Ons Erfdeel. Jaargang 29

[p. 615]

Nederlandse taal- en cultuurpolitiek
Nederlandse taal en cultuur in het buitenland

De derde ICNS-conferentie te Ann Arbor (VS)

Het is eigenlijk een vreemde gewaarwording om in het midwesten van Amerika een bijeenkomst van bijna honderd academici bij te wonen, die zich drie of vier dagen bezighouden met de cultuur van de Lage Landen. Waar komen die mensen allemaal vandaan en waarom houden zij zich eigenlijk bezig met zulke esoterische onderwerpen, die naast research en onderwijs nota bene ook actuele vraagstukken omvatten, zoals Nederlandse en Vlaamse Nobelprijskandidaten en de bevordering van ‘artists-inresidence’ projecten? Dit is het werk van de ‘American Association of Netherlandic Studies’ (AANS), een dynamische vereniging hoofdzakelijk bestaande uit Amerikaanse hoogleraren en docenten die zich verdiepen in het onderwijs en onderzoek van de Nederlandse cultuur in de breedste zin van het woord. De vereniging telt ongeveer 250 leden; het bestuur bestaat uit tien mensen van tien Amerikaanse universiteiten, die vaak duizenden kilometers van elkaar afliggen; desondanks vergadert dit bestuur twee maal per jaar. Het beleid is in handen van een dagelijks bestuur (de z.g. Executive Council) bestaande uit: drs. Anton Broos (University of Michigan, Ann Arbor); prof. dr. Margriet Lacey, redacteur van het Nieuwsblad (North Dakota State University); prof. dr. Walter Lagerwey, penningmeester (Calvin College); prof. dr. Raymond Wakefield, secretaris (University of Minnesota); en prof. dr. Johan Snapper, president (University of California, Berkeley).

Sinds 1982 sponsort de AANS iedere twee jaar een interdisciplinaire conferentie, de z.g. Interdisciplinary Conference on Netherlandic Studies (ICNS), die van 12 t/m 14 juni 1986 aan de University of Michigan te Ann Arbor plaatsvond. Organisator van de derde ICNS was drs. Ton Broos.

In alle opzichten was deze conferentie weer een groot succes. Meer dan honderd leden waren ingeschreven en meer dan vijftig deelnemers. Het programma was dan ook overvol: iedere dag van negen uur 's morgens tot vijf uur 's middags werden lezingen gehouden; 's avonds vonden extra evenementen plaats. Er waren negen lezingen over Nederlandse literatuur (van Vondel tot Reve), negen over aspecten van Nederlandse en Vlaamse geschiedenis (van kroegen- tot kerktocht), acht papers over de Nederlandse taalkunde (met provocerende titels als Mistress of Many: How Dutch was Grammatically Stripped en What's a Dummy like You Doing as a Subject?), vier voordrachten over kunstgeschiedenis en één paper over de ontwikkeling van de muziek in de Lage Landen. En dat allemaal in het Engels, want meer dan de helft van de deelnemers spreekt geen Nederlands.

Traditiegetrouw nodigt het AANS-bestuur op iedere ICNSconferentie twee Nederlandse en twee Vlaamse sprekers uit. Dit jaar waren het de professoren Piet Buynsters van de Katholieke Universiteit te Nijmegen, Wim Klooster van de Universiteit van Amsterdam, Hugo Brems van de Katholieke Universiteit in Leuven en Roland Willemyns van de Vrije Universiteit te Brussel. Andere niet-Amerikaanse deelnemers waren naast diverse Canadese sprekers, de dichter Arie van den Berg (de huidige writer-inresidence te Ann Arbor), Kester Freriks (writer-in-residence in Minneapolis) en Hans C. ten Berge; de violist Jaap Schröder; de historicus Frits van Holthoon (Universiteit van Groningen); Jo Daan en Henriëtte Schatz van het P.J. Meertens Instituut; Kees Snoek (Djakarta); en Augustus Veenendaal (Rijkscommissie Vaderlandse Geschiedenis).

Enkele hoogtepunten van de conferentie van dit jaar verdienen vermelding: het concert van Jaap Schröder (viool) en Elaine Thornburgh (klavecimbel); de animatiefilmtentoonstelling georganiseerd door Ton Broos; de pamfletten- en karikaturententoonstelling van de Patriotten en

[p. 616]

Oranjegezinden in de achttiende eeuw, die met bijzonder veel zorg was samengesteld (met dank aan Arie van den Berg). Tijdens de workshop over de vertaling van het Nederlands letterkundig werk kregen de niet-Nederlandstalige aanwezigen de gelegenheid nader met de nieuwe Nederlandse dichtkunst kennis te maken. Evenals de bovengenoemde dichters was ook de deelname van de recent bekroonde vertalers Henriëtte ten Harmsel (Calvin College) en Monte Beekman (University of Massachusetts) van veel belang.

De American Association of Netherlandic Studies heeft tijdens de conferentie besloten de Nederlandse schrijver Harry Mulisch als kandidaat voor de Nobelprijs voor literatuur voor te dragen. Dit is de eerste keer dat een Nederlandstalige schrijver door een buitenlandse vereniging als Nobelprijskandidaat is voorge dragen.

De belangrijkste papers van iedere ICNS-conferentie worden in boekvorm uitgegeven onder de titel Proceedings of the International Conference of Netherlandic Studies. De Proceedings 1982 zijn bijna uitverkocht, die van 1984 verschijnen in september en de Proceedings 1986 moeten nu reeds besteld worden. De prijs is $20,- per boek. Voor bestellingen: Dr. Margriet Lacey, State University of North Dakota, Fargo ND 58 105, USA.

Het was een genoegen de officiële afgevaardigden uit Nederland en België te ontvangen: drs. Charles Ligtvoet, chef van de Afdeling Internationale Betrekkingen, Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, en Oskar de Wandel, sekretaris-generaal van de Taalunie. Vier dagen lang hebben zij van nabij de veelzijdigheid en dynamiek van de Neerlandisten in Amerika kunnen (of misschien ook moeten) meemaken. Soms hadden zij waarschijnlijk het gevoel dat er niet voldoende vrije tijd was, dat er mogelijk te veel gesproken en te weinig besproken werd en in ieder geval te weinig gedronken. Hopelijk echter zijn ook zij ervan overtuigd dat Amerika een van de vruchtbaarste akkers is geworden van zowel de studie als de verspreiding van de Nederlandse Cultuur. Deze derde ICNS-conferentie was daar een onbetwistbaar bewijs van.

Johan P. Snapper