De Noordstar. Jaargang 2

[p. 238]

Kunst- en letternieuws.
- Bloeimaend. -

- Verschenen te Gent by den boekhandelaer, H. Hoste: Keizer Karel en de berchemsche boer, vaudeville in twee bedryven door H. Van Peene, vertoond voor de eerste mael te Gent, op het schouwburg der maetschappy Broedermin en taelyver, den 31 january 1841. Te bekomen te Antwerpen by Froment, Schoenmarkt en by de gebroeders Dewever, engelsche borze. - Prys 1 frank:

In eene volgende aflevering zullen wy een overzigt over gezegd werkje geven.

- Wy lezen in het Kunst-en Letterblad: ‘Een nieuw tooneelstuk van den heer Van Peene is op maendag 29 maert, alhier opgevoerd. Everaerd en Suzanna, of het boetende landmeisje, drama-vaudeville in drie bedryven, is met niet minder goedkeuring ontvangen dan Keizer Karel. Wyzullen in ons eerstvolgend nummer op Everaerd en Suzanna nader terugkomen.’

- Reeds lang heeft zich de noodwendigheid doen gevoelen eene goede vlaemsche vertaling der wetboeken te bezitten. Een onzer beste letterkundige, de heer C. Ledeganck, heeft aen een dier vereischten willen voldoen en gaet onmiddelyk een vertaling van het Burgerlyk wetboek uitgeven. De naem des vertalers alleen, is ons eene voldoende waerborg om van de verdienste des werks overtuigd te zyn. Om een gedacht van het zelve te geven, kunnen wy niet beter doen, dan hier een gedeelte van het prospectus des vertalers te laten volgen.

‘Tydens onze vereeniging met Frankryk, werden de wetten, zoo wel als tegenwoordig, uitgegeven met eene vlaemsche vertaling nevens den tekst. Het vlaemsch van het Bulletin des Lois was echter langen tyd niets dan platte straettael, met basterdwoorden overhoopt, een weinig verstaenbaerder, wel is waer, dan de vertaling van het Belgisch Staetsboek gedurende eenige

[p. 239]

jaren geweest is, doch even aenstootelyk en even onnauwkeurig. In zulk eene wantael werd het Burgerlyk Wetboek, by zyne verschyning, voor de Vlamingen vertolkt.

Later verscheen er by den drukker A.B. Steven te Gent, eene nieuwe vertaling, onder den titel van Civilen Wetboek der Fransche. Schoon meer getrouw dan die van het Bulletin des Lois, is ook deze niets min dan sierlyk en even onduitsch als de eerste, dewyl men doorgaens op elke bladzyde meer dan twintig basterdwoorden telt, welke meest altyd die regtstermen onvertaeld laten, die door den Vlaming minst verstaen worden.

‘Onder het vorig bestuer, immers in 1823, gaf de boekverkooper Brest van Kempen, te Brussel, eene hollandsche vertaling van het Burgerlyk Wetboek in het licht. Deze, met oneindig meer taelkennis dan de vorige vertalingen bewerkt, is echter nog op vele plaetsen ontsierd door uitheemsche woorden, voor welke er echt vlaemsche bestaen, en dikwyls zoo onnauwkeurig, dat het zeer twyfelachtig voorkomt of zy wel een werk zy van de kundige hand, waeraen zy gewoonlyk wordt toegeschreven. Zoo wordt aldaer, by voorbeeld, het woord Interdiction vertaeld door Curatele, hetwelk des te aenstootelyker is, om dat er in de Interdictie of Verbieding, zoo als zy door het fransche Burgerlyk Wetboek is daergesteld, geene Curatele te pas komt. Zoo nog, wat de basterdwoorden betreft, aveu vertaeld door confessie, signification door insinuatie; privilèges door preferentien; bordereaux door memorien en notas; en brevet door zonder geprolocoleerd te zyn, en meer dergelyken. Wat de onnauwkeurigheden aengaet, men neme ten voorbeelde het artikel 553, sprekende van ‘gebouwen, beplantingen en werken op of in eenen grond; - constructions, plantations et ouvrages sur un terrain ou dans l'intérieur. Hetwelk vertaeld is door gebouwen, beplantingen en andere werken, op den grond of binnen's huis. Verder de artikelen 675 en 676, alwaer driemael gewaegd wordt van vensters met vaststaende ramen, fenêtres à verre dormant; hetgene telkens vertaeld is door vensters van glas, waerdoor men niet kan heen zien! Meer andere, even grove verminkingen van den tekst aen te halen, zoude ons buiten ons bestek leiden.

[p. 240]

‘Het is echter deze vertaling welke grootendeels gevolgd is by het opstellen van het nieuwe Burgerlyk Wetboek, laetstelyk in Holland uitgegeven, waerin men ook al te dikwyls gewestelyke bewoordingen en uitdrukkingen aentreft, die in het nederduitsch niet algemeen zyn aengenomen.

‘In zulk een' toestand, dacht de schryver van het aengekondigde werk, dat eene min gebrekkige vertolking der burgerlyke wet, eene wezentlyke behoefte was, zoo voor de belangen der tael, als voor de zakelyke belangen van Vlaemsch-Belgie; want hoezeer de herziening der wetboeken by de Belgische staetswet is bevolen, kan dezelve nog ettelyke jaren achterblyven, dewyl er tot heden, by de verschillende takken onzer wetgevende magt, hoegenaemd geene voorbereiding tot deze herziening is aen den dag gelegd. - Hy heeft dus de aenvulling dezer behoefte op zich genomen, zonder de daeraen verknochte moeyelykheden zich te ontveinzen, als moetende taelkennis en regtswetenschap elkander daertoe de hand leenen.

‘Het nuttige der taek heeft den schryver den moed tot het lastige van den arbeid gegeven. Woordelyke nauwkeurigheid in het overbrengen van den tekst was zyn hoofddoel, en daeraen heeft hy weleens de sierlykheid van uitdrukking opgeofferd; in zoo verre, dat zelfs daer waerde tekst eenige dubbelzinnigheid oplevert, hy getracht heeft dezelve in de vertaling weder te geven, als onbevoegd om de letter der wet te verminken. Niet alleen aen regtsgeleerde, maer tevens aen alle vlaemsch-sprekende willende van nut zyn, heeft hy by elk artikel des wetboeks beknopte uitleggingen of verklaringen gevoegd, waertoe hy voornamelyk de werken van Boileux en Rogron heeft geraedpleegd, en die kunnen worden aenzien als de kern van de Commentariën dezer beide schryvers. Het spreekt van zelf dat hy daerby alle ingewikkelde en betwiste vraegstukken heeft moeten ter zyde laten, en dat dus deze uitleggingen niet voor regtsgeleerden zyn geschreven..... enz.

Het werk zal in twee afleveringen verschynen; elke aflevering aen drie franken. - Men schryft in by alle boekhandelaren des ryks. -