|
| |
| |
| |
| |
Hendrik Conscience aen Johan Frederik van Dael.
Te Rio Janeiro.
Antwerpen den 26 February 1842.
Myn vriend,
Eindelyk, na vier jaren vergetelheid vind ik u terug! Gy leeft in een ander werelddeel, verwyderd van alle heugenissen, maer gy denkt toch aen my - gy herinnert u de dagen onzer kindsheid, en uw hart klopt nog vurig voor het vlaemsche vaderland... De tael en ik wy tellen dus een vriend te meer, een vriend die ons bemint en verdedigt tot onder den Steenbokskeerkring. Geluk en welvaert aen het zweedsche schip Skatan, dat als een getrouwe bode my uwe herleving en durende vriendschap aenkondigde!..............................................................
Gy vraegt hoe het met de zaken der tael staet, en of wy sedert uw vertrek in 1837 veld gewonnen hebben; gy vraegt nog iets; maer dit is eene lastering: Misschien is men door de franschgezindheid overrompeld en versmacht? Ja, dit hebt gy gezegd.
De tael onzer vaderen versmacht! Die vrees begry- | |
| |
pen wy niet meer, myn vriend; zy doet ons grimlachen. Waerlyk het is zigtbaer dat gy van eene andere wereld zyt. Zyn wy er dan niet meer? Wy, Vlamingen van alle gewesten, die met overtuiging en liefde tot ons oude Vaderland gewapend, rondom het heiligdom op schildwacht staen, zonder ooit te lyden dat men ons aflosse? Wat kan de volksbederving tegen ons? Verdooven misschien, vernietigen nooit!
En toch zoo niet meer gesproken, myn vriend. De tyden zyn veranderd: de moedertael ryst op by eenen helderen dageraed; zy klimt langzaem als de zon, maer haer loop is zeker als die van dit schoone hemellichaem.
By het begin onzer poogingen waert gy met ons; gy omgordde ook het zweerd des Woords, om in het strydperk tegen onze geestverdrukkers te treden, en de tael vond in u een manhaftige beschermer. Welaen! verblyd u, vriend! De zaden, die wy in den barren grond der vlaemsche nationaliteit gestort hebben, zyn opgegroeid tot jonge eiken; de zon der getrouwheid en der geestontheffing beschynt ze; zy ryzen jaerlyks in de hoogte, en zyn bestemd om eens hunne reuzenkruinen over geheel het vlaemsch België uittespreiden...... Onder hunne schaduw zal het zaed van vreemd bederf uitsterven en te niet gaen.
Maer ik bemerk dat die beeldentael niet geschikt is om u, binnen de palen van eenen brief, hoe lang ook, veel zaken te kunnen mededeelen. Dan, ik zal liever het gevoel dat mynen boezem uitstroomt, terughouden, om u in eenvoudiger spraek te onderhouden.
Voor eerst moet ik u zeggen dat men nu, zelfs door
| |
| |
de franschgezinden de schoonheid onzer moedertael niet meer hoort miskennen. Le Flamand est un mauvais jargon. C'est un patois baroque en zulke lieux communs meer, die zyn versleten, myn vriend; ja, geheel buiten de mode geraekt.
Wel is waer dat er somtyds nog een nieuw aengekomene Franschman ons die woorden van verachting toesnauwt, zonder te weten wat hy zegt; maer dan lachen wy hem uit in het Vlaemsch en bewyzen hem in het Fransch dat hy, in zyne pochery, het Duitsch, het Engelsch, het Zweedsch, het Grieksch even baroques zou vinden; - en geen wonder hy kent niets dan zyne eigene spraek, indien hy ze kent!
Geheel anders is het nogtans gelegen met het grootste gedeelte der Franschen die onder ons met hun huisgezin woonen: deze zyn de eerste om de stoffery en de zedelyke kwakzalvery hunner reizende landgenoten af te keuren, als makende die gebreken de fransche natie hatelyk by alle volken die hunne eigene weerde meenen te kennen: ook weten zy reeds lang door ondervinding dat er wel iets goeds buiten hun geboorteland te vinden is en dat alles niet altyd in ydele woorden bestaet. Althans, ik zeg het hier met dankbaerheid, wy hebben dikwyls by onze franschgeboorne medeburgers meer regtveerdigheid en meer aenmoediging dan by sommige onzer landgenoten aengetroffen.
Sedert dat er in onze tael werken van hooge strekking zyn verschenen, en dat men in de lezing derzelve vermaek en onderrigting gevonden heeft, is men beginnen te begrypen dat eene tael, die in zoo vele boekdeelen, alle mogelyke standen afschetst, alle gevoelens
| |
| |
vertaelt en dit zonder ooit een enkel bastaerdwoord te gebruiken, inderdaed ryk en schoon moet zyn. Te meer, daer wy byna allen in het Fransch ook schryven kunnen, zyn wy onze tegenstrevers op hunnen eigen grond gaen zoeken, en wy hebben in de fransche dagbladen niet zonder voordeel tegen hen gestreden. Bekwaemheid hadden wy in dit vak misschien slechts weinig, maer wy verdedigden de teel, de waerheid en ons vaderland! zy verdedigden niets.
Gy begrypt nu ook wel dat wy in dien staet van zaken vryer in onze bewegingen zyn, en dat wy nu niet gedurig meer stryden, zoo als in uwen tyd. Verre van daer, wy hebben ons met de waelsche schryvers verbroederd en uit den mond van den Baron de Reiffenberg, eene zinspreuk aengenomen, die alle de Belgen in eenen band sluiten moet. Zy luidt aldus:
N'ayons qu'un coeur pour aimer la patrie
Et deux lyres pour la chanter.
Of in het Vlaemsch, volgens de wyze van vader Cats.
- Een hart, twee harpen. -
ô Het was op een zoo schoon vlaemsch feest dat die zinspreuk zich eerst hooren liet: eene maeltyd waerop alle de Letterkundigen en geleerden des lands waren uitgenoodigd. Geleerde geestelykheid, leeraren van Hoogescholen, dichters, taelkundigen, zy waren er altemael. Daerby nog gezanten van vreemde mogentheden, vlaemsche edelen, en iets wonders! voor de eerste mael zaten de hoogste beambten des Ryks, de ministers zelfs aen het hoofd der vlaemsche tafel: zy
| |
| |
stelden eenen dronk voor en galmden het vaderland zegen en welvaert toe, in de tael van Vlaenderen.
Oordeel daer by of wy veld gewonnen hebben of niet, en of er aen de toekomst onzer zaek nog mag getwyfeld worden.
Ik moet u in het voorbygaen ook zeggen dat men, terzelfder gelegenheid, een algemeen taelstelsel voor het Vlaemsch heeft aengenomen. Over deszelfs regelen en over alles wat het voorgemelde feest betreft, zult gy verdere uitleggingen vinden in het boek van den heer Snellaert van Gent, dat ik u benevens andere werken toezend.
Sedert dat Thiers en zyne broodschryvers, een weinig den Sinezen gelyk, aen het vredezoekend Europa een monster getoond hebben, dat, met opgespalkten muil, zich gereed houdt om de Rhynlanden en welligt België er by op te slokken, is er eene grondige verandering in de strekking der geesten gebeurd, en een aenzienlyk getal Belgen, zoo wel Walen als Vlamingen, hebben hun gezigt naer het wyze en trouwe Duitschland gekeerd: het getal dezer groeit dagelyks aen, by de moeilykheden welke Frankryk ons in de koophandelsbetrekkingen berokkent. De Belgen bemerken nu in het algemeen, dat Frankryk een poel geworden is, waer in alle goede en slechte hoedanigheden zonder onderscheid dooreengeworpen en aen het rotten geraekt zyn; - en dat die natie, voor het tegenwoordige, in alle vakken niets dan verderfelyke voorbeelden kan aenbieden. Zy zien ook, by ieder Europisch staetkundig vraegpunt, dat Frankryk het op de nationaliteit en het bestaen der volken gemunt heeft, en nog altyd
| |
| |
droomt van overwinningen en uitzetting van grenspalen. Het is niet weinig gevaerlyk een menscheneter tot gebuer te hebben, een die er maer op uit is om een middagmael met het lichaem van zynen vriend te houden. - Ook schynen wy nu byna bereid om ons van hem te verwyderen, en met onze oude broederen in den bloede, een nauwer verbond te sluiten.
Alreeds begint men in Duitschland de voortbrengsels onzer Letterkunde in acht te nemen: de dagbladen beoordeelen er de werken onzer schryvers en vertalen niet zelden geheele hoofdstukken derzelve.
De geleerde heer Doctor Kuranda heeft te Brussel een tydblad die Grenzboten gesticht, met het oogwit de zedelyke verbroedering tusschen België en Duitschland te bewerken. Dit blad, hetwelk in de duitsche tael met eene ongemeene kunde is opgesteld, plaetst het in Duitschland byna ongekend België onder een gunstig daglicht en bewyst ons dagelyks onschatbare diensten. De heer Kuranda, alhoewel voor geheel België werkende, aenziet onze moedertael als den natuerlyken band die ons aen zyn vaderland hechten moet en wydt een goed gedeelte zyner poogingen toe aen de ontwikkeling der vlaemsche beweging. Wy achten en beminnen Kuranda ten hoogste: hy is een dier duitsche mannen die ons, zonder pochery of geschreeuw, een voorbeeld geven kunnen van diepe geleerdheid, van ongemaekte geestontheffing van ongeveinsde vriendschap en van belanglooze opoffering. - Geef eene heugenis van dankbaerheid aen zynen naem.
Ik mag hier ook niet vergeten u te zeggen dat eenige geleerde Waelsche Belgen in ons leger gekomen zyn en
| |
| |
medewerken om het Vlaemsch geheel te doen herleven. Aen het hoofd dezer echte broederen bevindt zich een hooggeplaetst regtsgeleerde van Brussel, die ons krachtdadig helpt en een der warmste vrienden onzer moedertael is, dewelke hy ook in den grond kent en gebruikt, om in tydschriften en dagbladen onze strekking voor te staen en te ontwikkelen. Dit zal u vreemd schynen, doch niet meer wanneer gy hunne edele beweegreden kent. Zy aenzien onze vlaemsche tael als den eenigsten muer die wy tusschen het bedervende Frankryk en onze eigene nationaliteit opwerpen kunnen; en, daer zy niet van de zulke zyn die eigenbelang in de weegschael hunner vaderlandsliefde stellen, hebben zy tot ons geroepen: ‘Welaen! wy zyn alle Belgen, stryden wy te saem voor het behouden onzes lands, onzer zeden en onzes geloofs: gy, Vlamingen, bezit een voordeelig wapen: wy zullen het ook aennemen.’ Gy kunt denken met wat blydschap wy deze broederen in onzen kring ontvangen hebben.
Het staetsbestuer schynt ons nu niet meer werkelyk vyandig te zyn: het doet wel niet alles wat de regtveerdigheid in onze zaek vereischt; maer geduld! alles komt mettertyd. Een staetsbestuer in een volksregtelyk land als het onze is, geeft nooit de rigting aen het volk, maer ontvangt ze. Wel nu, laet ons maer zoetjes voortgaen: terwyl onze tegenstrevers onze poogingen vruchtloos achten, schiet onze zaek hare wortelen onder den grond uit: zy stort langzaem de overtuiging en de liefde tot tael en vaderland in het volk, en gaet in hare beweging te werk als de populierboom; niemand kan zynen groei met het oog bemerken, en toch boort hy
| |
| |
mettertyd door de wolken. Ziet gy de starren van Vlaemsch België niet in dit half duister fonkelen?
Met aenhoudendheid en moed zullen wy langzamerhand geraken daer wy zyn moeten, en vermits ons doel vreedzaem en bewarend is, zal het staetsbestuer ons van zelfs volgen, en niet aen ons, maer aen de bestaende daedzaken toestaen hetgeen wy nu nog nutteloos vragen. Daertoe moet er echter weinig gepraet en veel gewerkt worden. Dit doen wy.
Denk toch by misgreep niet dat ons leger afgedankt zy en dat wy de wapens aen den wand gehangen hebben, om op de behaelde zegepalmen in 't slaep te vallen. Neen, neen, wy zyn gereed tegen allen voorval; wy weten dat er ons nog vele onzer regten te winnen staen, maer het is ons aengenamer die met dankbaerheid te mogen ontvangen dan dezelve door twist en geweld te moeten ontrukken.
Onze oude Rederykkamer houdt stand. Zy geeft wel geene letterkundige werken op haren naem uit, doch hare leden arbeiden des te meer. Het is uit haren schoot dat de vlaemsche beweging in Antwerpen haren oorsprong genomen heeft en hare strekking nu nog ontvangt. De geleerde heer Mertens, bibliothecaris dezer stad, is onze voorzitter. Ik heb lust om u als briefwisselend lid te doen benoemen, maer daer toe ontbreekt my een letterkundig stuk van uwe hand. Zend my in het naeste jaergety iets dat ik toonen kunne.
Eene andere maetschappy heeft zich hier gevormd onder de zinspreuk: Eenvoudig en Burgerlyk. Haer voorzitter is de heer F. De Wolf, een der warmste vrienden onzer moedertael: haer doel is: eene bibliotheek
| |
| |
te vormen van alle onze vlaemsche werken, en de kennis derzelve zoo veel mogelyk door de lezing te verspreiden: daerby zyn hare leden verpligt zich in de vergaderingen van de geschrevene tael te bedienen, en verbinden zich zoo veel mogelyk die tael in hunne dagelyksche betrekkingen te bezigen: gy begrypt wel wat heilzamen invloed dit voorbeeld hebben zal om de straettael langzamerhand uit den Burgerstand te verbannen.
Ook het tooneel heeft in deze laetste tyden veel tot de verspreiding en het meer beoefenen der moedertael bygebragt. Men legt zich nu byzonder toe om zich eene zuivere spraek aen te schaffen, en door dit middel is men reeds zeer hoog in weinig tyds geklommen.
De Kroon, die u dikwyls heeft doen tranen storten door zyn treffend spel, is nog altyd even vurig, even roerend, even schoon: hy behaelde over eenige weken de eerste medalie als beste tooneelist, op eenen wedstryd die voor het geheele Land geopend was.
Een ander tooneelliefhebber die u onbekend is, heeft onlangs in een ander vak dan dit van De Kroon eene wonderbare bekwaemheid aen den dag gelegd: zyn spel was wys, zyne tael zuiver, zyne stem magtig. Alle aenschouwers waren verrukt en de jonge tooneellist vond in de algemeene toejuiching de belooning zyner verdiensten. Vergeet zynen naem niet; hy heet Van Ryssel. De maetschappy van dewelke hy deel maekt, heeft op den zelfden kampstryd te Gent de eerste medalie bekomen als bestspelende maetschappy.
De maetschappy de Hoop, gy weet, die zelfde welke lang in de zael der Konynepyp hare vertooningen gaf,
| |
| |
behaelde er den eersten prys der beste tooneelspeelster.
Gy ziet wel, myn vriend, dat uwe stadgenoten ook niet achteruit blyven in dit vak, hetwelk in u geen lauw liefhebber telde; in dit vak dat zoo veel voor de tael belooft te zullen doen, nu degene die hetzelve beoefenen zich meer aen de letterkundige vormen gelegen laten, en begrypen dat hunne poogingen wel het vermaek der aenschouwers ten doel mogen hebben, maer dat zy voor het Vaderland en de tael kunnen en moeten nuttig zyn.
Nu over de eigenlyke letterkunde en hare voortbrengselen.
Er bestaet te Antwerpen een Tydschrift, De Noordstar, der vrye en schilderende letterkunde toegewyd; ik zend u eenige afleveringen ter proef. De Bestierder er van is de Hr. Van Kerckhoven; hy bezit eene bytende pen en is daerom niet even veel by alle onze schryvers bemind; doch hy schynt zich daer weinig om te bekreunen en zyne zending van streng beoordeelaer te willen voortzetten. Wy bezitten van hem een dichterlyk verhael: Gozewyn, Graef van Stryen. Een ander boekdeel, getiteld: Oud Belgiën, is aengekondigd.
Te Gent verschynt een weekblad dat zich meer met wetenschappen en onderzoeking over tael bezig houdt: het is een nuttig blad, met bekwaemheid opgesteld door den Hr. Snellaert, die het gouden eermetael, door het Staetsbestuer uitgeloofd, verkregen heeft om zyne geschiedenis der vlaemsche Dichtkunst, een groot werk in 4o.
Wy hebben dan nog te Gent het Belgisch Museum, een tydschrift voor geschiedenis, oudheid en taelkennis.
| |
| |
De diepe geleerdheid van den Hr. Willems, die het opstelt, is de waerborg van deszelfs nuttigheid en belangrykheid.
Gy ziet het, myn vriend, er is byna in alle noodwendigheden voorzien. Verwonder u vry over de spoedige ontwikkeling onzer tael, en beken dat eene zaek, die op dien korten tyd, zoo veel hoofdstoffen van uitzetting en van bloei verkregen heeft, niet meer kan versmacht worden, zoo als gy het scheent te vreezen.
Ledeganck houdt zynen roem van dichter staende en heeft onlangs een dichterlyk verhael uitgegeven, namelyk: Het slot van Somerghem dat als een meesterstuk aenzien wordt.
Van Ryswyck heeft sedert uw vertrek reeds twee of drie werken uitgegeven, die veel byval ontmoet hebben. Ik zend u twee zyner werken: Eppenstein en Antigonus.
Wat De Laet betreft, die heeft zichzelven voor de tael eenigzins opgeofferd: hy heeft zynen meesten tyd besteed aen het verdedigen onzer nationaliteit, in vlaemsche en fransche dagbladen, aen het bevoordeelen en ruchtbaer maken der werken van andere schryvers. Ik durf niet zeggen dat allen hem daerover even dankbaer zyn. Nu er wat rust heerscht, heeft hy een werk voleind, hetwelk nog niet verschenen is, maer dat ontwyfelbaer met de goedkeuring onzer landgenoten zal bekroond worden. Ik wensch het; want men is niet altyd regtveerdig jegens hem.
Van Duyse, de vruchtbare dichter, geeft werk op werk uit. Ik zend u een boekdeel zyner vaderlandsche poëzy: gy zult er eenige goede stukken in vinden
| |
| |
en bemerken dat hy wat meer vlaemsch geworden is.
Rens, de uitgever van het Jaerboekje, zet dit werkje van jaer tot jaer voort. Hy en Blieck hebben ieder een fraeije boekdeel dichtstukken uitgegeven, in dewelke men schoone en verhevene poëzy aentreft, doch ook wel iets anders. Ik vind die twee schryvers wat waterachtig en zelden gespierd. Dan dit liegt niet aen hunnen geest die hen waerlyk tot alles bekwaem laet, maer aen eene verkeerde rigting welke zy genomen hebben. Zy hebben te veel van anderen willen leeren: hunnen geest ligt in de bussel, gebonden en genepen tusschen die vreemde vormen welke hun niet eigen zyn. Zy beloofden ons twee bekwame dichters, waren vol vuer voor tael en vaderland, doch schynen nu niet veel meer te schryven. Hun stilzwygen is een groot verlies.
De naem van Maria Doolaghe is nog levend onder ons, alhoewel wy van haer in eenige jaren niets gezien hebben. Die vrouw is gehuwlykt en draegt nu den naem van Van Ackere. Zy heeft gewis al haer dichterlyk gevoel tot haren echtgenoot en tot hare kinderen gekeerd: zy doet wel en loffelyk; maer daerom betreuren wy niettemin haer afwezen in den Letterkring. Wy hebben van haer een dichtbundel, welke met een byzonder vernuft versierd en vol hooge poëzy is.
Ph. Blommaert van Gent was geroepen om een groot dichter onder ons te zyn: dit bewyst zyn Liederik. Maer eilaes! hy heeft zich op oude Letterkunde verslingerd en geeft stukken uit van de 13e. eeuw. Zyn doel is nu niet min edel, niet min nuttig, maer het is zyn ingeboren vernuft verspild. Men kan die werken wel uitgeven al is men geen dichter.
| |
| |
Nolet De Brauwere heeft onder anderen twee Epische dichtstukken uitgegeven die treffend geschreven zyn en onder de beste voortbrengsels onzer jongere letterkunde mogen genoemd worden. Het een is getyteld Noami en het andere Ambiorix.
Een ander u onbekend schryver, Van Peene van Gent, heeft in weinig tyds veel roems behaeld door het uitgeven van tooneelstukken die met eene ongemeene eigenaerdigheid zyn samengesteld, en als de beste die onze hedendaegsde letterkunde in het boertige vak bezit, mogen doorgaen.
Overigens zyn er in Vlaenderen en in Braband nog zoo veel verdienstelyke en geachte schryvers, dat het my onmogelyk is u met allen bekend te maken. Het zy voor een andermael. Eventwel moet gy van hetgene onze moederstad betreft alles weten, opdat gy, by uwe terugkomst onder ons, niet als vreemdeling zoudt aenzien worden. Onthoud dan nog de volgende namen:
Emm. Rosseels. Hy schryft fraeije dichtstukjes in den trant van het klagtdicht en heeft reeds eenige aengename tooneelstukjes uitgegeven.
De Vleeschouwer, die het heeft durven ondernemen den Faust van Goethe in het vlaemsch over te brengen, en dit met eenen buitengewoon goeden uitslag volbragt heeft. Die schryver heeft veel kennis in levende en doode talen, en belooft ons een welgewapend en welgeoefend Ridder in het leger der tael.
Sleeckx. Een jonge letterkundige die veel belooft, en een werkje onder de pers heeft dat eenige eigenaerdige en verdienstelyke tooneelstukjes zal bevatten.
De Cuyper. Die over geschiedenis in de Noordstar
| |
| |
schryft en in zyne weinige voortbrengselen eenen diepen geest van onderzoek en eenen schoonen styl aen den dag legt.
Voeg daer by de namen van jonge schryvers, die wel geene boeken uitgegeven hebben, maer in de tydschriften blyken van vernuft aen den dag leggen, en krachtdadig medewerken om den letterkundigen roem van Antwerpen te staven en te vergrooten. Zy zyn onder anderen: Terbruggen, dichter, St. Blereau en De Bom proza-schryvers, Van Geert schryver over natuerkundige onderwerpen, Vertommen puntdichter, Jozef Geefs dichter en beroemd beeldhouwer, Boucquillon dichter, en nog meer anderen, die alle te samen met ons, rondom het autaer der tael geschaerd staen en niet gemaklyk zouden te verschrikken of te verwinnen zyn.
Ik zelf heb sedert het Wonderjaer vier boekdeelen uitgegeven welke ik u ter beoordeeling zend.
Wel nu, myn vriend, hadt gy u aen zulk een nieuws verwacht? Ziet gy niet in uwen geest met wat wonderbare snelheid de vlaemsche beweging zich verbreidt? ô Vriend, het gevoel van liefde tot vaderland en tael, dat in onze borsten brandt, loopt wonderlyk voort; het gaet dagelyks over in andere borsten: de beweging is gegeven; - wie weêrhoudt ze? De rede van dien voortgang is niet moeilyk te begrypen; zy is deze:
Hoe zeer de stoffelyke belangen in onze eeuw alles schynen te overheerschen, blyft er niet te min, in ieder mensch, eene neiging over, die hem dwingt zyne liefde en het zedelyke gedeelte van zyn gevoel op iets grootsch te storten, op iets dat het algemeen belang raekt. Hoe anders zou hy zich aen het vaderland hechten? Alle andere oude banden zyn gebroken.
| |
| |
Wat ons nu betreft, wy zeggen met overtuiging in de ziel, tot onze landgenoten: ‘Het is schoon en edel voor het erfdeel zyner vaderen te stryden: wy moeten de tael van het voorgeslacht bewaren als een duerbaer pand, elke voetstap dien zy door ons doet, is ons eene overwinning en eene eer: wy roemen op den naem van Vlaming; hy was altyd de naem van een roemweerdig volk: wy spreken de tael van Artevelde en van De Coninck: wy stryden tegen de volksbedervers; wy verdedigen onze zeden en onzen Godsdienst - onze zending is heilig!’
Wat zouden nu de franschgezinden kunnen zeggen? Verdedigen zy het erfdeel hunner vaderen? Bewaren zy de tael van het voorgeslacht? Weeren zy den vreemden invloed van onze zeden en van onzen Godsdienst af? Hebben zy eene zending? Neen, in hunnen mond zyn uitheemsche woorden; hunne zeden hebben zy ontleend - en de vormen hunner letterkunde komen van Parys met denzelfden postwagen, die eenen nieuwen vrouwenhoed of een nieuw kleed in ons Land voert.
Geen wonder dan dat de natie allengskens onze zyde kiest en dat wy veld op de franschgezinden winnen. Zy hebben geene tael die het hart hunner landgenoten raken kan: geen doel dat men verkonden mag: geen vaendel dat een eerlyk teeken draegt - alleenlyk hebben zy eene leus, een hatelyk woord..... Verbastering!
| |
| |
Myn brief en de daerbygevoegde boekdeelen zullen u toekomen met het belgisch schip Windhond, dat welhaest onze haven zal verlaten om naer Rio Janeiro te zeilen.
Nog eens uwe hand gedrukt, nog eens u de wenschen myns harten toegestuerd, en blyf met God!
Uw Uriend.
|
|
Auteursrechtvrij
