De Revisor. Halfjaarboek voor nieuwe literatuur 6-7

[p. 7]

[2013/6]

Rob Waumans
Dooi

Overal waar ik kijk staan fietsen. In mijn leven zijn er nauwelijks momenten geweest dat ik geen fietsen zag. Alleen de dagen dat ik urenlang in het ziekenhuis naast het bed van Marjan zat, waren fietsloos.

De witte, fel belichte omgeving van het ziekenhuis stond me tegen. Ik kon daar niet te lang blijven. Marjan lag er vier dagen. Toen fietste ik door de dooiregen terug naar huis met onder mijn snelbinders haar spullen in een plastic tas van de Praxis.

Iedere zaterdag werkt Freek Stegeman bij mij in de winkel, een student van eenentwintig jaar oud, met kort, rood stekelhaar en een ringbaardje. Freek neemt contact op met klanten als reparaties gereed zijn, assisteert in de verkoop en als het nodig is voert hij spoedreparaties uit.

Hoewel ik gesteld ben op de rust van alleen zijn, is de zaterdag tegenwoordig een dag waar ik naar uitkijk. Naar de eerste kop koffie voordat we de winkel openen, waarbij we achter op de werkbank samen een sigaret roken en Freek dingen vertelt over zijn studie of andere zaken, zoals voetbal. Sinds Marjan er niet meer is, neemt hij soms gevulde koeken mee.

Maar nu is Freek er niet en de radio staat zachter dan als hij er is. Het is dinsdagmiddag, kwart over twee. Om mij heen, op de betonnen vloer met zwarte olievlekken, ligt mijn gereedschap. Ik kijk door de spaken van de damesfiets naar buiten. De zon schijnt, er lopen mensen in zomerkleding voor mijn winkel langs terwijl vandaag de herfst is begonnen. De seizoenen zijn niet meer te vertrouwen.

Ik rol een shagje, steek hem aan, leun tegen de werkbank en kijk naar mijn zwarte vingers. Ik steek de punt van mijn wijsvinger even in mijn mond, proef het vet en de olie en neem een flinke trek.

[p. 8]

Na het shagje span ik de ketting, spuit olie tussen de as en de ketting en draai aan de trappers totdat het goed klinkt. Ik klik de kettingkast weer vast, takel de fiets op de grond en schrijf het reparatie-briefje. Daarna haal ik de twaalf fietsen binnen en laat de rolluiken zakken.

Als ik met de auto naar mijn winkel rij, neem ik een andere route dan's avonds, terug naar huis.

Ik rij voorbij het park, langs het meertje en kijk naar het water, naar de plek waar de doos stond. Ik zie het water, de eenden en de bomen aan de overkant en rij verder, naar huis.

In de gang trek ik mijn schoenen uit, loop naar de keuken en pak een blikje Hertog Jan uit de koelkast. Ik rook en kijk naar de tuin waar ik al maanden geen stap meer in heb gezet. Aan de overkant, op de eerste verdieping, zie ik twee vrouwen in de keuken staan. Ze drinken uit wijnglazen en lachen.

Het is al donker als ik mijn tweede blikje neem. Daarna warm ik een blikje doperwten op, gooi een slavink in de braadpan en eet op de bank.

De winkel openen, klanten helpen, fietsen repareren, naar huis rijden, twee blikjes Hertog Jan drinken, eten, televisie kijken en naar bed.

De herfst wordt kouder maar het vriest niet. Ik hou de weerberichten in de gaten, de dagen gaan voorbij, het wordt januari maar niet kouder dan een graad of twee.

Op de tweede zaterdagochtend van het nieuwe jaar is het eindelijk koud. Ik trek de deur achter me dicht, loop naar de auto en steek mijn neus omhoog. Er hangt vorst in de lucht.

Ik rij naar de winkel en parkeer de auto naast de snackbar. Freek staat bij de achterdeur te wachten, hij wrijft in zijn handen.

‘Koud,’ zegt hij, als ik de deur open.

‘Het gaat vriezen,’ zeg ik.

Ik zet een pot koffie en we roken een sigaret. Freek zit op de werkbank en vertelt dat zijn moeder morgen jarig is en dat hij en zijn

[p. 9]

vriendin een portret hebben laten maken bij een professionele fotograaf en dat ze zijn moeder daarmee morgen zullen verrassen.

Om drie minuten over negen open ik de winkel. Er staat een man te wachten. Freek helpt hem en de man vraagt of de bagagedrager van de zwarte herenfiets van driehonderdnegenennegentig euro een beetje stevig is.

‘Superstevig,’ zegt Freek en hij duwt met twee handen op de bagagedrager. ‘Kijk maar.’

Die nacht vriest het zeven graden. De dag erna blijft de temperatuur rond het vriespunt en 's nachts wordt het min vijf.

Iedere avond als ik langs het meertje rij, vervloek ik die eenden en klootzakken die wakken in het dunne, prille ijs maken. Ik wil ze wegjagen, maar dat doe ik natuurlijk niet, en rij verder naar huis waar ik een blikje Hertog Jan drink, eten maak en na het tienuurjournaal naar bed ga. Naar mijn koude, vrouwloze bed dat nog steeds naar haar ruikt, naar haar lichaam en haar parfum. Ook al is het beddengoed intussen al tientallen keren gewassen. Soms open ik haar kant van de kledingkast en kijk dan naar haar kleding en schoenen.

Het meertje was dichtgevroren, we pakten de schaatsen uit de trapkast en lieten de ijzers slijpen bij Sporthandel Lenting op het Surinameplein. Marjan wreef het leer op en zondagochtend maakten we onze eerste rondjes.

Marjan schaatste sierlijk en zorgvuldig, ik wat harder en minder soepel. De rondjes waren kort maar de koude wind langs mijn gezicht en de geur van de vorst waren genoeg.

Aan het eind van de middag, toen de schemering over het park en het meertje daalde, haalde Marjan een bezem en veegde het ijs schoon. De blikjes, flesjes, achtergebleven handschoenen, lege zakken chips en sigarettenpeuken veegde ze op een hoop in het midden van de baan. Ze vulde twee vuilniszakken en zette die bij ons thuis in de gang, totdat ik ze de volgende ochtend naar de container bracht.

De volgende dag haalde ze bij de supermarkt een grote, lege doos. Ze zette de doos in het midden van het meertje. Ze schaatste een paar rondjes, raapte hier en daar een vers achtergelaten blikje op en

[p. 10]

gooide het in de doos. De dagen erna werd de doos de vuilnisbak van de ijsbaan. Marjan leegde iedere avond de doos in een vuilniszak, ik bracht iedere ochtend de vuilniszak naar de container.

De vorst hield wekenlang aan. Daarna steeg de temperatuur langzaam en dooi dreigde. Marjan ging naar de huisarts, de pijn in haar buik was erger geworden.

's Middags lag ze in het ziekenhuis, in een witte kamer, onder de felle lampen. Ik zat naast haar bed en keek naar buiten, waar de stijgende temperatuur zijn werk deed.

Na vier dagen ziekenhuis werd ik voor het eerst alleen wakker in mijn huis, ons huis, at twee boterhammen en reed naar de winkel. De dooi had doorgezet en ik vreesde voor het ijs op het meertje. In mijn gedachten zag ik het donkere ijs waar de regen honderden ondiepe putjes in sloeg.

's Avonds reed ik naar huis. De doos van Marjan was nergens meer te zien.

Zaterdagochtend staan Freek en ik achter in de winkel een sigaret te roken. Ik heb mijn schaatsen meegenomen. Ik haal ze uit het tasje laat ze aan Freek zien.

‘Schaats je?’ vraag ik.

‘Nee,’ zegt Freek, en hij wijst naar zijn enkels, ‘mijn enkels kunnen dat niet aan.’

‘Maar je voetbalt toch?’ vraag ik.

‘Ja, maar dat is heel wat anders. Daarbij gebruik je je enkels op een andere manier.’

Hij steekt zijn sigaret in zijn mond, houdt zijn armen langs zijn lichaam en beweegt ze van voor naar achter.

‘Dit is voetbal,’ zegt hij.

Hij neemt een trek van zijn filtersigaret.

‘En dit,’ hij zwabbert met zijn handen van links naar rechts, ‘dit is schaatsen.’

We drinken nog een kop koffie. Daarna trek ik de rolluiken omhoog en zet Freek de fietsen buiten op de stoep. Het wordt niet druk. Freek repareert twee fietsen, verkoopt een kinderzitje en ik ruim het

[p. 11]

kantoortje op en haal bij de supermarkt broodjes voor de lunch en vier flesjes bier voor na sluitingstijd.

Om half vijf sluit ik de winkel. We drinken allebei twee biertjes en roken zwijgzaam.

‘Ik ga zo nog even een paar rondjes schaatsen op het meertje in het park,’ zeg ik, vlak voor we vertrekken.

‘Heb je zin om mee te gaan?’

Freek denkt een ogenblik na en knikt.

‘Oké,’ zegt hij.

We rijden naar het park. Freek krijgt een telefoontje. Hij zegt niet veel, alleen: ‘Ik bel je als ik eraan kom, oké?’

Ik parkeer de auto naast het park, langs de weg tussen de twee eikenbomen, we stappen uit en ik kijk naar het meertje. Freek loopt het ijs op, verder is er niemand. De oranje lichten van de lantaarnpalen aan de overkant weerspiegelen op het ijs. Ik haal mijn schaatsen uit het plastic tasje en trek ze aan. Mijn schoenen doe ik in het tasje en ik stap op het ijs.

‘Hier,’ zeg ik, en haal een opgerolde vuilniszak uit mijn binnenzak, geef die aan Freek en wijs naar het afval dat her en der over het ijs ligt verspreid.

Hij kijkt naar de vuilniszak en dan naar mij.

‘Even een beetje opruimen, Freek,’ zeg ik.

Ik trek mijn muts over mijn hoofd, draai me om en maak een paar slagen.

Een rondje, tegen de klok in. Het schijnsel van de lantaarnpalen geeft voldoende licht.

Aan de overkant, recht tegenover de twee bomen waartussen mijn auto staat, kijk ik naar Freek. Ik zie hoe hij over het ijs loopt, zo nu en dan bukt en iets in de vuilniszak stopt.