De Revisor. Jaargang 32

[p. 5]

Herman Franke
Zinloze liefde

Hij kijkt naar buiten door de vuile ramen maar voelt niets, hoewel er toch mooie vrouwen lopen met van die wijduitstaande jurken die van alles te raden overlaten. Zelfs hun borsten gaan opwindend schuil achter een haag van wollige versiersels. Het is erg moeilijk om iets te voelen nu er een vrouw achter hem staat die, zo lief en aanhalig als ze is, zijn bloed wel kan drinken, maar dat nooit aan zichzelf zal toegeven.

Haar ademhaling is erg onrustig. Dat vindt hij vreemd, hoe vanzelfsprekend het ook mag lijken. Af en toe ontsnapt haar een diepe zucht waarin gefrustreerd verlangen en verboden haat doorklinken, en misschien, onbedoeld, ook wel een beetje berusting. Prettig is het niet, daar zo te staan. Hij zou liever in een warm bad liggen, desnoods zonder schuim, zodat hij zijn geslacht als een onderwaterplantje kan zien wiegen, zich van geen kwaad bewust.

De antieke klok slaat vier keer, maar dat zegt niets sinds hij hem heeft proberen bij te stellen.

‘Kan liefde even zinloos zijn als zinloos geweld?’ vraagt ze op fluistertoon, alsof ze het meer tegen zichzelf zegt dan tegen hem.

Hij zwijgt heel lang want een antwoord zal van haar vraag een gesprek maken, wat natuurlijk haar bedoeling is, maar niet die van hem. Vrouwen willen praten, zij bevolken de emotieshows en bezetten de telefoons. Toch zijn zij vaak eenzaam. Mannen hebben altijd zichzelf nog, zij het meestal met gemengde gevoelens waardoor het lijkt alsof ze hun gevoelens verbergen.

Buiten wordt agressief geclaxonneerd. Kan liefde even zinloos zijn als zinloos geweld? Wat moet hij daarvan zeggen? Zeker is dat je tegen zinloos geweld kunt protesteren door schouder aan schouder met brandende kaarsjes in een stille tocht mee te lopen als er weer eens lukraak een dodelijke vechtpartij voorpaginanieuws is geworden. Dat mensen protesteren is hoe dan ook een morele vooruitgang, maar hun angst voor geweld zal er alleen maar door toenemen. Het geweld zelf trekt zich niets aan van protesten. Angst is zo kneedbaar als was, maar sociale problemen zijn ongezeglijker dan slecht opgevoede kinderen. Dat is maar goed ook want anders vallen ze voor je het weet in kwade handen.

[p. 6]

Dat kan hij antwoorden. Ze haat hem als hij zo analyserend en afstandelijk praat. De vraag is of hij nu gehaat wil worden? Nee, hij wil niet opzichtig gehaat worden vandaag.

‘Zinloos geweld kun je bestrijden. Tegen zinloze liefde valt niets te ondernemen, zo zij al bestaat. Evenmin als tegen de loop der planeten,’ zegt hij.

Ze zwijgt en zucht. Hij voelt haar nu heel vlak bij zich, zonder haar te kunnen zien. Als ze een mes in zijn rug zou willen steken, zou ze dat nu gemakkelijk kunnen doen. Maar voor zulk geweld is ze te bang en te burgerlijk. Ze zou zichzelf uit wraak kunnen vergooien, dat wel. Maar wie treft ze dan met haar wraak?

Aan de overkant tilt een klein meisje ondeugend haar rokje op tegenover een jongetje dat een beetje op het kindje Jezus lijkt zoals oude Italiaanse meesters het schilderden, met blonde krullen, vroegoud, en grijpgrage handjes. Haar billetjes bollen op in een wit slipje. Haar kinderkruisje wijkt, vaag lonkend, verlegen terug, vrouwelijker dan het is. Daar mag je niet aankomen, denkt hij, hoewel hij daar geen enkele aanvechting toe voelt. De publieke hetze tegen pedoseksualiteit heeft innerlijk prikkeldraad aangebracht, ook bij wie het niet nodig is. Hij walgt van zijn modieuze pavlovreactie, die nergens op slaat. Als jongetje vond hij volwassen vrouwen al veel erotischer dan de meisjes van zijn leeftijd met hun beugelbekjes en sprietige ledematen. Hij denkt aan de verduisterende borsten van een lieve onderwijzeres die na een week al weer van school ging, hem verliefd achterlatend.

‘Het mooie is dat zinvol geweld zeldzaam is, maar zinvolle liefde niet,’ zegt ze.

Kijk, ze grijpt haar kans, ze heeft haar gesprek. Buiten remt een auto piepend omdat een fietser opeens naar links uitwijkt. De fietser, een man met hoed en paardenstaart, is kwaad en balt dreigend zijn vuist.

‘Vind je?’

‘Elke liefde is zinvol.’

Hij fronst zijn wenkbrauwen, hemelskijkend, en houdt zijn hoofd even schuin. Dit alles om twijfel uit te drukken. Ze heeft gelijk. De zin van liefde ligt in zichzelf besloten.

‘Dan is elk geweld dat ook,’ zegt hij.

Een opvallend netjes geklede jongeman maakt vlak voordat hij oversteekt zomaar een levenslustig sprongetje. Weer moet een automobilist boven op zijn remmen staan. De jongeman steekt lachend zijn duim naar hem op.

‘Waarom zeg je dat? Je weet dat het onzin is,’ zegt ze.

Hij draait zich langzaam om en kijkt haar recht aan. Nu pas merkt hij hoe vreselijk warm het in de kamer is. Haar ogen drukken onbegrip uit, naast het onbenoemde verdriet dat ze altijd uitdrukken, weer of geen weer.

‘Het is hier veel te warm,’ zegt hij. Hij loopt naar de achterkamer waar hij de

[p. 7]

kamerthermostaat lager zet, te laag. Over een tijdje zal het nu weer te koud zijn, maar dat kan hem niets schelen. Zij haat die forse temperatuurschommelingen, zoveel is zeker.

Hij loopt terug naar de voorkamer. Nu staat zij op haar beurt naar buiten te kijken. Door het tegenlicht ziet hij alleen haar silhouet. Hij nadert haar omzichtig, op zijn tenen lopend. Vlak achter haar blijft hij staan en begint zwaar te ademen. Aan een kleine schokkerige beweging van haar hoofd, kan hij zien dat ze schrikt. Haar frêle schouders doen hem de moed in de schoenen zinken. Haar smalle taille en fraai geronde heupen geven haar een figuur waar menig man van droomt. Maar aan mannendromen heeft niemand wat en zij al helemaal niet.

‘Liefde is niet zinvol. Zij dient nergens toe. Zij komt en gaat en laat dan pijnlijke sporen na. Zij is alleen goed voor zichzelf,’ zegt hij. ‘En zelfs dat is nog maar de vraag. Geweld kan erger voorkomen, liefde nooit,’ voegt hij eraan toe.

Zij haalt haar schouders op en zwaait daarna met haar rechterhand, vermoedelijk naar iemand die zij op straat ziet lopen, maar dat weet hij natuurlijk niet zeker. Het kan ook een gebaar zijn waarmee ze zijn woorden verwerpt of waarmee ze verraadt nerveus te zijn. Misschien wilde ze hem een klap geven en bedacht ze zich bijtijds.

‘Als je me nu in mijn hals zou kussen, welgemeend, omdat je me lief vindt, zou ik dat fijn vinden,’ zegt ze.

Hij kijkt naar haar hals en brengt zijn lippen zo dichtbij dat hij de blonde donshaartjes op haar huid kan zien. Ze wuiven als korenhalmen in het open veld, door zijn ademhaling.

‘Laten we er maar over ophouden,’ zegt hij en doet enkele stappen terug.

‘Waarom mishandel je me niet? De meeste mannen doen dat als ze hun vrouw haten en toch niet zonder haar kunnen,’ zegt ze, nog steeds heel zacht en beheerst.

‘Waarom doe je dit wel en dat niet?’ zegt hij en moet glimlachen. Hij denkt aan de studente die hem enkele maanden geleden op straat aansprak met het verzoek een vragenformulier over vrouwenmishandeling in te vullen. Ze was erg verlegen. ‘Waarom vraag je dat aan mij. Omdat ik er zo aardig en beschaafd uitzie? Je moet zo'n ruwe kaalkop met tatoeages op zijn armen aanspreken,’ zei hij. Toen begon ze te blozen, het duurde zeker een minuut voordat haar wangen weer de bleke kleur aannamen waarin ze zich thuis voelden. Uit medelijden stemde hij toe. Het was anoniem, hij hoefde zijn naam niet op te geven. Wekelijks, kruiste hij aan achter de vraag naar de frequentie. Hij gaf haar het ingevulde formulier open en bloot terug, terwijl hij haar indringend aankeek, lichtelijk boosaardig. Weer bloosde ze.

Kortgeleden las hij in de krant een bericht over de opvallende afname van huiselijk geweld. Er stond een foto bij van die studente met een exemplaar van haar scriptie in de hand. Haar vader zou wel trots op haar zijn. Hij kon zien dat ze weer

[p. 8]

bloosde, ook al was het een zwart-witfoto.

‘Geweld is even zinloos als de liefde,’ zegt hij. ‘Dus waarom zou ik?’

‘Ik meen het,’ zegt ze.

‘Wat?’

‘Sloeg je me maar. Dat is beter dan niets.’

‘Dus geweld kan toch zinvol zijn?’

‘Het kan misschien een leegte vullen.’

‘Elke liefde vult een leegte, las ik laatst in een intrigerende roman,’ zegt hij.

Ze draait zich om. Haar ogen staan veel te wild voor de tijd van het jaar. Hij ziet rode vlekken in haar hals.

‘Hou van me of sla me,’ zegt ze en biedt parmantig haar rechterwang aan.

Hij wendt zijn gezicht af en richt zijn blik op een prop papier die onder de tafel ligt. Hij weet dat hij die prop zelf gemaakt heeft. Waarom? Dat weet hij niet meer.

‘Wordt het hier niet te koud?’ vraagt hij.

‘Sla me dan,’ zegt ze uitdagend en gooit haar hoofd fier in haar nek. Maar hij herkent de angst in haar ogen.

Hij heft zijn arm. En terwijl hij daar zo staat met die arm in de lucht en zij haar ogen in afwachting van de klap al een beetje dichtknijpt, weet hij dat ze gewonnen heeft. Traag heft hij ook zijn tweede arm.

‘Ik geef me over,’ zegt hij, ook al voelt het niet zo.

‘Braaf,’ zegt ze en ze begint hem uit te kleden.

Er strijkt al gauw een koude luchtstroom langs zijn naakte borst. Hij krijgt er kippenvel van.

‘Kom, zo erg is het niet,’ lacht ze en schraapt met haar scherpe nagels over zijn rug, wat hij wel lekker vindt.

Ze kussen elkaar en opeens weet hij weer dat die prop onder de tafel de zoveelste offerte voor een gunstige belegging is. Die beleggingsmaatschappijen zijn nog erger dan de vroegere jehovagetuigen. Die vielen je alleen op zondagmorgen lastig, maar deze geldwolven doen dat elke dag maar weer op dat schijnheilige weldoenerstoontje. Kijk eens wat wij nu weer voor u hebben. Alsof je een imbeciel bent. Val dood met jullie beleggingen, heeft hij erop geschreven voordat hij er een prop van maakte die hij tegen het plafond wierp. In het pas gestuukte plafond zag hij oude scheuren.

Hij rukt zich los van haar.

‘Val dood met je geweld en je liefde,’ zegt hij.

Weer slaat de antieke hangklok, god mag weten hoe vaak.

Buiten piepen de banden van een remmende auto. Hij vraagt zich af waarom alles anders is dan men denkt. Is wat normaal is misschien een pleister op de wonde?