De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

Voor het laatst in de arena,
door
G. van Neubourg.
(Vervolg.)

Bij den zegetocht naar het Capitool gaat voorop de muziek, waarachter een gezantschap van Romeinsche jongelingen, in witte, zijden tunica's, het hoofd met laurierloover gekroond en in de hand zegepalmen dragend, terwijl ze de overwinning des triumphators bezingen. Op dezen volgt de senaat, dan de priesters van Jupiter Capitolinus, de lictoren, een afdeeling van het Romeinsche legioen met de veldteekens, wier goud en zilver glansen en schitteren in de morgen-zonnestralen.

Aan het einde van dezen statigen stoet schreed Claudius Rutilius voort, in purperen mantel gehuld, het blanke getrokken zwaard in de hand en een zilveren, met rooden vederbos gesmukten helm op het hoofd.

Met zware ijzeren kettingen aan handen en voeten sleepten zich langzaam achter hem de gevangene Galliërs voorwaarts; onder dezen trok vooral Sigoves, hun vroegere aanvoerder, het meest de aandacht. Het hoofd fier omhoog, met edelen, trotschen blik, liet hij zijn vlammende oogen over de menigte weiden, die hem bespotte en uitjouwde.

Ten laatste sloten witte stieren met vergulde horens, die den goden ten offer zouden gebracht worden, den langen stoet.

Men is op het Capitool gekomen. De breede marmeren trappen zijn bedekt met een overrijk tapijt, bezaaid met kostbaren geurigen, kleurigen bloemenregen.

Het opgewonden volk schijnt niet uitgejubeld te komen; en met hun Ave- en Vivat- gejubel en de tonen der muziek mengt zich het geloei der stieren, die het mes der priesters al aan 't slachtofferen is.

Onder de statige zuilengangen des Capitools bevonden zich meerdere patricische, jonge maagden, langs wie de stoet moest voorbijtrekken, en in de eerste rangen onder dezen Massalia, de eenige dochter des veldheeren Rutilius, gelukkig en trotsch over de schitterende eer haar vader bewezen.

De verschijning der mannelijke, schoone gestalte van Sigoves, op wiens gelaat in dit oogenblik woeste smart, haat en toorn uitgedrukt lagen, wekte het medelijden der jonkvrouwen:

‘Ongelukkige krijgsman! Welk een bevalligheid in houding! Wat een moed; hoe edel eene zielegrootheid ademt zijn gansche persoonlijkheid!’ zuchtte een van haar met gedempte stem.

‘Hij, uit koninklijk geslacht, zal voortaan het slavenkleed dragen!’ sprak een andere.

‘Waarom lieten de goden niet toe, dat hij met het zwaard in de hand op het slagveld een roemvollen dood vond!’

‘Maar vergeet ge dan, vriendinnen, dat de nederlaag van Sigoves ons een schouwspel verschaft, dat we tegenwoordig zoo zelden mogen genieten?’ weerlegde een derde.

‘In plaats van met het lot van dezen opstandeling begaan te zijn, moest gij u liever over de eer verheugen, die den vader onzer Massalia te beurt valt!’

‘Och, als gij zooveel invloed bij uw heer en vader mocht hebben, om van hem de invrijheidstelling te verkrijgen van den ongelukkigen jongeman, wiens lot ons allen zoo aangrijpt!’ riep zekere Falia tot Rutilius' dochter.

‘De vrijheid!’ herhaalde Massalia. ‘Maar die zou hij slechts benutten om, in zijn land teruggekeerd, zijn stamgenooten daar aan te hitsen tot nieuwen opstand tegen ons, Romeinen.’

‘De edelmoedigheid, die men hem bewijzen zal, zou misschien zijn haat tegen de Romeinen ontwapenen, en hem tot een dankbaren, trouwen bondgenoot maken,’ weerlegde de edelgezinde Falia andermaal.

‘Gelooft zulks niet, mijn vriendinnen, overigens, ik geef u de geruststellende verzekering, dat 'k, zoolang hij onder het dak mijns vaders toeven zal, niet zal dulden, dat hij ooit als slaaf behandeld wordt! Neen, dat zal ik nooit dulden!’

En deze woorden sprak Massalia met zooveel warmte en overtuiging uit, dat hare vriendinnen elkaar verwonderd aanzagen, alsof zij zich wilden afvragen, of het wel alleen maar medelijden was, dat hare vriendinne aldus te spreken ingaf.

III.

In de nabijheid der ‘Porta Palatina’ verhief zich statig en majestueus een koninklijk gebouw van het kostbaarste marmer, in zuiver Griekschen stijl opgetrokken.

Hier wandelde Rutilius op en neer in een der ruime zalen van dit, zijn paleis, waarin al het kunstrijke en behaaglijke, wat in den tijd des vervals de Romeinen van de verwijfde zeden uit het Oosten hadden overgenomen, met kwistige hand was aan gebracht: een aangename, weldadige koelte, door een bruisend-schuimende springbron teweeggebracht, heerschte door het weidsche vertrek, gansch doorgeurd van uitheemschen plantentooi en rijk geschakeerde bloemenpracht.

Een zware zijden, met gouddraad rijk bestikte voorhang schoof langzaam terzij en in de deurpost verscheen de schoone gestalte van Massalia.

‘Gij hebt mij laten ontbieden, heer vader,’ sprak ze zacht.

Claudius trad haar blij te gemoet, vatte haar bij beide handen en deed haar naast zich nederzitten.

‘Dierbaar kind,’ zeide hij dan ietwat geroerd, ‘gij weet, van wat warme vaderliefde mijn hart voor u klopt, vooral sedert het noodlot mij degene ontrukt heeft, die mij een trouwe gade, u een liefdevolle moeder was. Op 't slagveld zijn mijn beide zonen gevallen, de dragers van mijn naam, de erfgenamen van ons geslacht, en thans zijt gij alleen mij nog over, gij, de trots mijns levens, om mij in dagen van leed en die des ouderdoms door uw jeugd en levensvreugd te troosten en mij daaraan te doen hechten.... Eene zorg kwelt mij voortdurend, de zorg voor uwe toekomst.... Rome, tegenwoordig van alle kanten belaagd, door twisten en onlusten verdeeld, heeft tot zijne instandhouding den verdedigenden arm van al zijne zonen noodig. Spoedig, misschien eer dan wij vermoeden, zal de nood mij dwingen naar Azië, Afrika of Gallië te trekken, om daar te gaan vechten, wie weet, wellicht te vallen.... De plicht van vader vordert van mij u niet zonder schutse in deze bewogen tijden achter te laten en u een beschermer, met andere woorden een echtgenoot te doen kiezen.’

Met neergeslagen blikken, en sprakeloos had Massalia haar vader aangehoord.

Deze, haar nog nauwkeuriger gadeslaande, ging voort: ‘Callixtus, een jonge man van hooge geboorte, door uwe schoonheid bekoord, is heden persoonlijk tot mij gekomen om mij zijne innige genegenheid voor u bekend te maken en zijn vurige bede tot de goden gericht, is, dat hij u langs het nog restende levenspad als trouwe gezel moge ter zijde gaan.’

‘Dat vermoedde ik, mijn heer en vader,’ onderbrak Massalia hier met een sidderende stem, die de onrust haars harten verried, ‘dat vermoedde ik, toen ik hem het paleis zag betreden; ik vind het echter wel wat al te overmoedig van hem, nà de weinige hoop, die ik zelve hem gegeven heb.’

‘Hoe,’ vroeg de bevelhebber ten hoogste verwonderd, ‘gij hebt elkander reeds....’

‘Ja, vader, ik beken het openhartig, nimmer zal ik voor dezen man neiging gevoelen, nog veel minder zijn levensgezellin worden! Dat heb ik hem ook ronduit verklaard en hem te verstaan gegeven, dat hij alle hoop zou laten varen! Spaar u dus, bid ik u, verdere moeite, vader! In zaken van liefde ken ik geen andere wet, dan die welke het eigen hart voorschrijft.’

‘Liefde laat zich niet dwingen!’ beaamde de vader wijselijk. ‘Doch als gij u tot een anderen, uw stand en naam waardig, getrokken gevoelt, zoo noem hem mij onbevreesd en ik zal u beiden mijn vaderlijken zegen niet onthouden!’

Een hoogroode blos betrok het blanke gelaat der dochter en slechts stamelend kon zij uitbrengen:

‘Later, mijn vader, later!’

‘Goed,’ sprak Claudius op strengen toon, ‘'t zij zoo; echter moet ik u wel zeggen, dat mij uw ongewone onrust na de gestelde vraag hoogst verwondert; weet echter wel, dat de uitverkorene uws harten minstens van zoo hoogen rang en stand behoort te wezen als de jonge patriciër, die om uwe hand gebeden heeft!’

Een drievoudig geklop met het zilveren hamertje, dat aan de huisdeur hing, onderbrak dit gesprek en na verkregen verlof verscheen een jonge man, in het gewaad der vrijgelatenen en reikte zijn meester een grooten perkamenten rol, waaraan het rijkszegel, met verschuldigden eerbied over.

‘Een koerier,’ zoo voegde hij er aan toe,

[p. 115]

‘uit het keizerlijk paleis bracht dit bevel over!’

De veldheer ontrolde snel het schrijven en overlas vluchtig den inhoud.

‘Mijn voorgevoel was dan wel juist, Massalia,’ sprak hij; ‘een keizerlijk bevel gebiedt ons, binnen vier dagen naar Gallië op te rukken en den ontstanen opstand te dempen. - Wat lot de goden mij voorbehouden hebben, weet ik niet; denk echter wel na over hetgeen ik u gezegd heb, als laatste wilsbeschikking misschien, en doe, wat ook uw keuze zij, uw vader en uw geslacht eer aan!’

Hij omhelsde, dit zeggend, zijne dochter teeder en verliet de zaal.

IV.

Niet zoodra had Rutilius het vertrek verlaten en was de zware voorhang achter hem neergevallen of de jonge man, die na het keizerlijk schrijven overgereikt te hebben zich een weinig had teruggetrokken, trad weer nabij.

‘Dierbare Massalia,’ sprak hij vleiend met bewogen stem, ‘ik heb alles gehoord en verstaan, waarover gij u met uw vader onderhouden hebt; ik vind geen woorden van dankbaarheid om uit te drukken, hoezeer mij uw genegenheid jegens mij, een armen vrijgekochte, getroffen heeft. Niet tevreden mij weer tot vrij man verheven te hebben, hebt gij u ook nog gewaardigd mij uw hart en uwe liefde te schenken!’

‘Sigoves!’ antwoordde Massalia, ‘Sigoves, ja, mij wordt rang, waardigheid en vermogen geboden, maar dit alles kan niet tegen uwe liefde voor mij opwegen!’

En ziet, als betooverd en in verrukking valt de jonge man haar te voet en kust de hem toegestoken handen. Is dat Sigoves, die daar kruipt aan de voeten eener heidin? Is dat die fiere krijger, die met de onverschrokkenheid eens Christens aan de spits der moedige Galliërs daar straks tegenover de verdrukkers zijns vaderlands zoo dapper gestreden heeft?

Ja, de vijand zijns vaderlands heeft hem overwonnen, maar erger dan deze heeft de hartstocht, de ongeregelde liefde, hem vernederd!

Sigoves is zijne gelofte, Gode en den menschen gedaan, schandelijk ontrouw geworden!

In den strijd krijgsgevangen gemaakt, was hij naar Romeinsch gebruik de slaaf van zijn overwinnaar Claudius Rutilius geworden. Hij alleen mocht, dank de vele bemoeiingen van Massalia, te Rome blijven, terwijl de andere gevangenen allen naar de verzengende woestenijen van Afrika gezonden waren; door zijne kunde, goede manieren en vleierijen had hij het zoover weten te brengen, dat hij eerst tot rentmeester der goederen zijns meesters en later zelfs tot zijn geheimschrijver verheven werd.

Toch voelde hij zich ongelukkig; maar de dochter zijns meesters bewees hem zooveel goedheid, zoo'n groote belangstelling, dat hij een eerbiedige genegenheid voor haar begon te gevoelen, die hij bij elke gelegenheid toonde, door haar wenschen en verlangens zelfs te voorkomen.

Als bestudeerd jonkman had hij kennis van muziek en dichtkunst en wist deze, Massalia ten gelieve, zoo te gebruiken, dat de jonge patricische wederkeerig zijn liefde met de hare begon te beloonen; en dit maakte Sigoves als dronken en zinneloos, zoodat hij vergat, aan eene andere verloofd te zijn en Christen te wezen. Hij werd erger dan heiden, hij werd thans een afvallige. Door Massalia had hij vernomen, dat hem een mededinger in den weg stond, en deze mededeeling maakte den afvallige woedend; hij vatte een grimmigen haat op tegen Callixtus en hij zon op wraak.

De Romeinsche (eigenaardig en zonderling als deze plegen te zijn) dweepte met zijne dolle razernij, ja, stijfde hem met een heimelijk duivelsch genoegen in zijne booze plannen.

Een demonische luim gaf haar op zekeren dag het volgende middel in, dat ze terstond aan Sigoves meedeelde.

‘Luister,’ sprak ze met een helsch genot. ‘Ik heb vernomen, dat onze patriciërs binnenkort in het circus van het Coliseum een grootsch feest op touw zullen zetten. Callixtus, zoo bekwaam in alle lichaamsoefeningen, zal zeker aan deze spelen deelnemen. Welnu, neem ook gij, vermomd, zoodat niemand u kent, deel aan dien gladiatorischen worstelwedstrijd. Meet u met hem; weer u dapper, tracht hem in het zand te doen bijten, geef hem den genadeslag onder de toejuichingen des volks, dat u zeker in vrijheid zal herstellen als belooning voor uw moed, want bij ons Romeinsch volk worden dapperheid en behendigheid nergens meer geschat dan in het worstelstrijdperk der gladiatoren. Van gevangene wordt gij dan weer de trotsche koninklijke spruit Sigoves, weldra bekomt gij in onze legioenen den rang en de eer, die u rechtmatig toekomen, en dan kunt gij met eere mij als bruid in uw paleis voeren.’

Stralend van geluk en brallend op zijn sterkte en liefde, juichte Sigoves:

‘Dierbare Massalia, bid de goden, dat ze mij in het gevecht beschutten en u zal geschieden, zooals gij verlangt, daar de zege mij zal zijn!’

(Wordt vervolgd.)