Dystorie van Saladine
(1998)–Anoniem Saladine, Dystorie van– Auteursrechtelijk beschermd
[pagina A2r]
| |
O Edele herten ghij blijde gheesten
Ghij consteghe minnaers van ystorien
Ledt vp de navolghende scone ieesten
Die ic sal bringhen ter memorien
Van auontueren ende van victorien
Van minnen van edele gheweerken
Het es een tijtcurtinghe vul van glorien
Vp voorledene saken meerken
Voorledene saken vooroghen bringhen
Behoort wel virtueuse zinnen
Tsijn spieghels / van toecommende dinghen
Die tquade doen schuwen en duecht beminnen
Schone coronijke salic beghinnen
Van eenen moghenden sarasijn
Leael in hende ende in beghinnen
Ghenaemt de hoofsche Saladijn
Hoe hij ghecreech in zijn bandoen
Iherusalem die helighe stede
Die dedel gheslachte van builloen
Besaten met groter moghenthede
Hoe hij daer naer quam in kerstinhede
Tot noerantoen met groter macht
Daer chavengy eenen camp om dede
Ieghen briante / ende seghe vacht
Hoe saladijn trac te lande hier naer
Hoe kerstinen trocken int helich lant
Ende wonnen akers zonder vaer
Ende babilonien so ict vant
| |
[pagina A2v]
| |
Hoe seghin meliden bracht tzijnder hant
Bij hulpen van hughen van tabarien
De doot van saladijn den saudant
Suldi in dese ystorie zien
Int curte es dese ystorie schone
Ghenomen vter coronike
Bidt voor den maker dat hij te lone
Naer steruen mach hebben gods hemelrike
Dit copulaet gheen dyesghelike
Wilt lesen tes al vraey ende waer
Behelst in curter rethorike
Het volcht van worde te worde hier naer
| |
[pagina A3r]
| |
EEn copulaet ystoriael
Vollecht hier warachtich ende scone
Vanden hoofschen saudaen loyael
Saladine van babilone
Als de iherusalemsche crone
Drouch van sibborch die baroen
Baudewijn was genaemt de ghone
Vanden gheslachte van builloen
Rees voor iherusalem der stede
Een al te compasselic dyscoort
Onder de princhen van kerstinhede
Duer tanghereids steruen viel dese moort
Daer bleuen in haer bloet versmoort
xl. princhen gods rudders alle
Daer dedelheyt noch om es verstoort
Op yden / cause vanden mesualle
Als de saudaen van babilone
Vernam der kerstinen messchyen
Met xxx. coninghen spannende crone
Quam hij ten lande van suryen
Meer dan viii. hondert duust payen
Haddi onder zijn moghentheyt
Baudewijn dede hem wel voorsyen
Want deffyanche was hem gheseyt
Een edel coninc hiet esclaudie
Noch ix. coninghen in zijn ghewelt
Met hondert duust volcx in zijn bayllie
Quam voren om te bestane tvelt
| |
[pagina A3v]
| |
Sijn voor iherusalem gheuelt
Daert baudewijn de coninc sach
Verbust recht als een leeu ontstelt
Reet vut met al dat hi vermach
Daer voer hi als donuervaerde
Inde sarasinen slaen
Dwelc was tsaudaens auangaerde
Daer lettel payenen af sijn ontgaen
Viii. coninghen doot / ende twee gheuaen
Ghehanghen waren de prisonieren
Want zijne wilden niet af staen
Apolinus wet noch vernoyeren
Baudewijn dedel coninc vry
Dede haer afgoden van goude root
Hanghen den prysonieren bij
Ende de acht coninghen die waren doot
Kerstenen dreuen blijscap groot
Ende deelden minlic haer ghewin
Dauangaerde bleef dus inden noot
Maer laes ten was maer een beghin
De vrauwe van iherusalem
Bat baudewine den ruwaert
Dat hij hughen ontbode them
Ende den edelen bastaert
De connic [sic] was van so vromer aert
Dat hij sourcours versochte node
Maer duer den vrauweliken moet bezwaert
Was amedelijs ghecoren bode
| |
[pagina A4r]
| |
Den bode latic henen varen
Te meekes waert an dodekine
Van eenen ghequetsten hoort my verclaren
Die quam ter tenten van saladine
De welke was met vromen schine
Voor eenen starken casteel gheleghen
Vertelde daer met groter pinen
Hoe die auangaerde was versleghen
Dies de saudaen was verlogierende
Van daer met alder achterhoede
Onderweghe al tvolc scoffierende
Stelden kerken huus ende hof in gloede
Mans wijfs ende kinderen met wreeden moede
Daedsi al te male ten zweerde
Dlantvolc verslouchsi sonder hoede
Gods beelden sleepten zij op deerde
Dus quamen zij berghe dale ende velde
Dat zij iherusalem beseten
De saudaen slouch zijn ghetelde
Vp den berch van oliueten
Saghen daer een galghe groot onghemeten
Dies zij droufheyt danof [sic] ontfinghen
De welke zij hebben ni [sic] sticx ghesmeten
Duer haer afgoden die daer an hinghen
Baudewijn de vermaerde heere
Bestierde zijn volc met vromicheden
Met tachtentich dusentich volx of meere
Quam hi snachts vter stat ghereden
| |
[pagina A4v]
| |
Saladijn stont in een dal beneden
Met hondert duust volcx in zijnen rinc
Ghewapent pietons ende som ghereden
Die baudewijne tstat onderghinc
Maer baudewijn voer als die coene
De scaren sterkelic duer brekende
Verbrandende tenten ende pauwelloene
Met hoghen moede zijn toren wrekende
Met zweerden slaende / met scachten stekende
Tien coninghen verslouch hij inden grase
Ende bouen dien dwelc men dmeeste rekende
Saladijns vadre ende baudaloerdase
De wile de coninc baudewijn
Den paijenen dit grief beriet
Bestreec de stede saladijn
Maer hij en constse ghewinnen niet
Eer baudewijn vanden velde schiet
Bleuer hondert duust saragoene
Maer vanden kerstinen hij oec daer liet
Meer dan tseuentich duust campione
Nochtan moeste hem tgheluc gheuallen
Dat hij de scaren al door brac
Ende quam int stede ondancx hem allen
Daer saladijn wonder groot af sprac
So my dystorie net vertrac
De patriarke bleef daer gheuaen
Saladijn die al barraet verstac
Dedene voor hem bringhen saen
| |
[pagina A5r]
| |
Hoort kerstin sprac die saragoen
Muechstu dijnen coninc doen schauwen my
Ic schelde di quijte dijn rentchoen
Viertienacht vrede gheuic dy
De pape vraegde den coninc twy
Hij baudewijne so gherne saghe
Saladijn sprac ic segt hu vry
Duer zijne gheweldegde grote slaghe
Ia sprac die pape of baudewijn
Niet commen wilt in dijn pauwelloen
Daer op andworde saladijn
Keert dan weder in mijn prysoen
Dat consenteerde die gods baroen
Nam orlof an alle de princhieren
Hem te bescuddene voor mesdoen
Dedene saladijn conuoijeren
De patriarke quam in de stede
Daer men vriendelic ontfinc
Den coninc hijt te wetene dede
Daer hij abuus groot omme bevinc
Nochtan bereeddi zijne dinc
Naer coninclike singlorie
Met xii. peerden in zijnen rinc
Quam hij in saladijns partie
Saladijn edel van manieren
Ontfinc den coninc van surien
Naer vele ionstelike chieren
Sprac totten coninc die paijen
| |
[pagina A5v]
| |
Edel rudderlic engien
Wildi dees orloghe paysieren
Ghelooft an onse mamettrien
Mijn hulde willic hu ottroyeren
Noch meer duer dine edelhede
Weder segdi my dit ghemeene
So latic hu lant ende krstinede [sic]
Maer doet my manscap rudder reene
Baudewijn sprac twaer my te cleene
Dat ic dlant daer god in es ghestoruen
Soude houden van eenen payen te leene
Die noch gheen rudderscip heeft verworuen
Wat es dat rudderschip edel man
Sijn rudders meerder dan ic en zij
Ia zij vorwaer / Berecht my dan
De weerde van dien / In sal / waer bij
Om dat rudderscip es so vrij
Het ware mijnder eeren een verlies
Soudic de weerde ontpluken dij
Ghij zijt payen / niet weerdich dies
Als saladijn hoorde dat besceet
Liet hij de questie henen varen
Naer maeltijt dedi hem gheleet
Ter stede waert duer zijne scaren
De princhen die beede moedich waren
Schieden met edeler manieren
Maer int verscheeden hoordic verclaren
Seydsi elc andren een deffyeren
| |
[pagina A6r]
| |
Amedelis hadde binnen desen
Te meekes hughen van damast
Verclaert al dit vorseide wesen
Hoe tkerstin volc was ouerlast
Dies hughe meneghen kerstinen gast
Hadde versaemt in zijn bandoen
Ende maecte zijn ghereescip vast
Metten bastaert van builloen
Orlof namen zij an synamonden
Ende voerden henen al haer ghespan
De vrauwe bleef vul drucx ghebonden
Om haer kint ende om haren man
De dachuaerden ic niet ghenomen can
Maer zij quamen met vromen schine
Logyeren in eenen schonen dan
Vp twee milen naer saladine
Daer was bij rade vanden bastaert
Een bode ghesonden an den saudaen
Wien dach en velt was gheopenbaert
Ende deffyance doen verstaen
Ten dage was menich bloedich traen
Ghelaten vten vromen liuen
Natuere croont ieghen dit vermaen
My iammert dat ict moet bescriuen
Nochtan hoe dat den strijt verghinc
Moetic hu op een curt verhalen
Elc kerstin reedde zijne dinc
So hem te strijde dochte falen
| |
[pagina A6v]
| |
Die edele kerstine vassalen
Stelden in een scare al haer partie
Ende saladijn stelde daer binnen palen
Viii. scaren elc alzo groot als die
Noch sonden gods rudders van hogher namen
An baudewijne / coninc van surien
Ontboden dat zij hem thulpen quamen
Met C.m kerstinen wel voorsien
Sat op met cleender cheuauchien
Ende nam orlof an zijnder vrauwen
Die naer veel iammers door dit messchien
Hem nemmermeer waende met oghen scauwen
Corsubel met xij. coninghen wreet
Twee hondert duust volcx in zijn bandoen
In deerste bataylge hij voren vut reet
Vp den bastaert van builloen
Iherusalem riepen die gods baroen
Ende babilone / die sarazijnen
Daer ruumde menich zijn archoen
In dit versamen met groter pijnen
Nu komt baudewijn vut gheuaren
Met .x. duust volcx in zijn beleet
Duer brekende de payensche scaren
Ondanc den sarazijnen wreet
Quam daer de bastaert ende hughe street
Die zeere verblijdden vanden ghenoot
Beloofden elc andren met ionsten heet
Gods toren te wrekene toter doot
| |
[pagina A7r]
| |
Den strijt van alisant / noch roncheuale
Noch alle de fayten van broyere
En daden noynt kerstenen so grote quale
Als dese bataylge fel van dangyere
Tsaudaens cracht was so meneghertiere
Ieghen der kerstinen ghewelt
Dat zij so snee smeldt vanden viere
Haer menichte smelten beghan op tvelt
De nacht verghinc / schijn vander manen
Bracht haer clareyt binnen palen
Een vorssche bataeylge quam daer ter banen
Die alle scoten venijnde stralen
Die edel bastaert met gods vassalen
Was berinct in dit onghevouch
Duerschoten ghewondt met groter qualen
Daer hem vter perssen zijn peert ontdrouch
Dus dolende reet de rudder vry
Bedauwende met zijne bloede deerde
Tot hi quam teender fonteynen bij
Ter doot ghewondt spranc vanden peerde
Zeere beclaeghde die hoghe weerde
Der kerstinen ieghenspoedeghen noot
Bat vterlic gode of hijt begheerde
Om hughen te sprekene voor zijn doot
Onder de sarasijnsche scaren
Met cleender menichten hughe vacht
Daer zij al meest bleuen waren
Ten dade de donkerheyt vander nacht
| |
[pagina A7v]
| |
Hughe aensach der kerstenen cracht
te nieuten / ende den wijch verloren
Ter stont anhoorde dat reyn ghedacht
Een peert neyen / daer hi na slouch met sporen
Quam ter fonteynen daer die bastaert
Ghestrect lach met bebloedden oghen
Den iammer die daer was gheopenbaert
En soude gheen meinschelic zin betoghen
Ontboet daer hi dus lach in doghen
Sijnder moeder een groeten met drouuen schine
Ende zijne broeders dat zij hem poghen
Zijn doot te wrekene vp saladine
Bat hughen den vromen rudder weert
Dat hij gheeraerde wilde gheuen
Sijn ors blankaert / schilt ende zweert
Theenen lijcteekene beseuen
Noch bat die edel bastaert verheuen
Dat hughe zijn alsberch so duerscheurt
Sijn broeders toeghe / dat zij deurt sneuen
Zouden ter wrake meer zijn beceurt
Naer vele compasselike tale
Die de bastaert sprac in zijn doot
Quam hughen van iammer sulke quale
Dat hij in ommacht viel ouer doot
Als hij bequam besief hij bloot
Den edelen rudder ouerleden
Ne wiste duer desen wederstoot
Wat bedriuen van iammerheden
| |
[pagina A8r]
| |
Een prinche vut vranckeric ghebannen
Om te versoukene thelich lant
Quam ontrent met .ij. hondert mannen
Daer hy al dit volc versleghen vant
Sach den edelen man vayllant
Baudewine / onder zijn pert bezwaert
Beuant / hoe dat die vrome wygant
Van iherusalem was rewaert
Dandre verlichtene vanden peerde
Ende ondervraegde al dit dangier
Doen sprac tot hem die hoghe weerde
Hoe comdi alle onghewapent hier
Als peelgrim / antworde die princhier
Ghebannen / ende mijns lants verdreuen
Om uwen wille coninc fier
Die hier wille steruen / met hu ende
leven
Van pontieu / heetic hertoghe ian
Die metten gheslachte van builloen
Ieghen den coninc hilt ghespan
Dus moetic dolen ni [sic] dit saysoen
Weenende wart / die gods baroen
Duer die fortune wreet van schine
Den iammer / die daer gheuiel int groen
Ware elken ommoghelic ghecondicht tsijne
Bij baudewijns rade / die edel man
Met zijnen ghesellen in zijn conroot
dede vanden dooden de wapene an
Om thelpen wrekene desen noot
| |
[pagina A8v]
| |
Den patriarke die daer lach doot
Nam de banniere die hertoghe weert
De coninc ende hij in desen stoot
En hadden maer elc ter noot een peert
Inde paijenen zij tsamen reden
Wonder werkende metten speere
Ende hughe stont noch vul drucx ghekneden
Bijden doden bastaert met cleender weere
Anhoorde tgheruusch sach in dat heere
Den standaert blaeyen alzo hem dochte
Ryep builloen met groten gheere
Reet duer de persse clouc int ghedochte
Daer onderkende hij baudewine
Ghewondt ter doot al thender cracht
Sprac them och prinche van vromen schine
Laet hu onthellemen of ghi versmacht
Daer wart onthellemt dat reyn ghedacht
Reet bloot verstoremt inde payene
Saladijn sach donuersaegde macht
Dwelc hem abuselic was tansyene
Wye bestu vraegde die saudan
Die dus bloots hoofts tvolc hebs verdreuen
Noch bem ic hier coninc sprac dedel man
Alzo langhe als god in my laet dleuen
Och baudewijn wilsti dy up gheuen
Haudt van mi die surriensche crone
Ic late di thelich lant ende leuen
Sprac de saudaen van babilone
| |
[pagina B1r]
| |
Noch storuic my lieuer hondert weruen
Andworde die coninc van surien
Dan ic dlant daer god in wilde steruen
Saude houden van eeneghen payen
Dat edel coninclic engien
Wart so verstoremt in zijn bedriuen
Dat saladijn moeste van daer ontvlien
Of hem verslaen of selue bliuen
Daer verslouch hij tvroemste grein
Dat in de weerelt doen was in liue
Een claerheyt quam vut des hemels plein
Ommerijngde den coninc reyn van bedriue
Saladijn reet voort quam ten ghekiue
Daer dander stonden berijnct int groene
Ende vincse beede besproken riue
Dat mense stellen sal te renchoene
Vp hertoghe ian sach de saudaen
Wiens herte hem ionst toocht als tsinen broedere
Vraegde zijnen name ende heeft verstaen
Dat hertoech ians sustere was sijn moedere
Niet wilde hij hem maken der saken vroedere
Duer zijne hoochmoedicheit van machte
Maer bleef voortan zijns lijfs behoedere
Als die beminde zijn gheslachte
Den onbegripeliken drouuen moet
Der coninghinnen moetti verstaen
Om weten hoet metten coninc stoet
Sant eenen bode an den saudaen
| |
[pagina B1v]
| |
Hoort van saladine reyn vermaen
Der stat en wildi niet ontbeeren
Maer wilden si vten lande gaen
Hy en dade niemende belet noch deeren
Voort sprac die edele saudaen vermoghen
Segt dijnder drouuer hoogher vrauwen
Dat ic drie daghen vut haren oghen
My hauden sal wiltse my niet anscauwen
De boodscip quam haer in sulker vauwen
Ende tsteruen van haren edelen man
Die naer vele claghens starf van rauwen
Wart in den tempel begrauen dan
Hughe quam in de stat drie daghe
Stelde al de beelderie ghemeene
In een murage met groeter claghe
Die bij haer seluen sloot alleene
De ghemaelden beelden groot en cleene
Die int stat an die mueren stonden
Verghinghen tsamen net ende reene
Dwelc groete mirakelen zijn om vermonden
Alle de versleghen edel mannen
Worden te iherusalem begrauen
Die kerstene hem tsamen tuuswaert spannen
Elc draghende een last van zijnder hauen
Als een verhuerluecht landsheere beschauen
Bat hughe om weten zijn rentchoen
hondert duust bisanten van hogher gauen
Steldemen / den edelen baroen
| |
[pagina B2r]
| |
Nu wilde de moghende saudaen
De weerdde weten van rudders daet
Daer naer rudderscip ontfaen
Van hughen ende dies ne gheen verlaet
Cont maecte hem hghe den hoghen graet
Den rudders name ende hare weerde
Daer vele verhalens es inden staet
Gaf hem den rudders slach metten zweerde
Veel coninghen hebbic op tvelt verloren
Sprac saladijn toten heere hugoen
Meer coninghen hebbic ghestelt daer voren
Bidt elken hulde om hu rentchoen
Selue gaf die hofsche saragoen
.L. duust bisante tzijnder noot
Haelde te bouen an zijne baroen
X.m duust bisante van goude root
Als dedel gheslachte van builloen
Dus hadde verloren dlant van surien
Wilde de moghende saragoen
Dlant van kerstinheyt varen zien
Nam met hem hughen van tabarien
Ende van pontieu den hertoghe wijs
Die brochten den edelen paijen
Als peelgrim int stede van parijs
Naer den coninc deedzij ghevrach
Die doe ter tijt daer was absent
Tsent omaers dede men hem ghewach
Hilt hij nootsakelic parlement
| |
[pagina B2v]
| |
Omme te gheuene iugement
Van eenen fayte onlancx ghedaen
Bij eender vrauwen edel bekent
Ten worde met campe wederstaen
Van pontieu was su hertoghinne
De sustere vanden hertoghe ian
Een hertooch van berri boot haer zijn minne
Maer zu en begheerde gheenen man
Dies hij ontsteken vul nijts began
Huer te bederuene van eeren
Om haer te bringhene in sconincx ban
Sochte hij menegherande keeren
Stroeyde venijn ghemijngt met gallen
Vp spyse die hij den coninc sneet
Daer hijse liet voor zijn voete vallen
Sloctense de honden up ghereet
Storuen ter stont alsoot menich weet
Dwelc hij up teech der vrauwen vry
Huer segghende met eenen ghesichte wreet
Ghij hebbet vortijts versocht an my
Seide meer / hu broeder was verdreuen
Bij onrechte vten vrancschen rike
Wildic in wraken van dien vergheuen
Den coninc / ghij naemt my thuwelike
Dus blijct de wareyt wel publike
Mids dat ghijt niet cont an my verweruen
Wilt selue den coninc dus valschelike
Vergheuen ende my bederuen
| |
[pagina B3r]
| |
Bij desen zijn daer versaemt de heeren
Om der vrauwen te nemene tleuen
Willet niement met campe keeren
De vrauwe moet int onrecht sneuen
Als saladijn ende hertooch ian beseuen
Haer bloet in sulker scoffieregher blame
Beghan hem therte van thoorne beuen
Omme te wrekene die diffame
Tsentomaers reedsi haestelike
Der vrauwen thelpene vander doot
Daer die meeste princhen van kerstenrike
Tsamen versaemt zijn / in een conroot
Saladijn nam an den camp ter noot
Maer hertoghe ian die wildene doen
Bij causen zij vreesden den wederstoot
Mids dat saladijn was saragoen
Doen zwoer die houessche saudaen
Den god diet al heeft in voogdien
Hij soude persoonlic den camp bestaen
En quame dies hem mochte gheschien
Maer ter bede van hughen van tabarien
Dede hij deuotelic zijn orisoen
Knielende voor tbeelde van marien
Rechts als een kerstin gods campioen
Trac dus ten crite met moede vri
Daer hij victorieus bedeech
Dus leet die hertoghe van berri
Dat hij der vrauwen onrecht op teech
| |
[pagina B3v]
| |
Die hofsche saladijn vercreech
Zijns viants paeys met neerster bede
Zeer ionstelic hem die vrauwe neech
Bedanckende zijnder manlichede
Als desen camp dus was gheuochten
Ende ghewonnen soot blijct hier voren
De vrauwe verlost / de reyne ghedochten
Verhuegden van alle guldene sporen
Daer dede de vrauwe hoghe gheboren
Maken in teekene van deser daet
Eene capelle scoen vut vercoren
Die noch op de maert tsent omaers staet
Eenen tornoy om vruegt vermeeren
Was daer beroupen op ghenen dach
Te camerijc / den vremden rudders teeren
Dwelc saladijn alte gherne sach
Want daer zijn principael op lach
Als hij ruumde dlant van surien
Dat hij de vroomste op eenen dach
Princhen van kerstinrike wilde zien
Rychaert coninc van inghelant
Met zijnen edelen sone soyhier
Henegauwe / brabant / ende vlaenderlant
Ende de vrancsche coninc fier
Stanfoort / monfoort / ende die princhier
van lucemborch die graue van bloys
Lisengloen / van castelloen gautier
Chauengy ende die baroys
| |
[pagina B4r]
| |
Van florines die edel man
Ende saladijn sonder vaer
Hughe / ende van pontieu hertoghe ian
Quamen allen ten tornoye daer
De vrancsche vrauwe ende oec met haer
Vier hondert vrauwen tharen deele
Wiens scauwen was als die sonne claer
Die gauen den danc daer ten tenneele
Een coopman daer een rosside brochte
Te costelic allen den ghenoot
Dwelc saladijn ieghen den coopman cochte
.X. hondert florinen van gaude root
Zeere verwonderden cleyn ende groot
De princhen in die buebancherie
Zij meercten bij zijnen samblante bloot
Dat hij was van hogher singlorie
My ghedinct noch sprac die vlaemsche graue
Hoe dat die coninc cornubarant
Als een truwant van cleender haue
Quam bespieden dit kerstin lant
Sghelijcx mach commen dese wigant
Want naer dbetoghen der prophesie
Ses inder sarazijnen hant
Godefroeds conquest ende singlorie
De questie lieten de princhen staen
Zij wilden leuen met bliden zinne
Een couuerture was den saudaen
Ghesonden vander coninghinne
| |
[pagina B4v]
| |
Die an hem hadde gheleit haer minne
Hopende op zijn goet gheual
Dat hij ten kerstinen onghewinne
Sal werden heere / der weerelt al
Voor de vrauwen met groter ioye
Daden de heeren vespereye
Tsanderdaechs quaemsi ten tornoye
Rechts up den tienden dach van meye
Menich ruumde daer zijn ghereye
In dat versamen met omminnen
Elc die poochde in die contreye
Om danc van vrauwen / ende om winnen
De vlaemsche graue die was verladen
Van saladine die op hem vacht
Maer chauengy quam hem in staden
Wan troestelic tpeert / met zijnder cracht
Ian / ende hughe met harer macht
Wonnen tpeert weder binnen banen
Maer chauengy verhaelde zijnen pacht
Vp tpeert vanden damphin van vianen
Als saladijn weder op was gheseten
Voer hij op chauengy den baroen
Diene haefscerhant heeft af ghesmeten
Nam troestelic tpeert in zijn bandoen
Maer in zijn hiele gaf hem hugoen
Den slach daer hij verminct af bleef
Tpeert moeste laten die campioen
Dwelc vinc soyhier so men ons screef
| |
[pagina B5r]
| |
Om dit peert rees so groten moet
In alle de heeren van daden reyne
So dat de vrancsche raet ter spoet
Den olifant blasen dede int pleyne
Dhyrauden riepen al ghemeyne
Vp den vremden saudaen iolijs
Hij was ghepresen van groot van cleyne
De vrauwen gauen hem den prijs
In deser wijs es ouerleden
Dit tornoyeren die hoghe staten
Thoue was die saudaen ghebeden
Daer hij gheeert was bouen maten
Naer eten houeren naer blide ghelaten
Nam saladijn orlof an die heeren
Hij wilde smorghens ter eester daten
Met zijnen ghesellen te lande keeren
Hem latic zeylen hoort voort verclaren
De vlaminc bat met hoofscher tale
De princhen die ten tornoye waren
Met hem te commene int hof te male
Daer quaemzy al binnen den vlaemschen pale
Sonder de ghequetste heynewier
Die tornich om tpeert lach inder quale
Nydich vp den inghelschen soyhier
Ghenesen wart chauengy de fiere
Secretelic hij te brugghe reet
De rechte wapene van oliuiere
Die voerde hij in zijn wapencleet
| |
[pagina B5v]
| |
Een maecht gheliker wijs bereet
Met eender ketene van seluere fijn
An hem ghehacht dede hem gheleet
Ter plaetsen daer hij wilde zijn
Voor thof te male quam de wigant
Daer hij vant eenen messagier
Ende gaf hem eenen brief in dhant
Int hof te draghene den heeren schier
Den vlaemsschen graue gaf men tpappier
Die las dinhouden dus ouer luut
Een rudder van auenturen hier
Ontbiet hu allen ionst ende saluut
Fortune wilt desen rudder grieuen
Haueloes es hij sonder goet
Hij biedt hu allen maecht hu ghelieuen
Dat ghij een bede door hem doet
Om peert om wapene rasch metter spoet
Wilt ieghen hem elc drie speeren riden
Elc abuseerde in zijnen moeti [sic]
Wye dat die rudder was te dien tiden
Daer quamen de princhen deen naer dandre
Jeghen den vremden met groten gheere
Die hem gheliet als alexandre
Ende stacse al af tenden speere
Soyhier hadde de meeste deere
Om thoors dwelc chauengy bescreet
Maer naer de iosten dedi zijn eere
Sant elken tzijne zoot menich weet
| |
[pagina B6r]
| |
De vrancsche vrauwe die waende wel
Dat saladijn dese vaert bestont
Quam anden rudder met haesten snel
Toeghde hem haers hertsen volmaecten gront
Bat voort op dat hij haer liefde iont
Int hof te commene bijden heeren
Dus wart hij eerst vander minnen cont
Die sonder spreken andveerde tkeeren
Dus schiet dit hof / elc trac te lande
Chauengy coelde zijnen moet
Nu moetti horen vanden wigande
Die naer iherusalem seylt inde vloet
Int herte hij grote courage loet
Als die waent kerstinhede winnen
Int stat daer god ant cruce stoet
Was hij ontfanghen met groter minnen
Tot hughen sprac saladijn van hogher namen
Kerstinheyt willic om winnen poghen
De meeste heercracht sal ic versamen
Die men noint yewers aensach met oghen
Maer waer ic best sal ghelanden moghen
Dat moetti my varen int lant bespien
Hertooch ian sal hu de marche toghen
Hij weet al dmeeste conduyt van dien
Dus namen de rudders an de vaert
Tornich om den beroumeghen mont
Ende seilden ter starcster marchen waert
Die ander kerstinen pale stont
| |
[pagina B6v]
| |
Dats inghelant daer zij maecten cont
Saladijns vu / ende dies ghelike
Hoe hij tsentomaers den camp bestont
Ende hoe zij waren te camerike
Hoe verloren was dlant van surien
Wye zij waren ende hoe zij sochten
Tcranchste pas / baden bij dien
Dat zij tstercste ghevinden mochten
De coninc leedde de reyne ghedochten
Te noerantoen ende toochde hem tpas
Daer zij saladijns aermeye brochten
Die waenden dat daer ten crancsten was
Coninc richaert die sant soyhiere
Anden hoghen coninc van vranckerike
Dien hij verclaerde al de maniere
So voren condicht dese coronike
De coninc zeere ouermoedichelike
Ontseyde hem hulde ende zijn ghespan
Om dat men niet teerst quam binnen zijnen wike
End om dat bode was hertooch ian
Verbolghelic schiet die ionghe wygant
Reet tot valenchijn met deser maren
Daer hij meest alle de princhen vant
Die inden tornoey te cameric waren
Ghinc daer tvorscreuen al openbaren
Ende hoe de coninc hem hulde ontseyde
Ieghen de sarazijnsche scaren
Die crachtelic quamen up kerstinheyde
| |
[pagina B7r]
| |
De vlaemsche graue sprac hoofschelike
Weest dies te vreden edel bloet
Wij sullen den coninc van vranckerike
Spreken ende sachten zijnen moet
So vele dat wel soyhier verstoet
Dhulde vanden leeu int gaut rampant
Naer grote chieren met ionsten goet
Vertrac soyhier in inghelant
Bider vrancscher maiesteyt
Trocken dees edel princhen tsamen
Claegden dat hij hadde zijn hulde ontseyt
Gods volc begripende point van blamen
Nochtan en wilde die hooghe van namen
Gheenseins varen in Inghelant
Maer wist hem allen danc dier quamen
Ende sourcours daden den wigant
Elc prinche bereedde zijnen vaert
Ende namen om een versamen dach
doen scaemde hem dies den vrancschen aert
Als hij de princhen ghewillich sach
Voer metten heeren hoordic ghewach
Den inghelschen thulpen met zijnen scaren
Saladijn die in de marine lach
Quam metter vlote vast toe gheuaren
Viere ende vijftich coninghen groot
Met achthondert dusentich man
Bracht de saudaen in zijn conroot
Twee milen vlootte dat ghespan
| |
[pagina B7v]
| |
Nu quamen de kerstine princhen an
Ontfanghen waersi met bliden doene
Voor tpas in eenen sconen dan
Slouchsi haer tenten ende pauwelloene
Nu quamen de paijensche vloten
Gheseilt tot an dit sterke pas
Si liepen op met haren roten
Want scone daer de marche was
Twee hoghe berghen alzo ic las
Daer neuen lopende eene riuiere
Daer ouer een brugghe ende in dat gras
Een torre dit was des pas maniere
In dessyde vander montaynge
Vp de brugghe ende int casteel
Laghen donse in de tsampainge
Banderside en wistmens twint noch deel
Vijf coninghen ende haer volc geheel
Waenden tpas liden sonder weere
Sij vonden ghemoet ende fel chambeel
Menich ghescut scilt ende speere
Meer dan .xx. duust sarasine
Die waren in dit pas versleghen
Ten onsen verghinct ter groter pine
Maer de victorie hebzy vercreghen
Chauengy gaf den roup van zeghen
Loste den markijs vter noot
Van briante den fellen deghen
Vier coninghen bleuer versleghen doot
| |
[pagina B8r]
| |
Briant corsubel met haren scaren
Quamen ter tenten van saladine
Riepen datsi verraden waren
Vp ianne ende hughen dodekine
Hughe sprac ziet ghij sarasine
Hier pant te vechtene ieghen hem
Die my tusschen twee sonnescine
Wilt toghen dat ic verrader bem
Saladijn slouch den camp van monde
Hij hadde daer ander dinc te doene
Sant picolette ter seluer stonde
Om te bespiedene gods campioene
Dus liep de scalke knecht int groene
Ouermeerken al de bannieren schone
Die hij naest zijnen opinioene
Verclaerde den saudaen van babilone
Bij instruxctien van hertooch ianne
Verstont die wapenen die saudant
So dat hij inder kerstine manne
xxvi hogher princhen vant
Den xiii waren vut inghelant
Ende dander die ouer commen waren
Dies saladine wonder ghnic [sic] in hant
Hoe zy daer quamen met haren scaren
Vueerde hij soude den hoghen vorsten
Tsanderdaechs de passage af winnen
Al soudt ccc duust mannen costen
Dus quam tversamen met omminnen
| |
[pagina B8v]
| |
Steken ende slaen was daer tbeghinnen
Menich paijen die vlau van vare
Maer op de staute ghemoedde sinnen
Quam crachtelic eene verssche scare
Beede de coninghen vut kerstinrike
Ende de graue van vlaenderlant
Waren gheuanghen crachtelike
Int heer vanden fellen ruese briant
Dat hoorde chauengy die wigant
Clam up den berch op thoochste pas
Wierp vanden berghe de doode int sant
Spranc selue van bouen inden tas
Riep verblijdt alle met luder kele
Ghij kerstine heeren nu ten stonden
Het reynt rudders vten hemele vele
Zelue ben ic een an hu ghesonden
De princhen tsamen vant hi ghebonden
Onder drie ruesen die hi verslouch
De mare liep onder de heydensche honden
Dat rudders reinde meer dan ghenouch
Paijenen begonsten hem te veruaren
Darchiers zij daden hem al de moort
Al quamen dicwijle de versche scaren
Donse bleuen in een accoort
Als de saudaen dit heeft verhoort
Dedi tvolc eersselen om tontvliene
Op dyen dach bleuen int bloet versmoort
xx coinnghen [sic] twee hondert duust paijene
| |
[pagina C1r]
| |
Niet meer en was op tpas ghestreden
Stille lach vi. weken die saragoen
Sant anden coninc richaert met beden
Te commene tot in zijn pauwelloen
Vi. moghende coninghen bracht daer hugoen
Onder de kerstinen in oystagen
Hem sester van princhen reet die gods baroen
Tot saladine / vry in alle passagen
Hoort saladijns milde presenteren
Hondertich peerden last gauds gheladen
Boot hij den coninc mochti passeren
Tpas daer hij ontfinc so vele scaden
Maer so en mochti met gheenen daden
Duerlijden / noch om trisoor ne gheen
Dies noopte hij een ander nieu beraden
Ende steldet in deelingen / campwijs van tween
Dats te verstane twee campioene
Kerstin op dat zij den camp verloren
Ieghen twee kempen saragoene
So soude men rumen tpas sonder thoren
Maer vochten victorie gods volc vercoren
So trocke te lande die saudaen
Die nemmermeer kerstinheyt mochte storen
In deser wijs was den camp bestaen
Gods volc beriet hem metter spoet
Om te vindene twee campioene
Chauengy om zijnen vermincten voet
Was daer gheweyghert den camp te doene
| |
[pagina C1v]
| |
Hier en es gheen prinche nochtan so coene
Sprac chauengy in hebbe in heymelicheden
Zijn wijf natuerlic ghehat in bandoene
Ofte speerds steerte hem afgereden
Die heeren worden verstoremt alle zeere
Duer den beroumeghen mont vilein
Chauengy sprac met snellen keere
Tghoont dat ic segghe es waer certein
Voor thof te male was ic int plein
Wan op hu allen harnasch ende peert
Ghelachen was daer om dedel grein
Te campe ghecoren so hijt begheert
Ende te markijs van monferaet
Dit waren gods campioenen tsamen
Saladijn sat in zijnen staet
Die hem beduchte tpoint van blamen
Om weten of die hoghe van namen
Chauengy deen kempe soude wesen
Sant onder de princhen van hogher famen
Een zweert vutwendichlic goet ghepresen
Nochtan een letten was an dit zweert
Te curt veel meer dan eenen voet
De wete om betren hij begheert
Sonder stael yser of colen gloet
Chauengy nam dat zwert ter spoet
Tart in een scherde op den payen
Hier met eist lanc ghenouch en goet
Sprac chauengy so ghij nu mnochte [sic] sien
| |
[pagina C2r]
| |
Om dese mare louch de saudant
Ende coos zijn campioene vry
Dat was corsubel ende briant
Veruaerlic enden wreet in haren cry
Quamen int crijt / ende chauengy
Sprac hoort briant verstaet mijn meenen
Laet ons teerst vechten hu ende my
Verwindi ghij zijt ghij twee op eenen
Dit consenteerde die ruese wreet
Ende elc verhaelde zijnen loop
Chauengy op briante reet
So dat hij vanden peerde stoop
Daer hadde de ruese den quaetsten coop
Ne ware de hoofscheit van andriese
Want hij in ommacht lach ouer hoop
Al tender cracht en te verliese
Chauengy riep stant vp payen
So dat die ruese daer bij ontspranc
Die hem stelde ter weere met dien
Der hoofscheit seidi den rudder danc
Daer vochten zij eene wile lanc
So dat leet meer dan vespertijt
Chauengy sprac den dach wert cranc
Laet ons becurten desen strijt
Ter eerden sal ic ligghen bloot
Twee slaghen suldi slaen op mi
Bliuic dan niet versleghen doot
So rijsic / dan suldi ligghen ghi
| |
[pagina C2v]
| |
Eenen slach sallic slaen op dij
Dus suldi altoos int voordeel wesen
Duerende tot deen versleghen zij
Maer dat ic teerst mach mijn bedinghe lesen
Dit consenteerde briant al gheel
Naer de bedinghe de rudder lach
De slaghen en deerden hem twint noch deel
Briant ghinc ligghen daert menich sach
Chauengy die slouch zijnen slach
Te mids ontwee den saragoen
Corsubel / diet sach al dat hij mach
Vlau tot in saladijns pauwelloen
Doen wildemen den saudaen doen volghen
Om te verslane gods campioene
Daer saladijn ieghen sprac so verbolghen
Dat niement dat dorste bestaen te doene
Ticht van verraderscepe ghinc op hugoene
Dies hij andverdde camp naer tbetamen
Dwelc in presentien vanden baroene
Was vut ghestelt tot zij te lande quamen
Om tzweert daer tslaen met sulc een last wouch
Sant de saudaen met neester bede
Dwelc hij om prouuen in eenen mast slouch
Maer ten scheen niet tselue zweert van sneden
Andworde sant / chauengy reyn van seden
Al sant ic hem tzweert in zijnen staet
Ic en sant hem niet gods moghenthede
Noch zijnen aerme / noch dhantghedaet
| |
[pagina C3r]
| |
Naer dat saladijn trac te lande
Met zijnen paijenen al te male
Vertrocken ons edele wigande
Versamende te parijs in de zale
Daer hoorde elc prinche onhoofsche tale
Ende schimpich vander coninghinne
Die heymelic hadde int herte quale
Dat saladijn faelde van ghewinne
Maer als chauengy daer quam ghestreken
Rees sou ende prees zijn hoghe weerdde
De welke schimpich verstont haer spreken
Stacse metten voete ieghen deerde
Dies was die rudder so goet ten zweerde
Ghebannen soot ons de ieste toocht
Die hem secretelic gheneerde
Onder zijnen oem den vlaemschen voocht
Te lande trac elc naer desen ban
Te iherusalem quam de saudaen
Campen ghinc hughe dedel man
Ieghen den coninc der moriaen
Die in dat crijt so was bestaen
Halsberch ende wapene al duer scuert
Bat dat hij om andre mochte gaen
Dwelc hughe hem heeft ghewillecuert
Aldus ontquam hij vter pijne
Hughe verwachte zijns inde bane
Maer en begheerder niet meer te zijne
Want hi was al te vernoeyt van slane
| |
[pagina C3v]
| |
Hughe was rasch ghenouch van verstane
Onder zijn volc quam de wigant
Gaf eenen bode last om tegane
Secretelic tot int kerstin lant
Den princhen ouer de marine
Ontboot hughe die edel man
Hoe dat hij ontseit heeft saladine
Hoe coninc van akers es hertoghe ian
Bat datsi quamen in een ghespan
Voor akers zij sauden de stede saen
Winnen / ende mits gods hulpen dan
Dhouerdaet vellen van den saudan
Naer dit ghinc hughe den saudaen
Deffijeren ende al zijn macht
Dies hij om vanghen daer was bestaen
Daer hij zeere manlic ieghen vacht
Verslouch met rudderliker cracht
Den coninc moriaen ende quam te peerde
Zij vollegden hem naer met groter iacht
Tot buten daer hij hem verweerde
Sijn volc van die te liue bleuen
Voor iherusalem in den strijt
Waren den edelen man beneuen
Ende meest versleghen in dit berijt
Ontpeerdt was saladijn vp desen tijt
Dwelc hughe rasch biden toghel greep
sauueerde zijn leuen al hadzijs nijt
Hem allen hij metten peerde ontreet
| |
[pagina C4r]
| |
Duer menighe wostine groot
Reet hij tot opden tienden dach
Te meekes quam die vrome ghenoot
Daer sinamonde in slape lach
Haer dromende dat sou hughen sach
Bestaen van meneghen fellen diere
Daer al zijn volc bleef int ghelach
Maer hughe ontquam vanden dangiere
Haer dochte dat de bastaert naer dit
Voor haer stont bleec in zijn coleur
Ghecleedt in eenen mantel wit
Maer streex van hem verloes sou tspeur
Dies rees in haer sulc een ghetreur
Dat sou ontwiec met groter quale
Ter stont quam de niemare an heur
Hoe een vremt rudder daer was in dsale
Streex quam de scone sinamonde
Daer hughe sat op eene banc
De vriendelicheyt die daer begonde
Was elken om condeghen te lanc
Daer teldi haer al den ouerghanc
Van hem de doot vanden bastaert
Rijc god hoe daer haer handen wranc
De vrauwe / seghin ende gheeraert
Gheeraert hietmen le beel armeyt
Om dat zijn wapene hem stont so wel
Zeghin es orguilleus gheseyt
Om dat hij so hoochmoedig was ende fel
| |
[pagina C4v]
| |
Dese zeghin bleef int ghequel
Te groeninghe voor de vlaemsche macht
Nochtan zijn cracht viel zo rebel
Dat hij de vlaemsche scare duer vacht
Naer groten iammer naer douersprake
Als seghin op zijnen vader keef
Naer tsvaders toorne die bat om wrake
Dwelc sichtent op zijn kint becleef
Naer dat hughe so men ons screef
Zijn kinders rudders maecte int pleyne
Naer datmen rudderlicheyt bedreef
Metten niewen rudders op eene quinteyne
Naer dat hij hadde doen versamen
Een heercracht moghende ende scone
Reet die prinche van hogher namen
Met zijnen kinderen te babilone
Hem latic varen maer op de ghone
Die bode ghesonden was van hugoene
In kerstinheyt an de vrancsche crone
Stellic nu mijn beleet te doene
De boodscip so hughe te doene beual
In vranckerike ende in inghelant
Die was ghecondicht gheheel ende al
Daer men de princhen ghewillich vant
Elc ghereedde zijn ghewant
Ende namen tcruce deuotelike
Meest alle de princhen clouc ende vayllant
Die tsamen waren te camerike
| |
[pagina C5r]
| |
Ende hughe die stichte brant ende roef
Vp de babiloensche crone
De mare so verre henen stoef
Dat zijt vernamen in babilone
Dorguilleuse zeghin was de ghone
Die voor de stat ten seluen tijden
Theeren vanden edelen vrauwen scone
Om peert ende harnasch wilde riden
Ieghen hem quam een vut ghestreken
Reet twee glauien met moede groot
Ter tweester was hij af ghesteken
In ommacht ligghende ouer doot
Paijene quamen op den ghenoot
Hem te vermoordene zeere verlaecht
Naer grote manslacht ende stoot
Waerzy van hughen in tstat gheiaecht
Naer dat de stede wart beseten
Voer gheeraert naer eenen euer iaghen
So verre ridende buten meten
Datten zijn rudders niet meer en saghen
Quam daermen met subtijlden laghen
In dwaut / door eene duwiere vinc
De welke crochte van auden daghen
Onder door babilone ghinc
Nu waren te babilone binnen
Twee vrauwen wiens zyen was een verbliden
Edel ghecroonde coninghinnen
Van babilone ende van meliden
| |
[pagina C5v]
| |
Nature die haer niet can vermiden
Tontstekene venus brandich vier
Brachte salatrien in bitter liden
Van minnen op desen prisonnier
Ende van meliden vrauwe morinden
Hoorde van seghin sulke fame
Dat sou den rudder bouen al beminde
Dwelc dese gheuanghene was grote vrame
Hughe sochte den hoghen name
Zijns kints gheuanghen in de stede
Dies hij ende zeghin reyn sonder blame
Hem stelden naar sarazijnsche zede
Te dese tijden quam de niemare
Te iherusalem an den saudant
Hoe eene onnomelike scare
Van kerstinen quam op thelich lant
Ter seluer tijt quam een tirant
Condeghen den hoghen saladine
Hoe al den babiloenschen cant
Beleyt was van hughen dodekine
Dies hij bleef wachtende sine palen
Ende sant corsublen met groter macht
Op onse kerstine vassalen
In staden der sarazijnscher cracht
Binnen der babiloonscher gracht
Quam hughe ende zeghin coopmans wyse
Worden bekent / bij na versmacht
Gheuanghen duer sulke entrepryse
| |
[pagina C6r]
| |
Vanden carkere was picolet
Ruwaert ende camerlijnc van salatrien
Die stille gheloofde an christus wet
Mitsgaders morinden dor venus plyen
Aldus was hughe van tabarien
Met zijnen kinderen gheaysiert
Sach daer dat minlic engien
Hoe lief van lieue was ghefestiert
Den raet van hemlieden die ghedrouch
Dat hughe ende zeghin duer die duiere
Ontquamen daert tkerstin volc om louch
Ontfijnghene met lusteliker chiere
Als de paijene putertiere
Gheeraerde vraechden naer de saken
Seide mijn vadre weet de maniere
Van coniuracien die sloten braken
Een prinche coninc van nubien
Teech tfait op de twee vrauwen daer
Specialic vp salatrien
Ende wildet met campe toghen waer
Picolet andveerdde de camp hier naer
Maer zeghin quam duer de crocht al stille
Als picolet vacht sonder vaer
Den camp wan den paijen te wille
De maghen des conincs van nubie
Waenden dat kempe was picolet
Quamen up zeghine met felle crie
Om hem te nemene lijf ende let
| |
[pagina C6v]
| |
Hughe bereet met volke net
Iaegde paijene in de stede
Die ghesconfiert niet mochten bet
Dan te ghecrighene der vrauwen vrede
Nu moetti van corsublen horen
Die ten sourcourse den sarazijnen
Quam met .ij. hondert duust volcx vercoren
Daer hem dachuaert verghinc te pinen
Want hughe slouch hem soot bleec in scinen
Int gras den aerme metter hant
Noch bleuer hondert duust vanden zijnen
Ende .iiii. coninghen doot int sant
An hughen santmen vut babilone
Dat hij vertrocke van voor de stat
Ofte men zoude zijnen zone
Onthoofden ende setten op een rat
Maer gheeraert was commen den seluen pat
Metten vrauwen duer de duyere
Ende picolet dies worden mat
De sarazijnen vul van dangiere
Kerstin waren zij ghedaen
Zeghin / wart coninc van meliden
Gheeraert / van babilone saudaen
Elc traude zijn liefste in een verbliden
Ouer gaf men te desen tiden
Babilone de scone stede
De sarazijnen mochten riden
Waert hem gheliefde .v. daghe vrede
| |
[pagina C7r]
| |
Hoort voort een scone coronike
Van onse kerstine vassalen
Die metten coninc van vranckerike
Quamen vten nederlandsche palen
Ghij hoordet hier voren wel verhalen
Hoe van akers was / coninc ian
Die vutwaert sach inde marijnsche dalen
Groot volc van wapenen hem commen an
Ontboden den edelen wigant
Up dat hij akers wilde ouer gheuen
Men sal hem gheuen pays ende lant
Daer hij voortijts vut was verdreuen
Hoort hoe de coninc dit ghinc beleuen
Tot den paijenen sprac de princhier
Die niet der kerstinen wet wilt ancleuen
Vertrecke in zijn behaut van hier
Paijene vertrocken den meesten deel
Ende namen goet wijf ende kint met hem
Condichden de sake al gheheel
Saladine van iherusalem
Corsubel ontleedt ghemaect al tem
Van hughen / quam oec bijden saudaen
Sprac / saladijn neue / merct hoe ic bem
Verminct tes qualic met ons vergaen
Daer verteldi al de maniere
Van zijnder zustere salatrien
Ende van morinden / die vut dangiere
Helpen huugs kindren van tabarien
| |
[pagina C7v]
| |
Saladijn vloucte zijn mamettrien
Sprac tot corsubel hoe onse manne
Akers nu hadden in voochdien
Mits hulpen vanden hertoghe ianne
Beual den sarasinen daer
Tcarin te reedene ter seluer tijt
Reden takers vp drie milen naer
Ontboden Gods rudders velt ende strijt
xxx. haddi coninghen in zijn berijt
Met haren volke van machte groot
Dies vanden kerstenen in dat crijt
De ix. bleuen versleghen doot
Chauengy ballinc slands verdreuen
Verloste den coninc van vranckerike
Vromicheyt wrekende bouen screuen
Bracht meneghen payen ten slike
Zwart was zijn wapene secretelike
Hilt hij hem onder den vlaemschen rijnc
De vromicheit vander coronike
Meest op den zwarten rudder ghijnc
So langhe stredensi op den velde
Dat den auent den dach verwan
Payenen trocken in haer ghetelde
Ende takers binnen al gods ghespan
Bedect hylt hem de zwarte man
Wiens stanc van wonden elc dede vlien
Dit seyde de vlaminc duer de ban
Om datten de coninc wilde zien
| |
[pagina C8r]
| |
Nu moetti weten als gods ghesinne
Met scepen quam ouer de marine
Voer mede de vrancsche coninghinne
Duer de liefde van saladine
Wien zij liet weten al de comine
Der kerstinen ende der heeren staet
Die thueren versoeke duer venus pine
Sant anden coninc ende zijnen raet
Beriepene als voocht van alden heere
Drie iosten te ridene op dat sant
Ware hij verwonnen metten speere
Hij gaue hem akers als eyghin lant
Maer wonne de iosten de saudant
So soudemen akers ouer gheuen
Ende rumen den sarazijnschen cant
Inder manieren waest bedreuen
Daer in besproken de coninc mochte
Voor hem drie campioene kiesen
Twee rudders / edel clouc van ghedochte
Sachmen de iosten op tvelt verliesen
De vlaminc robbrecht die vanden vriesen
Den name drouch nam de derde ioste
En rekende hem seluen niet twee biesen
Verlore hijt ieghen den hoghen vorste
Sourcours bewaende die edel man
Op chauengye den gods baroen
Die tornich lach om zijnen ban
En wilde gheenerseins die ioste doen
| |
[pagina C8v]
| |
Dus stelde hem verbolghelic als campioen
De vlaminc / ende riep met luder tale
Om eenen dronc wijns maer duer tsaysoen
De outheyt beefde dhant metter scale
Och viellaert moedich van natueren
Sprac chauengy / wat sal vus ghescien
Wildi hu leuen auentueren
Ieghen den fiersten man van tuerkien
Of ghij den nap soot blijct int sien
Niet tuwer mont en brinct dhant en beeft
Hoe suldi den scacht / op den paijen
Bedwijnghen daer sulc ghewichte an cleeft
Naer vele redene was de wigant
Chauengy / selue gheachemeert
Oft ware de graue van vlaenderlant
Drie speren in een wel ghesaudeert
Bij causen daer waren gheiosteert
Int sant twee kerstin campioene
Hoopt de drie steken vercouuereert
Met eender steken bij zijnen doene
Aldus reet chauengy duer die stede
Daer hij zeere wonderlic was bekeken
Saladijn die zijns wacht op de hede
Was metten peerde int sant ghesteken
Dus bleuen gods rudderen onbezweken
In eeren / ende die saudant
Es van voor akers tuuswaert ghesteken
Ende chauengy ghecreech pays ende lant
| |
[pagina D1r]
| |
Hoort voort hoe hughe babilone
Verbrandde ende liet de stat alleene
Trac te meliden met zijnen sone
Voor claredoen die hij besat ghemeene
Daer hadde morinde de vrauwe reene
Twee hoems die hilden meliden lant
Ghelijc haer eyghin goet in leene
Om dat sou kerstin was so ict vant
Dees twee ontboden camp ende strijt
Ieghen de mannen van harer nichten
Besproken verwonnen zij int crijt
So saude hughe de siege lichten
Ende bleefsi tonder zij souden zwichten
Haer wet ende gods gheloue an cleuen
Zij worden verwonnen duer Gods verlichten
Dus hebsi dlantscip al op ghegheuen
Een coninc ghepaelt bij desen lande
Hiet clariant maech van sinamonden
Met zijnen zone vacht op den sande
Camp ieghen tgheloue van christus wonden
Beede huugs kindren van hoghen conden
Verwonnen den camp met vromen doene
Dies quamen de sarazijnsche honden
Gheiaecht op dese twee campioene
Up zijne lieden was clariant
Tornich om sulke verraderie
Ende wederstontse als een man vaillant
Wart vander kerstinen partie
| |
[pagina D1v]
| |
Hughe ende al zijn cheuauchie
Quam hem in hulpen met groter druust
Wonnen bij crachte de voogdie
Paijenen bekeerden wel xl. duust
Hier naer bereedden zij hare vaert
Om saladijns lachter dat zij poghen
Ic laetse commen takers waert
Ende wille hu andre materie toghen
Daer onse princhelicheyt vermoghen
Takers secretelic namen raet
Quam sconincx vrauwe die daer vooroghen
Vremde materie vertellen gaet
Hoe snachts voorleden in haer gordine
Quam wit ghecleedt een vrauwe an hare
Beuelende ganc te saladine
Segt hem tkerstin gheloue int claer
Ende gods beuelen int openbaren
Dat hij verloochene mamets leeren
Hij ende al zijn paijensche scaren
Tot godefroeds palen salt al bekeren
Hoort hoe ghedrouch der heeren raet
Die groot verwonderen hier af namen
Seyden es hare meeninghe quaet
Laetse vertrecken tzijn onse vramen
Want hoe secretelic dat wij ramen
Saladijn weet van huer den raet
Ghecoren was chauengy naer tbetamen
Met huer te treckene in hueren staet
| |
[pagina D2r]
| |
Dus reet sou naer haers hertsen kies
Die hem rasch ieghen haer comste doet
Daer bleue van chauengy andries
Ne ware duer saladijns loyalen moet
Naer menich solaselic minlic groet
Naer eten alst quam den auont bi
Sprac saladnn [sic] ieghen gods rudder goet
Rijdt wech dese vrauwe sal bliuen mi
Selue gheleeddene de saudaen
Ter poorten quam mede de vrauwe fier
Chauengy riep hoort mijn vermaen
Raed om met eeren te bliuene hier
De vrauwe ghinc neuen den princhier
Die stappende den paijene leet
Swancse met machte vp zijn destrier
Hem allen hij metten peerde ontreet
Quam takers metter coninghinnen
Daer sou verkende al haer bedrijf
Bij rade der princheliker sinnen
Sant men in aragoen dwijf
Daer dede haer broeder haer nemen dlijf
Die coninc van aragoen was
Hier af so latic nu een blijf
Hoort hoe ic voort vter istorie las
Saladijn vernam al de maniere
Hoe hughe meliden heeft doen bekeeren
Ende vanden bekeerden coninghinen [sic] viere
Takers ontfanghen met groter eeren
| |
[pagina D2v]
| |
Dies hij zyn heercracht heeft doen vermeeren
Maer al den winter stille laghen
Dies hij hadde groot verzeeren
Wilde vp iherusalem zijn leuen waghen
Reet metten hertoghe vanden baren
Met twee bannieren ontploken schone
Verwapent dat zij beede waren
Naer inghelant ende naer de vrancsche crone
Ontrent .v. hondert clouc van persone
Waerzij sonder yemends weten
Roofden ende brandden alle de ghone
Die bij iherusalem sijn gheseten
Saladijn dede ouersien
Haer menichte die hij vernam gheheel
Quam vut met .xxx. duust payen
Daer donse af hadden tonsienste deel
Ontquamen vp rochefier tcasteel
Daer men vp stormen ghinc en kiuen
Maer chauengy bluste dat chambeel
Met dat hij camp nam op hem viuen
Saladijn quam vp chauengye
Campen met vier saudanen groot
Die bij gods hulpen verslouch de drie
Den vierden in ommacht ouer doot
Nu vecht saladijn vp den ghenoot
Daer de payenen om zorghen zeere
Ende maecten zy dusentich een conroot
Quamen vp chauengy den heere
| |
[pagina D3r]
| |
Saladijn tornich fel van ghebare
Om sulke onghetrauwichede
Wederstont al de paijensche scare
Toghende zijne loyale zede
Chauengy quam naer grote bede
In tslot sauueerde zijn edel leuen
Saladijn dupsetters hanghen dede
Ronds omme tcasteel die dit bedreuen
Beleyde tslot met groter macht
Chauengy sant den castelein
Takers an der kerstinen cracht
Datmen onsette dedel grein
Maer als de coninghe certein
Ghescandeleert haer wapene weten
Nament ondancbaer ende voor vilein
Wrake mortele / zij hem vermeten
Nu was hughe in vruegden groot
Takers met zijnen volke ontfaen
Die metten vlaminc tzijnder noot
Chauengy wilden in staden staen
Sghelijcs zo daden daer vermaen
Al dander princhelicheyt vayllant
Ende trocken te velde vut ghedaen
Vranckerike ende inghelant
Maer als zij de ghewillichede
Saghen den kerstinen beleuen
Vollechden duer scaemte mede
Daer de gods ruddren vruegt om dreuen
| |
[pagina D3v]
| |
Saladine was grote macht becleuen
Drie coninghen quamen ghescaert in drien
Up hare voyage waersi beseuen
Belaecht van hughen van tabarien
Die al bedect in een bosschaelge
Verwachte naer de derde scare
Zij xl. duust in een bataylge
Scoffierde de prinche clouc van ghebare
Met groter vlucht quam de niemare
Vanden ghequitsten an saladine
Die naer tvraghen besief int clare
Den standaert van hughen dodekine
Ghecondicht was hem ter seluer wijle
Dat onse edele singnorien
Logierden daer op een halue mile
Die hij hem tweester reet ouerzyen
Rechts int ghemoet quam den payen
Seghin met twintich saudenieren
Sach saladine sonder harnasch bij dyen
En wildene bespringen noch sconfieren
Naer hoofsche tale reyn ende bequame
Van dese twee princhen vutuercoren
Condichde elc andren zijnen name
Daer zeghin verstoremt om wart int horen
Saladijn gaf dese belofte voren
Als elcx bataylge sat staen om striden
Dat si om bluschen haers hertsen toren
Op andre een glauie souden riden
| |
[pagina D4r]
| |
Daer in besproken dese dinghen
Dat seghin zijnen broeder sal
Met hem in saladijns tente bringhen
Paeysiuel verzekert voor mesual
Dit was gods rudderen ghecondicht al
Dus coos men dese twee princhieren
Dat zij payene groot ende smal
An saladine sauden gaen deffijeren
Quamen ter tenten vanden saudaen
Daer zij haer deffianche daden
Ende deden hem dach ende velt verstaen
Soot vanden gods rudderen was gheladen
Saladijn conste hem niet versaden
Te meerkene gheeraerds manlic doen
Vreesde eenpaerlic zijn verladen
In wraken des bastaerts van builloen
Daer presenteerde hij den ghenoot
Zoendinc te gheuene voor den bastaert
Ghewichte van pueren gaude root
Gheweghen ieghen thors blanckaert
Maer als de vrome man gheeraert
Hoorde vermonden zijn ongheuouch
Loet hij so ouer fellen aert
Dat saladijn de questie van monde slouch
Nochtan waest cause principale
Dat hij beghererde [sic] den man te siene
Conuoijerde selue na langhe tale
De rudders door vreese van messchiene
| |
[pagina D4v]
| |
Ten daghe zijn kerstenen ende paijene
Versaemt met crachtegher ghewelt
Daer gheene meenninghe was van vliene
Elc wilde verwinder zijn op tvelt
Chauengy sach al dit vergharen
Ende den wijch groot bouen screuen
Quam metten hertoghe vander baren
Met vijftich ghesellen int heer ghedreuen
De coken die in de tenten bleuen
Ende andre knechten in haer partie
Hebben zij tsamen ghenomen dleuen
Ende verbrandden de artilgerie
De vrancsche coninc was ommegaen
Vanden paijenen in een conroot
Zijn paert ghebeult ende zeere bestaen
In groter vreesen vander doot
Daer beette chauengy die ghenoot
Presenteerde den coninc zijn destrier
Sochte ghenade met beden groot
Die men ontseyde den rudder fier
Chauengy wetende zijne doot
Voorsproken naer tvoorseyde pleghen
Spranc op zijn peert met moede groot
Wilde vanden paijenen zijn versleghen
De coninc bij crachte van goeder seghen
Was gheholpen up zijn destrier
Ende chauengy doorreet de stercste weghen
Hem seluen te bringhene int dangier
| |
[pagina D5r]
| |
Gheraert ende seghin van meliden
Saghen dwonder van chauengye
So vromelic inde paijene riden
Als die zijns leuens niet en acht een bie
Quamen hem thulpen met vromen crie
Vollechden tot inden hooftstandaert
Die zij velden in haer voogdie
Daer menich paijen om wart veruaert
Als de saudaen aensach gheuelt
Den standaert ende de ghemeene vlucht
Gaf hij verloren al de ghewelt
Vlau metten zijnen duer den ducht
Den auent nam den dach zijn lucht
Kerstinen verboden tvolghen naer
Maer chauengy vollechde voort int gherucht
Als die zijns leuens niet acht een haer
Dede zijn volc bij crachte keeren
Bedanckende / haers dienst met groter trauwen
Ontboot een groeten den vlaemschen heeren
Als die hij nemmermeer waent anscauwen
Reet onder de paijenen hauwen
Die zeere verwonderden in dit bestaen
Een menichte van ancxste voor hem vlauwen
Maer emmer ten lesten wart hij gheuaen
Als de saudaen verkende andriese
Was zijne blijscip alzo groot
Als al den druc vanden verliese
Daer .xiii. coninghen om bleuen doot
| |
[pagina D5v]
| |
Meenende te wrekene zijnen noot
Vp chauengy den vromen deghen
De mare quam onder gods conroot
Dat hij gheuanghen was of versleghen
Groten druc was daer beseuen
Maer richaert sloucht voor clein mesuaren
Begheerde datmen hem soude gheuen
Te wille den hertoghe vanden baren
Dwelc de coninc der vrancscher scaren
Ontseyde / dies richaert verbolghelike
Met zijnen volke wilt ouer varen
Om brant te stichtene in vranckerike
Dese mare quam saladine
De toecomst / cause / hoe / ende twy
Die hij om meerderen zijne pine
Cont maecte den vromen chauengy
De welke duerwondt den steruene by
Bat om te vermakene zijne wonden
Dwelc saladijn consenteerde vry
Sprac dit naervolghende vermonden
Hoort chauengy edel man vaillant
Wildi bliuen hier in tuerkijen
Ende nemmermeer keeren in kerstin lant
Dijn wet begheuen ende zijn paijen
So en sal dijns lijfs een twint messchyen
Maer anderseins naect hu sleuens quale
Chauengy tornich verstoort bij dyen
Refuseerde al dese voorsprokene tale
| |
[pagina D6r]
| |
Groot parlement discort enuie
Rees onder drie coninghen in dit conroot
Elc wilde de wrake op chauengye
Wiens maghen hij hadde ghesleghen doot
Ende hiesschene met begheerten groot
Om te doen steruene elc in zijn lant
Ghegheuen was chauengy de ghenoot
Van damas den amistant
Dus wart ghesonden dees prisonnier
Te damas in den kaerker diep
Atainguant dat goet destrier
Neuens den ruddere te toorne liep
De vrauwe duert scauwen ghenouchte sciep
Int wesen van desen rudder vry
Die haer smans minne al weder riep
Gaf therte den vromen chauengy
Ghesellenede vanden amistant
Ende saladijns nichte was dese vrauwe
Damas was huere ende al dat lant
Dese hilp den ruddere vut zijnen rauwe
Mids harer dienstvrauwe goet ende ghetrauwe
Ende hueren camerlinc mamucet
Die mamets leere loos van bescauwe
Begauen gheloofden an christus wet
An dese vrauwe wan eene vrucht
Chauengy duer dat minlic doghen
Die sichtent zeere wart gheducht
So de naeruolghende iesten toghen
| |
[pagina D6v]
| |
Den edelen kerstinen vermoghen
Was dese sake ghecondicht al
Die tsamen te damas waert toghen
Hem te bescermene voor mesual
Noch lach de coninc richaert daer
Hadde .x. weken ghewacht naer wint
Vollechde onsen gods rudders naer
Duer scaemte / niet duer haer liefde twint
Saladijn die dit al heeft versint
Quam te damas eerst toe gheuaren
Ende onse gods rudderen bemint
Beleyden de stat met haren scaren
Ten muren waert vut / sach die saudaen
De kerstinen voor damas ghesleghen
Ende menighe scone banniere ontdaen
Daer hij tsanderdaechs voer striden ieghen
Hoort van chauengy den vromen deghen
Die vut damas reet sonder vaer
Verwapent rechts naer zijn aude pleghen
De welke hij hadde doen scilden daer
Ghemoette ter stat waert commen in
Den amistant / dien hij duer reet
Paijenen bleuen int onghewin
God nam de kerstinen in zijn beleet
Saladijn was vten storme wreet
Ghewondt ghedreghen ouer doot
Paijenen vlauwen verre ende breet
Ter stat waert in / duer desen noot
| |
[pagina D7r]
| |
Gheuanghen waren de vrauwen beede
Ende mamucet bij desen doene
Diemen teech van den beleede
Dat chauengy was vten prisoene
Vutstel hadden zy toter noene
Oft yement met campe dat wederstonde
Ende vondemen gheenen man so coene
Men saudse verbernen door de sonde
Haer broeder coninc van abilant
Ghecreech noch eenen dach respijt
Int heer an chauengy hij sant
Om tsanderdaechs te znie [sic] int crijt
Dus quam de ruddere in dit berijt
Wilde wesen zijns lijfs behoedere
Vacht victorie ter goeder tijt
In de wapene van haren broedere
Aldus verloste hij vut dangiere
Zijn vrienden vander doot in vare
Vertrac van danen naer grote chiere
Heymelic in de kerstene scare
Vi. weken waest vrede int openbare
Omme te deluene de dode opt velt
Ons kerstenen bleuen verwintert dare
Voor tstede in menich onghewelt
In hulpen quam saladijns hoghe macht
Vier hondert dusentich saragoene
Daer hij met staende betailge vacht
Vp onse kerstenen gods baroene
| |
[pagina D7v]
| |
So durstich worden ons campioene
Dat zij van durste droncken bloet
Mirakelic spronghen daer int groene
Drie dusentich fonteinen schone soete vloet
Hier met bequamen de reine ghedochten
Gheeraerd ende seghin van meliden
Vonden saladine die zij sochten
In een schoon pauweilloen van zijden
Daer hij te schepinghe waende ontriden
Spranc vanden peerde in eenen boot
Warp hem gheeraerd ter luchter side
Eenen spiet die door de darmen scoot
Ten stride waert in reed de ghenoot
Niet wetende dat saladijn was ghewont
Die hem besief ghequitst totter doot
Seilde te iherusalem waert ter stont
Victorie was onsen gods rudders cont
Ieghen al de paijensche macht
De vlucht daer menich in bleef verslont
Duerde twee daghen ende eenen nacht
Gods kerstinen princhen vertrocken alle
Takers waert de ghewondde aysieren
Dancten Gode vanden gheualle
Datsi ontquamen de dangieren
Hoet voort gherees vanden princhieren
Daer zwichtic dit copulaet
Hoort saladijns doot goet van manieren
Daer dese istorie met ute gaet
| |
[pagina D8r]
| |
Een sarazijns meester ende oec een iode
Ende een artiste vut kerstinhede
Quamen te saladijns ghebode
Die hij elken zijn wet verhalen dede
De kerstine wet ende al haer zede
hylt hij voor tbeste / in ghedincken
Dede crijeren achter stede
Sijn doot al omme met bellen clincken
hoe hij vijf daghen daer te voren
hadde onder zijn heerscippie
V. hondert duust vechtende volc vercoren
Te velde ieghen een cleyn partie
Moeste laten zijn singnorie
Alleene trecken ne wiste waer
Gheen ander goet in zijn voochdie
Met hem / dan lijnwaet vier ellen maer
Een guldin beckin met water claer
Brachtmen den edelen saragoen
Zijn camer dede hij rumen daer
Trac vten liue dat groot trenchoen
Wart kerstin in zijn opinioen
Doopte hem seluen in de vloet
Beual zijn ziele in gods bandoen
Ende starf met eenen ghedochte goet
hyer hendt dystorie van saladine
Int curte ghecopuleert van nijen
Luste dede my bestaen de pine
Ende dedelheyt vanden paijen
| |
[pagina D8v]
| |
Taudenaerde gheprendt |
|