Een schone ende ghenoechelijcke historie van Ioncker Ian

Dat xxi. Capittel. Hoe heer Ian aenden Coninc oorlof nam ende reysde zoo langhe dat hy by zynen Vader quam daer hy een camp tegen sloech ende verwan

DOen nu heer Ian in grooten ghenoechten een wijltijts by den Co-

[fol. F1v]

ninck geweest hadde, zoo heeft hy voor hem genomen van daer te reysen, ende des nachts te vooren, doen hy in zijn slape was, so dochte hem datter een ombedacht man voor zijn bedde stont, ende sprack hem aensegghende: Heer Ridder uwen tijdt en is hier niet langher, ghy sult reysen na Vrancrijck ende onder weghen suldy vinden, tgheene dat ghy zoo langhe begeert ende ghesocht hebt, ghy sult cortelinghe verneemen wie dat u Vader ende moeder is. Heer Ian in deesen visoen legghende ontspranc hier mede, ende en conste voort van alle den Nacht niet slaepen, ende dochte tsanderdaechs van daer te reysen. Des morgens vroech is heer Ian op opghestaen ende ginck ter Kercken om Misse te hooren, twelck hy alle daghe plach te doen wanneer hy den tijt hadde. Daer na is hy by den Coninck ghegaen, ende heeft hem ghedanckt vande goede ciere die hy hem ghedaen hadde segghende: Dat hy inden sinne was om te vertrecken, ende begeerde een huesschen oorlof aen hem. De Coninck dit hoorende is seer bedroeft gheweest, ende vraechde waer dat hy inden sinne was om te reysen? Heer Ian antwoorde dat hy wilde reysen nae Vranckryck. Doen begheerde de Coninck dat hy noch iiij. oft v. dagen by hem blijven wilde, Heer Ian en dorste het niet wel antsegghen ende hy en bleef daer oock niet gaerne om des visoens wille dat hy des Nachts ghehadt hadde. Nae den tijt van vijf daghen heeft heer Ian hem bereedt ghemaeckt om te reysen, ende de Coninck siende dat hy hem niet langer houden en mochte, is een mijle weechs met hen ghereden om wtgheleyde te doen, ende heeft begeert dat hy ouerschrijven soude wanneer dat hy stille laghe, indien hy eenighe tijdinghe van Romen ontfinck hy zoude hem ouerschrijven, ende oft zoo gheviel, dat de Keyser afsijdich worde zoo zoude hy hem helpen ende tot zijnen dienste zijn met al zijnder macht, waer af Heer Ian hem seer danckte ende gheboot hem selven oock t'zijnen dienste waer hijs van doen hadde, ende alzoo zijn zy van malcanderen ghescheyden. Dit sullen wy hier nu laten blijven ende vertellen van heer Ians vader ende Moeder, om te weeten het beghinsel hoe ende in wat manieren Heer Ian in des Keysers Hoff gheleydt wert. Soo isser gheweest een Graue van Artoys, ende Bollonoys ghenaemt Robrecht, dese was Camerlinc van des Conincx suster van Vrancrijck ghenaempt Isabella ende de Coninck was ghenaemt Lodewijck, by lanckheydt van tijden soo worden dese op malcander verlievende, alzoo dat de grave des Conincx suster zo schoon sprack dat zy met malcander begheerden, ende zy wert bevrucht van eenen jonghen Zone, de vrouwe hielt het zoo langhe verborgen als sy mochte, maer doen zijt niet langher verborgen houden en conde gaf zijt den Grave te kennen, die daer oock seer inne belaeden was, maer daer nae droeghen zy ouer een datse de grave in zijn landt voeren zoude, zoo zijn zy tsaemen op eender nacht van daer gereden, datse niemant ghewaer en werde voor des anderen daechs. De Grave hadde te vooren al paerden bestelt ende reet zoo verre als hy mochte. De vrouwe overmits de groote vermoeytheyt begeerde wat te rusten ende int rusten quam haer den arbeydt aen ende zy werde verlost van eenen jongen Zone, daer de grave seer blijde om was maer hy en wiste geene raet metter vrouwen, want zi so cranc was datmense niet verporren mochte hy heeft de Waerdinne met groote gaven ende geloften daer toe verwillicht dat zy t'beste metter Vrouwen doen soude ende secreetelijck houden twelck de Waerdinne gheloofde te doen tot dat hy weder quam, ende zoo zijn dese twee Amoreusen van malcander ghe-

[fol. F2r]

scheyden met grooter droefnissen, ende de Graue is metten kinde in zijn lant ghereyst, daer coomende, zoo heeft hy twee van zijn secreetste Vrienden by hem ontboden, heeft hen alle dinghen te kennen ghegheven, ende ghebeden dat zy tbeste metten Kinde soude doen alzoo hy henlieden betroude, twelck sy hem belooft hebben, dese twee hebben haer beraden waer zy tKindt bestellen zouden om sonder sorghe te zijn, zo hebben zy hen op weghe gestelt met grooter costelijcheyt, zijn zo buytens lants ghereyst ende hebbent met practijcken in des Keysers hof geleyt om dat het daer bevrijdt zoude zijn, in al der manieren als voor int Boeck verteldt is. Omtrent den neghen uren doen de Camerieren van haer vrouwe niet en vernaemen meenden zy datse sieck hadde gheweest, ende zoo is de principael van hem allen totten Bedde geghaen daer zy plach te rusten, doen sijse daer niet en vandt is sy tot de ander Cameriersters ghegaen, ende hevet te kennen ghegheven, ende zoo zijn zy alle in dit stuck seer gheturbeert gheweest, ende doen sijse nerghens vinden en conden, hebben zijdt den Coninck te kennen ghegheven die daer oock seer inne gheturbeert was ende overmits datmen den Grave oock nergens vinden en conde, so vermoede hi wel datse de Grave wech gheleyt hadde, hy sant tot allen Straten Ridders uyt om te soecken ende achterhalen, ende indien zijse vinden conden, datmense weederomme brengen soude levende oft doot voordt swoer hy by zijnder Croonen, dat hy hem zijn Lant af nemen zoude ende nerghens gheen vrijheydt laeten hebben. De Coninck vergaderde terstondt een groot heyr, ende tooch daer mede nae tLant van Artoys. De grave was ter wijlen by zijn liefste vrouwe heymelijck ghecoomen om haer te troosten, ende te leyden daer sy vry sijn soude, maer zy was so cranc datmense niet verporren en mochte, oft nergens voeren zonder groot perijckel haers levens. Doen de Grave dit sach heeft hy seer druckelijck aen haer oorlof genoomen, want hy daer niet langher blijven en dorste. De schoone Isabella ziende datse van hem scheyden moeste, heeft zo grooten rouwe bedreeven dat een Steenen herte ontfermen mochte ten lesten doen zy sach dat het zijn moeste, heeft zy haer selven daer inne moeten troosten sorghende oft zy in haers broeders handen quame, ende zo hebben zy druckelijck aen malcander oorlof ghenomen. De Grave is van daer tot in zijn Lant gereden om zijn Lant teghen den Coninck te beschermen, maer doen hy sach dat de Coninc hem te machtich was, ende sorghende dat hi ten lesten door eenich verraetschap inde handen des Conincx comen mochte, want de Coninck Ghelt op zijn lijf ghestelt hadde, zo is hy met sestich van zijn naeste maghen, de secreetste vrienden wt den lande ghetogen, ende heeft alle zijn rijckdom met hem ghenomen die hy mede voeren mochte, ende hielt hem een wijltijts in Griecken tot Antiochia daer hy daghelijckx teghen de heydenen groote feyten van wapenen dede, ten lesten is hy weder ghecomen in Aquitanien by den Hertoghe zijnen Neue, die hy zijnen noot te kennen gaf De Hertoge gaf hem op de frontieren een starck Casteel met sommighe dorpen ende ander heerlijcheden om sijnen staet op te leyden daer onthlielt hy hem De Coninck van Vranckrijck vernemende dat de Grave wech ghevloden was, zoo heeft hy tlant in ghenomen, heeft daer van zijnendt weeghen een stadthouder ghestelt, heeft zijn Volck oorlof ghegheven ende is zoo weder na Parijs ghereyst, ende zo hebben sommighe van zijn heeren een ander wech genomen om na Parijs te reysen, ende zijn ter herbergen ghecomen daer des Coninkx suster cranck lach, ende zoo

[fol. F2v]

isser een onversienlijck in de Camer gecomen daer zy cranck lach om zijn dinghen daer inne te leggen, met dien dat hy inder cameren quam wert hy haer siende ende kendese terstondt, sy hadde haer ghaerne verborghen maer twas te laedt niet te min hy ginck terstondt weder wt der cameren om datter niemandt meer in comen en zoude. De Waerdinne was oock seer beschaemt doen zy den Ridder wt der Cameren sach coomen. Doen zeyde hy totter Waerdinne dat hy de vrouwe spreken moeste die daer cranck inde Camer lach, maer dat zy vreeden zijn soude, hy en soudet niemant te kennen geven de Waerdinne was veruaerdt ende en dorstet hem niet weygeren, hy is in de Camer ghegaen ende de Camer nae hem toe ghesloten. Doen hy by haer bedde quam heeft hy haer eerwaerdelijck ghegruet ende noemdese by haerder name. Isabelle siende dat zy haer niet langer verberghen en conde wert zy seer weenende. De Ridder dit siende hadde groot meede lijden met haer ende trooste tbeste dat hy conde, ende zeyde dat haer Oom de hertooch van Borbon int selfde dorp gelogeert was indien zy daer mede te vreeden ware, hy soudet hem te kennen gheven. De vrouwe siende dat het niet anders zijn en mochte heeft haer consent daer toe ghegeven. De Ridder is wt de Camer gegaen ende beval de Waerdinne, dat zy niemandt inde Camer laten zoude, ende is terstondt ghegaen daer hy den Hertoghe ghevonden heeft ende heeft hem te kennen ghegeven. De hertoge dit hoorende, is met den Ridder alleen terstont derwaerts gegaen. Doen de hertoge in de Camer quam ende Isabella haer Oom wert ziende woude zy opstaen ende hem reverentie doen maer de Hertoge en wildes niet ghedoghen ende beval haer dat zy haer niet vermoeyen en zoude, ende doen hy haer ghelegentheyt ghevraecht hadde, hoe zy daer ghecoomen was, zoo heeft zijt hem altemale ghezeydt doen hijt wiste heeft hijse ghestraft datse den Grave ghelooft hadde, ende was daer meede gegaen sonder weten vanden Coninck haeren Broeder, ten lesten heeft hijse ghetroost ende ghelooft dat hy haer pays tegen haeren broeder maken zoude. Doen alle dander heeren vertrocken waren, heeft hijse heymelijc in een Osbaer doen voeren op een van zijn Casteelen om aldaer te blijuen tot dat zy ghenesen ware, want hy sorchde datse de Grave noch van daer leyden zoude, ende de Hertoghe heeft zoo veel ghedaen datse de Coninck haer Broeder weder in genaden genomen heeft. Nu voort om te comen tot onser materien daer wijt ghelaten hadden, zoo is heer Ian zoo langhe ghereden, dat hi quam int lant van Aquitanien, zo sach hy op een tijt van verre ouer een Velt een Ridder comen gereden op een starc peert, ende doen zy by malcander quamen, sach de oude dat de ionge Ridder de selve Wapen droech die hy voerde, dies hy ontstack van gramschappen, ende zeyde: Heer Ridder hoe zijdy zoo coene dat ghy dorst passeeren ouer dit velt ghy draeght de wapen die ick langhe voor my heb ghehouden, daer omme suldy hier voor uwen tol laten een voedt oft een handt, anders en suldy van my niet scheyden. De Ridder antwoorde ende zeyde: Dien tol is my te swaer, dat segghe ick u vry Heer oude grijse, want ick en gave u niet tminste hayr van mijnen Hoofde. De oude sprack dat suldy becoopen, met dien liet hy zijn lance sincken, dies ghelijcx dede oock heer Ian, ende vergaderden met sulcke cracht, dat beyde haer speeren braken, doen trocken zi beyde haer Swaerden, ende sloeghen op malcanderen menighen grooten swaren slach ten lesten nam heer Ian zijn Swaert met beyden handen, ende gaf zijnen Vader sulcken vervaerlijcken slach op den

[fol. F3r]

helm, dat hijse in stucken cliefde, ende de oude was zoo bedwolmt van dien slage dat hy vanden paerde viel Heer Ian dit siende is rasch van den paerde gesprongen, heeft den ouden op zijn voeten gestelt ende beyde zijn handen te gader gebonden. Heer Ian sprac nu moet ghy met my heer oude grijse niet door bede, maer door bedwanc. De oude sprac ic kenne dat ic nu verwonnen ben, nochtans waende ic datter niemandt teghen my en soude hebben mogen dueren, ic hebben seven hondert Ridders af gewonnen harnasch ende paert, nu ist my int leste selve gheschiet. Heer Ridder in dient uwen wille ware, zo soude ic gaerne uwen name weten ick sal u segghen de mijne. Heer Ian zeyde: Mijnen name en sal ick niet lochenen door eenighe sake, men heet my Ian de vondelinc, ick was met deese Wapen ghevonden in sKeysers boomgaert, ooc met harnasch ende ander ghesmide, daeromme moet ick dolen achter Lande, tot dat ick sal weten wie mijn vader is.