De Saksenspiegel in Nederland

Van diefte ende van rove. CXII. (II. 35.)

Die hanthaftige daet is daer so waer men enen man mitter daet begripet of inder vlucht ³) of diefte of roef in sinen ghewere hevet, daer hi selve den slotel toe draghet. So wie over den anderen dach sine diefte of sinen roef onder enen manne vint, die dat openbare ghecoft heeft ende onalinghe ghehouden heeft ⁴) ende des tuuch hevet, die ne mach men ne gheenre hanthaftigher daet sculdighen, al vinde men die diefte of dien roef onder hem, tensi dat hi te voren syn recht verloren hebbe, maer mit des rechters oerlove moet hi wel anevaen ⁵) mit rechte, wille oec hem dieghene syn goet weren eert voer dat gherechte come, so bidde hi een weder keren voer gherechte ⁶), weyghert hi des hi scrye hem mit gheruchte an ende gripen an voer enen dief ⁷) also oft die hanthaft daer si ⁸), want hi hem sculdich hevet ghemaect mitter vluch. Coemt oec dieghene willens voer gherechte, hi sal hem onderwinden syns goets mit rechte. Spreket oec dieghene daer weder ⁹) oft laken si, dat hyt selve hevet laten werken ¹⁰), oft peert of vie si, dat hyt an sinen stalle hebbe ghetoghen ¹¹) ende selve ghevoet hebbe, hi moetet mit meerren recht behouden die ghene diet in gheweren hevet of hyt selve mit hem derden synre ghebuere ¹²) ghetughen mach, dan dieghene die diefte anghevangen hevet ¹³. Spreect oec dieghene dat hyt ghecoft heeft op die ghemene merct ende niet en weet weder wien, so is hi der diefte onsculdich, sine penninghe verliest hi oec, die hi daeromme gaf,

[p. 63]

tekstkritische noten

ende die ghene behout syn goet dat hem ghestolen was. Seghet oec dieghene et si hem ghegheven of hi hebt ghecoft, so moet hi benoemen sine waren ¹) weder dien hyt ghecoft heeft ende die stat daer hyt cofte, hi moet oec zweren dat hi tie te rechter tuchet ²). So moet hem die ghene volghen over viertien nacht so waer hi tiet ³), sonder over sceperike watere, wert hys ghewaret alse recht is. Dieghene dies hem waert moet antworden in synre stat voer dat goet⁴) wert hem oec berst ander gheweren ⁵). hi moet dat goet mit ghewedde ende mit boeten laten ⁶). Ende tiet hem dan diefte of roves daer an ⁷) des moet hi hem ontsculdighen mit rechte, verlieset oec die ghene diet ontvanghen heeft, hi moetet laten mit boeten ende mit ghewedde. Men moet oec tien op mit menighen weren van den enen op den anderen ⁸), also langhe, want men come tot den ghenen diet in sinen stalle ghetoghen hevet oft vie is, of hyt selve ghetucht hevet oft ghewant is ⁹), selve sel hi mit hem derden daer toe tien die claghe maket of hem gheberst wert ¹⁰). Dieghene salt tgoet houden also langhe want hem mit rechte anghewonnen worde.

1) syn warent O. syn warent dat is dier hyt ieghen ghecoft heeft C.
2) he moet aver sweren dat he tho recht tucht O. hi moet oec sweren dat hy syn warent te recht ghewyst of ghenoemt heeft C.
3) totter stat die hy ghenoemt het een sy over een veer C.
4) die warent sal voor in syn stede wesen ende voer dat goet antworden C.
5) maer ontbreecket hem als dat hy gheen warent een heeft C.
6) Die gewere moet aver antworden an syn stat vor dat guet mit wedde ende mit bute laten O.
7) unde tughet men dan ene dueft oder roeff daer an des moit he sich ontsculdighen mit rechte O.
8) men moit wol ten uppe menige warent, die ene op den anderen alsolanghe bet men come tho heme die it O. men moet oec gaen van den enen warent tot den anderen so langhe dat men coemt tot denghenen diet angevoet heeft isset vie C.
9) of op hem diet ghetughet hevet isset ghewant C. geworcht hebbe off it lakén is O.
10) Selve derde sal he sich daertoe ten die in gevanget off eme gebuest wirt an den weren, under deme dat guet angevangen wert, die sal dat guet holden also langhe went O. Ende die selt mit hem derden houden endé soe is des warent. Ende wie oec dat goet onder heeft die salt houpen ter tyt toe dattet hem C.
11) vraghede W.
12) dat dievenen of rovers ontiaghet is C.