Ontmoeting. Jaargang 13

[p. 122]

Nora Petit
Van een kastanje

Er was eens een kastanje, die een vogel wilde zijn. Elke avond vroeg de kastanje aan de wind: ‘maak je vannacht een vogel van me?’

En elke avond zei de wind in de kastanje: ‘ik zal er eens over denken’. Zo verliepen tientallen jaren, want de wind bleef wat dat nadenken betreft tot nog toe in gebreke. Dat begon de kastanje die intussen de middelbare jaren had bereikt te vervelen. Elke avond dat vragen en dan dat uitzichtloze wachten op antwoord!

Tegen de morgen na de laatste nu al gewoon geworden vraag had de kastanje een besluit genomen. De omwonende bomen konden getuigen het met eigen wortels te hebben waargenomen. De kastanje deed een keuze uit de zeer uitgebreide familiekring van bladeren, broers en zusjes, ooms en tantes, neven en nichtjes. De kastanje koos de Ene Nog Jonge.

De Ene Nog Jonge verschilde oppervlakkig gezien niet veel van de overige Jonge en niet Meer Jonge bladeren. Het was een gewoon kastanjeblad, breed en bomig, met dit éne verschil dat de Ene Nog Jonge ondernemingsgeest bezat. Ook zijn spraak was beslist niet beter of zorgvuldiger dan die van de anderen, wat je op zijn minst zou mogen verwachten van iemand die is uitgekozen voor een hoog en verheven doel.

Aan het einde van de middag gaf de kastanje een teken aan zijn uitverkorene. Nagestaard door de hele familie rukte de Ene Nog Jonge zich los en waagde de sprong in de ruimte. Onmiddellijk bezon de kastanje zich. ‘Waar ben je,’ riep hij met zwakke stem. ‘Vaarwel,’ antwoordde de Nog Jonge op recitatieve toon (een bewijs voor de geestelijke staat waarin hij meteen al verkeerde). Daarop werd het volslagen donker en er was niets meer te horen dan het gezucht van de kastanje die bezig was een antifoon te bedenken.

Lange tijd vernamen de kastanje en zijn familie niets van de reiziger. Wij zullen ondertussen zien hoe hij het maakte. Want ook de Nog Jonge had diep in zijn hart ernaar verlangd gevleugeld te zijn, geen engel natuurlijk, een woord dat we beleefdheidshalve nooit met een hoofdletter mogen schrijven, geen engel dus. Wat dan wel? Ach een vogel. Niet altijd met de voeten in de aarde zoals gebruikelijk is bij bomen. Ach nee, niet een leven lang zonder de grenzen van de fantasie ook maar één keer te hebben doorbroken. Heimelijk, heimelijk ja, had de Nog Jonge gebeden, niet gevraagd zoals de kastanje, nee gebeden, ‘Lieve’. Welke Lieve? ‘Lieve, maak mij één keer een vogel?’ En met het antwoord van Lieve sliep de Nog Jonge elke avond in.

Nu was hij op reis in de ruimte (hij meende zelf in de eeuwigheid). Eerst

[p. 123]

deed de Nog Jonge een andere boom aan, maar hij schrok zo van de onbekende blote huid (het was een Esdoorn) dat hij er met een vuurrood hoofd vandoor ging. Met bonzende slapen beklom hij een telegraafpaal en rustte daar een ogenblik. Een nachtvogel schoot laag over hem heen, instinctief maakte hij zich kleiner. Hij betrapte zich erop dat hij zat te denken aan zijn verwanten, aan zijn geboorteboom, aan al die trage voeten van bomen en struiken aan al die gedoemden aan één plaats, en zijn zelfbewustzijn dat al een deukje had gekregen (herinner u het geval met de Esdoorn) leek op glad stromend water. Zijn zelfvertrouwen nam toe, zo zelfs dat hij zich alweer in een gevaar stortte. Hij nam een duik en gleed van de telegraafpaal en merkte dat hij aardser was dan ooit tevoren. Hij kwam nu dicht bij de weg waar straks karren en melkwagens alles onder hun wielen zouden verpletteren. Zelfs meende hij in de verte de oude kastanje te horen mompelen en het gezucht van de familie die nu klaar was met de vooroefening. Daarvan ontroerde hij zo dat hij ‘dag allemaal’ wilde roepen en ‘dag Lieve’, maar zijn stem was klein en hij stamelde iets van ‘oh en eh, ah oh’. Dat klonk midden in de nacht want het kon onmogelijk vroeger zijn dan drie uur als een naam die bedolven wordt onder kussen. Toen nam de wind hem op en dreef hem voor zich uit en hij liet zich meenemen, hooggestemd en idealistisch. Daar verschenen de eerste sterren hoewel het nu tegen de morgen ging. Doodmoe viel de Nog Jonge in slaap en werd pas wakker toen hem stemmen van mensen bereikten. Hij zat een poosje om zich heen te kijken en zag de zee en een grote roofzuchtige meeuw en een kind dat zich bukte om iets op te rapen. Hoewel de Nog Jonge nooit van poezie of iets van dien aard had gehoord was hij een ogenblik ademloos.

Het kind had natuurlijk een naam, misschien Anneke of Miesje of Nettie. De zeester had geen naam, hij was een naamloze onbekende in een wereld van miljarden en nog eens miljarden andere levende wezens. Hij was een telg uit een onvoorstelbaar groot geslacht van zeesterren, hij had sierlijke vormen en op het ogenblik dat hij op het strand aanspoelde zaten zijn zuigmondjes vol levende plankton, minuscule wezentjes. Behalve dat hij geen naam bezat had de zeester ook geen herinnering. De zeester wist niets, hij was niets anders dan een kunstig gevormd stukje leven, een teder gekleurde en achteloos neergeworpen bloem. Dat wist de roofvogel Wa. Wa luisterde met een scheve kop naar geluiden die aandreven, het gekrijs van een vreemde vogel boven het nest alsof er iemand riep. De wereld van de zeester was een totaal andere. Met niets dan vijf armen moest hij zich handhaven, zonder ogen, zonder gehoor. Wa was wreed voor de zwakkeren en de sterkeren waren wreed voor Wa. En het kind Anneke of Miesje of Nettie? Ze vond de verblekende zeester mooi en ze vond de roofvogel Wa mooi. Ze droeg de zeester in haar warme hand en de vogel in haar herinnering.

Dit zag de Nog Jonge vanuit zijn schuilplaats. De wind voerde andere

[p. 124]

geluiden mee, de stemmen van de familie, het zuchten van de oude kastanje, de verwarde vragen van de ooms en nichten, de tantes en de jonge neven. En weer kon hij slechts stamelen ‘oh en ah oh eh, dank je Lieve’.