Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2008-2009

12. Verslag van de Werkgroep 18^e Eeuw over het verenigingsjaar 2008-2009

De Werkgroep 18e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de lange achttiende eeuw in België en Nederland te stimuleren en om mensen met belangstelling voor die periode met elkaar in contact te brengen. Voorts ziet de Werkgroep het als haar taak om Belgisch en Nederlands onderzoek op het terrein van de lange achttiende eeuw internationaal onder de aandacht te brengen. De Werkgroep is aangesloten bij de International Society for Eighteenth Century Studies (isecs). De voorzitter van de Werkgroep vertegenwoordigt Nederland en België in het uitvoerend comité van isecs.

De uitstraling van de Werkgroep als jonge actieve vereniging is er de oorzaak van dat het ledenaantal blijft groeien. Het aantal gewone leden van de Werkgroep is in het afgelopen jaar gestegen tot 308; er zijn negentig instituutsleden. Het afgelopen jaar heeft de Werkgroep een nieuwe activiteit geïnitieerd: de jaarlijkse Burgerhartlezing over de actualiteit van de Verlichting. Peter Reill, directeur van het Center for 17th and 18th Century Studies en hoogleraar geschiedenis aan de University of California at Los Angeles, beet het spits af, op 1 oktober 2008 in Felix Meritis. Zijn lezing, getiteld ‘Rethinking the Enlightenment, Nature and Culture in the High and Late Enlightenment’, is uitgegeven als eerste nummer in de nieuwe Reeks Burgerhartlezingen Werkgroep 18e Eeuw.

Het jaarlijkse tweedaagse symposium, ditmaal over Smaak en Distinctie, Elites in de Nederlanden in de 18e Eeuw, werd georganiseerd in samenwerking met de Werkgroep Adelsgeschiedenis, het Meertens Instituut (knaw) en het Centrum voor Stadsgeschiedenis (Universiteit Antwerpen). Het vond plaats op 23 en 24 januari 2009 in het Meertens Instituut te Amsterdam en was uitverkocht. Er was een brede congrescommissie samengesteld uit leden van de Werkgroep 18e Eeuw, de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis en wetenschappelijk medewerkers van het Meertens Instituut (knaw) en het centrum voor Stadsgeschiedenis (Universiteit Antwerpen). Het congres werd geopend met een korte inleiding van Wiep van Bunge. Keynote lezingen werden gehouden door Herman Roodenburg en Dorothee Sturkenboom. Er was een gevarieerd programma samengesteld met sessies over ‘adel: smaak en hegemonie’, ‘nationale smaak: canonvorming’, ‘taal, teken, theater’, ‘smaak internationaal: Oost en West’ en ‘esthetica’. Het congres werd afgesloten met een inte-

ressante lezing van Bruno Blondé, waarin hij de debatten die tijdens het congres werden gevoerd samenvatte en zijn eigen inzichten over het thema met het publiek deelde, en een slotdiscussie onder leiding van Hanco Jürgens.

Tijdens het congres werd de Scriptieprijs 2007 uitgereikt aan Tanja Simons, voor haar masterscriptie over de invloed van het taalonderwijs op de brieven die Aagje Luijtsen schreef tussen 1776 en 1780, en aan Matthijs Wieldraaijer voor zijn masterscriptie over de representatie van Willem iv en Anna van Hannover in lijkpreken. De winnaars kregen de gelegenheid om hun scriptie kort toe te lichten. Beiden zijn inmiddels als promovendus werkzaam, respectievelijk in Leiden en Amsterdam (vu).

Ook de algemene ledenvergadering werd tijdens het jaarlijkse symposium gehouden. Eveline Koolhaas-Grosfeld trad na het volmaken van twee termijnen af, Inger Leemans trad toe tot het bestuur. Het bestuur is nu als volgt samengesteld: Claudette Baar-de Weerd (tweede secretaris), Wiep van Bunge (voorzitter), Lia van Gemert, Kornee van der Haven, Hanco Jürgens (secretaris), Annemieke Kouwenberg, Inger Leemans, Lex Raat (penningmeester) en Gijsbert Rutten.

Na de succesvolle vernieuwing van het Tijdschrift te hebben doorgevoerd, hebben Edwin van Meerkerk en Inger Leemans als kernredacteur plaatsgemaakt voor Herman Roodenburg en Matthijs Lok (secretaris). Tom Verschaffel blijft aan als kernredacteur, opdat de nieuwe kernredactie dankbaar gebruik kan maken van zijn ervaring. Ook Willeke Los zet haar werkzaamheden als eindredacteur voort. De redactie bestaat verder uit: Jan Wim Buisman, Eric Jorink, Christophe Madelein, Edwin van Meerkerk en Bert de Munck. In 2008 verscheen eerst het themanummer ‘Ger-Manie’, ingeleid door Inger Leemans en Hanco Jürgens, over Nederlands-Duitse culturele uitwisseling in de lange achttiende eeuw. Het bevat artikelen van Rietje van Vliet, Paul Knolle, Annemieke Kouwenberg, Bettina Noak, J.W.H. Konst en Thomas von der Dunk. Het tweede nummer is ingeleid door Kornee van der Haven en Eveline Koolhaas-Grosveld en bevat artikelen van Willem Frijhoff en Joost Kloek over het thema van het Werkgroepcongres uit 2008: Maskerade in de 18e eeuw. Daarnaast werd in dit nummer een artikel van Ad van der Jagt opgenomen over de Amerikaanse gezant William Vans Murray over de Bataafse Republiek (1797-1801) en van Simon Vuyk over de letterkundige reflectie van Jan Konijnenburg tussen 1813 en 1827. Anat Harel interviewde de

vertrekkende en komende hoogleraren vrijmetselarij: Anton van de Sande en Malcolm Davies. Ook dit jaar zijn de leden door Claudette Baar-de Weerd uitgebreid via de digitale nieuwsbrief op de hoogte gehouden van het laatste nieuws, congressen, exposities, call for papers en publicaties op het terrein van de 18e eeuw.

De Werkgroep is druk doende plannen voor de toekomst te realiseren. Daartoe behoort een nieuwe Burgerhartlezing, te houden door Peter-André Alt, directeur van de Dahlem Research School en hoogleraar nieuwere Duitse literatuur aan de Freie Universität te Berlijn. Het jaarlijkse congres zal op 22 en 23 januari 2010 worden gehouden in het Pand van de Universiteit Gent onder de titel ‘Enlightenment? Ideas, Transfers, Circles, Attitudes, Practices’. Het bestuur heeft bovendien het initiatief genomen om in 2015 het veertiende internationale Congress on the Enlightenment te organiseren in Rotterdam. Thema zal zijn: Opening Markets: Trade and Commerce in the Eighteenth Century.

Hanco Jürgens, secretaris