Sint Patricius' vagevuur (1914-1917)

Sint Patricius' vagevuur

(1914-1917)–Anoniem Patricius Vagevuur, Sint-– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend


Vanden vaghevier dat sente Patricius vertoghet was
Dat prohemium Bid allegader jonc ende out Dat hi die sinen doet ant hout Des cruces doer onsen wille woud liden Ons verlicht indesen tiden, 5[regelnummer] Hert ende sin hier toe verleen. Want al wer des menschen hert en steen Woude hi gheven sin ende oren Dese hystorie te horen Hi soude duchten ende beven 10[regelnummer] Tot int eynde van sinen le[v]en, Soe wer dat hi hoerde nomen Distorie die hier na comen. Ic heb menich dinc ghehoert Vruchtelic ende seer swer woert 15[regelnummer] Mar noit en quam mi dicht soe na Als dese hystorie die ic besta, Noch die mi soe seer verswerde Als ic u van woerde te woerde Segghen als die hystorie leghet 20[regelnummer] Ende als ons die meyster seghet. Want ons sente gregorius toghet Vele wat die ziele doghet Die van desen lichaem es versceyden. Om quade quaetheit te verleyden 25[regelnummer] Den ghenen in doechden te sterken Met exempele van goeden werken Beghin ic te boudeliker voert. Want hi seghet in sine woert Dat in die teghen wordicheit 30[regelnummer] Als die ziele uten lichaem sceyt, Enghele siin quade of goede Die die ziele hebben in hoede Ende na hoer verdiente leiden Ter bliscap of ter drovicheiden. 35[regelnummer] Si segghen van menschen die noch leven Van den dinghen hebben voert gheven Diemen noch noit ghescien vernam. Ic laet die reden waent hem quam, Want die meester seghet dat 40[regelnummer] Soe gheloves des dinghes te bat. Hi seghet van gheesten die van hier Ghevaren waren ende quamen scier Ten lichaem weder ende orconden Van sulker dinc die si der vonden 45[regelnummer] Of van bliscapen of van rouwen. Het was oec dinc diemen mocht scouwen Alsmen in der werelt vint Datmen haet of datmen mint Materie diemen mach hanteren 50[regelnummer] Of hoer ghelijc in allen maniren: Husen poerten water vier Menschen beesten menighertier Vlammen scepen brugghen straten Alsmen noemt ter werelt baten 55[regelnummer] Ende elc mensche voer oghen siet Diemen volghet of diemen vliet; Ende van den lichame varen Dat mense op wert met den haren Hinc ende dede onghevoech 60[regelnummer] Met voten stac met handen sloech Daer toe van menigherhande torment Der si in waren ghesent. Desen man salmen gheloven
[pagina 314]
Men wil hem siins rechts beroven. 65[regelnummer] Men hevet vonden dicke dat lieden Vraechden als menschen verscieden Wer si voren of wat si vonden Of wat si daden of begonden; Want wijt en weten noit noch saghen 70[regelnummer] Soe moeten wi duchten bet dan vraghen. Wie der sekerlijc bestaen Wech die hi noit en hevet ghegaen? Mar seker sijt dat goet leven Quaden eynde niet mach gheven. 75[regelnummer] Al draghet verdiente hier crone Na die doet comet lone Ende die pine die der na coemt Dat es tfaghevier alsmen noemt. Alder elc mensche die hier boven 80[regelnummer] Comen sal met enighen loven Hine moet werden ghepurgeert Na dien dat sine verdiente begheert Ja. mensche gode ende vercoren Moeten inder pine behoeren. 85[regelnummer] Want die pine materelijc es Soe behoert des sijt ghewes Die stat materelic te wesen Der men eyndet die pine van desent. Nu es die swerste pine hier onder 90[regelnummer] Datte segghen es wonder Dattet algader dat nederste es. Die meeste vroude des sijt ghewes Es dat hoechste datmen hevet Ende elc hevet staet alsmen hem gevet. 95[regelnummer] In midden staen quade ende goden Als wi in deser dinc bevroeden. Die meesters proven provelijc Dattie helle onder erdrijc Staet ende nu hoert dat es wer 100[regelnummer] Als en kerker donker ende swer. Ende dat paradijs dat leecht Recht int oesten alsmen seecht. Het es erdrijc dat verstaet Der men die zielen in ontfaet 105[regelnummer] Die uten vaghevier sin ghesent Der si ghedoecht hebben torment Ende der si blide te gader siin. Want het seghet sente augustiin Die zielen siin tot opten dach 110[regelnummer] Der niemant niet verborghen mach In sonderlingher stat allene Der elkerlijc groet ende clene Hevet na dat hi hevet ghedaen In vrouden of in pinen staen. 115[regelnummer] Dat sente augustiin weten doet Ende ons gregorius maket vroet Dat gheeste die onmaterelic siin Moghen van vier doghen piin Dat van materien hevet siin wesen, 120[regelnummer] Moghen wi merken wel in desen. Mar sine doghen niet ghelijc Na sine verdiente hevet elkerlijc. Wine moghent oec niet weten voren Want wine moghent sien no horen. 125[regelnummer] Mar van hem die van hene varen Die bi wille gods weder verbaren Werden teken materien ghelijc Gheseghet te betoghen gheestelic; Want sine moghent sien noch horen 130[regelnummer] Ende waen hem in sulken voeden Ende als si weder te leven quamen Niet dan lichamelike dinc vernamen En mochten die dinc niet bet bedieden Want wi daer noit en ghescieden. 135[regelnummer] Hier bi seg ic dat dese jeste Niet en was ghesien in gheeste, Mar levende wakende ende voersien Sach yeman des ghelijc ghescien Recht oft lichamelijc had ghewesen. 140[regelnummer] Wie mi oec vroet maecte van desen Wie hi was die dit ghevel Suldi int eynde horen wel. Nu wil ic tot der jesten gaen Merct ghijt soe moechdijt verstaen 145[regelnummer] Hoe dit mirakels wert ghevonden Suldi horen in corten stonden. Van tween heilighen lesen wi [...] dus Die beide heten Patricius Mar daer miin reden af sal wesen
[pagina 315]
150[regelnummer] Was dander vandesen. Doen hi was comen in hierlant Gods woert der maken becant Met miraculen hem te betoghen Of hise soude bekeren moghen 155[regelnummer] Van hoer onnatuerlicheit, Seide hoer pine torment ende arbeit Der hellen ende des paradijs Vroude maecte hi hem wijs Of hi met anxt of met hopen 160[regelnummer] Hem die quaetheit of mocht copen. Die dese hystorie eerst ontbant Seghet dat hise als beesten vant. Patricius dese heilighe man Seide hem pine ende anxt ende dan 165[regelnummer] Van hemelrijc die bliscap mede. Si antwoerden hoer onseden Te Christum nemmermeer te keren Wat hi hem der of mocht leren, Ten wer dat enighe van hem allen 170[regelnummer] Mocht ghesien ende ghevallen Der zaligher bliscap der met oghen Der quader pine die si der doghen. Saghe hijt ende dan alsoe wer Ghelovede hem te bet van daer. 175[regelnummer] Die heilighe man riep op gode Met vasten waken ende met node Om dese liede salicheit. Ende als hi lach in desen arbeit Voer des volcs groet onsede 180[regelnummer] Verbaerde hem god der ter stede Gaf hem der evangelien woert, Enen staf gaf [h]i hem voert Diemen noch in hierlant hevet Voer heilichdom als reden ghevet; 185[regelnummer] Want hem die stoc Jhesus gaf Soe heet die stoc Jhesus staf, Der men of bescreven vint In malachies vite diet kent. Wie der noch overste bisscop es 190[regelnummer] Hevet in teken des sijt ghewes. Doe leide god patricius van daer Ende toechde hem en put die swer Ende donker in te sien was mede In ene heymelike donker stede, 195[regelnummer] Ende seide hem dat wie der inne Gaen woude met voerhoeden sinne Enen dach ende enen nacht Van der tijt datmen der bracht Met berouwe van sire mesdaet 200[regelnummer] Van allen sonden soude oflaet Hebben die hi noit dede. Hi soude oec sien der zaligher stede Wer si sin in wat staet, Der quader pine ende hoer onbaet. 205[regelnummer] God voer hene als hijt gheboet. Die heilighe man dreef bliscap groet Dat hem der god woude openbaren Ende hem den put der condich waren Der hi tvolc soude mede [...] bekeren. 210[regelnummer] Doe dede maken die heilighe here Biden put en scone kerke. Reguliers canonic ende clerke Sette hi der in ende ene mure Dede hi maken wel ter cure 215[regelnummer] Om den put om dat hi woude Dat der toe niemant comen soude Noch heymelic der toe gheraken Des om dede hire en doer an maken Hine had orlof met sinen monde 220[regelnummer] Of deser dinc niet en bestonde. Die prior heet hi na desen Hoeder des slotels wesen. Nu vele liede hadden bestaen Dese dinc en waren in ghegaen 225[regelnummer] Bi sente patricius leven, Exempel van pinen had[den] ghegheven Die si douchden ende van vrouden Die si zaghen ende scouden. Patricius bi sinen leven 230[regelnummer] Hem heet hi allen dat si screven Die inden cloester woenden daer. Doe begonst dat volc der naer Den heilighen man vele bet te horen Dan si daden te voren, 235[regelnummer] Want sijt seiden ende orconden
[pagina 316]
Die der waren alsijt vonden. Ende wantmen daer die sonden doemt Soe es die stat dat vaghevier ghenoemt, Ende wantet sente patricius eerst sach hijr 240[regelnummer] Hetet sente patricius vaghevier. Mar dat cloester ende die kerke mede Heet regulus na die lants sede. Patricius goud die doet hoer scout, Ende die prior [...] wert soe out 245[regelnummer] Dien ic te voren las Die van heilighen leven was Dat hi van ouder in siin hovet Al sine tande waren berovet Sonder enen had hi behouden 250[regelnummer] Der hi ghemac of nemen soude. Gregorius spreect ende secht wale: Al en hevet en oud man ghene quale Douder ghevet hem vele siecheiden. Die gode man der ic of seide 255[regelnummer] Dede hem ene camer maken Biden dormter om dese saken Dat van sire groter oude Niemant swerheit hebben soude. Die jonghe broders van binnen 260[regelnummer] Vraechden dicke om spel van minnen: Vader ghi sijt out van jaren, Welc tijt wildi henen varen? Hoe langhe tijt wildi bliven herneder? Die goede man andwoerde weder: 265[regelnummer] Wert siin ghewille die mi gheboet Ic had vele liever den doet Dan langhe aldus hier te leven Hijr en can ic niet besheven Dan rouwe droefheit ende mesweinde 270[regelnummer] Ghinder es bliscap sonder eynde. Die moniken hoerden [dic]warf Eer die heilige prior starf Van horen dormter dicke ende langhe In sinre camer enghel met sanghe. 275[regelnummer] Der enghele sanc al hier te voren Was aldus als ghi moecht horen: Salich bistu in alre tijt Ende god es ghebenedijt Die altoes es inden mont 280[regelnummer] Ende spise en at in ghere stont Van begheren plachte deren. Want spise die hi plach te teren Was sout ende broet ende anders niet Water cout als inden vliet. 285[regelnummer] Die gode man die heilichlike Hier gheleeft had in erdrike Quam van leven hier ter doet Starf ende voer daert god gheboet. Oec soe vint ict bescreven 290[regelnummer] Dat in sente patricius leven Vele liede diet bestonden Om aflaet van horen sonden, Ghinghen der in alsmen hem hiet. Som quamen weder ende som niet. 295[regelnummer] Die niet en quamen wistmen wel vorwer Dat si vervaren waer daer. Oec wat si saghen of hoerden Screefmen daer van woerde te worde Van hem die weder comen waer. 300[regelnummer] Nu hevet patricius al daer In sine na comers dit gheset, Dat niemant en mach inden pet Die dat vaghevier heet tot eighen stonden Hine heb orlof vandes bisscops monde
[pagina 317]
305[regelnummer] Die daer es here ende dan bestaet Met eyghen wille voer sine mesdaet. Als hi dan ten bisscop coemt Ende sinen wille voer hem noemt Die bisscop seecht dat hys ombere 310[regelnummer] Dat wer beter dan hi inkere, Want hem menich des an nam Ende somich noit weder en quam. Ende wijl hijs dan niet ave staen Ende hijt emmer aen wil gaen 315[regelnummer] Die bisscop ghevet hem lettren mede Ende laten varen der ter stede. Als die prior die brieve ontfaet Ende sine begheert der in verstaet Ontraet hi hem der integaen 320[regelnummer] Ander penitencie te ontfaen Ende seit dat hem des menich an nam Ende somich noit weder quam. Siet hi dan dat hi altoes Blivet indesen dat hi coes 325[regelnummer] Soe doet hine in die kerke mede xv. daghe in sine ghebede. Als dese tijt es om lopen Doet die prior te gader ropen Al die clergie vandaer bi 330[regelnummer] Ende doet hem singhen misse dat hi Dat sacrament der in ontfae Met wiwater gheseghent der na. Als die heilighe lude langhe Hebben gheset der na met sanghe 335[regelnummer] Met processien ledemen ter doer Ten vaghevier als ic heb voer Ghehoert ende die prior ondoet Die doer des puts ende maket vroet Des duvels list ende oec die pine 340[regelnummer] Diemen der doghen moet in scine, Dat vormaels menich man begonde Ende somich niet weder comen conde. Ende of hijt niet wil achter laten Ende altoes blivet in enen state, 345[regelnummer] Der priester segheninghe der ter stede Nemet hi ende bid om hoer bede. Metter hant voer siin hovet Maket hi en cruce des ghelovet, Der nae soe gaet hi in dat gat. 350[regelnummer] Die prior ontsluut die doer na dat Ende die processie gaet ter kerke Weder ende voldoet gods werke. Des ander daechs als ghi moecht horen Gaen si weder ter doren. 355[regelnummer] Vintment daer ter selver tijt Gaen si weder met jolijt. Der moet hi xv. daghe na desen Met herten in ghebede wesen. Vintmen niet ter selver stont 360[regelnummer] Des ander daechs maecmen cont Den volke dat hi es vervaren Ende nemmeer en sal verbaren. Die prior ontsluut die doer van binnen Ende gaen van daer als sijt bekennen.
Van den ridder die int vaghevier ginc 365[regelnummer] Het gheviel alhier te voren Dat en ridder ut vercoren Eer die coninc sthephen bleef, Bi sinen tiden oec diet screef Der ic dese reden of sal dichten, 370[regelnummer] Desen bisscop quam te biechten Die inden bisdom was heer Der dat vaghevier staet der ic of seide eer. Die bisscop scouten om sine sonden Want hi met handen ende met monden 375[regelnummer] God verbolghen had swerlijc Ende der om most derven siin rijc. Die ridder die was drovich seer Ende pensde hoe hi sinen heer Die hi swerlic had verwracht 380[regelnummer] Beteren mocht in siin ghedacht. Die bisscop sette hem met desen Penitencie na siin wesen Na sine sonden ende sine mesdaet Die ridder sprac: Here verstaet 385[regelnummer] Want ic soe seer heb god verbolghen, Moet der sware penitencie na volghen Mach ic miin sonden beteren hier. In sente patricius vaghevier Wil ic voer mine mesdaden gaen.
[pagina 318]
390[regelnummer] Die bisscop riet hem weder saen Mar die ridder had mans cracht Ende helt hem altoes in siin ghedacht. Die bisscop sprac: Thadde [m]enich an nomen Die noit weder en wa[s] comen. 395[regelnummer] Als die ridder dat wer [v]erstoet Des ridders sin ende s[i]nen moet Dat hi die dinc niet woude begheven Hiet hi hem nemen moniken leven. Doe sprac hi dat hijt niet en dede 400[regelnummer] Hine had int vaghevier sine mesdede Ghebetert die hi had bekent. Doe wert hi ten prior ghesent In maniren alsoe voert Als ghi voren hebt ghehoert. 405[regelnummer] xv daghe was hi in d[i]e kerke Dedemen comen pape[n] ende clerke Ende dede misse sing[h]en vroe. Dat sacrament o[nt]fenc hi doe Ende wert [t]en put gheleet der naer 410[regelnummer] Met p[ro]cessien ende met sanghe claer. Die prior die onsloet die doer Ende sprac hem toe: Nu siet u voer Nu siedi wat ghi bestaet. Hets beter noch doet onsen raet 415[regelnummer] Ende latet achter ende doet el Penitencie soe doet wel. Want menich dese dinc an nam Ende somich noit weder quam, Bi dat si hoerden ende saghen 420[regelnummer] Dat sijs niet en conden verdraghen Ende int ghelove niet vast waren Soe mosten si te mael vervaren. Mar wildijt emmer der in boten Ic sal u segghen dierste onmoten. 425[regelnummer] Hi sprac: Ja ic met rouwen van binnen Wil ict voer mine mesdaet beghinnen. Doe andwoerde die gode man: Ghi sult in gods name in gaen dan Inden put vast neder gaen 430[regelnummer] Tot dat ghi en velt siet voer u staen Der in suldi vinden en sale Meesterlic ghemaect wale. Indie zale suldi bode Vinden die comen van [...] [...]

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

Sint Patricius' vagevuur (Handschrift Den Haag)