Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 13

[p. 581]

zoek de mens
Lacunes

Reeds lang had ik de Woordenlijst van de Nederlandse taal (samengesteld in opdracht van de Nederlandse en Belgische Regering, 1954) gewantrouwd. Het leek mij ongemakkelijk, alleen de spelling te kennen van het beperkt aantal woorden die in deze, nochtans naar opzet volledige, lijst voorkomen. Het was mij onbehaaglijk te moede wanneer ik proza schreef: vooraleer ik een woord durfde te gebruiken, keek ik het eerst zorgvuldig na, want voor niets ter wereld had ik het woord picknick anders dan picknick of piknik willen schrijven. Goed - maar op zekere dag zocht ik ‘organizeren’ op. Van ‘organizeren’ viel mijn blik op ‘orgeade’. Er leek mij tussen die twee woorden toch een lacune te wezen? Zou daar niet het woord ‘orgasme’ hebben moeten staan? We kunnen natuurlijk wel een Nederlands ekwivalent voor die term vinden - vinden niet, maar eigenhandig samenstellen met b.v. ‘onderbuik’ en ‘kramp’. Er zijn ook mensen, die koelbloedig volhouden dat de zaak zelf in Nederland en Vlaanderen niet bestaat. Maar men kan toch wel een exotische, een tropische roman willen schrijven? Of een Portugese roman vertalen? (Le Dictionnaire Portugais-Français van Garnier - dictionnaire de poche weliswaar - geeft het woord.) Of een wetenschapsmens, een psychiater, een sexuoloog zijn die het woord wil voeren? En wat is een sexuoloog zonder orgasme? Sedert 1684 bestaat het woord in het Engels - en men noemt dat volk preuts! Een lichtelijk verder gedreven onderzoek bracht echter nog meerdere complexen, refoulementen (of refoelementen? Alleszins verdringingen) aan het licht. Het blijkt dat een Nederlander of een Vlaming wel een pisser heeft of een orgaan of een lid of een roede (die trouwens ook op Sint-Nikolaas kan dienst doen) of een poeper, of zelfs een vaan of een kraan maar geen penis noch plasser. Hoe noemt men dan die peniskokers uit het Leidse Museum van Volkenkunde?

Een zo dagelijks gebruiksvoorwerp als condoom (of kondoom? De lijst laat mij hier in de steek) kent de Nederlander niet. Hij mag

[p. 582]

wel een voorbehoedmiddel gebruiken (of ook een kapotje). We zien hem kordaat overal de weg der duidelijkheid, der vanouds zo geroemde plasticiteit, beeldrijkheid, Hollandse degelijkheid en Vlaamse openhartigheid inslaan: weg met de clitoris (of klitoris?) maar leve de kittelaar. Geen bibs maar een zitvlak. Geen erectie (wel erek-omitee) maar een oprichting of een verheffing. Wij horen daarin nog de manhaftige, kloeke en kruimige taal van Tollens en da Costa. Er zijn echter ook fysiologische lacunes in de procedure der Nederlandse paring. Er is wel sperma aanwezig en ook kloten zijn er of zaadballen, daar niet van. Maar waar blijft de ejaculatie of zelfs de zaadlozing? Geen sprake van. En de inseminatie? Bedroevend afwezig. Helaas, de syfilis ontbreekt niet. Het is verbazend dat een taal, zo rijk en veelzijdig, dat zij het paleozoïcum kent, die de galactometer, het kakkestoelemeien en het pauweëi zo flink en dapper heeft opgenomen, kleine, korte woorden die in het buitenland - buiten onze grenzen - een zekere toepassing vinden, niet heeft weten te absorberen! Heeft nog geen enkel Vlaams romanschrijver - hij verkeert toch in de reeds zo lang durende Naturalistische Era - de nood gevoeld te rebelleren tegen de druk van de Staatslijst die hem verhindert om, zoals Vermeylen het uitdrukte, ‘Europeër’ te zijn? (Maar het woord ontbreekt. We moeten schrijven Europeaan).

Ik, al had ik er maar toe bijgedragen, dat een bescheiden ‘orgasme’ ons, Vlaamse schrijvers, van hogerhand welwillend en wettelijk zou worden toegestaan - ik zou niet tevergeefs geleefd hebben.

C. D'Haen