OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 27

[p. 431]

Peter Sanches & Rosemarijn Hoefte
Signalementen

C. de Kleine, A morphasyntactic analysis of Surinamese Dutch. München: LINCOM (Studies in Germanic Linguistics 25), 2007. 198 p., ISBN 978 38 958 6388 2, prijs €69,20.

In 1999 promoveerde Christa de Kleine aan de City University of New York op een morfosyntactische analyse van het Surinaams-Nederlands (SN). Totdat LINCOM het werk vorig jaar uitgaf, was het ongepubliceerd gebleven. Deze handelseditie vertoont slechts minieme wijzigingen vergeleken met de dissertatie. Samen met het dit jaar verschenen Woordenboek van de Surinaamse bijdrage aan het Nederlands, alsmede de ongepubliceercle dissertatie van Renata de Bies over standaardisatie van het Surinaams-Nederlands, kan het werk gebruikt worden in de discussie over een eigen standaard van het Nederlands in Suriname.

Gezien de deelname van Suriname aan de Taalunie en de invoering in het Groene Boekje van nieuwe taalregels voor Suriname is het van belang dat Suriname een actief taalbeleid gaat voeren. Dit roept de vraag op of het Europees-Nederlands (EN) de standaard moet worden of dat Suriname de eigen variant wil gaan gebruiken. Ook de recente oproep van hoofdredacteur van de Volkskrant Pieter Broertjes, in de krant van 7 augustus jl., dat Nederland zich meer moet gaan bezighouden met het Nederlands in Suriname, nodigt uit tot een grondige discussie over de functie en de inhoud van de officiële taal in Suriname. De halfslachtige situatie van dit moment is niet bevorderlijk voor de taalontwikkeling van het Surinaamse kind.

De Kleines onderzoek handelt over de grammaricale kenmerken van het Surinaams-Nederlands en niet over de uitspraak of de woordenschat. Haar onderzoek beperkt zich tot de Creolen; de andere bevolkingsgroepen zijn er niet bij betrokken. Helaas heeft De Kleine na haar promotie niet de mogelijkheid gehad hun invloed op de ontwikkeling van het SN te beschrijven. Het verdient aanbeveling dat dit alsnog wordt gedaan. Voor

[p. 432]

een uitvoerige bespreking van de dissertatie verwijs ik naar de recensie van Eva Essed-Fruin die verscheen in de Oso van april 2004 (23/1).

Peter Sanches

Vic van de Reijt, Surivlaams! 60 Nedarlandstalige tophits uit Belgiä en Suriname. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar, 2008. 48 p. met 3 cd's, ISBN 978 90 388 9044 9, prijs €24,90.

Enige tijd geleden werd ik uitgenodigd voor de presentatie van de uitgave Surivlaams met drie cd's. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik mij bij de term ‘Surivlaams’ weinig kon voorstellen. Mijn meest nabije associatie met het woord was onze enige echte Surivlaamse actrice Alida Neslo. Toen ik vervolgens nog een persbericht mocht ontvangen, bleek dat Vic van de Reijt daadwerkelijk op het idee voor deze titel was gekomen door een opmerking van Alida Neslo. ‘Begin jaren tachtig zag ik in Antwerpen een satirisch theaterstuk waarin zij meedeed. Ze sprak prachtig Vlaams. Na afloop vertelde ze me dat ze uit Suriname kwam en haar toneelopleiding had gevolgd in Antwerpen. Ik ben, zo zei ze, een Surivlaamse’, aldus Van de Reijt.

Hierna deed hij nader onderzoek om de geloofwaardigheid van een Surivlaamse cd-compilatie te onderschrijven en ontving daarbij onverwachte steun van de auteur Gerrit Krol. Deze verhaalde al in 1974 in zijn boek In dienst van de Koninklijke hoezeer Suriname en België met elkaar zijn verbonden. ‘België doet vaak en veel denken aan Zuid-Amerika’, aldus Krol. ‘Dat komt door de reclameborden langs de weg, de winkels die 's avonds zo lang open zijn, de mensen die op een stoeltje langs de weg zitten, het stukje zand tussen het erf van het huis en de straat en ook door de aard van de mensen.’ Surinaamse en Vlaamse liedjes zijn volgens Van de Reijt simpel, kort, helder, laconiek en geestig. De lichtheid wordt ernstig genomen en de zwaarte wordt op een lichte manier gebracht. De drie cd's die Van de Reijt samenstelde, bevatten zestig Nederlandstalige liedjes uit de Surinaamse en Belgische hitlijsten. Dit moet uitdrukkelijk worden vermeld, aangezien vele Surinamers zich erover zullen verwonderen dat er geen Sranan-nummers op de cd's staan.

Op het eerste gehoor doet de mix van Vlaams en Surinaams een beetje vreemd aan, maar dat went snel. Overbekende nummers, zoals ‘B.B. met R.’ van Max Woiski Sr, ‘Een pot met bonen’ van Lieve Hugo of ‘Patcha

[p. 433]

Boemba’ van Ilse Pengel, zijn op de cd's te beluisteren. Het enige nummer dat uit de toon valt, is ‘Zullen we maar weer’ van Doble R. Niet omdat het slecht zou zijn, maar omdat het hier een Antilliaans nummer betreft. Misschien een idee voor een nieuw project met als titel ‘Antivlaams’, hoewel dat niet meteen een mooie associatie oplevert. Dan maar beter Curivlaams.

Peter Sanches

Ronald Haselhnef, Vreemde dingen uit Mariänburg; Vertellingen. Paramaribo. Ralicon, 2007. 120 p., ISBN 999 14 8921 5.

In dit kleine boek kijkt Ronald Haselhoef (1937) terug op zijn leven op Mariënburg in de periode 1940-1960. Na zijn schooltijd in Leliëndaal werkte hij er als bulldozeroperator die de bossen op de plantage rooide. Volgens de achterflap is een van zijn hobby's ‘tories vertellen’. Vreemde dingen is de schriftelijke weergave van tories over boom-, vuur- en schuimgeesten, lichtspoken, zeewezens en sprekende walapa's. Latijns-Amerikaans magisch realisme zonder de literaire franje.

Maar dit boekje biedt meer. In de verhalen geeft de auteur ook een beeld van het reilen en zeilen op het naoorlogse Mariënburg. Van standsverschillen, leefomstandigheden en lonen, voetbal en meer. Sommige feitelijke informatie is niet helemaal correct (de terugkeer van duizend Javanen met de Langkoeas vond bijvoorbeeld plaats in 1954 en niet in 1948, p. 15), maar Haselhoef slaagt er wel in de sfeer op de grootste plantage van Suriname aardig weer te geven en dat geeft Vreemde dingen een meerwaarde.

Helaas is uitgeverij Ralicon tot op heden niet genegen recensie-exemplaren aan Oso ter beschikking te stellen. Dit is dus voorlopig de laatste recensie van een boek van Ralicon, dat inmiddels toch al zo'n twintig titels gepubliceerd heeft.

Rosemarijn Hoefte

[p. 434]

Ruud van der Meuren, Brug over woelig water; Lidmaatschap van sportverenigingen, vriendschappen, kennissenkringen en veralgemeend vertrouwen. n.p.: The Interuniversity Center for Social Science Theory and Methodology, 2007. 153 p., ISBN 978 90 361 0083 0, prijs €20,00.

‘Nederland is een echt verenigingsland’, zo begint dit proefschrift van Ruud van der Meulen, dat bestaat uit vier empirische deelstudies naar de invloed van sportverenigingen in Nederland op de verbondenheid tussen mensen en bevolkingsgroepen. Deze deelstudies zijn bewerkte artikelen die al eerder in vaktijdschriften zijn verschenen. Het gevolg is dat de teksten elkaar soms letterlijk overlappen. Ook in de hoofdstukken zelf zit menige herhaling. De auteur stelt twee wetenschappers centraal: Pierre Bourdieu en Robert Putnam. Volgens de laatste zorgt het sportverenigingsleven voor contact tussen bevolkingsgroepen, terwijl Bourdieu denkt dat het juist de banden binnen bevolkingsgroepen aanhaalt.

Twee van de vier deelstudies hebben een onderwerp waarin etnische verhoudingen centraal staan. Hoofdstuk 3, met als titel ‘Kleurrijk gezelschap’, werd in 2006 gepubliceerd in Tijdschrift voor Sociologie. Van der Meulens primaire onderzoeksvraag is hier of interetnische ontmoetingen via sport veelvuldig voorkomen. Daaraan gerelateerd is de vraag of de kansen op deze ontmoetingen verschillen tussen de voornaamste etnische groepen. De auteur onderscheidt daarbij Surinamers, Antillianen en Arubanen aan de ene kant en Turken en Marokkanen aan de andere. Het is niet verrassend dat (veld)voetbal de grootste en schaatsen de kleinste kans biedt op een interetnische ontmoeting. Personen van Caraïbische komaf blijken vaker dan Turken of Marokkanen lid te zijn van sportverenigingen met een gemengd ledenbestand. Van der Meulen trekt hier de conclusie dat het resultaat dichter bij Bourdieus verdelerhypothese ligt dan bij Putnams verbindingshypothese.

Hoofdstuk 5 over vriendschappen, kennissenkringen en interetnisch vertrouwen handelt over de invloed van sportclubs op de verbondenheid van allochtonen en autochtonen en werd vorig jaar gepubliceerd in Mens & Maatschappij. Verbondenheid wordt ‘geoperationaliseerd als het hebben van een allochtone kennis en het hebben van vertrouwen in allochtonen’ (p. 85). Bij deze onderzoeksvraag blijkt dat sportverenigingen een gunstige invloed hebben op contact tussen allochtonen en autochtonen; hier wint Putnam dus het pleit. Op basis van zijn gehele onderzoek komt Van der Meulen tot de slotsom dat de wedstrijd Bourdieu-Putnam is geëindigd in een 1,5-4 overwinning voor de Amerikaan.

Rosemarijn Hoefte