Parmentier. Jaargang 19

[p. 87]

Ellen Zandink
Enkele reis retour

De geur van macaroni haalt me langzaam uit mijn slaap. Ik hoor hoe moeder met een pollepel over de bodem van een pan schraapt. Met mijn ogen dicht blijf ik stil op de bank liggen en doe mijn best een kriebelende hoest in te houden, zodat ze niet merkt dat ik wakker ben.

Ze neuriet zacht. Een lied dat ik ken. Van vroeger, voor de oorlog. De woorden schieten me niet te binnen.

Door mijn wimpers zie ik grijze strepen diagonaal door de tuin jagen en de omhooggeschoten loten aan de druivenrank buigen door. Een paar vergeten druiventrossen verschuilen zich achter de verkleurde bladeren. Voetstappen komen vanuit de keuken dichterbij en ik sluit opnieuw mijn ogen.

‘Frits,’ fluistert ze, ‘slaap je?’

Ik voel een hand over mijn wang strelen. Doe één oog open, zie haar gezicht. Ze glimlacht.

‘We kunnen zo eten. Wil jij de tafel even dekken?’

Ik knik en ze gaat terug naar de keuken. Uit het dressoir pak ik een tafellaken, beige blokken. Er ligt een lichtgroene envelop op het dressoir. In de linkerla ligt het bestek, twee messen, twee vorken. Bordjes uit de kast eronder. Lichtblauwe bordjes op het geblokte tafelkleed. Precies tegenover elkaar, het bestek in spiegelbeeld, dan is er in ieder geval één goed. Bekers voor de melk. Wakker, ontbijt, hagelslag. Jam voor moeder. Boter uit de koelkast. Moeder kijkt op, pakt de boter uit mijn hand en kijkt langs me heen naar de tafel. Niet goed, besef ik. Pannen, dus later. Ik kus haar wang. Ze zucht maar lacht alweer. Gelukkig.

We zitten tegenover elkaar. Moeder schept de macaroni op mijn bord. Paprika, prei, boterhamworst en die gele dingen, ik weet het wel, voor de kippen, wat ze pikken.

Pikken, stelen, kippendief.

Naast mijn bord staat een glas water en een smal doosje met ‘woensdag’ erop. Eén vakje is leeg. In het vakje ‘middag’ zitten twee pillen, een ronde en een langwerpig hulsje. Ik leg ze allebei achter op mijn tong. Het plastic hulsje wijst alvast de juiste richting op en met een slok water spoel ik ze naar binnen. Ze zwemmen weg. De macaroni achterna.

Buiten verdwijnen langzaam de kleuren. De lucht is nog grijsblauw, alle andere vormen zijn zwarte contouren. De druivenloten staan rechtop.

‘Frits, wil je zo nog even naar buiten?’ vraagt moeder. Ze heeft een envelop in haar hand. ‘Het is eindelijk droog, misschien wil je deze kaart even posten?’

[p. 88]

Ik pak de envelop aan en kijk naar de geadresseerde. Verjaardag? Mw. Riek Schutte-Beek. Dubbele naam. Chique. Chique Riek. Ziek. Dat kan ook, misschien is Riek ziek.

‘Ga maar gauw, de bus wordt om zes uur geleegd.’

Ze geeft me mijn regenjas aan. ‘Wel direct terugkomen hoor.’

Het leek droog maar het miezert toch een beetje. Ik stop de envelop in de zak van mijn jas. De bus om zes uur. De lege bus om zes uur. De lege bus. De bus leek leeg. Verrassing! Iedereen zat onder de banken, haha. Mama deed net of ze schrok. Ik wist wel dat ze maar deed alsof maar het was elk schoolreisje weer leuk.

De bushalte. Ik ga in het hokje zitten, daar is het droog. Er stopt een meisje op een fiets. Ze gooit een envelop in de brievenbus, naast de halte. Ze kijkt op haar horloge.

‘Is het al zes uur?’ vraag ik.

‘Nee meneer,’ zegt het meisje, ‘het is tien voor zes.’

‘Nog tien minuten wachten op de lege bus.’

Ze haalt haar schouders op. ‘Dag meneer.’

‘Dag meisje van de brief.’ Ze lacht.

Het wordt een beetje koud. Ik doe mijn handen in mijn zakken. Een brief. Ik heb ook een brief. Een brief van het meisje. Een lichtgroene envelop. Mw. Riek Schutte-Beek, wat was daar mee, waarom krijgt ze een brief? Ze is ziek, dat was het, zieke Riek. Ik gooi de brief door de gleuf van de brievenbus. ‘Dag brief aan Riek, de groeten aan de brief van het meisje.’

Er zit nog een papiertje in mijn zak. Een opgevouwen blaadje uit een notitieblok. Grappig, moeder heeft mijn naam en adres geschreven, zeker voor als mijn jas ooit zoek raakt. Zou zonde zijn, fijne jas.

In de verte nadert de bus. Als ik opsta voel ik me wat stram, zal de kou zijn. De deuren zoeven open. Twee treden op naar de chauffeur, hij wijst op een kastje met een gleuf. ‘Stempelen meneer.’ Ik voel in mijn zakken. Het opgevouwen papiertje past. Er staat nu een stempel door mijn naam. Ik loop het gangpad in als de chauffeur begint te rijden en plof snel op de dichtstbijzijnde stoel.

Het is donker buiten. Het raam herhaalt de bus. Buiten rijden de stoelen met ons mee, we hebben twee chauffeurs. Een duo ruitenwissers buigt naar elkaar toe in het raam. Monotoon, zwiep-zwap, zwiep-zwap. Er zit een vrouw met een hoofddoek, die wist zeker al dat het zou gaan regenen. Een meisje met een telefoon, ze praat tegen een meisje in mijn bus. Een jongen heeft grote doppen op zijn oren, er komt krakende muziek uit, ik hoor het door het dubbele glas. Ik leg mijn hoofd tegen het raam, het raam huilt, trage tranen druppelen naar beneden. Zwiep-zwap, zwiep-zwap.

Iemand duwt tegen mijn schouder, moeder? ‘Meneer, wakker worden.’ Ik doe één oog open, geen moeder. Een pet. Moeder heeft geen pet. ‘Meneer, wakker worden. Dit is het eindpunt, hier moet u eruit.’

Ik kijk om me heen. Een bus, een lege bus. Buiten staan nog veel meer bussen.

‘Waar moet u naar toe, meneer?’ vraagt de pet.

‘Naar moeder,’ zeg ik.

[p. 89]

‘Waar woont uw moeder?’ De man met de pet gaat naast me zitten. ‘In een verzorgingshuis misschien?’

‘Nee, gewoon thuis. Bij mij. Maar waar ben ik nu dan?’

‘Bij het station. Ik ga niet verder, 't is mooi geweest voor vandaag.’

‘Maar hoe kom ik dan bij moeder?’

‘Waar bent u ingestapt, meneer?’ Hij klinkt aardig.

‘In de bus.’

De man zucht. ‘Hoe heet u, meneer?’

‘Frits.’

‘En waar woont u?’

‘Bij moeder.’ Ik weet dat ik iets anders moet zeggen, de man zucht weer.

‘Mag ik uw kaartje even zien?’

Kaartje, op de bus. ‘Het kaartje is op de bus,’ zeg ik. ‘Het was op tijd.’

‘Nee ik bedoel uw stempelkaartje, dat u in dat kastje daar hebt gedaan. Dan kan ik zien waar u ongeveer bent ingestapt.’

Ik voel in mijn zakken. Een opgevouwen papiertje. De man schudt zijn hoofd maar glimlacht erbij. Hij vouwt het open, leest en staat op.

‘U doet me denken aan mijn vader.’ Een moment legt hij zijn hand op mijn schouder. ‘Blijft u maar zitten, ik ben zo weer terug.’

De deuren zoeven open en hij loopt naar een fel verlichte ruimte waar allemaal mannen staan in blauwe overhemden. Hij haalt een telefoon uit zijn zak, praat erin en knikt. Dan komt hij weer terug naar de bus. Ik zwaai naar hem en hij glimlacht.

‘Ze was al bezorgd om u, ik breng u even terug. Ze zal u bij de bushalte ophalen.’ Boven de voorruit opent hij een kastje waarin hij ergens aan draait. ‘Zo meneer, nu zijn we buiten dienst, en heeft u de bus helemaal voor u alleen. Met privé-chauffeur.’

‘De lege bus van zes uur.’

‘Nou, 't is iets later ondertussen.’ De chauffeur manoeuvreert tussen de geparkeerde bussen door en ik druk mijn neus tegen het raam. ‘Ik zal het licht een beetje dimmen,’ zegt de chauffeur, hij kijkt me aan via de binnenspiegel. ‘Anders willen er meer mensen met ons mee.’

Het gedempte licht scheelt, ik kan nu meer zien buiten. We rijden langs de verlichte stadspoort. De fontein ernaast staat in de steigers, renovatie. Was wel nodig. Linksaf door de winkelstraat. Daar is het rustig, alleen bij de snackbar zijn nog mensen bezig. Veel winkels ken ik niet, die zitten er waarschijnlijk nog maar kort.

‘We zijn er bijna. Ze staat vast al bij de bushalte,’ zegt de chauffeur in de spiegel.

Ik tuur door het raam. Herken de flat, die staat op de hoek. Dan zijn we bijna thuis. Snel hurk ik voor de stoel.

‘Wat doet u nu?’ De chauffeur kijkt verschrikt achterom.

‘Ssst,’ zeg ik en druk mijn wijsvinger tegen mijn lippen. ‘Lachen!’ De bus stopt en de deuren zoeven open.

Moeder stormt naar binnen.

‘Waar is mijn man?’ Ze kijkt verwilderd om zich heen. Dat speelt ze goed zeg. Ik sta op en roep: ‘Verrassing!’