Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1714)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, tot Amsterdam in 't gebruik zynde, konstiglyk bereyd worden

Vorige Volgende

Derde Afdeeling. Van de Syropen, Honing en Rob.

Syrupus aceti.

Recipe. Geklarificeerde zuiker, kooktse tot de dikte van Tabellen vier pond.

Giet en mengt hier by in een steenen pot

Aciti vini albi twee pond.

Laat dit sonder koken tot een Syroop gebragt worden.

Het zuiker te klarificeeren geschied aldus, men neemt de zuiker, en men doet daar soo veel regenwater by, datse genoegsaam kan smelten; neemt dan tot yder pond zuiker twee hoender eyeren, doet daar de doiren uit, slaat het wit met een weinig van 't suikermengsel of kooksel tot schuim, en giet het by uw zuiker, roert het ter degen om, en laat het eens louter opkoken, so sullen de gestremde deeltjes van 't ey de vuiligheit van uw kooksel of zuiker met sig slepen, want die eenigsints met elkander vereenigen; die giet men dan door een schoone wolle lap, die op een raam gespannen is, dan soo blijft alle vuiligheit daar in sitten, en het kooksel loopt klaar door. Dit werd in alle Syroopen gedaan, behalven wanneer sy purgeren. Item niet in de Syrupus violarum, limonum &c.

De wijze om tot de dikte van Tabellen te koken, ziet hier na, alwaar wy van de Tabellen spreken.

Dese Syroop is selden in gebruik, maar is goed in gorgeldranken gedaan, wanneer de keel ontsteken is. Item is doorsnijdende, en de verstopte ingewanden ontstoppende.

Merkt dat men alle Syropen en Apozemaas of Juleppen, van xx en xxx oncen, van een tot vier oncen gebruiken kan. In een mixtuur van een half tot anderhalf en twee oncen. Voor een Linctus tot twee oncen al-

leen, of met andere gemengt. De purgerende Syropen geeft men alleen van een dragme tot een once in kinderen, indien 't noodig is, gemengt.

Syrupus succi Acetosae.

Neemt geklaarde zuiker, gesuivert als gesegt is, en in dikte van Tabletten gekookt vier pond: mengt daar onder in een stene pot sap van zuuring, dat door nedersinken geklaart en doorgegoten is twee pond.

Laat dit sonder koken tot een Syroop gebracht werden.

Sy doorsnijd, verdrijft de gal en koorsen, pest, beneemt de hitte der mond en ingewanden.

Syrupus agrestae, oft Syroop van Verjuis.

Recipe. Sacchari Clarificati tot een dikte van Tabellen gekookt vier pond.

Giet en mengt daar onder in een steene pot, Verjuis dat versch geperst is, sonder sout daar by twee pond.

Roert dit met elkander om, en laat het sonder koken een Syroop werden.

Sy verslaat alle brand, en brengt alle swaveligheit, vlugge en vaste zoutigheit in 't lighaam t'onder: en daarom goed in heete

koorsen, gal, pest, heete maag, dorst, bort, braken en innerlijke ontstekingen.

Op dezelve wijse maakt men ook:

Syrupus Cydoniorum. Granatorum acidorum. Limonum.

Merkt aan dat alle Syropen, welke zuur zijn, of vlugtig, of eenige schoone koleur hebben met geklaarde zuiker tot de dikte van Tabellen gekookt, moeten gemaakt werden, anders verliesen zy haar kragt en koleur. Als van de zuure zijn Syrupus aceti, Acetosae, Argestae, Berberorum, Granatorum, Acidorum, Limonum, Citri. Van de vlugge als Syr. Cochleariae, Julapii Rosacei, Rubi Idei, Fragorum, en diergelyke. Van de gekoleurde is Syr. Violarum simplex.

Syrupus Cochleariae.

Recipe. Sacchari Clarificati; tot een consistentie van Tabellen gekookt vier pond.

Aquae Stillaticiae Cochleariae q.s. twee pond.

Laat het sonder koken allenxkens al roerende tot een Syroop gebragt werden.

Men gebruikt dezelve in scheurbuik, om in Dranken of Conserven te doen.

Julapium Rosaceum.

Recipe. Sacchari clarificati, in consistentie van tabellen gekookt twee pond.

Mengt daar onder al roerende

Aquae rosarum q.s.

Laat het al roerende sonder koken tot een dunne Syroop gebragt werden.

Men gebruiktse in hartsterkingen en julapien, om de kragten wat te herstellen, en om een goede geur te geven.

Syrupus violarum simplex.

Recipe. Sacchari tot een dikte van tabellen gekookt twee pond.

Giet daar by zoo veel infusie van verse violen als het genoeg is. 't Welk al roerende zonder koken tot een Syroop gebracht, werd.

De wijse om de infusie te maken gaat aldus toe: men neemt de beste blauwste en grootste violen, van welke men de blauwste blaadjes afplukt, dese stamt men fijn in een steenen mortier, over welke men soo veel heet water giet als het genoeg is om de tinctuur uit te trekken; dit laat men soo warmtjes sonder koken 24 uuren staan toegedekt in een kom of andere verglaasde nieuwe pot, dan soo perst men het uit door een doek. Zoo de tinctuur nog niet genoeg uitgetrokken is, stampt menze nog eens, daar over wat warm water gietende,

dit laat men dan weder wat staan, en perst het uit. Giet dan dese laatste tinctuur eerst by de zuiker en daar na de blauwste, soo hebt gy een seer blauwe Syroop.

Op volgende wijze kan menze ook maken. Neemt de afgeplukte violen stampt die fijn, perst daar het sap uit, 't geen overig is, stampt wederom met een weinig warm viole water, of bernagie water; laat het een tijd staan, perst dit weder uit, doet dit genoeg eens, soo hebt gy dry bysondere uitpersingen. Neemt dan de witste broodzuiker, want hoe witter hoe blauwer Syroop: stamt en sift die zeer fijn, giet by dese fijn gestampte zuiker uwe laatste tinctuur, laat het wat warm werden op het vuur, op dat de zuiker smelt, gesmolten zijnde, giet daar de middelste tinctuur by, altijd met een tinne lepel omroerende: als de Syroop nu begint kout te werden, sult gy'er het sap, dat de hoogste tinctuur heeft, onder roeren, soo hebt gy een schoone blaauwe Syroop. Laat dit heel kout worden, en doetse dan in flessen of kannetjes, en bewaartze in de kelder, of men begraaftze wel in d'aard; hoe koelder die gehouden werd hoe beter, want by aldien hy in de winkels geset werd, wort hy paars, en krijgt een leelijke smaak.

In plaats van Violen gebruiken sommige de penssen ofte Viola tricolor, 't welk niet quaad is. Maar dat men daar 't vergiftige

Indigo by doet of die van kool-sop maken, is niet voor goed te keuren, gelijk sommige Apothekers dat zeer aardig weten te doen.

NB. Sommige drogen de groene huisjes, en gebruiken die in plaats van viole bloemen in de dranken, of zy maken daar haar oly af, dog is niet goed, zijnde de viole blaadjes van veel vlugger en rijper deelen, dan de agterste huisjens, ook zoo kan men de olye daar zoo blauw niet mede maken. Men kanze liefst bewaren om de Syr. violarum compositus te maken, want het voegt niet quaalijk dat men by de bladen de bloemen doet.

De gematigheid deser Syroop, segt men verkoelende te zijn, maar die eenige bloemen knawt, sal wel eenige brandende scherpigheit op de tong gewaar werden: die seker niet na de kouwe kant is. Men is van gevoelen dat dese bloemen eenige fijne deeltjes hebben, trekkende na den Sal armoniak, en daarom niet quaad tegen de droogheit en sprouw der tong, want dese fijnigheit is doordringend, ontdoende al die taye en slijmige vogten, als ook in de koorsen onder de juleppen gedaan. Men schrijftze toe de gal te temperen en tegen te gaan.

Syrupus absinthii Compositus.

& Absinthii Romani gedr. ses oncen.

Rosarum rubrarum twee oncen.

Spicae nardi indicae drie drachmen.

Gestooten zijnde laatze vierentwintig uuren weiken in

Witte, oude en riekende wijn,

Gezuivert Quesap elks drie pond.

Kooktze op een sagt vuurtjen tot op de helft doetse dan door een doek: mengt by het geklarificeerde doorsijgsel.

Geschuimde honing, die tot een dikte gekookt is.

Witte zuiker, elx een pond.

Kooktse wederom tot een dikte van een Syroop.

Dese Syroop sterkt het bloed, en by gevolg de maag, lever en andere ingewanden; maakt appetyt tot eten, dood de wormen, verdryft de winden en pis, is ook goed in de geelsugt, en verstoppingen, men mengtse in eenige dranken tot een once of twee: of men geeftse een once meer of min, sonder yets daar by te doen.

Syrupus althaeae Fernelii.

Recipe Radicum althaeae twee oncen.

Cicerum rubrorum een once.

Rad. Asparagi

Glycyrrhizae rasae,

Graminis aa een half once.

Laat dese een uur met malkander in regenwater opkoken, doet dan daar by

Uvarum passarum van hare korrels gezuivert een half once.

Summitatum Althaeae.

Herb. Adianthi beide soorten,

Malvae,

Parietariae,

Pimpinellae,

Plantaginis, elks een hand vol.

Seminum quatuor frigidorum majorum, minorum, gestooten, elx dry drachmen

Laat dese wederom te samen een half uur koken, of tot ontrent een derde van het vogt verkookt is, doet het door een doek, daar by mengende vier pond witte poeder suiker, neemt dan het wit van dry hoender eyeren, slaat die tot schuim, mengt daar een weinig van uw kookzel by, roert het dan alles onder een, laat het eens opkoken, giet het dan door een wolle lap, soo sal het vogt daar klaar doorlopen, welke gy tot een dikte van Syroop sult koken, 't welk gy met geduurig wat in een kommetjen te gieten, ligtelijk oordeelen sult, wanneer het kout geworden is. Onder het koken van de Syroop, moet men gedurig het schuim afnemen.

Dese Syroop is openende ontrent alle ingewanden, drijft de etter en graveelig sand uit de nieren, stilt de pijn in de nieren, en bematigt de hitsige pis. Sy werd ook bequamelijk in de gelegenheden van 't bloedspuwen en andere borstqualen gebruikt.

Men mengt die onder de dranken van een

tot twee of dry oncen, maar alleenig geeft men het in tot een once.

Syrupus Artemisiae Fernelii..

Recipe. Rad. Foeniculi,

Paeoniae,

Rubiae tinctorum, elks een half once.

Laat dese een weinig met elkander gestoten zijnde, in een genoegsame quantiteit dunne mee opkooken, doet dan daar by

Rad Helenii, iridis,

Levistici, elks een half once.

Herb. Artemisiae, twee handen vol.

Betonicae, Calaminth.

Chamaedryos, Chamaepyt.

Hyssopi, Hyperici,

Majoranae, Matricar.

Mellissae, Nepetae,

Origani, Prassii, Pulegii,

Sabinae, elks een hand vol.

Sem. Anisi, Dauci,

Faeniculi, Nigellae,

Ocimi, Petroselini,

Rutae, elks dry drachmen.

Alles wel gesneden en gestooten zynde, laatse met elkander vierentwintig uuren weiken, laet het dan eens sagjes opkoken, giet het kooksel door een seef, doet daar vyf pond witte poedersuiker by, klarificeertse als voren gesegt is, en kooktse tot

een Syroop, onder het kooken sult gy daar een sakjen inhangen met een once Kaneel, en dry drachmen Spicae indicae. De Syroop gekookt zijnde, sult dat popjen ook in uw Syrooppot hangen.

Zy is bequaam om alle verstoptheden t'ontdoen, welke uit taye, dikke, en lymagtige vogten bestaan. Want sy doorsnyd; opend, en verdunt seer krachtig; is seer dienstig tot de moeder qualen, om de stonden te verwekken, of alle winden uit te doen losen.

De gifte is als voren.

Syrupus succi Betonicae.

Neemt dry pond pap van Betoni, dat door neersinken gesuivert is, of men clarificeert het wel met wit van een ei, men kan het selve ook filtreren. Doet daar by anderhalf pond witte poederzuiker, eens opgekookt hebbende, gietse door een wollen lap kooktse dan tot een Syroop, onder het koken moet men gedurig het schuim afnemen.

Sy werd gebruikt in de hooft en moederqualen: opent sagtelijk, is afvegende, en de stonden matig afsettende.

Men gebruikt die in quantiteit als voren.

Syrupus Boraginis.

Dese werd op de zelfde wijse gemaakt als

Syrupus Betonicae: dog sommige maken die uit de bloemen.

Sy heeft haar gebruik in dolle en swaarmoedige luiden, en schijnt te doen vervrolijken; hier komt het versje

Ik die hiet Bernagie;

Geef't hert altyd couragie.

Zy is openende, het bloed zuiverende, alle verswaktheden te gemoet komende, verdrijft het hertbeven, hertkloppen, hertvangen en diergelijke.

Dese gifte is als voren.

Syrupus Cardui Benedicti.

Dese werd gemaakt als voren.

Sy is goed in quaadaardige en pestkoorsen, als ook in alle andere koorsen, wederhoud alle bedervingen van vogten, verwekt sweeten, dood de wormen, en ontdoet de geronnen Lympha in de zijdewee.

De gifte is mede als voren.

Syrupus Cichorei simplex.

Men maakt dese als de Syrupus Betonicae.

Sy maakt de buik week, ontdoet de verstoptheden der lever, milt, scheil, doet de gal afscheiden, is bequaam in alle koorsen, en stilt de brand in de nieren.

De gifte is als voren.

Syrupis Scabiosae.

Dese maakt men als de vorige Syropen. In de borst-qualen bevind men dese Syroop seer goed te sijn, voornamentlyk in de engborstigheid, zydewee, long ontsteking, bloedspuwen uit de long, suivert alle etter en drijft die uit.

De gifte is als voren gesegt is.

Syrupis Botryos.

R. Herb. Botryos, dry handen vol.

Erysimi,

Urticae, elk twee handen vol.

Caulium rubrorum,

Tussilaginis, elks anderhalve hand vol.

Kookt dese in een genoegsame quantiteit waters, doet by het doorsijgsel twee pond en een half witte poedersuiker, klarificeert het vogt met eyerwit, laat het door een wolle lap loopen, en kookt het tot een Syroop.

Zy is goed in alle gebreken der borst, als hoest, engborstigheid, heesheid, bloed en etterspuwen.

Men gebruiktze voor een likking of in eenige borstdranken tot een once ofte twee.

Surupis Byzantinus.

Recipe. Succi Apii,

Intibi sativi, ana twee pond.

Buglossae,

Lupuli, ana een pond.

Schuimt dezelve door het koken, tot de sappen klaar werden, en kooktze dan zagjes met dry pond zuiker tot een Syroop.

Haar gebruik dient om alle verstoppingen weg te nemen, ale slym te verdunnen en uit te jagen, is goed in de geelzugt, verharding der lever en milt, is goed in watersugt.

Men mengtse gemeenlijk tot een of twee oncen in een drank.

Syrupis capillorum Veneris.

Neemt versche Capillus Veneris vyf oncen, doorsnijdse een weinig. Soethout, geschrabt en gestooten, twee oncen. Laatse samen 24 uuren in warm water weiken: kooktse dan sagjes een half uur lang: het doorsijgsel door wit van een ei klaar gemaakt zynde, doet daar by vier pond witte poederzuiker, en kooktse tot een Syroop.

Dit is een goede Syroop in de gelegentheden van de borst, neerdruppingen in de long, hoest, zydewee, als ook om alle ingewanden t'ontsluiten. Men gebruikt haar in een likking alleen, of met andere Syropen gemengt. Men mengt die in borstdranken tot een en twee oncen.

Syrupus Cichorei cum Rhabarbaro.

Recipe. Rad. apii, Asparagi,

Faeniculi, die versch zyn, elks twee oncen.

Herb. Cichorei,

Endiviae sativae,

Taraxici, elks twee handen vol.

Fumariae,

Hepaticae of Lichenis,

Lactucae, Lupuli,

Sonchi laevis, elks een hand vol.

Capilli Veneris,

Horde integri, elk anderhalf once.

Fructuum Alkekengi.

Glycyrhizae rasae, elks ses drachmen.

Kooktse in een genoegzame quantiteit waters, tot een derde versoden is: gietse door, doet daar by vier pond witte poederzuiker, kloptze met wit van een ei, en kooktze tot een Syroop.

Neemt onderwylen de beste Rhabarber, klein gesneden, vier oncen Spica nardi indica, twee drachmen, weikt die 24 uren lang in een goet deel van het bovengeschreve kooktsel, sijgtse warmtjes door, en giet desselfs tinctuur by de Syroop, wanneer hy byna hoog genoeg gekookt is, en kookt die dan tot een behoorlijke dikte. Sommige nemen de Spica wel, en hangen die in een sakje in de Syroop, maar tot wat voordeel weet ik niet.

De Syroop is goed in alle galziekten, als buikloop, rodeloop, geelsugt, alle verstoppingen des levers, milts, scheils en andere deelen, cachexien en ongedaantheden; ze werd zeer nuttig in alle kinderziekten gebruikt, als ook tegen de wormen, braken, slym en diergelyke.

Men mengtse in dranken van een half once tot twee; in conditien soo veel tot een bequame dikte genoeg is. Eerstgeboren kinderen geeft menze tot een paplepeltjen of twee, wat ouder zynde van twee dragmen tot een half once, by welke men om een weinig te acueren eenige greinen Scammonii mengt.

Syrupus Diacnicu.

Recip.e Rad. Angelicae, Apii,

Asparagi,

Foeniculi, versch.

Glycyrhizae aa een once.

Polypodii quercini anderhalf once.

Cort. Tamarisci, een half once.

Herb. Adianti, Buglossae,

Chamaedryos, Chamaepytios,

Hyssopi, Origani,

Scolopendrii,

Thymi aa een halve hand vol.

Cuscutae,

Fruct. Alkekengi aa een half once.

Uvarum passarum van hare korrels gezuivert twee oncen.

Sem. Cnici contusorum vier oncen en een half.

Anisi, Ammios,

Dauci,

Foeniculi, aa een once.

De wortels, kruiden en zaden, geklopt, gesneden en gestooten zynde, zult eerst de wortelen koken, daar na de onruikende kruiden, en op het laatste de ruikende; een derde van 't water verkookt zijnde, sygt het kookzel door, doet daar by twee pond witte poederzuiker, geklarificeert zijnde, kooktze tot een Syroop. Onderwyl neemt men een gedeelte van 't boven-geschrevene kooksel, en men weikt daar 24 uuren lang in.

Recipe. Fol. sennae mund. vier oncen.

Rhabarbari electi ander half once.

Agarici trochiscati een half once.

Zingiberis een dragme.

Des anderen daags drukt men dit weiksel sterk uit, eerst heet gemaakt zynde, en men doetse op het laatste by de Syroop, en kooken het zelve met elkander tot een behoorlyke dikte.

Men gebruiktze in verouderde, dagelykze en derdendaagze koortsen, tot alle verstoptheden, en slymigheden, watersugt, en alle vogtige waterigheden, sy suivert alle ingewanden van hare vuiligheden.

Haar Dosis is als van de voorgaande Syroop gezegt is.

Syrupis Diacodii.

Recipe. Capitum Papaveris albi sonder zaad, twintig.

Siliquarum dulcium (dat is St. Jans brood sonder zaad) dry oncen.

Rad. Althaeae.

Glycyrhizae rasae aa unc. duas.

Alles gesneden en gestooten zynde, kooktse in een genoegsame quantiteit waters, het zoethout op het laatste daar by doende anders verliest het zijn zoetigheid: doorgedaan zijnde, doet daar anderhalf pond roode kandyzuyker by, na gedane clarificatie kooktse dik als honig of tot een dikke Syroop.

Dese Syroop dient in alle hoest en longziekten gebruikt, voornamentlyk die des nagts daar van niet slapen konnen: is seer dienstig in kleine kinderen, zy verwekt ook eenigsins de slaap, en maakt een ruime borst.

Men gebruiktse als een likking alleen, of met andere Syroopen gemengt; men doetse ook by de borstdranken.

De kinderen geeft men daar een paplepeltjen min of meer van in, na datze groot of kleen zyn, of men laatse daar van met

een soethouts lepeltjen aan likken. In de dranken doet men die van een half tot twee oncen.

Syrupis Fumariae.

Recipe. Rad. Polypodii quercini twee oncen.

Herb. Absinthii Romani,

Cuscutae, Endiviae,

Scolopendrii,

Lupuli aa man. unam.

Epithymi anderhalf once.

Kookt het in genoegsaam water tot op de helft: doet by het doorsijgsel

Succi Fumariae, anderhalf pond.

Boraginis,

Buglossae aa libr. sem.

Sacchari albi libr. quatuor.

Kookt alles tot een Syroop.

Zy suivert het bloed, en verdrijft alle verbrande en siltige vogten uit het bloed: opent alle verstoppingen der ingewanden, verdrijft de geelsugt, maakt de buik week, verdrijft de schurftheid des huids.

De manier van gebruiken is als in de Syrupis Diacnicu gelegt is.

Syrupis Glycyrhizae.

Recipe. Rad Glycyrhizae rasae unc. duas.

Herb Tussilag. man. quatuor.

Capilli veneris unc.unam.

Hyssopi unc sem.

Laatse te samen 24 uuren in warm water weiken: kooktse dan een weinig, maar laat den geur van den Hysop niet vervliegen, met te lang te koken.

Doet by het doorsijgsel, de beste geschuimde honig, witte poederzuiker, elks een pond, en kooktse sagjes tot een Syroop.

Men gebruiktse in alle gelegentheden van de borst en hoest, zydewee, droogenhoest, en diergelijke.

Men geeftse in een likking of borstdrank alleen, of met andere gemengt.

Syrupis Hyssopi.

Recipe. Herb. Hyssopi gedroogt anderhalf once.

Capilli veneris drach sex.

Rad. Apii, Foeniculi,

Petroselini versch.

Glycyrhizae rasae, aa drach. decem.

Jujubas.

Sebesten aa dertig.

Ficus Pingues.

Dactylos Pingues. aa tien.

Uvarum passarum, van hare korrels gezuivert, anderhalf once.

Hordei mundati, een half once.

Sem. Cydoneorum,

Malvae, aa dry drahmen.

Kookt eerst de gerst met de Rad. apii, Petrosel. en Foenic. wat gekookt hebbende, doet daar de vrugten in, en op het laatste de Hysop. Maar trekt de slymige zaden alleen uit. Alles wel gekookt zynde doet het door, doet daar by dry pond witte poedersuiker, wel geklarificeert zijnde, mengt daar het klaare doorsijgsel van de zaden by, en kookt het tot een Syroop.

Het gebruik en Dosis is als in de Syrupus Glycyrhizae gesegt is.

Syrupus Jujubinus.

Recipe. Jujubas sestig.

Hordei Mundati,

Rad. Glycyrhizae rasae,

Herb. Capillorum veneris. aa unc. un.

Flor. violarum,

Sem. Malvae, aa drach. quinque.

Cydoneorum, Lactucae,

Melonum,

Papaveris albi, aa drach. tres.

Alles wel gekookt zijnde, laatse een nagt te weiken staan, kooktse tot op de helft: doet by het doorsijgsel twee pond witte poedersuiker, geklarificeert zynde, kooktse tot een Syroop.

De kragten en gebruik zyn als voren.

Syrupus Menthae.

Recipe. Succi Menthae libr. unam.

Cydoneorum,

Granatorum acidorum, depuratorum,

Infusionis Rosarum rubr.aa libr. sem.

Sacchari albi,

Mellis despumati, aa libr. unam & sem.

Kookt het te samen tot een Syroop, doet op het laatste van uw Syroop daar een sakjen in met

Pulveris Diarrhodon Abbatis unc. sem.

De Syroop gekookt zijnde, hangt het selve mede in de Syrooppot.

Sy is dienstig in de koude maagqualen, of braken, walgen, de hik, buikloop en diergelijke.

Men mengtse onder dranken, conserven als anders, van een half once tot een en twee oncen.

Syrupus Myrtinus.

Recipe. Bacc. Myrti unc. duas & semis.

Mespilorum immaturorum libr. sem.

Sem. Oxyacanthae, dat is Berberis,

Summach, dat is, Rhoïs obsoniorum,

Balaustiorum,

Rosarum rubrarum,

Santali rubri,

albi, aa unc. unam & sem.

Gestoten en gesneden sijnde, kookt alles in regenwater tot een derde verkookt is, doet by het doorsijgsel vijf pond poedersuiker, geklarificeert zijnde, giet op het laatste daar by

Succi Cydoneorum,

Granatorum acidorum, depurator. aa libr. duas.

Kookt alles sagjes tot een syroop.

Sy is bequaam in de bloedspuwing uit de long, allerlei buikvloed, neusbloeding, te groote stonden en kraamvloed, pisvloed, braken en diergelijke; want dese Syroop is bequaam om te stoppen en de ingewanden te versterken.

De Dosis is als voren.

Syrupus Papaveris.

Recipe. Capitum papaveris albi, die ryp en gedroogt zyn met haar zaad, unc. sem.

Kleen gesneden zijnde, kooktse in een genoegsaam deel water tot op de helft; laatse een nagt staan weiken, warm gemaakt zijnde, doetse door een zeef, doet by het doorsijgsel twee pond en een half witte poedersuiker: geklarificeert zijnde, kooktse tot een Syroop.

Zy is goed in alle Catharren, en sinkingen, als ook in de gelegentheden van de borst, hoest, heese keel: het stilt alle pyn, en doet matig slapen.

De Dosis is als in de Syrupus Diacodii.

Syrupis Papaveris Erratici.

Recipe. Florum Papaveris Erratici, versch libr. tres (maar gedroogt zynde) libr. unam.

Laat dese te samen in een goed deel warm regenwater weiken, tot alle de tinctuur is uitgetrokken: perstse sterk uit, doet daar by dry pond witte poedersuiker, geklarificeert sijnde, kooktse tot een Syroop.

Men geeftze in heete koorsen, zydewee, long ontstekingen, scherpe zinken of niervloeyingen op de long, maag en darmontstekingen, verwekt ook eenigsins de slaap,

Men doetse in likkingen, juleppen en dranken van een half once tot twee oncen.

Syrupis Portulacae.

Recipe. Succi Portulacae, libr. unam.

Bellidis, Fragariae,

Lactucae, Plantaginis,

Sempervivi medii,

Violariae,alle door neersinken gesui-

vert, aa unc. duas.

Sem. Cydoneorum drach. duas.

Maakt uit het Sem. Cydoneorum met wat regenwater een slym. Doet by de sappen twee pont witte poeder suiker, geklarificeert zynde, kooktse tot een Syroop, daar op het laatste by doende de Mucilago.

Dese Syroop stilt eenigsints den dorst, indien men daar van likt, en is daarom bequaam in de sprouw en alle heete monden.

Dese dosis is als boven.

Syrupus quinque Radicum.

Recipe. Rad. Apii.

Asparagi,

Foeniculi,

Petroselini,

Rusci, alle versch aa unc quatuur.

Klein gestoten zijnde, kooktse te samen in een goed deel regenwater, laatse een nagt weiken, warm doorgesegen zijnde, mengt daar by vier pond witte poeder suiker, klarificeertse, en kooktse tot een Syroop.

Zy opend alle verstoptheden van het cheil, lever, milt, &c. en brengt een bequame gesting in het bloed.

In een drank en conserf geeft men die van een half once tot twee oncen.

Syrupus Rosarum Siccatarum.

Neemt een pond gedroogde roo rosen, laetse in warm water 24 uuren lang weiken, doet by het doorsijgsel twee pond witte poeder suiker; kooktse tot een Syroop.

Sy stelpt alle vloed, braken, en versterkt de losse ingewanden, suivert de innerlijke en uiterlijke sweringen, en heelt de selve.

Het gebruik is als voren.

Syrupus Rosarum solutivus.

Neemt infusie van versche bleike rosen, daar negen reisen verse rosen sijn bygeweikt geweest. Of neemt dry pond verse bleike rosen, giet daar een goed deel warm regenwater op, laatse een nagt staan weiken, warm door gesegen zijnde, doet daar by vier pond geklaarde suiker, en koektse tot een syroop. Of men neemt tot twee pond sap van bleike rosen dry pond suiker, en men kookt het tot een Syroop.

Sy is afvegende, openende, en versagtende, drijft alle gal en slijm sagjes uit, en doet den buik week maken.

Syrupus Rosarum solutivus cum sena.

Recipe. Fol. Senae mundatorum unc. octo.

Sem. Anisi,

Foeniculi dulcis aa unc. sem.

Laatse twee dagen lang in een infusie van bleeke rosen, als voren gesegt is, weiken, warm uitgedrukt zijnde, doet daer twee pond witte poeder suiker by, en kookt het tot een Syroop.

Dese heeft de kragten als de vorige Syroop, dog sterker, doet niet alleen den buik week maken, maar purgeert sagtelijk van een half once tot twee oncen ingenomen; dese kan men ook wel met wat Scammoneum acueren: men mengtse by de purgeerende dranken.

Syrupus Staechadis.

Recipe. Flor. Staechadis unc. quatuor.

Herb. Betonicae,

Calaminthae,

Origani,

Thymi, aa anderhalf once.

Salviae,

Flor. Rorismarini aa unc. sem.

Sem. Foeniculi,

Paeoniae,

Rutae aa drahh. tres.

Alles klein gesneden zijnde, laet het in een goed deel waters toegedekt zijnde 24 uuren weiken, kooktse op het laatste eens op, en doet by het doorsijgsel witte poeder zuiker, en witte geschuimde honing, elks twee pont, en kooktse tot een Syroop.

Is goed in alle koude hersen-siekten, taye slym in eenige ingewanden: swakke maag, kramp, lammigheid hooftpijn, stuipen, vallende siekte en diergelijke.

Dosis van een half tot een en twee oncen, alleen of elders anders onder gemengt.

Syrupus Symphiti Fernelli.

Recipe Rad. & Cymarum Scmphyti majoris.

Herb. Bellidis cum toto, elks dry deelen.

Betonicae,

Pimpinellae,

Plantaginis,

Polygoni,

Scabiosae,

Tussilaginis,

Flor. Rosarum rubrarum elks twee deelen.

Alles klein gestooten sijnde perst daar een sap uit, kookt'et en schuimt'et, doet by yder dry pond sap, twee pond en een half witte poeder suiker, en kookt het tot een Syroop.

Sy wert gebruikt in het bloed en etter spuwen uit de long, men gebruiktse ook in de tering en alle innerlijke sweeringen om te suiveren en te heelen.

De Dosis is als voren.

Syrupus Violarum Compositus.

Neemt vijf handen vol groene Viole bladen, kooktse in een genoegsaam deel gersten water, doet daar by Jujuben en Sebesten van elks twintig, daer na Sem. Cydoneorum en Malva elks seven drachmen, Wel gekookt hebbende, doet by het doorsijgsel ander half pond witte Poeder suiker, en kookt het tot een Syroop.

Men besigtse in de zijde wee, heete hoest, sprouw en drooge tonge: want zy is verkoelende en vogtig makende. Sy is ook in de heesheid, brandende Pis en niersiekte

De gifte is als voren.

Mel. Mercurialis.

Neemt dry pond gesuivert sap van Bengelkruid, oft Mercurialis, witte geschuimde honing vier pond, kooktse op een sagt vuurtjen tot een Syroop.

Sy wert in klysteren meest gemengt, zijnse seer afvragende, en de buik los makende, drijvende alle galagtige en waterige vogten na buiten toe, suivert ook de lijfmoeder, en maakt die tot het telen bequaam.

Van een half tot twee oncen doet mense in de klysteren.

Mel. Rorismarini.

Neemt de topjes van de Rosemarijn met haer bloemen in de schaduwe gedroogt, laatse in warm water weiken, doet daar by dry pond witte geschuimde honing, kooktse te samen tot een goede dikte; nog warm zijnde, doetse door een doek, en bewaartse.

Sy werd meest in klysteren voorgeschreven, tegen de kolijk, en moeder pijnen, als ook tegen de lammigheid die na de kolijk dikwils komt te volgen. Sy verdrijft de winden en alle rauwe slym uit de darmen,

De gifte is als voren.

Mel. Centaurii.

Haer manier van bereiden en gifte is als voren.

Zy is goet in verswore darmen en andere ettergaten om te suiveren, doet de oogen klaar sien, suivert de lijfmoeder, dood de wormen, stilt de kolijk, en maakt de buik week, alle gal en slijm uitdrijvende.

Mel. Rosarum Astringens.

Neemt versche roode Rosen, die nog niet volkomen open zijn, twee pond, of gedroogt zijnde een pond, laat dese in water weiken,

tot al de Tinctuur is uitgetrokken, doetse door een Seef, en mengt daar by anderhalf pond witte geschuimde honing, en kookt het tot de dikte van een Syroop.

In klysteren gedaan, geneest de buikloop, en suivert de versworene darmen, als ook alle sweringen uiterlijk gebruikt. Men gorgelt daar mede by gorgelwaters gedaan tegen alle ontstekingen der keel, mond, en tandvlees; sterkt ook de losse maag en ingewanden.

De Dosis is als voren.

Mel. Rosarum solutivum.

Neemt infusie van bleike rosen, gemaakt als in de Syroop van Rosen gesegt is, dry pond. Geschuimde honing, vier pond. Kooktse tot de dikte van Syroop.

Sy is van kragten als de Syroop van bleike rosen, en wert meest by de klysteren gemengt.

Oxymel. simplex.

Neemt geschuimde hooning, so veel gy begeert, smeltze op de warme assche in een verglaasde nieuwe pot, gesmolten zijnde, doet daer soo veel wyn edik by, tot het sonder koken tot een Syroop werd.

Sy is seer goed om alle taye en slijmige vogten te doorsnijden en dun te maken; alle

verstoppingen t'ondoen, sy dempt de woedende gal en swavel des bloeds; maar moet in alle lighamen die veel suur hebben niet gebruikt werden.

De dosis van een half tot een en twee oncen, alleen of elders anders onder gemengt,

Oxymel Scilliticum.

Dese werd op de selfde wijse gemaakt als boven, alleen dat men in plaats van gemeenen edik Acetum scilliticum neemt.

Sy is dienstig tot alle slymige qualen in de hersenen, long, maag, darmen, en andere ingewanden, de gifte is als voren.

Diamorum Nicolai.

Neemt sap van onrijpe Moerbesiën en Braambesiën, elks een pond, witte geschuimde honing anderhalf pond, kooktse tot een dikke Syroop.

Ze werd in alle keel en mond ontstekingen gebruikt, trekt samen, verkoelt de mond, en maakt de drooge tonge vogtig, men maakt daar likkingen van, of men mengtse by de gorgelwaters, van een half once tot twee oncen.

Gemeene Rob Acaciae oft Sap van Sleepruimen.

Neemt so veel onrijpe Slee-pruimen als't u belieft, kooktse in water totse sagt zijn, vrijft dan de Pulpa ofte merg door een wijde zeef met een houte lepel, doet dan by yder pond van dese Pulpa, twee pond witte suiker, en kooktse tot de dikie van Rob of gelei.

Men gebruiktse in allerlei buikloop, soo van boven als van onder in gegeven, stilt ook de stonden en kraamvloed: men mengt se ook onder de pleisters om de maag en darmen te leggen, als ook tot het uithangen des darms, scheede en baarmoeder.

Rob. Berberorum. Ribesiorum.

Neemt het sap van Berberissen, of van Aalbessen twee pond, witte poeder suiker een pond, kooktse te samen tot de dikte van een gelei of Rob: andere nemen de Bessen en de Suiker te gelijk, welke sy te samen op het vuur setten, welke tot een bequame dikte gekookt sijnde, door een doek gevrongen en bewaart werd.

Zy zijn beide alle gal, swavel en siltigheid t'onderbrengende, en verkoelen by gevolg, verslaan den dorst en verfrissen den mond, voornamentlijk in heete koorsen, heete gallige maag.

Vorige Volgende