Neerlandica extra Muros. Jaargang 1976

Varia

Nederlandse onderscheiding voor hoofd van Frans lyceum. De heer E. Scherer, proviseur van het internationaal lyceum van St.-Germain-en-Laye bij Parijs heeft destijds veel inspanningen geleverd voor de invoering van Nederlands onderwijs aan zijn instelling (zoals men weet zijn twee Nederlandse docenten aan dit lyceum verbonden, dr. N.G. Lens en dr. M. Weijtens). De bijzondere verdiensten van de heer Scherer werden in het najaar van 1975 door de Nederlandse overheid erkend: hij werd benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

(wt)

Nederlands in Israel. Jaren geleden heb ik gepleit voor een Nederlands lectoraat in Israel (men herleze mijn openingswoord ter gelegenheid van het Derde Colloquium Neerlandicum in Den Haag 1967, verschenen in het Verslag van het Colloquium, blz. 18). Ik verneem thans met genoegen (en ik moge benadrukken dat dit genoegen uitsluitend de versteviging van de positie van onze taal en cultuur tot voorwerp heeft, met uitsluiting van elke politieke bijgedachte) dat het sedert 1967 bestaande Belgisch-Israelisch Cultureel Akkoord thans de weg schijnt te openen naar de instelling van zulk een lectoraat, zelfs van twee lectoraten. Op vrijdag 3 oktober 1975 werd in Jerusalem door Israel en België het programma van het Cultureel Akkoord voor de jaren 1976 en 1977 vastgelegd. Daarin staat dat lectoraten in de Hebreeuwse filologie, literatuur en cultuur zullen worden ingesteld aan de Belgische universiteiten en dat als tegenhanger daarvan de Nederlandse cultuur aan de universiteiten van Jerusalem en Tel Aviv zal worden geïntroduceerd.

(wt)

[p. 43]

Hebreeuws woordenboek. De heer A. Chen, sinds december 1974 werkzaam bij het Tarboetressort (cultuurafdeling) van de Nederlandse Zionistenbond in Amsterdam, als afgevaardigde van het Ministerie van Onderwijs en Cultuur van de staat Israël, schreef op 3 december 1975 aan de IVN, dat hij werkte aan de samenstelling van een Nederlands-Hebreeuws/Hebreeuws-Nederlands woordenboek. Een dergelijk woordenboek bestaat tot op heden niet, terwijl er toch in Israël en Nederland veel mensen zijn die voor elkaars talen belangstelling hebben en deze bestuderen. De heer Chen wilde graag over deze zaak een gesprek met ons hebben.

De secretaris van de IVN sprak met de heer Chen en zegde hem graag morele steun toe voor deze onderneming, maar had uit de aard der zaak op financieel gebied niets te bieden. Hij beval de heer Chen aan zich allereerst in verbinding te stellen met Nederlandse uitgevers, waarvoor hij hem enkele contactpersonen kon noemen. De heer Chen op zijn beurt zegde toe inlichtingen te zullen in winnen over de studie van het Nederlands in Israël, waarin de IVN uiteraard geïnteresseerd is.

(jdr)

Een jaarboek voor en over Frans-Vlaanderen. De Franse Nederlanden - Les Pays-Bas Français. Zo zal de titel luiden van het jaarboek dat de Stichting Ons Erfdeel vzw met ingang van 1 maart 1976 zal gaan uitgeven. De redactie bestaat uit Jozef Deleu (B), hoofdredacteur, Frits Niessen (NL), Dr. Eric Defoort (B), Jacques Fermaut (F) en Erik Vandewalle (B). In het vouwblad lezen we: ‘Met deze jaarlijkse uitgave wil de “Stichting Ons Erfdeel vzw”, op een wetenschappelijk verantwoorde wijze informatie verstrekken over diverse aspekten van de Franse Nederlanden en hun betrekkingen met Belgisch-Vlaanderen en Nederland’. Tot de 22 auteurs die de eerste jaargang zullen gaan volschrijven, behoren o.m. mw. Odette Crombez (‘Richesses des bibliothèques dans le Nord et le Pas-de-Calais’), André Demedts (‘Tien jaar kontakten met de Franse Nederlanden’), dr. Antal L.I. Sivirsky (‘Nicasius Ellebodius, filoloog uit Frans-Vlaanderen’) en prof. dr. Jozef Smeyers (‘18e-eeuwse literatuur in het Nederlands in Noord-Frankrijk’). Intekenprijs op het jaarboek tot 1 maart 1976: 400 BF/45 FF/f 27, - (450 BF voor andere landen). Adres: Stichting Ons Erfdeel vzw, Murissonstraat 160, B-8530 Rekkem, België.

(wt)

Nederlands woordenboek in braille. In Het Binnenhof van 29 november 1975 lazen we:

‘Het Nederlands Woordenboek van prof. dr. A. Weijnen, een Prisma-

[p. 44]

uitgave van het Spectrum, wordt volgend jaar in braille uitgegeven door de Christelijke Blindenbibliotheek in Ermelo. Het is voor het eerst dat zo'n uitgave in braille gaat verschijnen. Het werk wordt in twaalf delen uitgegeven en zal ongeveer een meter boekenplank in beslag nemen. Ofschoon brailledrukwerk in verhouding met ander drukwerk uitermate kostbaar is, zal het complete woordenboek 35 gulden kosten voor visueel gehandicapten.’

(wt)

Monumentenzorg en literatuur. De oude getrouwen van onze colloquia zullen zich herinneren dat wij ter gelegenheid van het Tweede Colloquium in Brussel (september 1964) o.a. een bezoek hebben gebracht aan het geboortehuis van Guido Gezelle aan de Rolleweg in Brugge. Bij die gelegenheid is het ons opgevallen in wat voor een miserabele toestand gebouwen, meubilair en documenten zich bevonden. De toenmalige Werkcommissie, voorganger van de IVN, heeft toen een petitie aan de Minister van Nederlandse Cultuur gestuurd waarin namens de buitenlandse neerlandisten aangedrongen werd op restauratie van dit unieke cultuurmonument. Dat verzoek is in goede aarde gevallen want de restauratie van huis en tuin is nadien aangevat en trouwens op dit ogenblik nog niet helemaal voltooid.

Een ander monument dat in de geschiedenis van onze letteren een rol heeft gespeeld - veel vroeger dan het Gezellehuis - is het woonhuis van de Zuidnederlandse renaissancist en discipel van Ronsard, Jonker Jan van der Noot (Brecht, 1539 - waarschijnlijk Antwerpen, tussen 1595 en 1601). Drs. K. Bostoen, thans tot de extramurale familie behorend (Univ. van Londen) vestigde onze aandacht op de toestand van het ‘kasteel’ van Van der Noot, zodat we eens poolshoogte zijn gaan nemen. Het huis of wat er van overblijft, aan de rand van de landelijke (uitgestrekte) gemeente Brecht, eens een belangrijk humanistencentrum in de Zuidelijke Nederlanden, wordt op dit ogenblik door zijn nieuwe eigenaar, een Antwerpse zakenman, zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke toestand herbouwd, resp. gerestaureerd. De slotgracht werd reeds tot op haar oorspronkelijke bedding uitgegraven. Het ontbreekt de bouwheer evenwel aan plannen, schetsen, tekeningen of welke gegevens dan ook die hem kunnen helpen bepalen hoe het huis er vroeger uitgezien heeft. Contacten met Van-der-Noot-specialisten en met het Rijksarchief te Antwerpen hebben nog niet tot concrete resultaten geleid, al heeft onze jonge collega drs. K. Bostoen, al vrij wat bruikbare gegevens kunnen aanbrengen. De buitenlandse neerlandistiek zou het zich ongetwijfeld tot een voorrecht rekenen, mocht zij op een of andere wijze tot de reconstructie van het Van-der-Noothuis kunnen bijdragen. Langs deze weg doen wij dan ook een

[p. 45]

beroep op de medewerking van diegenen die in deze zaak licht kunnen brengen.

Een ander monument, al even bouwvallig, ofschoon eeuwen jonger, is het geboortehuis van Menno ter Braak in het Achterhoekse dorp Eibergen. In Trouw/Kwartet van 25 juli 1975 stond te lezen dat er in de gemeente zelf pogingen in het werk worden gesteld om het huis te redden. Dat het vijf voor twaalf was, blijkt uit het feit dat de vergunning voor het slopen van het pand al was afgegeven. Ter Braak, zo stond o.m. in de krant te lezen, spreekt de gemiddelde inwoner van het dorp niet aan. Dat kan waar zijn, maar het lijkt ons geen argument om aan slopingsdrang toe te geven. Het al of niet behouden van het geboortehuis van Ter Braak lijkt ons geen zaak van Eibergen alleen. Ofschoon misschien niet elk geboortehuis van elke Nederlandse schrijver behouden kan blijven, is het toch zo dat zolang de bulldozers niet aan het werk zijn gegaan, het onherstelbare niet is gebeurd. Men kan dan nog zien wat men gaat doen. En diegenen in Eibergen die zich voor het behoud van het huis inzetten, zonder nu al aan zijn toekomstige bestemming te denken, zouden best de steun kunnen gebruiken van de personen en instellingen die belang stellen in de figuur en in het werk van Menno ter Braak. En die vindt men ook buiten Nederland. Wie zich geroepen voelt om tot de redding van het geboortehuis van Ter Braak bij te dragen, kan zich misschien in verbinding stellen met de heer N.P.J. Zeeman, gemeente-ontvanger van Eibergen, Nederland.

(wt)