De Saksenspiegel in Nederland

Van menigherhande beteringhen te doene. CX. (II. 28.)

So wie hout houwet of gras snidet of vischet in eens anders mans water ⁷) an elken van desen verboert hi ⁸) drie scillinghe, den scade ghelt hi daertoe op recht, visschet hi dike ⁹) die graven syn of houwet hi hout dat gheset is ¹⁰) of barende bome ¹¹) of gravet hi op stene, die te mercstene gheset sijn ¹²), hi moet dertich scillinghe gheven ¹³). Vint men hem inder stat ¹⁴) men moeten wel panden voer den scade of op houden ¹⁵) sonder des rechters orlof. So wie nachts ghehouwen hout of ghesneden

[p. 61]

tekstkritische noten

gras ¹) steelt dat sal men rechten mitter weden ²). Steelt hi des daghes et ³) gaet hem te hude ende te hare ⁴). So welc water stromes vlyt ⁵) dat is ghemene te varene ende te visschene. Die visschere moet oec wel dat eertriken nutten also verre alse hi eens ghescriden mach wt dien scepe ⁶). So wie hem erve toe seghet niet van sibbe halven mar van gheboerdes halven ⁷) dat heeft men voer onrecht, men macht ghetughen ⁸) dat ghelovet si ende voer gherechte ghestadighet ⁹). So wie voer gherechte syn lijf verlieset sijn naeste ghedelinc ¹⁰) neemt syn erve ¹¹). Diefte of roef die men onder hem vint, dat sal die rechter onder hem houden iaer ende dach; oft hem daer binnen na rechte nieman toe ne tiet ¹²) so keret hyt in sinen nut. Nieman en mach verwerken eens ander ¹³) mans goet of dat hi onder hem hevet, al verwerct hi nochtan sijns selves lyf ¹⁴).

1) houwet gras oder ghehouwen holt O.
2) weder O. galghe C.
3) des ende A.
4) ther hude ende thoe hare O. toe hwt ende toe haer C.
5) stroem vliitet O. dat stroemt C.
6) Die visschere moet wael oec nutten dat ertrike so verre als hi eens scriden mach wt den scepe O. Die vysker moet oeck dat aertryck wel brucken soe verre als hy bescriden mach wtten schepe C.
7) wan van gelovedes halven O. van loeften C.
8) men acht ghetugen W. men ne moghet tugen O.
9) dat die ghelovede voer den gerichte stadiget si O. dat dat gheloeft voer recht ghesaet is C.
10) gadelinc O. maech C.
11) dat erve dat hi achter laet O.
12) coemt daer binnen niemant dies hem mit recht vermet C.
13) anderen O. anders W.
14) off hi yo wal syn lyff verwerct O. meer dan hy des mans lyf vetboren mach C.
15) knecht O.C.
16) scoult O. om des heren wil C.
17) hine sweret O. hy een swere C.
18) noch te scaden O. tot ghenen scande C.