Nieuw Vlaams Tijdschrift. Jaargang 25

[p. 823]

Reflex

Waar het ligt

André Demedts beëindigt een bespreking van de Standaard-uitgave ‘Viermaal andermaal’ door Ruyslinck, Daisne, Van de Loo en Walschap met volgende alinea, die wij van voetnoten voorzien om met deze oude vriend tot een dialoog te komen.

‘Ergens heeft Kristus al de raad gegeven dat wij de doden moeten laten hun doden begraven. Wat de mensen van de kerk gemaakt en de mensen tegen de kerk beraamd hebben, ligt het wel daar?^[1] Het Kristendom kan niet bestaan zonder Kristus.^[2] Wat hebben wij tegen Hem?^[3] Wat tegen het geloof in zijn goddelijkheid?^[4] Waarover zullen wij nog redetwisten en schrijven als wij alleen overblijven met onszelf in de beste der werelden?^[5] De literatuur van deze tijd is met deze vraag nog niet in het reine gekomen.^[6] Gelukkig. Als ze geen religieuze problemen meer kent zal ze haar derde dimensie verloren hebben.’^[7]

Gerard WALSCHAP

[1] Ja, daar ligt het voor een zeer groot deel. Wat in deze dagen met de kerk gebeurt, afvalligheid van leken, uittreden van priesters, uitsterven van kloosters, verloedering van de liturgie, verzet tegen Rome, is even belangrijk als de opkomst van het protestantisme en dat was ook wat de mensen van de kerk gemaakt en tegen haar beraamd hebben.

[2] Maar wel heeft het nu reeds enkele eeuwen bestaan met twee zeer verschillende Kristussen: een protestantse en een katholieke, grosso modo te noemen een mens en een god.

[3] Helemaal niets. De evangeliën beschrijven hem immers als een joodse schismatiek, die als hartstochtelijk prediker van liefde en religieuze verruiming al onze sympathie wegdraagt.

[4] Tegen het geloof in zijn goddelijkheid hebben wij dat van zijn verrijzenis geen enkel in deze verwetenschappelijkte eeuw nog aanvaardbaar bewijs geleverd werd en dat al zijn overige woorden en daden evident die van een joodse mens en niet van een god zijn.

[5] De meeste en belangrijkste controversen en geschriften van de 19e en 20e eeuw zijn van mensen die alleen overbleven met zichzelf en zij doen in diepte en rijkdom niet onder voor de kristelijke polemieken en betogen van voorheen.

[6] Is het wel nodig dat de letterkunde met die vraag in het reine komt als de mens ze zich niet meer stelt? En als hij ze zich stelt, zal de letterkunde dat dan niet automatisch ook doen?

[7] Dat is waar, doch zonder kristelijke problemen zou de letterkunde nog religieuze en zuiver wereldbeschouwelijke problemen kennen, zoals bijvoorbeeld de vóór-kristelijke literaturen van de Grieken en Romeinen, die toch geen derde dimensie missen.