meer verloopen.

9

Maer de Duyve en vondt geene ruste voor het hol hares voets: so keerde sy weder tot hem inde Arke; want de wateren waren op ¹⁵ de gantsche aerde: ende hy stack sijne handt uyt, ende namse, ende brachtse tot sich in de Arke.

15 Op de vlackte der omliggender lantstreke. Want anders begonnen de toppen der bergen ontdeckt te worden. bov. vers 5.

10

Ende hy verbeydde noch seven andere dagen: doe ¹⁶ liet hy de Duyve wederom uyt de Arke.

16 Hebr. hy dede toe: ofte, hy voer voort uyt te laten, ofte uyt te senden. Welcke maniere van spreken oock is ond. vers 12. ende 21. ende elders dickwijls, beteeckenende het herdoen, ende vernieuwen, ofte hervatten eeniger sake

11

Ende de Duyve ¹⁷ quam tot hem tegen den avont-tijt, ende siet, ¹⁸ een afgebroken olijf-bladt was in haren ¹⁹ beck: so merckte Noach, dat de wateren van boven de aerde gelicht waren.

17 Om datse geen voedsel voor haer en vondt, ende sochte in haer gewoonlijck kot te wesen.

18 Waer mede Godt Noach vertroost heeft, hem versekerende dat sijne verlossinge uyt de Arke nae by was.

19 Hebr. mont.

12

Doe vertoefde hy noch seven andere dagen: ende hy liet de duyve uyt, maer ²⁰ sy en keerde niet meer weder tot hem.

20 Want sy ruste, ende voedsel op den aerdbodem gevonden hadde.

13

Ende het geschiedde ²¹ in het ses hondertste ende eerste jaer, inde eerste [maent] op den eersten der selver maent, dat de wateren droogden van boven der aerde: doe dede Noach het decksel der Arke af, ende sach toe, ende siet, ²² den aerdboden was gedroogt.

21 T.w. des ouderdoms Noachs, 'twelcke was 't jaer na de scheppinge der werelt 1657. Vergelijckt bov. 7.11. alwaer geseyt wort, dat de Sundvloet begonnen is in't jaer des ouderdoms Noachs ses hondert.

22 Hebr. het aensicht des aerdbodems.

14

Ende in de tweede maent, op den seven en twintichsten dach der maent, was de aerde opgedroogt.

15

Doe sprac Godt tot Noach, seggende:

16

²³ Gaet uyt de Arke: ghy, ende uwe huysvrouwe, ende uwe sonen, ende de wijven uwer sonen met u.

23 Op dit bevel hadde Noach gewacht, gelijck hy oock op Godts bevel inde Arke was gegaen: zijnde daer in geweest, een jaer, ende tien dagen.

17

Al het gedierte dat met u is, van allen vleesche, aen gevogelte, ende aen ²⁴ vee, ende aen al het kruypende gedierte, dat op der aerde kruypt, doet met u uyt gaen: ende ^a dat sy overvloedelick voortteelen op der aerde, ende vruchtbaer zijn, ende vermenichvuldigen op der aerde.

24 Siet bov. 6. op vers 7.

a Bov. 1.22, 28. ende 9.1.

18

Doe ginck Noach uyt, ende sijne sonen, ende sijne huysvrouwe, ende de wijven sijner sonen met hem.

19

Al het gedierte, al het kruypende, ende al het gevogelte, al wat sich op der aerde roert; ²⁵ nae hare geslachten, gingen uyt de Arke.

25 D. sy gingen fijn ordentlijck, elck gepaert nae sijn geslachte, ofte soorte.

20

Ende Noach bouwde den HEERE eenen Altaer: ende hy nam van al ²⁶ het ^b reyn vee, ende van al het reyn gevogelte, ende offerde ²⁷ brandofferen op dien altaer.

26 Siet bov. 7.2.

b Levit. 11.

27 Soo genaemt om dat dit offer geheel verbrandt wert, ende alsoo met den roock opwaerts clom, ende verdween: in welcken aensien het oock een Klim-offer soude mogen heeten. siet oock Levit. 6. op vers 9.

21

Ende de HEERE ²⁸ roock dien ²⁹ lieflicken reuck, ende de HEERE seyde ³⁰ in sijn herte: Ick en sal voortaen ³¹ den aerdbodem niet meer vervloecken om des menschen wille, ^{c 32} want het gedichtsel van 's menschen herte is boos van sijner ^d jeucht aen: ende ick en sal voortaen niet meer al het levende ³³ slaen, gelijck als ick gedaen hebbe.

28 Menschelicker wijse ofte by gelijckenisse van Godt gesproken. Want gelijck een lieflicke reuk den mensche seer vermaeckt, alsoo hadde Godt een welgevallen aen het geloove, ende de danckbaerheyt van Noach.

29 Hebr. den reuck der ruste, of rustmakende. T.w. den mensche met Godt versoenende, ende in ruste ofte vrede stellende, niet door des offers eygene kracht, maer door de beteeckende offerhande onses Heeren Iesu Christi, waer door alleen eene eeuwige versoeninge verworven is, Hebr. 9.12, 13.

30 Ofte tot, D. by hem selven: menschelick van Godt gesproken, om ons te verklaren, dat hy sijnen raet, die hy by hemselven heeft, daer na sijnen knechten nae sijn wel gevallen openbaert.

31 D. ick sal den aerdbodem niet meer alsoo door eenen algemeynen Sundvloet verderven. Hebr. Ick en sal niet toe doen te vervloecken. alsoo in't eynde van dit vers siet bov. op vers 10.

c Bov. 6.5. Prov. 22.15. Mat. 15.19.

32 And. alhoewel.

d Pro. 22.15.

33 D. door eenen algemeynen Sundvloet ombrengen. Het woort slaen, is onder andere beteeckeningen dickwijls genomen voor dooden, ofte anders het leven eenichsins beschadigen, door wat middel het eene ende het andere soude mogen geschieden. Siet Exod. 21.18. Num. 14.12. ende 35.16. Deut. 28.22, 27. 1.Sam. 17.49. ende 26.8. 2.Sam. 3.27. 1.Reg. 22.34. Amos 4.9: etc.

22

^e Voortaen ³⁴ alle de dagen der aerde, en sullen zaeyinge, ende oogst, ende koude, ende hitte, ende somer, ende winter, ende dach, ende nacht, niet ophouden.

e Iere. 33.20, 25.

34 Dat is, soo lange, als de werelt staen sal.