Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 26

[p. 38]

De eerste Cola Debrot-lezing in Amsterdam: Derek Walcott

Renée Jansen

Op dinsdag 20 mei 2008 hield Derek Walcott de eerste Cola Debrot-lezing. Renée Jansen, die gedurende zijn bezoek aan Nederland zijn ‘personal assistant’ was, doet verslag.

Terwijl Derek Walcott in een rustige kamer achteraf briefjes in zijn Selected Poems steekt bij de gedichten die hij wil gaan voorlezen, stromen in de aula van de Universiteit van Amsterdam de mensen binnen. Dit zal de eerste worden van een reeks tweejaarlijkse Cola Debrot-lezingen (een initiatief van de Werkgroep Caraïbische Letteren van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde), die hun naam te danken hebben aan de Antilliaanse dichter, romancier, toneelschrijver en politicus Cola Debrot. Debrot is vooral bekend geworden om zijn novelle Mijn zuster de negerin en heeft ook op het gebied van de politiek veel voor de Antillen betekend. Dat de eerste Debrot-lezing zal worden gegeven door de Nobelprijswinnaar die (naast een groot aantal dichtbundels en toneelstukken) het wereldberoemde epos Omeros heeft geschreven, staat bijna garant voor een goede aftrap.

Er zit dan ook een groot aantal schrijvers uit de West in de zaal, waarvan een deel ook aanwezig was bij het besloten erediner dat vlak ervoor in de Amsterdamse Academische Club voor Walcott is gehouden. Ook grote Nederlandse namen als Nelleke Noordervliet ontbreken niet. Walcott is een begaafd spreker, en het publiek zit dan ook vanaf het begin op het puntje van zijn stoel. Hij opent luchtig, en heeft dan ook al snel de lachers op zijn hand. Walcott wordt echter heel serieus wanneer hij vertelt hoe hij met het personage van Helena (Omeros) een duidelijk doel voor ogen had. Veel donkere vrouwen, zo zegt hij, leven met het gevoel dat zij nooit kunnen concurreren met de schoonheid van een blanke. Helena moest bewijzen dat een zwarte vrouw, net als een blanke, van een totale schoonheid kan zijn. Ze had tot doel het zelfvertrouwen van zwarte vrouwen te versterken.

Al vrij snel gaat Walcott over op het voordragen uit eigen werk (‘I am not going to lecture you, I am going to read’). Het aantal gedichten dat hij voorleest is vrij groot, maar steeds kun je een speld horen vallen. De zaal hangt aan zijn lippen. Na de voordracht is er ruimte voor vragen vanuit het publiek. Bij de masterclass eerder in de week bleek al dat Walcott pas écht goed op gang komt wanneer er vragen worden gesteld. Elke vraag die gesteld werd, beantwoordde hij met een inspirerend betoog. Ook nu is dit het geval, hoewel de vragen zelf niet altijd tot inspirerende antwoorden oproepen (de eerste persoon die naar voren komt, vraagt zich bijvoorbeeld af of Walcott bang is dat de global warming zal leiden tot het verdwijnen van de Caraïbische cultuur).

Walcott vertelt hoe zijn moeder hem altijd heeft gesteund in zijn wens om schrijver te worden. Verder maakt hij duidelijk dat er voor hem eigenlijk niet zoiets bestaat als ‘dichterlijke inspiratie’. Schrijven is altijd werken, zegt hij, en een gedicht komt echt niet aan een touwtje uit de hemel

[p. 39]

zakken. ‘Refine the craft; don't wait to be inspired.’ Wanneer de positie van gemarginaliseerde groepen schrijvers aan de orde komt, volgt een vurig betoog over de manier waarop Caraïbische schrijvers van zichzelf kunnen laten horen, en dat de steun van de overheid hierbij nodig is. En niemand, zegt hij, kan zeggen dat de ene taal beter is dan de andere, of meer geschikt voor de literatuur.‘There's no such thing as a debased language as long as it communicates!’. Wanneer Walcott vertrekt om te gaan signeren in Boekhandel Athenaeum, waar rijen mensen met hun boeken staan te wachten, laat hij een groep mensen achter die hem zo mogelijk nog meer bewondert dan eerst, en die - ondanks wat Walcott daarover te zeggen zou hebben - boordevol inspiratie zit.

Erediner Werkgroep Caraïbische Letteren voor Nobelprijswinnaar Derek Walcott in de Amsterdamse Academische Club, dinsdag 21 mei 2008 Van links naar rechts, eerste rij: Mickey de Haan, Paulette Smit, Noraly Beyer, Derek Walcott, Renée Jansen, Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Els van der Plas, Emestine Comvalius, Annette de Vries, Carl Haamack, Elisabeth Leijnse, Joyce Goggin.
Tweede rij: Peter Meel, Wieb Broekhuijsen, Felix Burleson, Karin Amatmoekrim, Sigrid Hama (mevr. Walcott), Carel de Haseth. Derde rij; Aart Broek, Isabel Hoving, Diana Lebacs, Erich Zielinski, Michiel van Kempen, Tomty Wieringa.
Achterste rij: Maria Cuartes y de Marchena en achter haar Antoine de Kom, Tom van Deel, John-Albert Jansen, Jos de Roo, Rob Schouten, Luc Devoldere, Wim van Anrooij
\ Foto: Bert Nienhuis