Onze Stam. Jaargang 1910

‘De Reien van Vondel’

met talrijke esthetische aanteekeningen verzameld en ingeleid door A.T.A. Heyting. Boekversiering door Chris. Lebeau. 374 blz.

De zoo werkzame als begaafde Gust. van Elring (A.T.A. Heyting) heeft bij D. Coene, te Amsterdam, een werk laat verschijnen, dat de verdienste heeft, Vondel in zijn waar daglicht te plaatsen, namelijk dat van lyrischen dichter. Van de tragedies wordt eene beknopte samenvatting medegedeeld en wordt althans de aanleiding der opgegeven rei uitgelegd. Een prachtig portret van den onsterfelijken Joost gaat vooral, en er zijn houtsneeplaten, die aan 't werk artistieke waarde bijzetten. Achteraan komt eene korte studie over de vreemde invloeden, die op den dichter van ‘Lucifer’ hebben ingewerkt. Terwijl Vondel groote gelijkenis vertoont met Garnier en du Bartas, blijft hij heel en al onafhankelijk tegenover Milton. Virgilius was bij de Latijnen zijn meester. Maar zegt A. Heyting terecht: ‘Vondels poëzie is niet volkomen onafhankelijk en met plotseling meesterschap ontstaan, zij is niet ineens op een hamerklop als een gewapende Minerva uit zijn hoofd te voorschijn gesprongen. Maar spoedig toch had hij den waren toon, den toon van het hert en het licht aansprekende rythme zijner verzen gevonden. Hij volgde

[p. 287]

eenmaal zijn richting ziende, zijn eigen spoor, of juister, de wieken aan zijn schouders voelende, vloog hij regelrecht den hemel in.

Voordat hij zijn eerste tooneelstukken schreef, had hij reeds menig lyrisch vers gedicht, en verreweg de meesten schreef hij op rijpen leeftijd, in zijn reien de(n) volle(n) maat zijner lyrische gaven, ijner mensch- en wereldkennis en ervaring gevende, benevens den zijkdom van zijn dichterlijk hart en adel van karakter.

Vondel was een visionnair, en hoog 'oorspronkelijk dichter. Het oorspronkelijke van Vondel's poëzie, dat is Vondel.’

Te betreuren valt, dat de Fransche knoeiers, die ook een Dryden verlokten, dat die naapers der oudheid Vondel zoo verleid hebben. Daar had nochtans een Shakespeare geleefd, maar die was de kennisname blijkbaar niet waard. Had Vondel dien Reus bestudeerd, dan had Heyting wel geen reienkeus gedaan maar Vondel zou thans veel grooter Tragicus zijn. Nu neme men Vondel als hij is en het best leert men hem kennen in reiensnoeren als dit zoo meesterlijk door A. Heyting aaneengeregene.

F.V.