De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 1

[p. 177]

[Nummer 23]

Onze gravures

Eene proef van antispiritismus.

eene proef van antispiritismus.

Mr. Cumberland is op dit oogenblik de voornaamste vertegenwoordiger van het ‘Antispiritismus,’ dat op natuurlijke en beredeneerde gronden al de zoogezegde wonderen nabootst en in het leven roept, waarmede het ‘Spiritismus’ de bijgeloovigen en lichtgeloovigen zoolang om den tuin geleid heeft. De welgeslaagde proeven van den behendigen man trokken te Berlijn de aandacht der geheele hooge wereld; ja, op een soirée bij de vorstin Radziwill kwam zelfs de oude keizer Willem zich van Cumberland's verrassende uitkomsten overtuigen.

Onze gravure stelt eene proeve voor van Antispiritismus, welke gedurende eene publieke voorstelling in het hotel Keizershof te Berlijn door Mr. Cumberland vertoond werd. Twee toeschouwers hadden namelijk op zich genomen eene speld te gaan verbergen op de nabijgelegene Wilhelmsplaats. Toen zij in de voorstellingszaal teruggekeerd waren, liet M. Cumberland zich blinddoeken, vatte daarna de hand van een der heeren, die de speld verstoken hadden, en begaf zich, door het geheele gezelschap gevolgd, met hem naar de Wilhelmsplaats ter opsporing van het verstopte kleine voorwerp. In werkelijkheid leidde echter de antispiritist den heer niet, maar werd integendeel door zijnen leidsman, zonder dat deze daarvan bewust was, naar de rechte plaats gevoerd. Wanneer Mr. Cumberland namelijk van den weg dwaalde, die tot de weggeborgene speld bracht, gaf de Medium onwillekeurig daarvan kennis door eenen druk der hand, omdat zijne gedachten bestendig en uitsluitend op de speld gevestigd waren, en hij deed op dezelfde wijze zoolang teeken, tot dat Mr. Cumberland zich weder op het rechte pad bevond. De speld werd dan ook na luttel tijd, tot ieders verbazing, door den antispiritist ontdekt in het rugkussen van een open rijtuig, waarin de beide heeren ze verstopt hadden. Cumberland's behendigheid bestond in dit

[p. 178]

geval dus alleen in zich van den zoogenaamden Medium te laten voeren, wat des te aannemelijker is als men weet dat deze steeds uitgekozen wordt onder de toeschouwers, die erg zenuwachtig en licht vatbaar voor indrukken zijn. Wat er ook van zij, iedere poging tot bevechting en uitroeiing van de kwakzalverij der geestenoproeping en kloppende tafels verdient vermelding en aanmoediging, ofschoon wel juist het Spiritismus in Europa niet bijzonder lang meer wachten zal, om als eene afgespeelde klucht voor goed ter zijde gesmeten te worden. Zoo is het echter niet gesteld met het dierlijke Magnetismus, de moeder der klopgeesterij, en het oordeel der mannen van wetenschap is tot nog toe erg verdeeld over de waarde, de uitgebreidheid, ja zelfs over het al of niet bestaan van gezegde kracht. Wij laten verder twee gansch tegenstrijdige meeningen volgen over het dierlijke magnetismus. Alhoewel zij onzen lezers geene bepaalde overtuiging schenken zullen, bevatten zij niettemin een aantal bijzonderheden en inlichtingen, die alleszins wetenswaardig zijn.

Na den storm.

De gierende wind heeft zijne woede botgevierd: het zwangere wolkgevaarte, dat hij opeen stapelde, heeft zich in knetterende bliksemschichten en stroomende regenvlagen ontlast; de schuimende golven, die hij tot verraderlijke waterheuvels omhoog zweepte, beuken nog slechts in machtelooze aanvallen de duinen. Reeds roept eene terugkeerende zonnestraal het beangste gedierte weer uit de schuilplaatsen, waarin het verschrikkelijke onweder hun de wijk had doen nemen. Alles herleeft en ademt weer vrijer. Alleen zij, wier dierbare betrekkingen tegen het woeste element een ongelijken kamp te voeren hadden en wien de afloop van den doodelijken reuzenstrijd nog onbekend is, wachten in zielsbenauwdheid naar de weet of hunne geliefden overwinnaars of slachtoffers bleven. In die zielefoltering verkeeren de beide vrouwen op onze gravure. Bij ieder verblindend bliksemlicht, bij elken bonkenden donderslag verstierf het gebed om erbarming op hunne bevende lippen, bij elke huilende windvlaag, die de brooze visschershut schudden deed, krompen zij van angst ineen; want ieder losbarstend hemelvuur en iedere aanruk van het machtige orkaan kon den wrakken boot, waarop de echtgenoot en zoon zich bevond, den bodemloozen afgrond inslingeren. Wat heeft het lot hun voorbewaard? Die vreeselijke vraag, die hun hart bij elken klop herhaalt, heeft de kunstschilder met meesterhand op zijn doek neergestempeld: moeder, vrouw en zelfs het kind richten die den toeschouwers karakteristiek en welsprekend toe. Neerland mag met recht fier zijn op den schilder Jos. Israëls; want de keus zijner onderwerpen zoowel als hunne talentvolle uitvoering maken hem tot een nationale meester in den vollen zin der woorden.

Generaal De Colomb reikt de eereteekens uit aan de gasthuisnonnen van Marseille.

Ieder volk heeft zijne kenmerkende karaktertrekken; doch bij geene Europeesche natie komen die eigenschappen wellicht zoozeer uit als bij de Franschen. Het ligt geenszins in onze bedoeling hier ongepast eene ontleding te geven van den eigendommelijken volksgeest onzer Zuiderburen; wij willen enkel, naar aanleiding onzer gravure, de inkonsekwentie als een der voornaamste grondtrekken van het Fransche karakter staven. Bij geen ander volk kan overigens dat gebrek in dergelijke mate aangetroffen worden, omdat geen stam den Gallo-Romaanschen in lichtzinnigheid nabij komt, en de inkonsekwentie veeltijds slechts geteeld wordt door een onbedacht en ongerijpt oordeel. Men zie onze gravure: zij verbeeldt den generaal de Colomb, hoofdbevelhebber van het vijftiende legerkorps, die het kruis van het Eerelegioen overhandigt aan M^me. Saint-Julien, overste der zusters van St. Vincentius à Paulo, als belooning der schitterende liefdediensten door haar tijdens den laatsten cholera bewezen. Al de generaals en kolonels van het garnizoen woonden deze treffende plechtigheid bij, die op de binnenplaats des krijgshospitaals van Marseille plaats had. Ook de vijftiende afdeeling der soldaat-ziekendieners was onder de wapens geroepen, om der edele vrouw de krijgseer te bewijzen. De generaal de Colomb sprak ter dier gelegenheid eene redevoering uit, waarin de verhevenste gevoelens doorstraalden, en die op al de aanwezigen eenen diepen indruk maakte. Daarna hechtte de veldoverste een gouden eeremetaal op de borst van zuster Stephania voor hare onverpoosde zelfopoffering gedurende dezelfde besmettelijke ziekte.

Welnu, het zou niemand verwondering baren, als wij in het kort eene teekening mededeelden, waarop verbeeld werd hoe de menschlievende en moedige vrouwen, die men heden de hoogste eer waardig keurt, door dezelfde gewapende huldebetuigers bij den arm gegrepen en uit het gesticht gedreven werden, waar zij hun leven waagden ter leniging van het lijden hunner medemenschen. De verwereldlijking van gods- en ziekenhuizen is immers in Frankrijk aan het dagorde als een uitspruitsel der verburgering van het onderwijs. En had deze laatste niet insgelijks de uitdrijving ten gevolge van een aantal geestelijke broeders, welke in 1870 met bewonderenswaardige vaderlandsliefde de gewonden onder den doodenden kogelregen verpleegden en naar de verbandhuizen droegen? Want het is vooral op godsdienstig gebied, dat de inkonsekwentie der Franschen zich lucht geeft, al leverde het politiek terrein hun dan ook in deze eeuw ruimschoots gelegenheid om hunne veranderziekte op eene weinig ernstige wijze aan den dag te leggen. Eene natie toch die in de drie kwart eener eeuw zoo wat nagenoeg een dozijn malen van regeeringsvorm verandert, kan toch niet op wijs en beredeneerd staatkundig beleid aanspraak maken. Die wuftheid van het Fransche volk vindt echter zijn tegenwicht in zijne aangeborene edelmoedigheid en een aantal andere hoedanigheden, en deze onderscheiden onze Zuiderburen gunstig van hunne naäpers hier ten lande, die wel bij hunne napoetsingen zich tot de ondeugden hunner modellen verlagen kunnen, zonder er tevens in te mogen gelukken zich tot hunne deugden te verheffen.

Eene berenfamilie.

De bruine beren (Ursus arctos), door onze laatste gravure voorgesteld, zijn 1,50 meter tot 2 meters lang. Hunne kleur verschilt van licht-tot donkerbruin. In de jeugd versiert een witte kraag hunnen hals, die sommige dezer dieren ook op rijperen leeftijd behouden. Buiten deze beren heeft men niet alleen de gekende witte ijsberen, maar ook nog de honigberen met eene gele-, de zilverberen met eene zilvergrijze vacht en tevens de zwarte beren. De beer leeft eenzaam in bergkloven of in het dichtste der bosschen. De berin brengt twee of drie jongen ter wereld, die geenszins, zooals men wel eens verhaalt, eerst door het likken der moeder hunne gedaante erlangen. Zij brengt hare kinderen groot met ongemeene liefde, al dient zij hun ook menige klap toe. De beer richt zich op bij den aanval en tot zijne verdediging en bedient zich alsdan van zijne klauwen. Het loopen op de achterbeenen valt hem veel gemakkelijker dan aan de apen, zoodat hij tot heden toe nog dikwijls als danser afgericht aan het publiek vertoond wordt. Bij den aanvang van den winter is de beer vet en hij brengt een gedeelte van dit jaargetijde slapende door. In weerwil van zijne plompe gedaante is hij een behendig dier, dat goed loopen, zwemmen en klauteren kan. Weleer was hij over geheel Europa verspreid; thans echter woont hij alleen in het noorden en in de afgelegenste dalen der Pyreneën en der Alpen, waar hij vooral bij nacht strooptochten onderneemt, in de veestallen dringt en groote schade aanricht, daar het wel eens gebeurd is, dat hij in éénen nacht twintig tot dertig schapen vermoordde. Ook versmaadt hij de muizen niet, die hij uit den bodem opgraaft en bovenal eet hij gaarne honig en beziën. De berenpelsen hebben eene hooge waarde en kunnen vooral in dit gedeelte van het jaar goed van pas komen.