Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 17

(1999)– [tijdschrift] Nieuw Letterkundig Magazijn– rechtenstatus

De Leidse Universiteit en haar bibliotheek

In 1575 werd, op initiatief van Willem van Oranje, de Leidse Academie gesticht. De Vader des Vaderlands stond ook aan de wieg van de bibliotheek van deze nieuwe instelling. Hij schonk de universiteit - een gebaar van grote symbolische betekenis - een exemplaar van de beste bijbeleditie die op dat moment beschikbaar was, de achtdelige Biblia Regia, tussen 1568 en 1573 gedrukt door de grootste drukker van de zestiende eeuw, Christoffel Plantijn, in Antwerpen.

De eerste jaren van de universiteitsbibliotheek waren bepaald niet gemakkelijk, maar gaandeweg groeide de verzameling, door aankoop en vooral ook door schenkingen. Had de bibliotheek aan het einde van de zestiende eeuw nog slechts 500 boeken, aan het begin van de achttiende was dat aantal gegroeid tot 25.000, en rond 1850 waren het er vele tienduizenden. Het betrof gedrukte boeken en handschriften die waren verworven vanwege hun nut bij het onderwijs, hun wetenschappelijk belang of hun bijzonderheid.

Een moderne bibliotheek

In onze tijd is de Leidse Universiteitsbibliotheek uitgegroeid tot een van de grootste bibliotheken van Nederland, met een internationaal vermaarde collectie van meer dan twee miljoen boeken, 50.000 tijdschriften (waarvan 10.000 ‘lopend’), en een prachtige verzameling handschriften, brieven, kaarten en prenten. Vrijwel alle wetenschapsgebieden zijn vertegenwoordigd. De geografische herkomst van de boeken en handschriften is zeer divers. In 1983 verhuisde de bibliotheek van haar oude behuizing aan het Rapenburg naar een modern gebouw aan de Witte Singel.

Een nieuw tijdperk

Aan het begin van de eenentwintigste eeuw staat de Universiteitsbibliotheek voor de taak met behoud van het oude de nieuwe tijd te verstaan. Dat betekent dat zij haar talrijke bezoekers en gebruikers op de best mogelijke manier van dienst wil zijn. Dat gebeurt onder andere door tachtig uur per week geopend te zijn, door de collecties zo goed mogelijk raadpleegbaar te maken, het oude en bijzondere bezit optimaal te conserveren, tentoonstellingen te organiseren, over de bibliotheek en haar geschiedenis te publiceren, maar ook door toegang te bieden tot het oneindig grote aanbod aan kennis en informatie van andere instellingen.

Vroeger bestond de catalogus uit de ‘Leidse boekjes’, die het bezit van de bibliotheek ontsloten. Tegenwoordig is de catalogus online raadpleegbaar, via talrijke beeldschermen in de bibliotheek en via het Internet (http://www.leidenuniv.nl/ub).

Hoogtepunten uit de collectie en tentoonstellingen zijn eveneens via het Internet (http://www.etcl.nl/b) toegankelijk.

Vrienden

De Leidse Universiteitsbibliotheek krijgt ongeveer 10.000 bezoekers per week. Sommigen van hen dragen de bibliotheek een bijzonder warm hart toe. Dat blijkt uit schenkingen en financiële steun bij hoognodige restauraties. Vanuit de gedachte dat gedeelde smart halve smart is, en gedeelde kennis dubbele kennis, is in 1999 de Stichting Vrienden van de Universiteitsbibliotheek Leiden opgericht. Deze Vrienden zijn een steun in de rug van de bibliotheek bij het verwerven van fondsen voor de aankoop of het herstel van bijzondere boeken, handschriften en kaarten. Zij dragen daarmee bij aan de goede contacten tussen bibliotheek en samenleving.

Voor wat hoort wat

Vriendschap komt van twee kanten. De bibliotheek laat met veel plezier haar Vrienden de talrijke schatten uit haar bezit zien. Regelmatig worden rondleidingen in het gebouw en lezingen over de collecties georganiseerd. De Vrienden worden persoonlijk uitgenodigd voor de opening van tentoonstellingen in de bibliotheek.

Vriendschap

U kunt vriend van de Leidse Universiteitsbibliotheek worden door u aan te melden bij het secretariaat van de Stichting Vrienden van de Universiteitsbibliotheek Leiden, Postbus 9501, 2300 RA Leiden. De kosten van deze Vriendschap bedragen ƒ 25 per persoon per jaar (studenten ƒ 10 per jaar), maar een ruimere bijdrage is vanzelfsprekend altijd welkom. U krijgt daarvoor:

-	een uitnodiging voor de opening van tentoonstellingen in de Leidse Universiteitsbibliotheek;
-	ten minste twee maal per jaar (exclusief voor de Vrienden) een uitnodiging voor een bijeenkomst, boekpresentatie, excursie of lezing.