De Revisor. Jaargang 1

[p. 5]

Jan Donkers
Ouders van Nu

Er staat een file auto's in het smalle straatje. Fietsers proberen, steppend op het minieme stoepje, te passeren, dit weer tot ergernis van de talrijke voetgangers. Het is opgehouden te regenen, even plotseling als het begon. Ik ben er totaal niet op voorbereid wanneer ik haar, van veraf al, zie staan bij de ziekenhuispoort. Of ze mij ook opmerkt weet ik niet, zelfs wanneer ik aan de overzijde van het grachtje rechtstreeks in haar blikveld loop geeft ze geen teken van herkenning. Ze staat met haar linkerschouder tegen een muurtje geleund, onverschillig, zoals een jongen bij een snackbar, en rookt met snelle halen een sigaret. Een van de eerste dingen die me opvalt is dat ze die niet kuis, met gebogen arm op borsthoogte vasthoudt, zoals vrouwen meestal doen, zijzelf tot voor kort niet uitgezonderd, maar dat ze hem onbekommerd langs haar dij omlaag laat hangen. En ook in andere opzichten komt ze me vreemd voor, alhoewel ik haar, ik herhaal dat met nadruk, toch onmiddellijk van veraf herkende.

Haar kleren zijn nog slonziger dan de laatste keren dat we elkaar ontmoetten, hoewel er toen al sprake was van een geleidelijke tendens, een zich langzaam voltrekkende ontwikkeling naar lompen en lorren, een blijkbaar modieuze trek die ik ook bij sommige van mijn studenten waarneem. In haar zwarte bontjas zie ik zeker een half dozijn kale plekken en hoewel hij tot ver over de knie reikt is daaronder nog een brede strook zichtbaar van een eveneens zwarte, zij het doffere, wijdvallende rok. Toch is het meest opvallend haar gezicht, waarvan ik niet anders kan zeggen dan dat de aanblik ervan mij enigermate schokt; haar wangen zijn mager en ingevallen, maar er lijkt geen enkele poging gedaan dit weinig fraaie aspect te maskeren, integendeel: de kunstmatige schaduwen rond haar ogen versterken nog de weinig gezonde indruk die door haar hele uiterlijk wordt gewekt. Maar natuurlijk, ze wordt ook ouder, hoewel dat geen excuus kan zijn voor haar vroeger zo keurig verzorgde haar dat nu piekerig en in haar eigen natuurlijke, slordige krullen rond haar gezicht woekert; het lijkt bovendien geverfd, in een onwerkelijke oranje-rode kleur die de haardos in een ware koperen stralenkrans doet veranderen telkens wanneer de herfstzon enkele ogenblikken zichtbaar wordt tussen de nog steeds jachtig overwaaiende wolken.

Ze ziet me nog altijd niet, dus kan ik haar ongemerkt, als was ze een vreemde, gadeslaan zoals ze daar staat, ongegeneerd leunend, een sigaret bungelend langs haar dij en bepaald de aandacht trekkend van de overige wachtenden, de gebruikelijke schare van tassenzeulsters, permanentdraagsters en beuzelaarsters waarvan ik allang geleden ben opgehouden me af te vragen of dit nu werkelijk een doorsnee uit onze bevolking is of de levende massa bewijsmateriaal voor de stelling dat ziekte, dood en ongeluk nog immer heviger toeslaan bij de minder geprivilegieerde klassen.

Eigenlijk is er hier allang niets meer wat ik me nog afvraag; zelfs de zusters spreek ik niet meer aan, en is het niet al vijf, of misschien wel zes weken geleden dat een der geneesheren mij voor het laatst ongevraagd kwam informeren, met al even slecht nieuws als de keren ervoor overigens, hoe behoedzaam en medelevend ook geformuleerd?

Verbaasd kijk ik toe hoe Vera nu een nieuwe sigaret aansteekt met de peuk van haar vorige. Ze laat die zeker een minuut in de mondhoek hangen voordat ze er een trek van neemt en hem in de hand pakt; ze heeft zich werkelijk straatmanieren eigen gemaakt! Enkele van de wijven voor me stoten elkaar dan ook aan en kijken misprijzend in haar richting. Hun reactie bezorgt me een vaag gevoel van macht, van beheersing van de situatie: alleen in mijn hoofd komen immers de lijnen tezamen, niemand hier weet hoe goed ik die vrouw ken, van elke millimeter van haar huid tot het merendeel van de ervaringen die ze meedraagt. Niemand ook die het zou kunnen opmaken uit de manier waarop ik haar heimelijk bespied, en blijf bespieden totdat de portier zodadelijk in zijn handen zal klappen en de meute zich haastig, bijna paniekerig in beweging zal zetten.

Het feodale karakter van deze ceremonie ergert mij nu al de volle negen maanden dat Ronnie in dit ziekenhuis ligt. Het bezoekuur begint om half twee, maar niemand van de gedweeë menigte waagt het ooit een stap te verzetten wanneer de klok boven het portiershokje dit tijdstip aanwijst. Meestal stapt de man een minuut of twee erna zijn hokje uit, laat zijn kikkerogen vanonder zijn pet afkeurend over de wachtende schare dwalen, loopt vervolgens even de gang binnen om na enkele seconden weer tevoorschijn te komen en naar zijn hokje te stappen, de ogen onveranderlijk op de grond gericht

[p. 6]

Halverwege wrikt hij als met een enorme krachtsinspanning de handen van zijn rug en geeft, al lopend en zonder op te kijken, twee korte tikken met de handpalmen tegen elkaar: het sein voor de wachtenden om zich duwend en struikelend in beweging te zetten, hollend en vechtend om voorrang alsof men bevreesd is dat de binnen wachtende dierbaren net de laatste adem zullen hebben uitgeblazen wanneer de respectievelijke ziekenzalen worden betreden. Het lijkt wel of er iedere dag Zweeds wittebrood wordt uitgedeeld: opmerking van Vera, toen we hier nog samen op bezoek kwamen.

Het sein is nu blijkbaar, zonder mijn medeweten, gegeven want er komt beweging in de massa; een van de dikke vrouwen voor mij zet een sprint in, schijnbaar ongehinderd door haar volle boodschappentas en haar olifantsbenen, die over haar hoge bruine schoenen heenrijzen als oliebolbeslag over de panrand. Ik wil werktuigelijk naar de ingang lopen maar blijf staan en kijk naar Vera, die net op dat moment, langzaam maar gedecideerd, haar gezicht naar mij toewendt en me ziet staan, niet langer afgeschermd door de vormeloze lijven. Er valt niets meer te ontlopen, zo ik dat al wilde; ik stap op haar af, kus vluchtig haar voorhoofd.

‘Je weet toch dat het mijn dag is?’

Ze knikt en neemt een snelle trek van haar sigaret.

‘Waarom ben je hier dan? Voor Ronnie of voor mij? En in het laatste geval: wat kan ik voor je doen?’

‘Begin niet meteen zo, anders ben ik zo weer weg.’ Ik kan niet zeggen dat ik een andere reactie had verwacht. Alle bezoekers zijn nu naar binnen en de portier slaat ons argwanend gade vanachter zijn ruitje.

‘Ik heb je toch niet gevraagd te komen, of laat mijn geheugen me nu zo in de steek?’ Ik praat werkelijk zeer vriendelijk maar desondanks antwoordt ze niet en loopt nu langzaam naar de ingang. Ik volg haar. Ze werpt haar peuk weg zonder er naar om te kijken en ik blijf even achter om hem uit te trappen. Ik overtuig me ervan dat dit haar niet ontgaat.

Gespannen zwijgend lopen we de desolate crème met oker geverfde gang binnen, Vera's hoge hakken klakkend op de grijze tegels. Langs de wanden staan slordig geparkeerde bedden, erboven hangen dikke buizen in de kleur van de muur.

‘Het bezoek’ is allang binnen, we treffen nog slechts verpleegsters op de gang en als zo vaak stap ik als laatste het derde zaaltje links binnen. Ons wederzijdse zwijgen is geladen met de omstandigheid dat we, voor het eerst sinds maanden, weer eens samen zwijgend naast Ronnies bed zullen zitten en een uur lang naar hem zullen kijken, hem aanraken, tot slot zijn hoofdje kussen en weer weggaan. Niet dat hij er ook nu iets van zal merken, in zijn hoog omtraliede bed tussen de glazen wandjes. Hij heeft vandaag zijn blauwe kruippak aan en is als altijd weer groter dan in mijn tot pijnstillen neigende voorstellingsvermogen. Vera pakt als vanzelfsprekend de enige stoel in het glazen hokje, neemt daarna zijn roze gekromde handje in de hare, beweegt er voorzichtig mee heen en weer.

‘Dag Ronnie,’ zegt ze zachtjes. ‘Dag lieve Ronnie van mama.’ Voor het eerst vandaag zie ik in haar gezicht iets dat ik herken, werkelijk emotioneel herken, terwijl ze hem kriebelt en met iets van terughoudendheid zijn kleine mensenklauwtje heen en weer beweegt. Hij kijkt over haar heen, langs mijn staande gestalte, lijkt zijn blik op het hoge venster aan de overzijde te fixeren maar dan draaien zijn pupillen weer weg als bij een stervende kat, hij geeft een schop met zijn linkerbeentje en rukt zijn hoofd van ons weg, waardoor de nu wel ernstig doorgesleten haargroei op zijn achterschedeltje zichtbaar wordt. Vera leunt achterover en kijkt me aan. Ik glimlach.

‘Hij is groot,’ fluistert ze.

Ik knijp zachtjes in zijn bolle wangen. ‘Hallo Ron, alles goed?’ Een grote, stevige jongen. Recht van lijf en leden. Als hij ligt te slapen: niets op aan te merken. En nóg vaak word ik 's nachts wakker met het idee dat het allemaal een vergissing is geweest, eenvoudig een kwestie van vertraagde ontwikkeling, geen twee mensen zijn immers gelijk, wat u zegt, het kan allemaal nog best goed komen, die van mij was ook niet zo'n vluggertje, etc, etc. Maar wij weten nu eindelijk beter.

De zoete lucht van kindereten komt onafwendbaar de zaal binnendrijven, en terwijl Vera de inhoud van het grijze metalen kastje inspecteert kijk ik om me heen naar de andere bedden waar kinderen liggen en zitten, allemaal kleiner dan Ronnie, allemaal pratend, spelend, lachend, huilend, reagerend. Geen enkele ligt er ooit langer dan een week of drie, het langst was er nog, maanden geleden, dat kleine ventje met het goudkleurige haar en het engelenhemdje in het bed naast Ronnie, wiens aanwezigheid ons definitief de walgelijke, onvatbare realiteit in onze ongelovige, naieve breinen sloeg. Een kop kleiner was hij, maar hij stond en liep al, rammelde aan zijn beddespijlen, kraaide ‘zusse, zusse, buite toe, buite toe’, en al die tijd lag Ronnie daar, onder onze voor het eerst verbijsterde ogen, onveranderlijk languit op zijn rug, hoogstens wat ongerijmd met handjes en ingepakte beentjes bewegend, de ogen ongecoördineerd wegdraaiend naar onnavolgbare verten, zonder ooit enig flauw benul dat de mensen naast hem zijn ouder waren. Zág hij ons überhaupt wel? ‘Ja hoor, Ronald kan uitstékend zien!’ juichte de zuster opgewekt op deze van de dozijnen vragen die we nu pas in ernst begonnen af te vuren. Alsof dát al onze treurnis diende weg te nemen, onze wanhopige, nog in geen maanden te omvatten godsjammerlijke pijn over wat zich als een steeds vanzelfsprekender, duidelijker ingepaste waarheid ging voordoen. Een paar serieuze gesprekken met steeds weer andere doktoren, en weg waren alle illusies, wij bleven achter met een realiteit die zich eigenlijk al kant en klaar had opgebouwd in onze hoofden maar die nog slechts zichtbaar gemaakt moest worden, als de onder potloodkrassen opdoemende afbeeldingen in het Wonderkleurboek dat Vera's moeder eens voor hem meebracht, een van de dozijnen geschenken die daar in het kastje liggen, nutteloos, nimmer aangewend voor de doeleinden die de fabrikanten voor ogen moeten hebben gestaan.

We hebben nooit zoveel gepraat als in die dagen, en in telkens

[p. 7]

andere bewoordingen prentte ik Vera in dat ze moest anticiperen op het ergste, zich daardoor sterk moest maken, en dat het een wilshandeling was zich over haar weerloosheid heen te zetten. Al gauw durfden we geen troost meer bij elkaar te zoeken, want was dat niet immers het toegeven aan de zwakte die we niet konden toestaan? Ronnie's kamertje werd niet meer betreden, alleen de werkster verplaatst er nu eens in de week wat stof, sinds Vera weg is, bij haar kunstenaar is ingetrokken. Want zij moest als eerste knakken natuurlijk, alles wat haar aan deze tragedie herinnerde achter zich laten om de kin boven water te kunnen houden.

‘Ronald eet de laatste dagen toch zó príma!’ Dat zingt warempel de blonde zuster Wijdekop, de vingers ineengestrengeld en de achterzijden van de handen tegen elkaar wrijvend. Eén blik op haar stralende gezicht zegt me voldoende over haar motivatie: voor het eerst sinds maanden ziet ze me daar Ronalds ouders weer samen aan zijn bedje zitten, en haar op orde en regelmaat geconditioneerde truttenbrein stelt alles in het werk om dat met een blijde mare te celebreren.

Ze kijkt ons afwachtend aan. Vera zegt niets, ze heeft zelfs haar donkere bril opgezet. Dus haal ik mijn beminnelijkste grijns tevoorschijn: ‘Zo zo, dat is mooi, ja ja, hij groeit goed. En, heeft de dokter nog iets gezegd?’ Dat zeg ik geloof ik allemaal, maar haar draaiboek voorziet juist niet in een dergelijk gespreksonderwerp, en luid kwakend maar niets zeggend deinst ze ruggelings het glazen hokje weer uit. Aan de overzijde wordt een kado uitgepakt en hard gelachen. Vera wrijft achter haar bril.

‘Niet huilen,’ zeg ik.

‘Ik huil niet,’ antwoordt ze, met een inderdaad vaste stem. Ze pakt Ronnies handje en begint weer tegen hem te praten. De crème verf op de beddespijlen is op diverse plaatsen aan het bladderen, hier en daar glinstert het blote metaal er zelfs doorheen. Een van de TL-buizen recht boven ons begint te trillen, eerst bijna onmerkbaar maar al snel zeer hinderlijk. Toch lijkt niemand het op te merken. Naast ons wordt krassend met een stoel over de stenen vloer geschoven.

Hoe vaak heb ik in gedachten niet de geschiedenis teruggevolgd, terug tot aan de kille kliniek, waar ik Vera's hoofd moest steunen, haar steeds roder wordende kop, niet het absurde rood dat haar haar nu is, maar rodekoolrood, bijna dezelfde kleur als het krijsende, glibberige stuk vlees dat ze er met zijn tweeën uittrokken. Vera jankte al even hard als hij, jankte om de pijn, de spanning, al die andere dingen waarvan ik nooit iets zou begrijpen, en niet te vergeten om de keurige drol die ze, met al haar gepers, in de al even keurige gesteven ziekenhuislakens had gedeponeerd; mijn tranen van ontspanning en geluk, toen de zuster al na een seconde wist te melden dat het een jongetje was: jezus, wat lijkt het lang geleden. En toch is het allemaal even kort als het verschil tussen het zo vreemde kind dat hier voor ons ligt en het krijsende stuk leven dat uit Vera's openrijtende kutwerk werd gesleurd, het vertrouwde geslacht dat nu, kuis ingepakt en sindsdien voorgoed voor andere doeleinden voorbestemd, onder haar modieuze lorren zit weggestopt.

In Ronnie's zwijgende aanwezigheid kost het me, merkwaardig genoeg, geen enkele moeite me voor te stellen dat alles, die hele episode, ook ligt opgeslagen in, wordt meegedragen door de zwarte warme gestalte naast me. En terwijl ze tuurt naar het roerloze jongenslijfje voor haar en ook, alsof ze zich altijd nog wil overtuigen, naar de kinderen eromheen, voel ik voor het eerst sinds ik weet niet hoe lang weer iets van medelijden voor haar, laat ik de ineengesmolten herinnering toe aan de tijd waarin alles wat later kwam er nog vanzelfsprekend vrij van zorgen uitzag.

Harde bel, bezoekuur afgelopen, we kussen Ronnie op zijn voorhoofd, lopen met gebogen hoofden naar buiten.

‘Zullen we nog even een kop koffie gaan drinken?’

Maar natuurlijk! Ze wilde iets, herinner ik me, en ik neem me voor mezelf zo duur mogelijk te verkopen.

‘Nou, ik heb een werkgroep om drie uur, ik heb het nogal druk zie je, nieuwe semester, je begrijpt...’

‘Dan hebben we nog een uur, je instituut is toch om de hoek?’ ‘Goed dan; per slot van rekening ben je niet voor niets gekomen vandaag.’

Ze loopt zwijgend naast me verder, met kleine pasjes, turend naar de grond, in gedachten vermoedelijk nog bij de machteloze etende plant die onze relatie, ons bestaan op zo'n absurde wijze is gaan domineren. We stappen een helderverlichte espressobar binnen en ik loop onmiddellijk tegen de onderzoekende blik aan van collega Vogelaar, die een klein kringetje heeft gevormd met enkele van zijn studenten. Ik groet kort, we gaan ver van ze vandaan zitten. Ik bestel koffie en appeltaart en serveer het zelf aan het lage tafeltje. Met iets van verwondering hanteer ik de nette, moderne kopjes, schoteltjes, de grote houten suikerkom. Ik ga zitten en staar verschrikt naar mijn eigen hoofd, gereflecteerd in de wandbrede spiegel en haastig zoek ik een krukje aan de andere zijde van het tafeltje. Ik grinnik:

‘O ja, je vroeg hoe het met me ging hè, nou, ik kan je melden...’ Ik probeer met een glimlach de hatelijkheid van de opmerking wat te verzachten.

‘O God, ben ik weer een plichtpleging vergeten, moet je nog altijd van alle zijden op je schouder geklopt worden? Moet u horen, Herr Positivismusstreit, ik ben voldoende van uw prestaties op de hoogte hoor, dankuwel. Je bent ongetwijfeld erg belangrijk, en ik lees de koppen van al je bijdragen aan de zaterdagbijlage, maar díe begrijp ik al niet eens. Als je binnenkort promoveert zal ik zéker een bos gladiolen laten bezorgen.’

Ik glimlach onwillekeurig; ze is niet vergeten dat ik gladiolen haat, en evenmin de benaming Herr Positivismusstreit, die dateert uit de tijd van mijn doktoraalskriptie, nu vijf jaar geleden voltooid, waarvan ze ook al niets begreep, maar we waren gelukkig, met mijn cum, vervolgens mijn aanstelling, zó

[p. 8]

gelukkig dat we, zwevend op onze onafzienbare wolk van zelfvertrouwen, besloten dat nú het tijdstip was om aan ons eerste kind te gaan denken.

‘Moet je luisteren,’ vervolgt ze. ‘Ik heb meer geld nodig. Zo snel mogelijk.’

Is het wérkelijk waar? Kan het écht bestaan, dat ze op een moment als dit zo banaal is om over géld te gaan praten? Nu ik haar eindelijk weer eens zie, nu we voor het eerst sinds maanden gedrieën een uur...

‘Ik praat niet verder voor je die zonnebril hebt afgezet.’ Tot mijn verbazing gehoorzaamt ze, en mensenlief wat ziet ze er gegroefd uit in het neonlicht, een geslagen, geteisterde vrouw. Overal om ons heen wordt vrolijk geklaterd met kopjes en de mooie maar onhandige serveerster zet zoemend de elektrische afwasser in werking. Vera doet haar bruine shawl af en knoopt haar jas los; ze draagt eronder een oud wollen kindervestje met bloemetjes en zwaantjes, zoals ik me dat herinner van mijn zusje, kort na de oorlog.

‘Ik zie dat je je daadwerkelijk om de milieuproblematiek bekommert,’ zeg ik, maar voel opnieuw enige spijt als ze een niet-begrijpend gezicht trekt.

‘Hoezo?’

‘Nou, ik neem aan dat je tegenwoordig je kleren in een uitdragerij koopt om grondstoffen te sparen waarmee...’

Ze zet met een klap haar kopje neer, richt haar vinger beschuldigend op mijn gezicht, sist: ‘Als je niet ophoudt met je getreiter ga ik weg en wil ik je nooit, maar dan ook echt nooit meer zien!’

Ik kijk om me heen maar niemand heeft iets opgemerkt. Vogelaar's stem dreunt in mijn oren, wanneer lazert hij op, waarom verstrooit hij zich niet in de instituuutskoffiekamer? Vera's lippen en kin beginnen licht te trillen.

‘Moet je horen,’ antwoord ik, ‘nogmaals, ík heb niet om een onderhoud verzocht.’

‘Nee, goed...maar, o god...’

En daar komen de waterlanders, zo zo, sneller dan verwacht; ik troost haar zachtjes, zakdoekje wordt opgeborgen, neem nog een slokje koffie, ja, ziezo.

‘Waar heb je dat geld voor nodig?’

‘Voor van alles. We redden het niet meer.’ Ze kijkt naar haar kopje terwijl ze praat.

‘Maar kan baardmans dan niet in de, hoe heet het ook al weer, in de contraprestatie gaan? Je weet dat ik ieder jaar iets in de kelders van het Stedelijk mag uitzoeken, om mijn kamer op het instituut op te fleuren, en het zal me werkelijk een genoegen zijn iets op te hangen van iemand van wie ik kan meedelen...goed, goed, ik zeg al niks meer.’

Haar smekende blik is dit keer voldoende. Het meisje achter de toonbank haalt de kopjes en schoteltjes uit de zwetende machine. De schoteltjes komen op een grote stapel, de kopjes worden omgekeerd bovenop de blinkende koffiemachine gezet. Er gaat een theedoek overheen. Ze vult de metalen kaneelbus bij uit een grote glazen pot en morst al doende een fikse hoeveelheid van het poeder op de grond. Ze glimlacht in zichzelf. Aan haar achterhoofd prijkt een handvat van haar. Ik schaap mijn keel.

‘Je weet toch wel dat mijn advokaat, als bij te weten komt dat je met baardmans samenwoont, helemààl...’

‘Noem hem geen baardmans Ton en hou alsjeblieft op, zie je dan niet dat ik het niet meer hebben kan...’

Een momentlang zijn haar donkere ogen op mij gericht, dan beweegt ze ze weer onrustig heen en weer, naast me, boven me, voor me. Ik overweeg voor het eerst dat ik nog maar marginaal in haar gedachten zal figureren, als een onheilbrenger uit het verleden, een zwijgende vennoot, hoogstens een onwillige geldschieter. Ik pak haar hand.

‘Je ziet er slecht uit. Maar je lijkt ook geen enkele poging te doen dat een beetje te verhullen of zo. Wat is er verder dan nog aan de hand? Wil je bij hem weg? Wordt hij gechanteerd? Of moet hij soms ook ergens alimentatie betalen, en dok ik godverdomme voor wat die luis heeft uitgespookt...’

‘Nee Ton, ik vertel het je later wel. Geloof me als ik je smeek, als ik je zeg dat we het echt nodig hebben.’

‘Ik zal erover nadenken.’

‘Dat kan niet. Ik moet nú geld hebben, vandaag, een paar honderd gulden...’

‘Onmogelijk.’

‘Alle banken zijn nog open, de giro, het postkantoor, één handtekening van je en ik ben voor een tijd uit de zorgen!’

‘Geen denken aan. Wát voor zorgen dan? Kan die kunstenaar dan niet iets verkopen, of gaan werken, is-ie daar te mooi voor, iederéén werkt toch, kijk om je heen, iedereen die je hier ziet verdient zijn eigen brood, hier, zij achter de toonbank, die mensen daar, ik zelf werk soms twaalf uur per dag...’

‘Ton...’

‘Niks te Tonnen, als je het ergens anders beter naar je zin hebt, oké, je hebt me nooit horen zaniken, je krijgt zelfs poen van me hoewel iedereen me voor gek zou verklaren als ze zouden horen dat ik je geld gaf, maar ik ben niet van zins door de knieën te gaan als je door de een of andere luie talentloze baardaap op me af wordt gestuurd om me godverdomme nóg meer af te troggelen, ik ben daar belazerd, ik ben daar godverdomme belazerd!’

Ze kijkt me bleek en verstijfd aan, de mond een beetje open. Dan brengt ze langzaam een hand naar haar gezicht, kijkt met grote ogen in mijn richting alsof ze een natuurramp zich ziet voltrekken. Achter haar helpen twee bejaarde mensen elkaar omstandig in hun jas. Ik probeer met het minieme vorkje een stuk appeltaart naar mijn mond te brengen, maar halverwege flikkert het op de grond.

‘Dat je geen...geen gevoel hebt wist ik...’ snikt Vera. ‘Maar...’ Ze pakt opnieuw haar zakdoek, zet opnieuw haar donkere bril op. ‘Sinds Ronnie in het ziekenhuis ligt,’ herneemt ze met vastere stem, ‘is het enige dat je nog interesseert te bewijzen dat je sterker bent dan ik. En dat hoèf je niet te bewijzen Ton... ik geef me gewonnen, altijd, overal...’

[p. 9]

‘Waar haal je die clichématige onzin vandaan? En zet die zonnebril af als je tegen me praat.’ Mijn stem klinkt krachtig en ondubbelzinnig.

Een kreet, brekend aardewerk. Vera staat op, sleept met haar wijde kleren een krukje om. Huilend loopt ze de zaak uit. Ik vergis me niet. Ze loopt de winkel uit! Ze duwt nog bijna de beide oude mensen ondersteboven, die haar nu verbijsterd nastaren.

‘Je shawl!’ roep ik nog.

Zo onze ruzie nog iemand mag zijn ontgaan, de dreun waarmee de deur dichtklapt heeft alle aanwezigen opgeschrikt. Er wordt gefluisterd, er wordt naar mij gewezen. Er is één kant waarheen ik kan kijken, naar de blinde muur waaraan affiches hangen van reisbureaus. Grijze afgebrokkelde vrouwenfiguren tegen een blauwe hemel. FLY OLYMPIC AIRWAYS. Een massa rood met geel gevlamde tulpen. KEUKENHOF. Er suist iets in mijn linkeroor, Vera heeft me toch zoëven geen klap gegeven? Met mijn schoenpunt raak ik een scherf van haar kopje, ik beweeg er even mee. Na een decente pauze sta ik op en loop naar de toonbank, om te bemerken dat Vogelaar daar net staat af te rekenen. Hij bergt het wisselgeld in een grote, lederen portemonnaie welke hij in de achterzak van zijn ruime, grijze pantalon wegstopt. Ik knik.

‘Zo, nogal onenigheid hè?’ probeert hij voorzichtig.

‘Ach ja.’ Ik leg een tientje op de toonbank.

‘Betaalt u ook voor de dame die net wegliep?’ (Verdomme, ze ze durft er nog bij te glimlachen ook de stomme stoephoer, wie zou er godverdomme anders voor haar betalen, val dood mens...)

‘Eh, ja hoor.’ En tegen Vogelaar, glimlachend: ‘Ja, een merkwaardig geval. Ze studeert in Leiden maar wil hier haar bijvak doen, bij mij dus, en ze meende nu dat ze met 1000 in plaats van 2000 pagina's kon volstaan. Nou ja, ik heb haar natuurlijk moeten zeggen dat er geen uitzonderingen mogelijk zijn op die regel.’

Kijkt Vogelaar nu ongelovig of verbeeld ik me dat? Hij kan Vera toch niet van vroeger herkend hebben? Heeft hij iets van de inhoud van onze ruzie gehoord soms?

‘Tot vanavond,’ zegt hij kort. Ik kijk blijkbaar bevreemd, want hij verduidelijkt: ‘Vakgroepraad. Acht uur. Het AB schijnt nu een standpunt over de M&T-compensatie geformuleerd te hebben. Je begrijpt dat daar het een en ander over te doen zal zijn.’

Ik knik begrijpend. Hij groet, stoot tegen een tafeltje op, houdt de deur open voor zijn studenten. De suffe uitslover. Hoe gaat dit allemaal aflopen, verdomme nog aan toe, hij zal toch niet denken dat ik hem wat sta voor te liegen, jezus, en nu is het ook al over drieën, mijn studenten zitten op me te wachten, wat een gedonder toch, en dat allemaal omdat zij het in haar hoofd krijgt...en de dag zag er nog wel zo geordend uit!

‘Uw wisselgeld meneer.’

Ik glimlach hoffelijk en steek het geld beheerst in mijn zak. Ik moet nu toch werkelijk proberen mijn hoofd er enigszins bij te houden.