Ontmoeting. Jaargang 15

[p. 1]

Kennismaking en verkenning

Bij het begin van de nieuwe jaargang moeten wij van drie redactieleden afscheid nemen. Accumulatie van werk is het voornaamste motief geweest waarom deze drie hun werk in redactionele zin hebben moeten overdragen. In Jan Niemeyer verliezen wij een uitnemend secretaris. Hij heeft echter toegezegd, te blijven meewerken aan ons blad.

Co de Groot-Vreugdenhil is bijna vanaf het begin aan de redactie van Ontmoeting verbonden geweest. Met haar heengaan uit de redactie dreigt een stuk creatief werk nu definitief geschiedenis te worden. Wij hopen echter dat zij onder de vroegere redacteuren een reveil zal bewerken, waardoor deze uit de geschiedenis terugkeren als medewerkers in het heden.

Aize de Visser heeft verdienstelijk werk geleverd in het werven van bijdragen. Deze taak is nu van officieel, ten kantore in Baarn, officieus geworden. Goede bijdragen werven is allereerst taak van de redactie en dan ook zaak van allen wie Ontmoeting ter harte gaat.

De opengevallen plaatsen zijn weer gevuld. Wij mogen aan onze lezers de volgende drie nieuwe redacteuren voorstellen.

Mevrouw Marianne van Noortwijk-Colijn is reeds opgevallen door twee werken verhalend proza, Spin in de Morgen en Te Vuur en te Zwaard. Waar het verhalend proza nog steeds onze zwakste stee is, zijn wij dankbaar dat wij in haar een pleit- en wellicht een relatiebezorgster gewonnen hebben.

Ev. Grolle heeft zijn sporen verdiend als essayist en kenner van toneel en film. Wellicht is nu zelfs een toneelkroniek mogelijk.

Frederice Kalmijn vertegenwoordigt de jongste lichting. Zij heeft reeds opmerkelijke verzen en zeer onlangs proza bijgedragen, dat binnenkort in dit blad zal gepubliceerd worden.

De generatievorming ligt ons na aan het hart en wij hopen daarmee beschouwelijk en practisch bezig te zijn. Niet echter de et sans vous.

Wij hopen als redactie niet alleen gewijzigd, maar ook verjongd te zijn.

Van tijd tot tijd, liefst elke maand in het kort, hopen wij zoeklichtje te spelen. Een van ons schrijft in dit blad, wat lyrisch en toevallig wat melancholisch, over generatievorming en over alles wat verandert. Het zoeklicht tracht daarvan iets zakelijk in kaart te brengen. Hier volgt de eerste verkenning.

Een literair tijdschrift heeft, wanneer het aan zijn doel beantwoordt, een heel bepaalde functie in de maatschappij en het literaire leven. Een randfunctie in die zin dat het tussen maatschappij en literatuur bemiddelt.

[p. 2]

Om slechts enkele van die bemiddelende taken te noemen: het recruteert jonge talenten uit de maatschappij en bezorgt hun een introductie in de literatuur. Omgekeerd brengt het nieuws uit de literatuur naar de maatschappij. Het heeft dus een voorlichtende taak. Anders echter dan het dag- en weekblad is het hem niet om nieuws alleen te doen. Het verwerkt het op een speelse manier, maakt de informatie tot een stukje literatuur.

Een dergelijke bemiddeling is nooit gemakkelijk. De volkswijsheid weet dat wie bemiddelen wil in een conflict de kans loopt met beide partijen slaags te raken.

Nu zijn literatuur en maatschappij wel niet officieel en ten allen tijde belligerent, maar de verhouding tussen beide is wel meestal gespannen. Artiest en burger leven als kat en hond. Deze bewering wordt alleen verzwakt doordat beiden veranderen. Niet direct en niet altijd betekent dat een verbetering van hun relatie.

‘Ontmoeting’ heeft in zijn naam niets krijgszuchtigs. Wel iets modieus. Sinds 1945 wendt alles zich om tot een ontmoeting te komen. Het gevolg is vaak geweest dat niets en niemand op zijn plaats was. Die plaats was vaak overbekend en uitgewoond, soms ook toevallig of willekeurig. In de algemene verwarring en het conferentiebeweeg zijn toen de zuilen als oriëntatiepunt en nieuwe vastigheid gaan fungeren. Of ook leken de zuilen slechts een verlenging van de machtige arm van het distributieapparaat dat gelijkheid voor allen beoogd had. Idealisme (zie ontmoeting) en ordening (zie de zuilen) zijn beide ontoereikend gebleken. En bij al die bedrijven zijn wij veranderd. De meest verstokte principiële mens heeft zich aan deze gang van zaken niet kunnen onttrekken.

Ontmoeting van 1946, het blad van Rijnsdorp, Risseeuw en Van der Stoep, dat deze drie uit een besef van verantwoordelijkheid en niet om eigen ideeën aan de man te brengen, hebben opgericht, is het ‘Ontmoeting’ van nu niet meer. Tussen 1945 en 1961 ligt de grote verandering. Door dit zo te stellen distancieert de huidige redactie zich niet van deze eerste drie van na de oorlog. Wat deze drie zich hebben voorgenomen en in de nieuwe naam van het tijdschrift tot uitdrukking hebben gebracht, hebben latere redacties bij stukjes en beetjes tot uitvoering gebracht. De koers werd gewijzigd, meer dan eens, de impuls bleef echter dezelfde. De zwenking die in 1946 voorzichtig werd ondernomen is nog lang niet voltooid. Mogelijkheden en risico's lijken nog met ieder jaar toe te nemen. Beide even scherp te zien, ook daartussen te bemiddelen, het risico niet te vermijden, zich niet te verslingeren aan de mogelijkheden, is ook nu nog de bemiddelende taak van de redactie.

Een bepaald particularisme dat, bij het voordeel van een markante stijl het nadeel bezat zichzelf tot in het ijle en onwezenlijke voort te planten, is zo goed als overwonnen. De huidige tendens gaat in de richting van verbreding, waarbij niet alleen geheel verschillende stemmen toegelaten en

[p. 3]

gehoord worden, maar ook vreemde geluiden op het vroegere vertrouwde erf zullen worden vernomen.

Criterium is en blijft de ontmoeting, althans de mogelijkheid tot een ontmoeting te komen.

De redactie streeft ernaar wat zij brengt te introduceren, zo mogelijk en waar wenselijk zelfs van een commentaar te voorzien, maar dan altijd zo dat de geplaatste bijdrage niet afgebroken wordt maar een zeker gastrecht geniet.

Bij alle verbreding blijft het doel, het eigen gezicht te bewaren, niet om zich tegen een van de zuilen aan te drukken, maar om gezamenlijk de Weg die wij weten, waarvan wij enige weet hebben, ook metterdaad, met de voeten, te zoeken. Dat zal vaak een Breugheliaans schilderij opleveren. Strompelen en tasten doen benen en armen in een tijd van schemering en overgang en misschien wel altijd. Het zal echter onze voortdurende zorg zijn, daar geen cultus van te maken.

Voorlichting en recrutering blijven belangrijke zaken, die wij in dit eerste redactionele woord alleen aan de orde stellen, om er later meer in den brede op terug te komen.

Wij vertrouwen dat Ontmoeting in het komend jaar naar vele kanten zal mogen bemiddelen, maar dat ook haar bedoelingen duidelijk en effectief zullen zijn. Dat vraagt de medewerking van de lezers.

Maar daarover een volgende keer.